Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 5, 10 October 1883 — Page 11

Page PDF (449.53 KB)

hoohele ana, a hoi aku ia mau Elele a hoike aku iaia i na mea a pau e pili ana, i kela me keia la."
                "Ina manawa a pau e kii ia mai ai ka Emepera e hele aku mai kona alo aku no kekahi mau hana ano nui i pili i ke Aupuni a mea e ae paha, aole loa e noho pono ana ka manao o ka Emeperesa, aka, ua pihoihoi mau oia no kona aloha i kana kane, a hiki i kona wa e hoi aku ai, alaila, o ka lele mai iluna ona a kuni mai la i ka honi o ke aloha makee ma kona papalina, kana makana mua loa. O ka hoonaauao ana i kana mau keiki kekahi mea nui loa iloko o kona puuwai. A ua kaulana oia no kona makee loa i ka  pono a me ke ola o na makaainana o kana kane."
                Ua ike iho nei ke KOO O HAWAII i ke kii o ua "Ohelo" nei "o ka Liula," me kona aahu i Poni ia ai; a he oiaio, he "liula" io no kona mau papalina nohenohea, i awili ia e ke kulipo kamahao. He oiwi kino maloeloe, a he mau maka ooi onaona. O kona aahu, ua hele a pilipono, a ua hoopuni ia me na onohi daimana owaowaka he mau tausani; a e luhelai ana he mau lei momi makamae ma kona  umauma weheolu. Ma na ano a pau, ua lawa ka olelo ana ae, pali ke kua mahina ke alo, aohe puu aohe kee—ia "Ka Ohelo o ka Liula"—ka Puuwai o Rusia!

Na Ouli Manaonao.

                Ina manawa a pau a makou e heluhelu ai i na nuhou e pili ana i na popilikia i kau aku maluna o kekahi mau wahi o ka ilihonua nei, mamuli o na mai luku, ka wi o ka aina; ke kaua; ke olai; na kai mimiki, a pela aku; ua hoopiha mau ia ko makou mau manao me na mapuna o ka hoomaikai i ke Akua Mana Loa, no kona haawi ana mai ia Hawaii—aole o na pomaikai holomua a kupaa wale iho no o kona kahua Aupuni—aka, o na hoopakele ana kahi mai neia mau kumu poino nui a pau. He oiaio, he mau kumu hoomaikai nui keia a Hawaii e haawi aku ai i ka Mana Kahikolu.
                I hoike no ka nui o ka poino o kekahi wahi, a he hapa uuku ia o ka huina holookoa, ke lawe mai nei makou i keia malalo iho nei; a ma ka hoomaopopo ana i keia, alaila he mea maopopo, he oi pakela aku ka weliweli o ka poino ma kahi mau wahi okoa aku. Eia ka olelo a ka mea kakau i kekehi nupepa ma Bosetona, Amerika:
                "O na nanaina o ke kulana maluna o ka mokupuni o Isehia, (ma kekahi mokupuni e moe ana he mau mile mai ka waha aku o ke awa o Napela, Italia, maloko hoi o ke Kai Waenahonua) he oi aku ka mainoino a me ka manaonao mamua o ka mea i manaoia, mahope iho o na ulia poino olai. Ua hoouna ia aku ilaila he mau tausani kanaka, no ka hele ana aku e huli i na kino make a kanu iho, aka, ua hiki ole ia lakou ke hookokoke aku i ke kahua o ka hana, no ka mea, ua pahola ia ae la ka aina e ka ea ino pelapela mai na kino make ae he ewalu tausani a oi, a hiki ole i ke kanaka ola ke hanu, i kau a mea o ke kaumaha o ke ea i ke ino. No ia kumu, ua manaoia e hookahe aku maluna o ua wahi la, i ka puna i hoohui ia a lilo i wai me kekahi laau i hoomakaukau ia no ke pale ana i ke ino; aka, mamua nae o ka hooko ia ana o ia hana, aia hoi, ua hoopiha ia na mea a pau i ka hoomaopopo ia ana, aia mawaena o na kauhale i hina a helelei, ua paa kekahi poe me ka poino ole o ke ola; ua paa nae malalo o na kauhale e muu ana me ka hiki ole ia lakou ke hemo mai.
                "I keia la, me ka hoomanawanui loa, ua hoopakele ia kekahi kanaka i paa iloko o kekahi aoao o ke ahua pohaku o kekahi hale. A o ke ea i hemo mai mailoko mai o kahi o ua kanaka nei i paa ai, ua oi aku kona ikaika mamua o ka poe kokua, a ua pau lakou i ka mai a maule iho la lakou a pau. He mea hiki ke koho pono ia, aia he lehulehu wale o na kino ola ke paa nei malalo o na uhi ana a keia poino o Ischia; a me he la, o ka poe e mau ana ko lakou ola ahiki i ka la apopo, e haalele ia ana lakou e make iloko o ia mau wahi; no ka mea, aole loa e hiki i kekahi kino ola mawaho aku nei ke hoomanawanui i ke ino, a aole no hoi e pakele mai ka loaa ana i kekahi ano mai ino. Aole loa hookahi kanaka i hoouna ia no ke kokua aku, i pakele mai ka loaa ana i ka mai luai me ka naluea ikaika.
                "Mai ka pau ana o ke olai nui o ke Sabati nei, nana hoi i uhi iho keia poino, ua hoonaueue liilii mau ia ae no ka mokupuni holookoa. A he mea kahaha nae no ka manao, oiai keia mau hiona poino e hoikeike mau mai ana, a e pahola ana hoi kela ino hiki ole i ke kanaka ke hoomanawanui aku, eia no nae ka poe powa a pakaha o na aekai ke hoohalua mai nei mawaho aku o na poai o kahi o ka poino, e kali ana no ka loaa o ka manawa kupono ia lakou, a komo aku a hao ae i na ano waiwai a pau e loaa aku ana ia lakou e waiho mokaki ana. He heluna nui ko keia poe, a me he la, he hiki wale no ia lakou ke pale aku i  na kue ana mai a ka poe kiai.
                "He nui ke ake nui a me ke aloha o na mea a pau i na hoakanaka iloko o ka poino; a ua ake nui lakou e hana i na mea a pau e hiki ai ia lakou ke hana no ke kokua ana aku ia lakou; aka, ua hoololo ia nae ko lakou mau lima, ua hookuihe ia na manaolana, a ua hoehaeha ia ko lakou mau puuwai mamuli o ke kaupale ana mai a kela ino hiki ole ke hoao aku e hoomanawanui.
                "Ina pela iho la ka nanaina o ke kulana poino o Ischia, nona hoi na ola he 8,000 i poino, alaila, he mea weliweli ka manao ana ae i ka nui aiwaiwa launa ole o ke kulana mainoino a manaonao ma ka mokupuni o Iava, kahi hoi i poino aku la he aneane 100,000 ola kino; a o kahi hoi i uhi ia kekahi mau wahi e na pohaku a me na lehu pele, a lilo na kino kanaka a me na mea e ae a pau i mau aa wakawaka."