Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 2, 21 February 1834 — Page 1
KA
LAMA HAWAII.
HE MEA IA E HOOLAHA IKE, A HE MEA HOI E PONO AI KE KULANUI.
I naaupo ka uhane, aole ia he maikai. NA SOLOMONA.
Makahiki 1. LAHAINALUNA, MAUI FEBERUARI, 21. 1834. Helu 2.
Kaua ma Potugala.
I ka makahiki o ka haku 1807 kaua aku la o Bonepate i ke alii o Potugala, a hee ia aina ia ia. Alaila holo malu ke alii a me kona poe hoahanau a me na kanaka a pau i pili ia lakou, a Berezila, ma Amerika Hema. Ua lilo mua o Berezila i ke alii o Potugala. A i ka wa i pio ai o Bonepate, alaila hoihoiia ka aina o Potugala i ke alii kahiko ia Pedero.
Aole nae ia i hoi aku, noho paa loa no ia ma Berezila; a haawi iho la ia i ke aupuni i kana kaikamahine uuku ia Mara. A hoonoho iho la o Pedero i kekahi hoahanau ona ia Miguila i kahu no kana kaikamahine, a nana i malama i ke aupuni i kona wa uuku. Noho no o Miguila a malama no i ke aupuni, a malama no hoi i ke kaikamahine a ke alii. A hiki i ka manawa i oo ai ua kaikamahine nei, aua kona kahu, o Miguila, aole i haawi i ke aupuni ia ia. Nolaila, kaua iho la lakou, a hee o Maria. Aole nae i make; holo no i ka aina e, a pakele. A lohe kona makuakane o Pedero, aloha iho la ia i kana kaikamahine; a kauoha ae la ia i kona aupuni hou ma Berezila, na kekahi keiki kane ana, a hoi hou aku la ia i Europa, e kokua mamuli o kana kaikamahine.
Aole ia i holo pololei i Potugala; hele oia a pae ma kekahi aina ma Europa, a o ka poe a pau i aloha aku ia ia, a me kana kaikamahine, hele mai la lakou i ona la. A i ka wa i nui ai kona poe koa he 10,000 paha a keu, alaila holo nui lakou a pae ma Operato, kekahi kulanakauhale nui ma Potugala.Hoomakaukau koke iho la o Pedero i na papu a nui loa. Hele no o Miguila a me kona poe koa e kaua aku, a ku paa no o Pedero ma aole i hee. Ma ka moana kekahi kaua ana o lakou, aole nae i hee kekahi, aole i hee kekahi.
Aneane like ko lakou ikaika, nolaila loihi ke kaua ana. I ka wa i holo mai ai na moku, e kaua ana no. A lohe hou kakou, alaila, maopopo paha ka hope o ia kaua ana.
Auwe hoi ka honua nei, no ka nui o ke koko i hookahe wale ia i ke kaua ana. Ahea la e hoolohe ai na kanaka a me na'lii i ka olelo a ka Haku, a e aloha i kekahi i kekahi!
E Iesu, o kou aupuni ke hiki mai, i malu na aina malalo iho o kou kanawai maikai.
KULANUI Hudesona, Ohio, ma Amerika huipuia.
[Ua laweia ka olelo malalo nei mai loko o ka palapala i kakauai e na haumana o ua Kulanui la, na na haumana o ke Kulanui o Hawaii nei.]
Hudesona Ohio, Feb. 1833.
"Auhea oe e Aneru. Eia ko makou manao i kau poe haumana; i hui pu lakou i keia manawa, (aole paha lakou i hui pu mamua.) i aha ao misionari, me ka makemake e ao i ke ano o ka ka poe misionari hana ana i kela aina keia aina, a e hoolaha hoi ia ike i mea e pono ai lakou iho a me na kanaka e ae. E ikea mai i kela ao mahope aku nei wale no ka pono i loaa ai ma ka hui like ana. I ka hui like ana, kupu mai no ka manao ikaika loa a hoomaha ole maloko o ka naau o kekahi poe kanaka, e lilo i poe misionari, a i keia manawa, ke hoohuli nei lakou i na kanaka he nui loa, mai ka aoao naaupo mai a i ka malamalama o ka olelo maikai.
Ina e loaa ia makou ka palapala na kekahi o kau poe haumana mai, a na kekahi o ka poe misionari mai paha, ina, ua olioli ko makou naau, a e palapala hou aku makou, ke makemake mai oukou pela."
Na makou no
Na S. H. Whittlesey i kakau.
No ka Pono kahiko a me ka pono hou.
He pono no hoi ka wa kahiko, a he hewa no hoi, a he pono no hoi ka wa hou, a he hewa no hoi. Eia na hewa o ka wa kahiko; o ka naaupo, aole ike i ka wahahee o ko lakou akua. He lehulehu ko lakou akua. He moe papalua ka wahine i ke kane, papakolu, papaha, papalima. Pela no ke kane i ka wahine. O ka hula kekahi, o ka pili kekahi, o ka pa puhene, o ke kilu, o ka pahee a me na hana lealea e aku no he nui loa. O ka moe kolohe, oia ka mea nui i pili i keia mau hana lealea a pau.
Eia ka maikai o ka wa hou; he ike i ka palapala, a me ka heluhelu, a me ka palapala lima, a me ka nana i na olelo a ke Akua, i kela palapala i keia palapala a naauao loa.
He hewa hou no hoi kekahi o ka rama, o ka paka, oia na hewa hou, ua make kekahi poe kanaka ma ia mau hewa.
Eia ka pono nui loa o ka manawa hou, o ke aloha ana mai o ke Akua, a hoouna mai i kona poe haipule. Na lakou no i hai mai ka inoa o ke Akua nui o ka lani; hai mai lakou penei; Aia ke Akua i ka lani, o Iehova, o Iesu Kristo, o ka Uhane hemolele. Oiaio no, he Akua oiaio ka lakou i hai mai nei.