Ke Koo o Hawaii, Volume I, Number 5, 10 October 1883 — Page 13

Page PDF (416.92 KB)

Na Mea Hou o ka Lai o Lele.

E KE KOO O HAWAII,—Aloha oe:
                Iloko o na la hoomaha o na kula aupuni, ua haiamu ia ae la kahi o ka Mea Hanohano A. Fornander, e kona mau ohana, Hon. J. W. Smith, Miss K. K. Fornander, Mine Brown a me na ohana liilii iho, e hooma'u mau ana lakou i na kai holuholu o Uo, ua hele a makaole i ka pehia mau i na huna kai o Keawaiki.
                Ma ka la 2 o Sept., oia ka la Sabati, ike aku la au i ke kaa o Mr. Horner, e holo ia ae ana e kana keiki o George Horner no Olowalu ka ihu, hu ka makani kau ua mea he holo, a he mau lede ko luna, o Mrs. Richardson, Alice Shaw, Nancy Wilcox, a ma ka hoi ana mai i ke ahiahi, ua hoopoluluhi loa ia ka haku o ke kaa e ka waiona, a ua lilo ka hookele ana ia Nancy Wilcox, i poe ike ole no keia i ke kalaiwa kaa, i na ua hu i kula ka auwaa panana ole.
                O kela wahi makapo hookani Akoliana mau no hoi i Honolulu a'u e ike mau ai i na po ma ke alanui Kamika ma Kaumakapili, eia oia ke kani mau nei ma ko makou Makeke ia i na hora 4 P. M., o na ahiahi Poaono a pau. Eia ka'u mea akaka, i kekahi ahiahi poaono, e olioli mele Hawaii ana ua wahi Taata la, o kekahi lima paa i ka pepeiao akau, a o kekahi lima i ka puu elike me ka hana ana a kamalii e hoalalakao ai nana iho i ua puukani la kohu oeoe o Kapiolani. Ola no nae kela ia hana maikai, a e mahalo ia no oe.
                Kumu Luna o Lahainaluna, H. R. Hitchcock a me kana Madame, i Molokai laua kahi i hoomaha ai, ka aina aloha a kona mau makua i hai ai i ka Euanelio a ka Haku Iesu, a waiho na iwi malaila no ka pono.
                Halawai ana me ku'u kumu aloha ka Rev. D. Baldwin,  ma ka la 1 o Sept. nei, lulu lima iho la au me ia ma ka Uapo o Keawaiki, nui ke aloha, he mau makahiki i hala, akahi no a hui kino hou. Hai aku la au iaia, ua paa ka Luakini, a ua nani o loko. Eia kana pane, aia ka nani o ka Luakini ma ka piha i na kanaka e hoolohe ana i ka olelo, ike iho la au he oiaio ia olelo. O ka nui o kona mau makahiki he 80 a oi, wahi ana, o na kanaka inu rama ole a puhi paka ole, he nui na makahiki, a ua manao au pela i nui ai ko'u mau makahiki, a he maikai ko'u ola kino, a he ono ka puu i ka ai, aneane hala ka hapalua hora o ko maua kamailio ana.
                Na ahiahi Poaono. He wahi ahiahi piha mau keia o ko makou Taona,  no ke kali ana i ka Likelike, ia wa e ike ai oe e ka malihini i na Keonimana a me Lede o na ilikea a me kou io ponoi iho no hoi, a e haiamu ana no hoi i ko makou makeke, aka, o na la e ae, he neo ia.
                Ka ai haaheo o ku'u aina hanau, i kaulana ai, ka Malu Ulu o Lele. Ke ai nei, ke oo mai nei, i ku ai ka olelo a ke keiki kamaaina o ua malu ulu nei, i na aia i Honolulu, Kauai, Hawaii paha. E noho ae a haule mai kiaiole o ku'u aina, alaila, hoi e ai i ka ai haaheo.  KUPA HAWAII.
Lahaina, Sept. 4, 1883.

Ka Hana Puuwai Eleele.
KA MOOLELO O KA PAU AHI WELIWELI MA HAIKU SUGAR & CO., NO. 1 MA KA PO O KA LA 20 o SEPATEMABA, M. H. 1883.

E KE KOO O HAWAII;—Aloha oe:
                Ma ka po o ka Poaha, Sept. 20, ua pau na hale laina o Haiku i ke ahi, a ka mea puuwai eleele, a aloha ole; a me he mea la mamua o ka hora 12, a mahope iki paha oia manawa ka pau ana. No ka mea, i ko'u puoho ana mai ka hiamoe ae, oiai na leo ikuwa e kahea ana mawaho, "E Helekunihi ma e! Pau kakou i ke ahi!! Ua pau na hale laina i ke ahi." He 20 minute i koe hiki i ka hora 1, a ua hina e hoi kekahi hale, elua hale i koe.
                Ina he po makani kela po, ina ua poino kekahi mau ola, no ka mea, eha mau hale malalo pono o ka hale laina, a he 19 poe iloko, o ka mea e kakau nei kekahi me ka ohana, a elua mau hale ma ka aoaoa makai, 8 lakou, oia hoi elua pukiki me ka laua mau keiki 4, he kanaka me kana wahine.
                O ke kumu o ka nui ole o ka poino, o ka malie o ua po nei, a me ka makani mauka iho. Ina o ka hooko ana o keia puuwai eleele i kana hana ino a he po makani, ina ua pau kekahi mau ola i ke ahi. Ke nalo a ike ole ia oe maanei, aole oe e nalo i na maka e haka pono iho la maluna. He la no e hoike mai ana ia oe ma ke akea no na mea i hana malu ia ma kahi nalo.  E HELEKUNIHI.
Haiku, Sept. 24, 1883.

No Iapana.

                Maloko o kekahi nupepa i pai ia ma Melebona Auseteralia, ua loaa iho ia makou keia wahi moolelo kupanaha: "Mamua iki aku nei, ua hoouna aku la ke Aupuni o Iapana i Komisina e hele i Enelani, no ka ninaninau ana a me ka hoomaopopo ana i na ano o ka hoomana Kristiano. Ua hele aku ua Komisina la a ua ike; ua hoi aku a hoike ae la imua o kona Aupuni, a penei ke ano nui o ua hoike la.
                "Mamuli o ko lakou halawai pu ana aku me  ka nui o ka ona, na hana hewa karaima, a me ka nohona lapuwale, ma ka aina kahi a lakou i hele aku ai nolaila, ua kue loa a hoole paa ua Komisina la i ka hookomo ia ana mai o kekahi wahi hakina o ka hoomana Kristiano maloko o Iapana, no ka  mea, ua oi aku ka haahaa o ke kulana o ia ano noho'na, mamua o ka mea i ike ia mawaena o ko Iapana lahui i keia manawa."
                Ea; he keu keia o kahi mea ano kupanaha. Ina he oiaio keia mau olelo, a ina hoi e hooko io ana ke Aupuni ia mea, alaila, me he la, e kapae a papa loa ia ana paha ka hoomana Kristiano mai ke  komo ana aku iloko oia Aupuni. Aka, hookahi mea i maopopo, a oia keia: Aole loa e lanakila ia hana pouli maluna o ka malamalama.

                O na Luna hooponopono nupepa Iapana ua ae aku ke Aupuni e kakua lakou i ko lakou mau puhaka me na pahikaua, a e wehe na makaainana i ko lakou mau papale ke ike aku ia lakou. Kupanaha ko laila wahi rula pai palapala.