Ke Kilohana o ka Malamalama, Volume III, Number 27, 30 July 1909 — KE KANAWAI AINA. [ARTICLE]

KE KANAWAI AINA.

Ma ko makou mau helu i hala i hoomaikeike aku ai keia wahaolelo i ke ano nui o ke kanawai aina a na Demoka!ftka e w%iho la ma ke pakaukau o ka hale kau kanawai o Amerika Huipuia, a mamnli hoi o na palapa'a huopii he leuulehu i waiho ia aku iloko o na hoa A'haolelo ke kuepu nui e paa ia nei ka ninau e pili ana i na aiua aupuni o Hawaii nei a maopopo pono ke kulana o na aina a me ka makemake o ua makaainana o keia Teritore. Nolaila, iloko ona boa Ahaolelo o Amenka e holo tnai nei i Hawail nei, he poe kekahi o lakou i hookohu ia i mau komite no ka noii a huli pono ana i na aina aupuni o keia Teritore. Ma ka-oia-kaikai ana i ke auo nui o keia kauawai aina a ua" Deqao* kalaka, he hookahi no kahua i ui i kukulu ia ai oia uo ka mahelebeli ia o na aina aupuni apau ma keia Teritore a haawi ia aku i mau homī no na makaainana Amerika, e like uo boi me ke kahua i hookumu ia ai ke aupuni makua o kakou, a e ka mahaolana o ke aupuni ma keia . inua aku malana o ke Teritore e ( Hawaii oia uo ka poe e mahi ana ilana o na home ponoi no lakou iho. Ma keia kanawai aina i hoemaikeike ia aku imua o ko ke Kilohana poe heluhelu e ike pu iho ai no kakou me ka hoohewa hewa ole ua hiki ke loaa ka aina i ka mea ilihune ma kona uku ana he $20 wale no, oia hoi, uku mua * he $10 a lawe oe i aina nou a ma ka mauawa e piha ai na makahiki a ke kauawai aina i kauohaai ia oe e noho paa, haawi hou aky oe i $ro a o ka loaa no ia o kou kila aina. Aole loa i hoakaka ia ma keia kanawai aina ke kumukuai o ka hale au e kukulu ai iluna o ka aina e like me ke kanawai aiua hoopilikia o keia mau la, aole no hoi oe i kauoha ia e kali i kau aina i makemake ai mawaho o ke keena aina aupuui a hiki i kou poohiua ana e like me na mea e ike maka ia uei, aka, ma keia kanawai i ka manawa au e makemake ai i keieahi apana aina, e hele pololei oe a ke keena aina waiho aku i kau noi me ka umi dala a hoi oe a nobc iluna o ua aina la au i makemake ai a ua ke ana aina no e heie aku e ana i ka nui o na eka o kou wahi. Ma keia kauawai uo hoi ua loaa ia oe ka maoa hoohalahala iua iiā manao oe aole oe i hana kaUlike la mai e ka luna aiua aupuni a mamuli o ka hiki ana ia oe ke hooiaio i na kuoiu kupono raa kou aoao e loaa mai ai ia oe ka aina me ka hoopau pu ia aku o ua luua aina aupuni la iua ua ku iaia ka hewa. O ka manao nui o keia kanawai ua hana maoli ia oo ke kukulu ana

i na home Hoko o ka aina, aole Hol no ka imi loaa a hoopukapuka hou aku e like me Da mea e ike ia nei iloko o keia Teritore, a e ohumu uei ka hapanui o kakou na Hawaii i ka oele i ka aina, mamuli no ia o ka hiki ole ana i kau mau wahi dala mailuilu ke hoooahoa aku imua o ka mea dala, a ma ia kumu ua ike ia ka holomoku ana o na aina kupoiio o kakou iloko o ka poho 4ima o ka poe waiwai. a o kaua o ka m?a ilihune i ka apakee wale ia mai no e lakou nei a hiki i ka nele loa a'na. Nolaila, ma ka

i\pna maoli anai ka waiwaiio o! tteia kairawai pa loaa i ka mea j ilihune he puu oioina e maha &i a e ! hoi pono mai ai ke kohu o kela j olelo e o mau nei "ua like na mea i apau imua o ka maka o ke kana-1 wai," aole no koa iiihune ana a! nana ole ia aku kou pono, aole loa pela. > Ua hoohalike loa ia keia kanawai aina me ke kaoawai a ka Elele Wilikoki i hapai ai iloko o koua kau ma ka Ahaolelo Makua, a i ano like loa hoi me ke kauawai aina o na Pilipino e haaheo nei | maluna o ko lakou aina kulaiwi. A I pehea hoi kakou na Hawaii, aole lauei boi eloaa pu ia kakou ia I haawina pomaikai? : 1 Oko makou kuleana keia ma ka papapa'i o ka hoomaikeike aku i na mea e pono ai a e pouo ole ai ka lehulehu, a o ko pukou kuleana no lioi o ka wae no oukou iho, a o ka mea hoolohe mai i ka makou mau a'o ana o ko kakou ola nu ia.