Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 4, 26 September 1883 — Page 12

Ke Akeakamai.
AU A WA ALIMA.

                "I iho la ke Akua, e hoohua nui mai na wai i na mea ola e holo ana, a me na manu e lele ae maluna o ka honua, ma ka lewa akea o ka lani.  Hana iho la ke Akua i na ia nui, a me na mea ola a pau e holo ana, a ka wai i hoohua nui mai ai ma ko lakou ano iho, a me na mea eheu hoi a pau ma ko lakou ano iho; a nana iho la ke Akua, ua maikai. Hoomaikai iho la ke Akua ia mau mea, i iho la: E hoohua ae oukou e hoolaha nui hoi, a e hoopiha i na wai o na moana; a e hoolaha ae na manu maluna o ka honua. O ke kakahiaka a me ke ahiahi, o ka lima ia o ka la."

AU A WA AONO.

                I iho la ke Akua e hoohua mai ka honua i ka mea ola ma kona ano iho, i ka holoholona laka me ka mea kolo, a me ka holoholono hihiu ma kona ano iho; a pela io no. Hana iho la hoi ke Akua i na holohona hihiu ma kona ano iho, me na holohona laka ma ko lakou ano iho, a me na mea kolo o ka honua ma ko lakou ano iho; a nana iho la ke Akua ua maikai.
                I iho la ke Akua, e hana kakou i ke kanaka e ku ia kakou, ma ka like ana me kakou iho: a e hoalii iaia maluna o na ia o ke kai, maluna o na manu o ka lewa, maluna hoi o na holoholona laka, a maluna hoi o ka honua a pau, a maluna no hoi o na mea kolo a pau e kolo ana ma ka ili honua. Hana iho la ke Akua i ke kanaka ma kona ano iho, ma ke ano o ke Akua oia i hana ai iaia; hana mai la ia i kane a i wahine.
                Hoomaikai mai la ke Akua ia laua, me ka olelo ana mai: E hoohua ae olua a e hoolaha hoi, e hoopiha i ka honua, a e noho alii maluna o na ia o ke kai, a me na manu o ka lewa, a me na mea a pau e kolo ana maluna o ka honua. I mai la ke Akua, aia, ua haawi aku au na olua io na launahele apau e hua ana i ka hua maluna o ka honua a pau, a me na laau a pau iloko ona ka hua, o ka laau e hua ana i ka hua; he mea ai ia na olua. A na ka poe holoholona a pau o ka honua, me na manu a pau o ka lewa, a me na mea a pau e kolo ana ma ka honua, na mea e ola ana, na lakou ka nahelehele a pau i mea ai; a pela io no. Nana iho la ke Akua i na mea ana i hana ai, aia hoi ua maikai wale no. A o ke ahiahi a me ke kakahiaka, o ke ono ia o ka la.
                Ma ko Hawaii nei Hoike Kumu-honua hoi, he Ehiku Wa, a he Awalu Au, a puka ke kanaka. A penei ke ano o ka hoonohono ana:

AU A WA I.

                O Kumulipo ke kane, o Poele ka wahine, hanau ka laua o Poeleele, o ka hookumu ana ia o ka honua, o ka mea pohaku kumuhonua i olelo ia ma ke mele, o ke Ako'ako'a, a he Uku ka mea nana i hana ua ako'ako'a nei, a me na mea a pau o ke kai. Oia ke Au a Wa Akahi.

AU A WA II.

                O Poeleele ke kane, o Pohaha ka wahine, o ka laua keiki o Pouhuli, o ka wa keia o na Ko'e, na Pulelehua, na Pohaha.

AU A WA III.

                O Pouliuli ke kane, o Powehiwehi ka wahine, o ka laua keiki o Popanopano, o ka hanau ana ia o na Ia o ke kai a me na muliwai.

AU A WA IV.

                O Panopano ke kane, o Polalowehi ka wahine, o ka laua pu kaua, o Panopano, o ka hanau ana ia o na mea kolo, o Moomilinanea ma.

AU A WA V.

                O Pokanokano ke kane, o Polalowehi ka wahine, o ka laua pu kaua, o Kapohiolo. O ka wa hanau o na holoholona.

AU A WA VI.

                O Kapohiolo ke kane, o Kapohanee ka wahine, o ka laua pu kaua, o Kapohaneeaku, oia ka hanau o na Mea lele, e like me na mea kolo aina.

AU A WA VII.

                O Kapohaneeaku ke kane, o Kapohaneemai ka wahine, puka ka laua o Kapokini, o ka wa ia o na Iole, Ilio a me ke Opeapea lele.

AU A WA VIII.

                O Kapokinikini ke kane, o Kapoheenalumamao ka wahine, puka ka laua he ohana kanaka, a penei ka olelo a ke mele no ia ano kanaka:
                                "O Kama Auliuli a Ne,
                                O Kama i ke Au o Kapokini,
                                O Kama i ke Au a Kapooheenalumamao,
                                Hanau Kanaka o Mehelau,
                                Hanau Kanaka o Waiololi,
                                Hanau ka Wahine ia Waiolola,
                                Hanau ka poe Akua,
                                O Kanaka i Kuku,
                                O Kanaka i Momoe,
                                Momoe laua i ka po manomano."
                A mahope loa o ka pauku o keia mele kupaianaha, ua puka ae la ke kanaka mua loa o Hawaii nei, oia o Lailai.
                Iloko nae o keia Lailai he wahine, o kona muli mai o Kii, a o kona hope mai o Kane. O Kii a me Kane he mau mahoe laua, a pela aku.
                Ma ka hoike a ka Papa Geologia a ka poe Akeakamai, he Eha Au a Wa nui o ka honua, i ka lima o ke Au a Wa hoi, ike ia ae la ke Kanaka. O ke kino o ka lepo a pohaku mua loa, oia hoi ka pohaku kumu o ka honua, ua kapaia ma ka olelo Helene: O ka pohaku Azoic a Au Azoica, oia hoi ke Au a Wa mea ola ola o ka honua nei.

AU GIOLOGIA A KA POE AKEAKAMAI.
Na Wa a pau.

                O na Wa a Au hou, ua mahele liilii ia, penei na papa:
                1. Ka Wa Azoica,
                2. Ka Wa Paleogoica,
                3. Ka Wa Mesozoica,
                4. Ka Wa Cenozoica
                5. Ka Wa o ka Noonoo, a Au o ke Kanaka.
                Mahelehele o na Wa nui Eha i hoikeia aenei maluna.
                Ua mahele hou ia keia mau Wa penei:
                1. Ka Wa Siluriana, a au o na Pupu.
                2. Ka Wa Devonian, a au o na Ia.
                3. Ka Wa Carboferous, a au o na Ululaau e loaa nei ka nanahu.
                4. Ka Wa Repetiliona, a au Holoholona kolo.
                5. Ka Wa Mamelia, a au holoholona maoli.
                6. Ka Wa o ke Kanaka.
                Ma keia puka hou ana aku, e hoopuka ia aku ai ke koena o na mahelehele au Giologia a ka poe Akeakamai.