Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 2, 29 August 1883 — Ke Akeakamai. [ARTICLE]

Ke Akeakamai.

O kahi i loaa mai ai ia Hawaii nei ke ano o keia huaolelo Akeakamai, ua pohihihi no, aka, e manao ia no paha ua loaa inai Lahainaluna mai, a i ole mai Hilo mai 7 a i ole mai Waioli mai paha kahi i puka mai ai o keia huaolelo ia kakou. Aka, ua maopopo ia kakou, i ka hiki ana mai o na misionari nana i lawe mai i ka ike hou, na lakou i hoolaha mai iloko o ke au palapala ke ano o keia oihana naauao e pomaikai ai ka honua holookoa. Ia kakou i ka wa kahiko mamua o ke au palapala ua kapa ia ka poe i ike ma na oihana Akeakamai he poe kahuna, he poe loea. Ma ke kula nui o ka oihana Akeakamai i hiki ai i na Kahuna Kalaiwaa ke hana i ka lakou mau oihana, aua nani no hoi me ka noiau maoli. Ke nana iho oe i ke ano o na Kaele me na Kaulua i hana ia e ka poe Kahuna Kalaiwaa, mai ka wa e hōomaka ai i ke kua ana a hiki i ka paele ana a lana i ke kai, aole he ioaa o ka maikai o ka waa o ia wa i ko keia wa. Pela me na hale, na nmeko laau, na ipu-kai, na ipu~ aina, na kumu kahili ea a una i hana ioT i ka palaoa. Na niho palaoa, ka ahuula, ka mahiolo. Pela no hoi i hiki ai i na wahine ke kuku i ke kapa, lee kapalapala ana a hiki i ka aahu ana. Ho loina ano nui a ua pili 110 maiaila ka oihana Akeakamai a me na mea i hana ia e lakou i liiki ole ke hana ia i keia wa me ka maikai, e like aku me ko ka wa i hala. Cla lako kakou i na iriea jhana ame na me?a oi, i oi fiku i ko ka wa i hala, eia nae, o ka hooko ana ua iike ole. He anoai paha aole i ioaa ia kakou ka hoomanawanui e lik» la rne ka hoomanawanui o ia poe o ka wa kahiko, oiai, ia wa, he lohi a he hakalia na mea a imu, i keia \va, mehe la ua loaa he maj,.p. eheu i ka lahui kanaka a ke lele nei na moa a pau imua. M!a ka olelo Laiina ua kapa ia vScientia; ma ka olelo lialia Seienzia; ma ka olelo Bepania Oieneia; ma ka olelo Potugala Sefincia; ma ka olelo Farani Seience; a ma ia olelo hookahi e hoopaa ia nei ma ka olelo Enelani oia hoi Seience-

Ua pili keia huaolelo Science, oia hoi ke Akeakamai? ma na oihaiia a loina a pau e pili ana i 'ke kanaka. Ika honua kahi ana e noho ana, a i na hoku ame ka la ma ka lewa o ka iatii ? a me na oihana e pili ana i ko ka uhane o ke kanaka, i hilu iaia ke ike pono i ka mea nana oia i hana, a malaila e hgomanao oiaio ai ke kanaka i kona Akua, a oia oihana Akeakamai ua kapaia he Tiologia, ke Akeakamai e piii ana i ke Akua. Ua mahele ia ka oihana Akeakamai-, malalo o na poo he lehulehu oia hoi koia: h Geologia—Na mea pili ika Honua. 2. Botania—!Na mea pili i na Mea Ulu. 3. Chemistry—lSTa r mea pili i na Waimakani. 4. Embriologia—Na mea pili i na Mea Hanau. 5. Anatomia—-!Na mea pili i na Iwi a Kino. 6. Philoaopio—]STa mea pili i na Kanuwai Akua a me Kino. 7. Physic—]STa mea pili i ka Oihana Laau Uapaau. 8. Choncologia—JNa mea pili i na Pupu. 9. Onitologia—]STa mea i na Manu. 10. Tiologia—JSTa mea pili i na Holoholona. 11. Physis—Na mea pili i ka Ume Honua, &e. 12. Astronomia—Na mea pili i na Holeu. 13. Teologia—JNa mea pili i ke Akua. 14. Meteorologia—Na mea pili i ka Makani, Ua, a me ke Ao ma ka Jjewa. 15. Electric—!N"a mea pili i ka Uwila. 16. Phy eionomio—Na mea pili i ke Kino. 17. Mathematica—Na mea pilki -na^-Mea^elu 18. Geogrdphy—!Na mea pili i ka ILi o ka Honua. 19. Topograpia—]STa mea |)ili i ke Ana Aina. 20. Tipogarapia —JSTa m e a pili i kePai Palapala. 21. Minerelegio—Na mea pili ina Mea Minerele. 22. Arcbitecture—Na mea pili i ke Kukulu Hale. 23. Painting—N"a mea pili i ke Pena Kii. '24. Photograpio—Na inea pili i ke Pai Kii. 25. Agriculture—Na mea pili i ka Mahiai. 26. Manufacture—Na mea pili i na'Mea Hana. 27. Law—2STa mea piJi i na Kanawai. 28. Po]itical Eepnomio—Ka mea pili i ke Kalaiaina. 2d. Munie—!Nainoapili i na Leo.Melo. 30. Poetry—Ka mea pili i na Mele. 31. War—JSTa moa pili i iia Kaua. 32. Philologio—Na nioa piii ina 01010. 33. Phrenologio—Ka mea pili no ke Poo, [ E UOOMAU JA AKU ANA.]