Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 14, 16 May 1834 — Page 3
LAMA HAWAII.
he kaua. I ka wa i hele ai lakou i ke kaua, omau no lakou i ka pahi a me ka wahi ma ka aoao. A o kekahi, omau malu no maloko o ke kapa ma kahi ike oleia. No Lunakanawai, Mokuna. 3. Pauku 16.
2. KA POLOLU. Ekolu anana ka loa o kekahi pololu o ka poe Hebera; eha ana kekahi elima kekahi a eono kekahi. He hao no ma ka maka. He mea kaumaha ia ke lawe; nolaila, aole i lawe nui ia e like me.
3. KA IHE. Elua ano o ka ihe o ka poe Hebera. Aole nae i akaka pono i keia manawa. Ua mama no kekahi ihe, a ua kaumaha kekahi. O ka ihe kaumaha a paa no ia i ka lima, a hou aku i ka enemi. Aka, o ka ihe mama, e hiki no ke pahu aku, a haalele no.
I ka hele ana i ke kaua ihe nui no na ihe o ke kanaka hookahi. A no ka nui loa o ka lakou mea eha, hele wale kekahi poe e halihali kekahi ko kaua o ka poe koa.
4. KE KAKAKA. I ka poe kahiko, he mea nui ke kakaka a ka pua. Ua olelo mua ia ma ke Kinohi Moku 27. Pauku 3. Oia ka lakou mea ki mana, a make no na ilio o ka nahelehele ia mea. Imi lakou i ka laau ikaika loa, a oia ko lakou kakaka. A i kekahi manawa, hana lakou i kakaka keleawe. Halelu 18. Pauku 34. Ina he kakaka laau, he oolea loa no. I ka manawa elena ai ke kakaka, ku no kekahi welau ma ka lepo, alaila hilinai ke kanaka ma ka welau maluna, a paa no i ka lima hema, a hooponopono ka lima akau i ke kaula. Ina he kanaka nawaliwali, aole lena ke kakaka ia ia. Malama no lakou i ko lakou kanaka, maloko o ka wahi, o ino. Imi lakou i ke kaula paa loa, oia ke kaula o ke kakaka. Eia na mea i hanaia, o ka ili pipi o ka lauoho lio, a o ke olona bipi kekahi. Ma ka lima hema ma ka poohiwi hema ko lakou halihali ana i ke kakaka.
Ka pua. O ko lakou pua, aole ia maoli, he ohe no. Ua hanaia a ua oi loa, nolaia; make ke kanaka ke ku. A mahope iho hana lakou i ko lakou pua, he laau mama, a he hao maka. Ua kaumaha, a ua oi loa. Nolaila, aole pakele ke kanaka, a me ka ilio. He mea make koke no.
Malama na lakou i na pua maloko o ka aa, ua kapaia, he aapua. Lawe no lakou i ka aa ma ka ai, a me ka lima akau e unuhi ai i ka pua. Akamai loa lakou i ka pana ana, nolaila, nui loa ka make maloko o ko lakou kaua.
5. KA MAA. O ka maa kekahi mea kaua o ka poe kahiko. Hana no kekahi poe ma ka lima akau, a o kekahi poe ma ka lima hema. O ka poe i hana ma ka lima hema, o lakou ka poe i manaoia, ua akamai: e like me ko Beniamina.
Na Lunakanawai, Moku. 20. Pauku 16. Hiki no ia lakou ke maa pololei aku, aole hala.
O keia mau mea elima, oia na mea eha o ka poe kahiko i ko lakou kaua ana. O ka lio oia no kekahi mea kaua i ka wa kahiko. Hele maoli kekahi poe, a holo kekahi poe maluna o ka lio.
He kaakaua no hoi ko lakou. Aole akaka pono ke ano o na kaa. Elua paha kaa, e kaa ai, aole hale maluna, a he hale no kekahi; a he hao kekahi kaa. I ka hele ana o ke kaa, ku iluna ka poe kaua maloko, a pela lakou i kaua ai.
He mau pahi loloa kekahi ma na aoao o ke kaa, a i ka holo ana o na lio me ke kaa iwaena o ka enemi, nui loa ka poe i okiia mawaena, i ua mau pahi la.
MAU NINAU.
Ina inu ke kanaka i elua kiaha rama i ka la hookahi, ehia kiaha e pau i ka makahiki hookahi?
Ina he hapa walu ka uku no ke kiaha hookahi, ehia dala e lilo i ka hebedoma hoohahi?
Ehia i ka malama hookahi?
Ehia i ka makahiki hookahi?
7,000 Kanaka ma Honolulu, Ina inu pakahi lakou i hookai kiaha rama i ka la hookahi, a hookahi hapawalu ka uku, ehia dala i lilo ilaila?
Ina pela ka inu ana, ehi dala e lilo i hebedoma hookahi?
Ehia i ka malama?
Ehia i ka makahiki?
Ma Hawaii nei, he 60,000 paha kanaka makua. Ina inu lakou i ka rama i kela la i keia la, hookahi la, hookahi kiaha, a he hapawalu
ka uku no ke kiaha hookahi, alaila, ehia dala e lilo i ka la hookahi?
Ehia i ka hebedoma?
Ehia i ka malama?
Ehia i ka makahiki?
HE PAPA MOKU.
Lahaina Mei 15.
Mei 10, ku mai ka moku o kohola, o Ohio ka inoa, o C. W. Coffin ke alii; no Nanetuketa mai; 8 1/2 mau malama ka holo ana, 550 barela aila i loaa.
Mei 12, ku mai ka moku o kohola, o Maria ka inoa o A. Maer ke alii; no Nanetuketa mai; 18 mau malama ka holo ana, 600 barela aila i loaa.
HE UI NO KA HELU 13.
No ka Zebera.
Ua like kekahi ano o ka Zebera me ke aha?
Owai ka mea nui, o ka Zebera, o ka lio paha?
Pehea ke oho o ka Zebera?
He maikai anei ke nanaia'ku?
Ma na aiana hea i loaa'i ka Zebera?
Ua hihiu anei, laka paha?
Pehea ka noho ana, noho kumu anei?
Pehea lakou i ka wa e ai ai?
Ua oluolu anei oia i ka hana?
Ma kona wahi e hikiwawe anei ke loaa ia ia?
Ua maikai anei ka ili?
He mama anei, he lohi paha?
Ina kii aku kekahi, heaha kona mea e pakele ai?
No ka Mooolelo.
A maheleia ke aupuni o Asuria a lilo i mau aupuni ehia?
Owai ka inoa o na alii mahope mai o Pula?
A make o Nanopolasa, lilo ke aupuni ia wai?
A make o Nenukaneza, lilo ke aupuni ia wai?
Pehea kona hope?
Oahu Aperila 28.
Heaha ka mea i hana iho nei ma Kauai?
Pehea ka bapetiso ana o Alekanedero Liholiho?
Heaha ka ka palapala e ae mai Honolulu mai?
No na Kula ma Amerika Huipuia.
Ina noho wale kekahi kulanakauhale aole kula pehea?
Hookahi wale no anei ano o na kula?
A akoakoa mai ko ke kulanakauhale pehea iho la?
Pehea ka na haumana?
No ka moku.
Owai ka inoa o ka moku i ku mai ma Lahaina?
Ehia barela aila?