Ka Lanakila, Volume I, Number 12, 30 September 1909 — Ka Euanelio o ke Ola Mau Loa AUHEE KA POULI-POHA KA LAMA E! OLINO HAWAII ME KA EUANELIO O KE OLA MAU-NA MAKUA MUA O KA PONO. [ARTICLE]

Ka Euanelio o ke Ola Mau Loa

AUHEE KA POULI-POHA KA LAMA E! OLINO HAWAII ME KA EUANELIO O KE OLA MAU-NA MAKUA MUA O KA PONO.

Ke Kau Hoomanao Mau o ka A. D. 1820 Aloha No!

('Hoomauia^ KA PUALI ELUA. Ma ka la 19 o Novemaba o ka A. D. 1822, i haalele aku ai ka elua o na puali halihali lama o ke ola i na kapakai 0 Nu Havena, Konetikuta no na Ailana o Hawaii nei; a ma ka la 24 o Aperila, ua ikeia mai la na kuafiiwi ame na pae-mauna o Ha~waii, ame ka olioli, oli lani no ka aneane ana mai e pae aina kamahele aumoana, ua halelu ae la lakou no ka Inoa Ihiihi o ka Haku o na Kaua; a ma ke kakahiaka nui poniponi o ka la 27 oia mahina no 0 ka 1823, ua maalo ae la na malihini aumoana o ka euanelio mawaho o Waikiki, a i ke ahiahi ana iho aia ka moku <4 Tamesa" (Ship Thames), Kapena Clasby, ke hoolulu nei ma ke awa la'i o Kou, iloko o na la holo kai he hookahi haneri amekanalimakumamelwalu. Ma ka hoike a na hoa paahana o ko luna aupuni no na mea e pili ana no ka huakai a lakou i aio mai ai maluna o na ale o ka moana, usthaiia mai ke kupanaha o ka moe malie ana o na ino o ka moana, ka nalo ana aku o na pa lauwili a hele uluulu, na kualau ua ma ka moana ame na ino lehulehu; a o ka lakou mau mea i ike mau mai ka haalele ana aku i ka aina a hiki mai i ko lakou pae hou ana i ka aina maloo he malie. He malie, he malie; he malie wale no a pau na la holomoana he haneri ame kanalimakumamawalu. Kei ke kupaianaha 0 ke Aloha Lani i kana mau hipa ma ka hohonu lipolipo laula o ka moana. Ae, he aloha, he aloha oiaio i Kana poe i wae ai no Kana hana; a i oia mau ai ka oiaio o Kana olelo: ka mea hooiaio akui Kuu Inoa imua o na kanaka, Na'u e hooiaio aku iaia imua o fco J u Makua ma ka lani. A 0 ka mea ma o'u nei, aole oia e nele/' O keia malalo iho nei ka poe ma keia huakai: Rev. Aratema Bihopa (Artemas Bishop) me ka wahine. Aberahama Ealekale (Abraham Blatchley) he kauka kana oihana ame kana wahine pu. Liwai Karnabelana (Levi Chamberlain) Kimo Ilai James Ely me ka wahine. loaepa Gudelika

Joseph Goodrich) Rev. Wiliama Rikeke (Richard) me ka wahine. Rev. Kale Kuene (Chales S. Stewart) me ka wahine. Miss Betsey Stockson. he kumukula. Ahe eha mau opio i hoonaauao ia ma ke kula misionari ma Konawela (Cornwall) Konetikuta. O Wiliam Kamooula, Rikeke Kalaioulu ame Kupelii, he poe keiki Hawaii wale no keia. Oka ha oia o Stephen Popohe, (he taata Tahiti keia.) Ua hanauia ka Makua Aratema Bihopa ma Tomepie, Nu loka, ma ka la 30 o Okatoba o ka ua hoonaauaoia ma na Kulanui o Uniona āme Perinekona, ma ka la 27 o Aperila o ka 1823 i pae mai ai ma Honolulu nei, a ma ka la 11 0 Malaki o lea makahiki 1824 ka noho ana ma Kailua, Kona Akau, Hawaii, ma Ewa ika 1836, ma ka ua hoi mai a noho paa ma Honolulu nei, a ma ka la 18 o Dekemaba 1872, ua kii mai la ka Haku o na haku iaia a lawe aku la ma Kona poli. Oiai kona mau la« noho aaa iīia Kailua, he eiwa ka nui o na buke o ka Baibala i unuhiia eia. Ilokq o na makahiki he kanalima o kona malama ana i kana i hoohiki ai ua kii mai la na lima āloha o kona Haku iaia, ame ka leo olu nahe a i piha mau me ke aloha, ua pajie mai la oia i Kana kauwa: "E, hele mai, e hele mai e noho pu me A'u, a e komo ae hoi e ike ika Home a Kuu Makua i hoomakaukau ailiou, a e lawe aku hoi i ka leialii mae ole mai Ko'u lima aku, a \ ka aahu kpokeo o ke alohilohi manawakolu, i hooiaio no ka hana au i hana ai no Ko'u Inoa ame ke ola o na kini uhane oka Honua, a ma Ko'u wahi e noho ai, malaila, malaila mau loa no oe. Ia Ao aku, ia ao aku. Sila." Ua mareia lea Makua Bihopa ia Mrs. Bihopa (Elizabelh Edward&) rfia ka la 22 o Novemaba o ka makahiki 1822, a mai ko laua mau puhaka mai he elua mau keiki. Ua hanauia ka Makuahine Bihopa ma Meleboro, o Maketuseka ma ka la 17 0 lune oka A. D. 1796, amakala 28 o Feberuari, o ka makahiki 1828, ua make aku la oia n\aluna o na one opiopio o Kaiakeakua, Kailua, Hawaii, me ka haalele ana iho i kona Makua Honua ame na lei elua a laua ma keia aoao o ke ola mua ana, a hoi aku la ma o maluna me ko laila mau kini no ke mele mau ana l na mele kupinai olioli o na aaau. Ae, ua hookuu ka luhi ame na inea o keia noho honua ana. Aia la iluna, ke noho la me ke Alii Nui 0 Ziona Mau Loa, E Hāwaii, Manomano ka nani, ke kupaia« naha, ke kamahao ame ke alohilohi 0 ke ala-kipa* pl a ka lvānnU£un»i nai aku £ ka maha hnl