Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 2, 29 August 1883 — Ke Kalaiaina Naauao. [ARTICLE]

Ke Kalaiaina Naauao.

lsVrlmkemake ia ka malamalama i ka po, xiolaila, Le waiwai ka aila.. Ua makemake ia ka malu i ka a, nolaila, he waiwai ka mamalu. Ua makemake a ka lole kilika, noLaila, he waiwai ke enuhe .hana dlika. Aole nae he waiwai na mea e waiho wale i,na, oia hoi ka aina i mahi~ot& 3a a i noho ole ia lole ia he waiwai. O ke kala e waiho wale ana lōko o na mauna, a'ole ia he waiwai. O ka i-a e īolo wale ana ma ka moana, a me ka laau ala i nalo oa ma kahi e hiki ole ai ke kanaka, aole ia he waisvai; a loaa i ko ke kanaka lima, alaila, lilo ia mau □aea i waiwai, aole hoi i ka wa e waiho wale ana. Ina ua nui loa ke kala a kekahi kanaka, ua oleio ia, ua nui kona waiwai. lole hae oia e maona ma ia mea, aole oia e ana, ao lioi e mahana kona kino, aka, he kumu no ia e hiki ai ke kuai a loaa mai kela mea a me keia mea maken. tke ia. ua waiwai ke kanaka ke nui manao o ke Kalaiaina, o ke ke ana kaupaona e ike ia āi ka oi aku o ka maikai a me ka nani a me ka nui o ka waiwai, penei : Ina i makemake nui ia kekahi waiwai no kona mpikai loa, ua pii loa kona kumukuai, a ua uui loa hoi ke kala iloko o ia waiwai, oia hoi, ua makemake nui ia kela mea no kona maikai, a no kona makemake nui ia, ua loaa mai ke kala ke kuai aku. Eia hou kekahi. O kekahi waiwai, aole nui kona maikai, aole nae he nui ke kala iloko ona, penei: He mea ka hao, a ua oi loa aku kona waiwai a me kona ikaika mamua o ke gula; eia nae, ua oi loa aku ke kala iloko o ke gula, no ka mea, he hiki no ke kuaraku ma ka apana liilii loa, a ua nui ke kala ke loaa mai, oia hoi, pa umi, pa haneri, a pa tausani o kekahi papaa hao nui, Eia kekahi mau mea hou no na waiwai kuai. He waiwai kuai kekahi, a he waiwai loaa ole i ke kuai kekahi. Ina e ana ia ka .maikai, ua oi loa aku kekahi waiwai loaa ole i ke kuai mamua o kekahi waiwai kuai, penei : Ua oi aku ka maikai o ke ea mamua o ka lole, — ke ola no. ke kanaka me ka lole ole, aole hoi e ola ke kanaka ke loaa ole ke ea. He waiwai kuai ole ka malamalama o ka la. He mea maikai loa nae ka malamalama. Ina o ana ia ka maikai, ua oi aku ia mamua'o na a me na waa. No ka mea, ola no ke kanāka me ka moku ole, a me ka waa ole,- aole ola ke loaa ole iaia ka malamalama. Ina e nana kakou i ka waiwai kuai, a me ka waiwai kuai ole, eia na wahi e like ole ai laua : 1. O ka waiwai kuai ole, ho waiwai pau ol" ia no ka nui loa. O ka waiwai, kuai, e pau wale ia no ka uuku- He mau mea pau ole ke ea, a me ka malamalama no ka nui loa. Pau koke ka lole, a me na waa, no ka uuku. 2. No ke Akua wale no ka waiwai kuai ole, aole i pili ko ke kanaka lima ia waiwai 7 a no ke Akm no ka maikai o ia waiwai. O ka waiwai kuai

ua pili aku ka lima kanaka ma ia waiwai, a no ka lima kanaka mai kekahi o kona maikai. O ka waiwai kuai a pau, ua hana ia, a ua hooponopono ia palia, a ua hoomaluia e Aole na ka 'lima kanaka i hana ika malamalama me ke ke ea. Aole hoi laua i kuaiia. O ka ua ka mea a ke Akua i haawi mai ai, he waiwai kuai ole ia. Aka, ina pili aku ka lima kanaka, alaila, ]ilo no ia i mea kuai. īna kii aku ke kanaka ika wai.. a ukuhi iloko o-kona hue, alaila ua lilo mai ia wai i waiwai ponoi nona, no ka mea ua lilo aku kona ikaika ma ia mea, a ua lilo hoi ia i waiwai^kuai. He waiwai kuai ole ke kai o,ka moana, no kamea na ke Akua i haawi mai i'a mea a nui. Aka ina kii aku kekahi r wahi kai a lawe iuka, i mea hana paakai, alaila, ua pili aku ko ke kanaka lima, aua lilo mai ia na ke kanaka, no kona lawelawe ana, aua lilo kela kai i waiwai kuai. Ma na mea a ke Akua i hana'i, aohe waiwai o ke kanaka i lilo, aole i kokua ke kanaka ma ka hana ana, aole hoi e loaa ko ke Akua waiwai ma kē kuai. oka ke kanaka ka i kuaiia. Ona mea a pau a keAkua i haawi nui mai ai, pono no ike kanaka ke kii aku a lawe wale. Ona mea ake kanaka i hana ai, a hooponopono paha, a 'hoomalu paha, aole pono ia hai ke kii aku me ka uku ole. Oka mea kii wale aku, he aihue ia, a he hao, a he kaili wale. [E HOOMAUIA AKU NO.] IJle hauoli ala ka lElele Alii ika huikau mawaenao na nani ona alo alii o Europa. Hano no ke Keiki Hawaii laukea. Ina ua loaa ole ke kope o ka kakou nupepa i kekahi o ko makou mau lawe pepa e like me ka mea i ike ia ma kela helu mua aku nei, e kau leta hou mai i ko makou Ivuna Nui. E w haele pu ana kekahi kupunakano me kana moop v. : vahine ui a nani ika holoholo ma kekahi āhiahi koo-a o kekahi wahi taona ; a he mau hiona kuaaina ko laua, aka, he nani a maemae na maka o ka moopuna, a e paa ana kekahi lima i ka mamalu 1 hohola ia ,• a o kona kupunakane, e welu iho ana "ke oho apii o ke kaunoa," ma koiia mau kipoohiwi* He.lHihune ua ke noe iho ana ma ua wahi kauhale la, a e uhai ana mahopo o laua kekahi keiki ui ko~ aka makilo i maa mu aole me, laua. JSTa keia kilihune ua noe i kono mai i ka manao oka ui o puana ae i keia mau lalani, penei : c< Ke hao mai nei e ka noe la, Pukui lua na ohua la," aole i pau pono Loa ac kela l&lani hope, ua puana koke mai la ka maleilo uio kona leo mahu-mahu ano inu awa penoi : " E aho ka lioi i ke keena la, I olu pono iho ka noho na la." Na keia mau huaolelo i pae aku ma ko laua la kua i hoopuiwa ae i ka moopuna, a nana inoino mai la ke kupunakane. O ! ina maanei ka Loio K-— hoopii au ia oe !" Iniki aku a iniki mai kekahi poe iho. Ahuaela na alea ! Ilaalele akil au e unoke ana ika huli ika loio o " ]STa mea ino wale." Pipi -holo kaao.