Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 2, 29 August 1883 — Page 4

ka Wiwo ole, oia ka Maluhia a me ka Waiwai o ka lahui.
                Rula Elua—O ke kanaka e ao ana i ke koa, ua makemake ia oia e ku aku ma ke kahua kaua i ka wa e kahea ia mai ai e ka lahui no kana apana hana.

                Rula Ekolu—Aole i kupono i ke aupuni o Enelani ke hoala i kona mau puali koa a hele iloko o na kaua liilii; a aole no hoi i kupono iaia ka hele ana iloko o na kaua nui, ina ua nele i ke dala ole.
                Rula Eha—O ke kanaka e hooko ana i na kauoha i haawiia aku malalo ona, oia ke kanaka e hiki ke hoolilo ia i Alakai no na puali kaua.
                Rula Elima—O ka manawa, oia ka mea nui loa i ko ke kanaka ola ana. Ina e hoomaunauna wale ia ka manawa, alaila, ua lilo ka mana o ka pahikaua i mea ole; a ina hoi e hoohana pono ia ka manawa, alaila e noho alii auanei ka Naauao a me ke Akamai maluna o na elau a me ka waha o na pukuniahi.
                Rula Eono—He mea hilahila no ke kanaka koa ka huli hoi ana mai ke kahua kaua mai me ka nele i ka lanakila ole; o ka make ma ke kahua kaua iloko o ka lanakila, oia ka Lei Daimana Nani nana e poai puni i kona inoa me ka hanohano o ka lahui.
                Rula Ehiku—O ke kanaka i ao i ke koa, mai ao hou aku i ka hohe wale; oia hoi, e hele imua a hiki i ka hopena, e moni i ka uwahi pauda, a e alo hoi i ka poka; e inu i ke koko a e moe ma ke kahua kaua.
                Rula Ewalu—Mai hele i ke kaua ma ke ano kipi wale aku i kekahi aupuni, a aihue wale aku hoi i na waIwai, he mea hilahila loa ia. E hookahe i kou koko ma ke kahua kaua no ka maluhia o ka lahui, i maemae ka inoa, pela hoi e kokua mai ai ka Makua Lani i ka mea hewa ole.
                O keia mau rula ana i hoomakaukau ai, ua waiho oia iaia maloko o kaaa buke hoomanao, a e heluhelu mau ana oia i na manawa a pau oiai oia e noho ana ma ke kula. I ka piha ana o na makahiki elima o kona ao ana maloko o keia kula, ua hookuu mai la kana kumu iaia, a huli hoi aku la oia i kona aina hanau.
                O na palapala hoomaikai a ke kumu kula no ko Ata makaukau ma ka oihana koa, ua hoouna loa ia ae la ia i ke keena kaua o Enelani, a mai ia manawa mai, i ano ike ia ae ai o Ata ma ke kulana kilakila o kona kino, kona hoolohe i na kauoha, a me ka eleu o na mea i haawi ia aku nana e hana.
                Ma keia wahi e na poe heluhelu, e kikoi iki aku kakou imua he mau makahiki, i kahi i kau ia mai ai na hanohano maluna ona. Ua olelo mua ae nei kakou i kela helu aku nei ua loaa na hoohanohano ia o ke kaikuaana o Ata me kona hele ole i ke kaua, a pela pu no hoi me ke Duke o Welinetona, ua loaa iaia keia mau hanohano me kona hele ole i ke kaua, aka, no ke kiekie o ko laua koko, ua hapai koke ia ae laua e ke Kuhina Nui ma ke kahua like o ke kulana.
                Ma  ke  kau  holo  balota o ka  makahiki 1790 ma Irelani, ua koho ia oia a komo iloko o kela Hale Ahaolelo no na makahiki eha, kahi a na kanaka naauao o ka aina e kalai ai i ke akamai ma na mea pili aupuni. O Ata opio, ua ku oia a kamailio pinepine maluna o na kumumanao lehulehu, a e hoopaapaa ana hoi me ka ikaika i kekahi manawa me kekahi o kela poe; aka i ka manawa e hoomaka ia ai o ka hana i hooholo ia e ua poe la, aia hoi iloko o na la pokole, hiki mai la ka lono i Enelani, o kekahi mau apana aina malalo o ke aupuni makuahine, ua lawe pio ia e na enemi; o kona mau puaii kaua, ua hoopuehu liilii ia ma ke kahua kaua.
                Iloko o keia mau makahiki ana i komo ai iloko o kela hale hanohano, aole loa oia i haule hope iki ma na manao kalai aupuni. He kanaka kalai olelo maikai oia, a he hohonu kona mau manao e kamailio ai, a no ia mea, ua  kaulana loa aku la oia iloko o na Hale Ahaolelo o Enelani, a ua mahalo ia hoi  kana mau kumumanao ma kona hoolala ana e ke Alii ka Moi o Enelani.
                I ka hoomaka ana o ka makahiki 1793, ua hookohu ia mai la ua Ata nei, he ukali no ka Alihikaua Nui o Irelani, oia hoi ka Ela o Welemolena. Ua hoopuka ae oia i kekahi hoolaha aupuni i na Keiki Alii, na Ela, na Haku, a me na Kenela o na puali kaua, e akoakoa ae iloko o ke keena Ahaolelo, ma ke ahiahi o ka la 10 o Ianuari, no ka noonoo ana i ke kulana kaua o Enelani i keia manawa ma Europa me kona mau enemi, oia hoi na "Ninau o ka Hikina."
                I ka hiki ana mai i ke ahiahi o keia la hoolaha aupuni, ua akoakoa ae la na mea a pau, mai na Keiki Alii a hiki i na Alihikaua me na kanaka koikoi o ka aina, piha kui ae la ua keena Ahaolelo nui nei i na kanaka, me ke kali malie ana i ka wa e hiki mai ai o ka Ela o Welemolena, ka Alihikaua Nui o na puali kaua ma Irelani.
                O ka Haku Sir Jonah Berinetona, he Elele kuikawa ia i hoouna ia mai ke keena o ko na aina e ma Enelani no keia halawai, e hoike ana oia maloko o kekahi palapala i ke Kuhina Nui, no kana mau mea i ike ai maloko o keia halawai, a me kona mau manao e pili ana no Ata Welesele, oia kona ike mua loa ana i kona mau helehelena, no kana mau mea i lohe wale ai mamua, a e heluhelu ia keia leta penei: