Ka Lanakila, Volume I, Number 13, 7 October 1909 — KA HULI ANA I KA WELAU HEMA! [ARTICLE]

KA HULI ANA I KA WELAU HEMA!

Kakauia e Lxjtanela Kakeletojna. Kana Moololo mai o ka Huli ana i ka Wulau Homa)

Unuhila e E. J. Crawford, a hoopukaia ma ka hikou līiwahiwa Ka Lanakila,. no ka hoonaauao ana S.Jca Lahin Haiwiii no kc-Ano o na Welau

<c Mahope iho o ko'u huli hoi ana mai, mai ka huakai i hoolalaia e ka Ahahui Lahui imi i kā Welau Hema, i hoomakaukauia i ka makahiki 1901, maluna o ka moku i alakaiia e Kapena Scott. Ma keia huakai imi i ka welau, ua hiki aku ia i ka hookahi hanen mile mamua aku o ka huakai mamua koke iho e hiki aku ai ka mea huli i ka Welau Hema oiaio; oia hoi, ma ka latitu Hema 80 degere, 17 minute, a i ole ia, he 670 mile oiaio mai ka Welau Hema mai. Ua ike au he nui aku na mea i kupono e imi ponoia iloko o kela nua, a mamuli o ia mea ua hooholo iho au e hookumuia i ahahui e imi hou ana me ka iini nui e hoomalamalama ae i ke ao nei ma na ike e pili ana i ka Welau Hema, me ka hoao ana e hiki io aku i ua Welau Hema 'la. <s Ua upu au, o ka hookomo ana mai i na poe akeakamai ma keia huakai e hoohuipu ana i ko lakou ike ma ka huli ana i na mea pohihihi o ka poepoe honua ma na meheu he lehulehu wale: oiai he nui na mahele e hiki ai e huli a e noii pono ia ai na ike me na kulana 0 ka poai hema, a pela pu no hoi ma ka ike i ke ano o ka honua, ka ike e pili ana i na hunahuna materia ame na ike like oia ano. Ua ike kakou o ka aina i kapaia o ka Aina o Vitoria,*o kona welau ua a'e aku ia i ka latitu 83 hema, a aia no hoi he aina ma ka welau hikina o ke Ke'ake'ana Hau Nui; oiai, ma ka huakai huli Welau Hema i hoike mua ia ae nei, ua ike aku makou i na hoailona e hoike mai ana, he mau kuahiwi ame na pohaku nunui iloko o ka powehiwehi o ka haule ana o ka hau. Ua upu pu au ia manawa ma ka aina i kapaia o ka Aina o Eduwale 11. ke 7 Lii (i k#pa inoa ia e Kapena Scott), a mamua ae o ka haalele ana ia Lyttetton; oia wahi auanei ka'u i koho ai i wahi hoomoana no ka hooilo. u Elike me ka nee ana o keia moolelo mahope ae nei o keia upu ana a'u; ua hiki ole. O ka pilikia mua i ku rrtai imua o'u oia no ka hiki ana e

loaa ona haawina dala kupono e hiki ai keia huakāi e hoohanaia aku, a mahope mai o na hoololoiahili ana he nui ua loaa mai la na kokua mahuahua ana e hiki ai e hookoia keia huakai o ka imi ana i ka Welau Hema. Oka malama ia o Feberuari, 1907, a ma ka la 7 o Aug*ate, 1907, o ka moku u Nimeroda" i hoolakoia elike me ka haawina i loaa mai, hoomaka aku la i kana huakai mai Torquay aku. Oko makou wahi moku he moku alualu sila ia i aneane e kanaha makahiki ke kahiko, a i hiki nae e hooko aku ika hana i makemakeia nana e hana iwaena oka hau paa. Ona lako no ka noii ann i na mea pohihihi o ka poai anu hema e pono e waeia me ke akahele, no ka mea, 0 ka hele kohana ana aku o kekahi mea mai kona mau hoalo v ha aku oke au naauao, aole e hiki e pani a hoopihaia, a o na palaka pu ame na poina ana i keia mau mea liilii e alakai aku ana no ia i na pohihihi he nui a hohonu. "E hoakaka iki aku au niaanei i na mea e pili ana ina lako oka huakai. Oka mea nui mua no oia no, i wahi pupupu hale no ka wa hooilo; oiai, ua hoomaopopoia, o kahi moku ]Nimeroda o makou, aole he pono e waihoia iloko o ka moana hau; aka, e hoi aku no Nukilani mahope iho o kona h'oolele ana i na olulo huli welau hema ame ko lakou mau lako. O keia pupupu, ua kapiliia no me ka laau, a halihali liilii ia i ka hema ma na papaa, i maka ponoia kela ame keia papaa, a i hiki ai e hoopilipili ia me ka hikiwawe ke hoea aku i kahi hoomoana oka wa hooilo. Ona palena ma ke ana ana o ua pupupu hale nei, he "umikumamaiwa kapuai laula ia kanakolu-kumamakolu kapuai loa, ahe umikumamalua kapuai ke kiekie. Ua hoopipili ia me ke pani huewai, me ke paina ua wahi pupupu hale nei, i mea e paleia aku ai o ke anu. Ua manaoia o ka poe ma keia huakai ma ka aina i umikumamalua ko lakou nui, aka, ua hoomahuahuaia aku keia heluna ai ka umikumamalima, no ia mea, e ike mai ka mea e heluhelu ana aole no i nui mahuahua kupono ua wahi pupupu hale nei. "Ka hoolako ana i na pono mea ai.—O ka ninau e pili ana i na lako me ai oia kekahi ninau ano nui. Ua hele ia aku na poe hana lako mea ai maikai loa, a ua haawi makana ia mai nohoi kekahi o keia mau pono. Me ke akahele nui i nana ia ai keia mau pono mea ai no ke kupono hoi 3. no ka hiki e lawa ike kanaka ma keia poai aaki a ke anu, a ua ike ia ma ko makou huli hoi ana mai ua lawa lakou no ka malama ana i ke ola kino, oiai, aole he hookahi o makou mea i hoonawaliwali ia mamuli o keia mau lako mea ai. (A hui hou me Ka Lanakila.)