Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 8, 4 April 1834 — Ka hopena o ka olelo no ka Lio. [ARTICLE]

Ka hopena o ka olelo no ka Lio.

]\Tai ka wa mai o ka loaa.ana na lftilei;aa. ua li-lo ka lio i kauwa hoo- }, n • nui ia na ke kanaka. Nola.la, em; pnha, kona nui a me kona maikai. a tue kona nani, a me kōna lokonu'ikai. hoike mai o loba i ke ano o na Lio kaua i kela manawa. i a nane paha kekahi oielo ana, ua ku pono no nae ka nui. Ina ike aku paha kakou i ka lio e likemeia, mahnlo loa aku paha kakou a e makau aku no hoi. <c Nau anei i haawi mai i ka ikaika i ka Lio: Nau anei i hoaaliu i kona ai i ka hekili? O ka liauohan" o kona mau puka he mea weliweli loa ia. Helu no ia ma na awawa, a olioli no i kona ikaika. E hele no ia e halawai me nakanaka i kahikoia i ke naua. Hoowaliawaha oia i kamakau, aoleiaehopohopo. Aole ia e huli mai ka pahikaua aku. Kani*ani na mea' pana imua ona, a me i k a ihe hinuhinu. a me ka pale kaua, Eli iho la ia i ka lepo no ka ikaika o kona huhu, Aole hoiia i manao oke kaniana iao ka pu. Olelo no hoi iaiwaena o ha pu, Ha! lia! • A honi no hoi ia i ke kaua ma kahi loihi. O ka hekili o na kapena a me.ka hooho ana' loha 3ft. 19-25 Ina e manao kakou 6 ike pono i ke ano o ,k a iio.i keia manawa, aole pooo e nana akū i ka iio, i hoolilu ia i kauwa na kekanaka i ka; hi i laweia'ku ai ko'na ikaika a me'kona ma'_ kai. E nana kak3u ma na' aiha, ma kahi i hi>ohana ole ia ka lio, ma kahi'i holo Wal'e ai ia, n a na ululaau, o ma nakula a ma na papu, a! ma na mauna, ma kahi' ana i makemake ai. Ma Amerika Hemdj a ma AFerika,' a nia kahi uliuli ka niaurf ma Asia, ma ia mau wahi, e ike ia'i ka Lio, ma kona na'ni maoli, ka nani a ke Akua i haawi mai ai ia ia. •3VIa ia mau aina e ik'eia'i na lio e ai ana a e holo ara. epno pahahaneri ma ke knla hookahi. E kula nd'lakotij me ka holo a me ka pa_ —niii :nej<a lealea nui. po kolakou ano ke nana a'uT, no ka mea aole i'okiia koHakou huelo a me ke oho 6 ko lakoii ai. Iluna wale U'» ke poo, a i ike mai lāl<ou i ke kanaka, alaila iealuā lakou i ka hoike mai ja ia i ko lako u hi:una, a me k-« lakou lui wahawaha ia ia. j Ua olioli n<> lakou iiko lakou noho ana; no_ laila aOle Ifi':"u e kii aku i kekaiii holoholona e kolohe. lee I-ii ol;- iu mai lakou. Aka, no ko iakou inakau, ua oleloia, aole iakou moe i ka'

'pi., aole h"i e ai i ka ai, me ka hoonoho ole i| ke kiai, i mea e hoike mai ai ka hewa. A ina hele aku ke kanaka i ke ao, a kokoke ia lok«u, alaila hēle mai ka lio kfai e aaia ia, a e like hoi me ka mea A i ole e hoīo ke kanaka, alaila,' h; ■ho>, mai ka lio, a lohe na h'o a pau, alaila holo lakou me ,ko lakou ikaika, a uo ko lakou maina, nalo koke lakou iloko o ka ululaau. V I He mea aloha ka Lio; aole makemakNp ia e haalele i kona kahu. Ua ikeia kekahi Rio, i kona wa i kuaiia'ku ai a lilo; no kona aleMia i ke kahu kahiko, haalele nō ia i ke kahu hof^ ; a wawahi i ka pa, a me na puka, a holo a au ma na muliwai, e imi i l<e kahu kahiko. Ua hoohana nui loa ia ka lio, a ua hana ino ia, aoie nae i paupauaho, e lokomaikai mai !no, a i loaa uuku ia ia. ka ai, e 'aloha n ai no ia i ka mea i haawi ia ia i kela mea uuku. | Owai hoi ka inea i aloha ole aku i ka _Lio ; i kona hana ino ia o kekahi poe? Owai hoi jka mea i huhu ole aku i ka poe hana ino? Ua ji;<e no kakou i kekahi lio, ua pau konaikaika, aole hiktke holo, uawiwi, ua pau kona nani. ilalo ke poo, ua olala loa, no ka uuku o ka ai, a no ka hana ino ia eke kahu. A ike aku ke ikahu, ua nawaliwali ka lio, aole mama, aole holo, alaila hahau aku ke kahu ia ia, me ka hana ino loa. He me eke aloha ole oua kahu la. Ina i hanaia mai oia pela. ina ua pono. | Aole pono ka hana ino ana ona kanaka i kalio. Ua nui loa ka hewa. Aole pono, ke liolo ma kahi loihi me ka hanai ole aku, a me ka hoomaha ole. Ua haawi mai ke Akua i ka Lio, i mea e : malamaia'i. Aole no ka hewa koke Akua haawi ana mai ia ia. Ua lokomaikai mai ka Lio, No ke aha e hana inoaku ai ke kanaka ia iar Aole makemake ke kanalia ka hoehaia. No ike aha la ia e hoeha aku ai i ka Lio?, | Ua nui loa ka hewa oka poe i hana ino i na holoholona, a hoeha wale aku ia lakou. Ke i mai nei o Solomona, "O ke Ranaka| 'pono, qp ia i ke ola o kana holohoWa." j Ua huhu mai no ke Akua, ika p'oe hoomainoino i ka Lio, a me ka puaa. a me ke kao a 'me ka moa, ame na liol holona a pau, c !hoopai niai paha ke Akua, i kahewa a.kanalea j hana aku ai. No ka mea, na ke Akua no ka holoholona, aoie na ke k'ana' : ;a. He moa ponp i ke kanaka ke manao i keia mau mea, no ka mea e hookolokolo 'ia mai no kakoh ; !Jna na' mea a pau a kakou e haua ino aku ai.

Aferika heina mai. Mamua aku.o ka holo ana o ka poe misionari' ma' AFerika he'ma, aohe i hanaia kekahi, mea no ka ponoame ke aoaiiao k>'lailapoe kamauina, oiakapoe Hotenetota. Loihi.no kan oh<>0h<> anao ka poe haole malaila, aole- ao iki.aku, aole alohaiki aku; o ka pepehi, o kahana ino aku, oia wale no ka lakou. Mahope mai o ka noho ana o na >īisionari m;ilaila aiiaauao iki keka hi poe Hotene'ote hele no hoi kekahi mau haole e makaikai. I ak.u la la ua i kekain Ho!en«'tota, "Heaha k jmāikai a ka p6e misionari i no oiikou?'/ I mai la ua Hotenetote la: "Ka, Heaha kiina misionari i'hana H īhaikai ai makou ? Eia ka lakou

l> • /■: > " < fhaiia'i ka wa i hele mua mai nei poe misionari, aohe o makou kapa k mo, o ka malo ili hipa pilau w.alei i keia maneuea, ua kahikoia mal me ka lole kahiki. I kela wa, a ( ;a makou palapala; i keia ica. ua ki no ia makou ke heluhelu i ka lAkua olelo, a ua lohe no i ka oi; I kela wa. aole o makou haipule,le hoi he pono; i keia wa, ke lioorr 'na nei makou ia.lehova ma ka rr ikou poe ohana. !\ 1 kela wa, pono ole ko makau i keia wa. noho no kela ; kefa kr.ne o makou me kana wah jiho\ 1 kela wa, pau loa makou i ihaumia a me'ka moekolohe a me ona ana; i keia wa, ua huli mako ka hana ame ka noho malie. I /., lea. aole o makou waiwai; i ke.ia v ua loaa ia makou na kaa a me na h he nui. \Aneane makou e make i pu e like me ka poe holoholona.n ae la ka poe mi*ionari mawaen; ; makou a me na poka kepau o makou poe enemi." i Aole anei i ku pono ka olelo o |Hotenetote la i kekahi wahi e «i He o aio ua ku pono no. L a like: ke ai>o o ka poe hewa ma ia w; aku ia wahi aku. Aua like no ano o ka poe pono, he ikaika nia. naauao, hemalan.a i ka ke Akua $ j 10, he hoomanawanui ma ka hoom |auia mai s he aloha aku i kek.l; ! kekahi.

| HE MAU ELE3IAKULE. { Ke hai mai nei kekahi Pepa h<v mai Pete.ohoro mai ma H |sia, penei. Ke noho nei no kek;..' kan;ika ma n:t mokuna Liiuana, loa; o Demetorio Iv ybo9i kona inoa: 168 makahiki oi |0 ka hanai hipa kana hana an iKokua pu me ia kana mau keiki k ine eliia, o Paulo ka inoa o kek.it ia he 120 makahiki ona; a o Anato■: 'ka inoa o ka lua, he ; 97 kona )> niakahiki.

līe Pai hewa. Ma ka aoao aha o keia Lama ua hewake.v f • lii pai ana. Eia ka olelo, O naoo mahi ai a. lakou i ka wa kahiko ; .j ka ule, o ke alahee, a pela aku no; Eia ! p"lolei, Ona oomahi ai a lakou ika wak hiko, o ka uiei, o ke alahee,