Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 1, 15 August 1883 — KONA MAU LA OPIO. [ARTICLE]

KONA MAU LA OPIO.

Oka Makahiki Hookahi Tausani Ehiku Haneri me oia ka makahiki kaulana loa iloko o na moolelo o na kanaka koa o ke ao nei. Iloko o keia makahiki kaulana i hanau ai o Napoliona Bonepati, ke kanaka a na aupuni kaua o Europa i komō ai ke anu maeele o ka makau, a ku lakou fne ka haalulu nui i ka wa a keia kanaka hookalakupua e ku ai ma kekahi kihi o ko lakou aupuni. O Ilamuku Ne a me Soult, he mau Kenela fio ke kahua hookahe koko, a ua kapa ia hoi o Ne e' Napoliona,—ota ka Wiwo Ole o na Wiwo Ole, ua hana|ū ia laua iloko o keia makahiki kaulana. O Mehemi Ali, kekahi o na olali o "Tureke, ua hanau ia iloko o keia makahiki, me Humeholi a me Kasebeliana. Ua olelo ia ae nei keia makahiki he makahiki hiki mua o na kauaka koa, a no ia kaulana, ua puka mai la i keia ao malamalama ma ka la 1 o Mei, ma ke Kakela o Danegena, Irelani, o Ata Welesele, ka mea i hoolaa ia no ke kahua kaua " He Kanaka Pookapu i ke Koko." ke Duke o Welinetona ? oia ke k6iki ekolu a Ilikeke Kole, ka EJa elua o Morinetona, a me Ane, kaikamahine hiapo a Atri liili, ka Visaka-

una o Danegenona. O ke kulana o kona mau makua,.oia kekahi o na kulana kiekie loa o ke koko a me ka waiwai ma na poai o na kanaka koikoi o Beritania. A e like me ke kiekie ona makua, pela i ldekie ai keia keiki iloko o na poai o na kanaka hanohano. O Rikeke Kole, ka makuakaae o ka kakou hiwahiwa, aole oia he kanaka i ike ia ma kona ano naauao iho, aka, ua kaulana loa oia ma ka haku mele, a o ka himeni ka mea punahele loa iaia. He 12" makahiki mahope iho oia manawa, i ka M. H. make aku la oia ma ka la 22 o Mei, a waihQ ilio la i na waiwai he, nui wale a me na keiki na ka makuahine e hiipoi aku i kahi kamalei uuku iki o Ata opio. O keia makuahiue, he elua ana mau keikikane e ola ana, oia hoi ka Haku o Morinetona, (oia ko Ata kaikuaana) *a me ke Duke o Welinetona. Ua hoouna aku la ko laua makuahine ia laua a elua i ke kula ma Etona, ai ka hala ana o kekahi manawa loihi ma ia kgla, ua hoihoi ia aku Jea Haku Morinetona ma ke kula koa o Osefoda, a o Ata opio hoi ma ke kula koa o Enegera, a iloko o.keia kula oia i ao ia ai i ke ano o ka lawelawe ana i na mea kaua a me ka olelo Farani. Iloko o kekahi mau makahiki loihi o kona noho ana iloko o keia kula, ua pii hikiwawe loa kona makaukau ma kana mauhaawina kula, kana mau haawina koa a me ka olelo Farani. -.O kona kaikuaana, iloko oia manawa, ua hoolilo ae la ke Kuhiaa Nui Wm. Pitt iaia ma kekahi oihana mala}o(ona, no ka mea, o keia keiki, he kulana kiekie kona e like me Ata, a ua HIo e aku la nae ke eo o ka hanohano maluna ona, aio ka mea i loaa e o ka oihaua, aka, o kona kaikaina hoi, aole oia i molowa i ka imi ana i ka naauao~ ka mea hookahi hoi uaua e hapai ae i kona inoa a oi mamua o kona kaikuaana. Ma.na la 7 o Maraki, 1787, ua hookoku ia mai la o Ata he Elele Lawe Kauoha no ka Regimana Helu 73, a ma ka malama o D,ekemaba, ua hoopii hou ia ae la oia he Lutanela no ka Kegimana Helu 76, a ma keia wahi e ike ia ai ke auo o kona pii ana mai ke kulana ilalo a hiki i ke kulaua kiekie loa malalo iho o ka mana Moi o kela aupuui mana uui o ka honua nei, a ,e hoomaopopo ia hoi keia papa kuhikulai e kona mau poe heluhelu, oia ua loli ana oka hanohano i na makahiki i kau ia aku ai o keia mau inoa i ke o Welinetona. KULANA. MAKAHIKI. Elele Lawe Kauoha JRegiinana Helu 73 Maraki 7, 1787 Lutanela, « 76 Dekeniaba 25, <c Kapena, Puaffkaa mamaHelu 18..,Okatoba 81, 1792 Mekia, « wawae Helu 33...Aperila 30, 1793 Lieui Col. « « ".„Sepateb 30 ; «

MAKAHIKI. Kellela u ( c< " Mei 3, 1796 " " Kaualio " Iunol,"l897 " Nui « Baifola £C ...Feboruari 19, 1798 Berikedia Konela lulai 17 1701 Mekia Kenola Aperila 29,' 1802 X»utanela " 25, 1808 Kenerala l u l a i 1811 Ilamuku a Aliliikaua Nui o ko Kahua Kaua lune 31 ; 1813 Alihikaua Nui ma ka Aina lanuari 22, 1827 O keia mau kulana i hoike ia ae la maluna, oia na makana a.ke aupuni o Enelani i papahii akn ai i«a lei o ka hanohano, na ua keiki la e lei haaheo o na kah.ua kaua kaulana aiia i hoouka ai iloko o ke ahi, a e poina ole ia ai hoi e kona mau poe heluhelu, i kona wa e hele aku ai e hui me na enemi o kona lahui i keia helu ae. [ E HOOMAU IA AKU ANA.J