Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 15, 25 July 1834 — Page 3
LAMA HAWAII
KA MOOOLELO.
No PERESIA.
1. Mamua o ke alii ana o Kuro, ua pohihihi a he olelo wale hoi ka mooolelo no Peresia. I ka wa kahiko loa ua kapaia ia aina o Elama ka inoa, a o kolaila poe kanaka he poe mamo na Sema. Ia manawa, he aupuni uuku ia, aka, i ke alii ana o Kuro, lilo iho la ia i aupuni nui loa mamua o na aupuni e ae. Ua komo iloko o ia aupuni na aina o Peresia, a o Media, a o Paretia, a o Asuria oia hoi o Babulonia, a o Suria a me Asia uuku. A i ke alii ana o Kamebuse, ua hui pu o Aigupita me lakou a lilo i aupuni hookahi.
2. Na kekahi poe kanaka Helene i kakau ai i ka mooolelo no Peresia mai ka manawa o Kuro mai a hiki i ka hiolo ana o ia aupuni o Alekanedero. Ma na mooolelo i kakauia'i e na kanaka Peresia, ua nui na mea i olelo wale ia, a okoa hoi na inoa o na alii ma ka lakou palapala ana, a okoa hoi ma ka ka poe Helene. Nolaila aole i like ka lakou mau mooolelo. Oi aku no nae ka pololoei o ka ka poe Helene mamua o ka ka poe Peresia. Pela i manao ai ka poe naauao.
3. Ua olelo ia mai, he kanaka akamai o Kuro ma ke kaua a me ka hoomalu kanaka. A pio na lahuikanaka a pau mai ke Kaimokuliilii a hiki i ka muliwai o Euperate, hui pu oia me Kuakere 2, oia hoi ke alii o Moiha, a kai pio laua i ko Babulona, a me ke aupuni o Asuria. Mahope iki mai, make iho la o Kuakere, alaila, lilo ke aupuni ia Kuro wale no; ehiku mau makahiki kona alii ana. Ma ka mua oia mau makahiki kau ae la oia i kona kanawai no ka hoi hou ana a ka poe Iudaio a me ke kukulu hou ana ia Ierusulema.
4. Like ole na mooolelo a Herodoto a me Kenopono a me Ketesia no ke ano a me ka mooolelo no Kuro.
5. A make o Kuro, alaila, lilo ke aupuni i kana keiki o Kamebuse; he alii oolea loa no ia. O ka hoopio ana i ko Aigupita, oia kana hana nui. A make oia, hoolilo ia ia iho o Semeredi i alii; a i ka hiku o ka malama o kona alii ana make aku la, a lilo ae la ke aupuni ia Dario. O kona puali no ia i hele io Helene la, a make ma Maralona. Ma ia hope mai a hiki i ka hiolo ana o ke aupuni o Peresia, ua huipu kona mooolelo me ko Helene.
6. A make o Dario, lilo ae la ke aupuni i kana keiki ia Kerekere I. Hele no hoi oia i Helene e kaua, a loaa ia ia ka make malaila. Waiho iho la oia i ke aupuni i kana keiki o Arelakerekere 1; a loihi no kona alii ana a maluhia hoi.
7. Elua mau alii koe; o Arelakerekere 2 kekahi, a ma kona alii ana, alakai ae la o Kenopono i ka puali Helene he 10,000 lakou, mai Peresia a i Helene. A o Dario Kodomano ka lua; oia ke alii hope loa no Peresia. A make ia oia e Alekanedero, pau ae la ke aupuni o Peresia.
NA SOLOMONA.
MOKUNA 1.
10 E kuu keike, ina e hoowalewale mai ka poe hewa ia oe,
Mai ae aku.
11 Ina lakou e olelo mai, e, e hele pu kakou,
E hoohalua no ke koko,
E imi hala hala ole i ka mea pololei;
12 E moni ola kakou me he lua la,
I ka poe pono hoi, e like me ka poe e haule ana i ka lua;
13 E loaa ia kakou ka waiwai maikai he nui,
E hoopiha i ko kakou mau hale me ka waiwai pio;
14 E hailona pu oe me makou i kou kuleana,
Hookahi puolo na kakou a pau.
15 E kuu keiki e, mai hele pu oe me lakou ma ke ala,
E haalele kou wawae i ko lakou mau kuamoo;
16 No ka mea, holo kiki na wawae i ka hewa.
Wikiwiki hoi lakou i ka hookahe koko.
17 Make hewa no ke kau ana i ka hei,
Ke nana mai ka mea eheu.
18 Moemoe hoohalua lakou i ke koko.
Makaala lakou no na uhane.
19 Pela ka aoao o ka poe makee waiwai a pau,
Kaili aku la i ka haku nana ia.
20 Hea ae la ka noiau mawaho.
Pane mai la kona leo ma ke alanui,
21 Ma ke poo o na ala kahea mai oia,
Ma ka wehe ana o na puka kulanakauhale kana olelo,
I mai la,
22 Pehea ka loihi, e ka poe ike ole.
E manao nui ai oukou i ka ike ole?
Oukou hoi e ka poe hoowahawaha,
E makemake anei oukou i ka hoowahawaha ana?
Pehea ka loihi, e ka poe naaupo e inaina aku oukou i ka naauao?
23 E huli mai oukou i ka'u ao ana,
E ninini aku au i ko'u Uhane ia oukou,
E hooike aku ia oukou i ka'u mau olelo.
24 I ko'u wa i hea aku ai, hoole mai oukou,
Kikoo aku la au i ko'u lima, aohe mea i manao mai,
25 Haalele oukou i ko'u mau manao a pau
Aole hoi oukou i makemake i ka'u ao ana.
26 Nolaila, i ko oukou popilikia'e akaaka au,
E hoowahawaha au i ka hiki ana o ko oukou makau;
27 A hiki mai ko oukou makau me he mea ino la,
A hookokoke mai ko oukou hopohopo me he puahiohio la,
A loohia oukou e ka pilihua a me ka pilikia,
28 Alaila, e hea mai lakou ia'u aole au e pane aku.
E imi mai lakou ia'u, aole e loaa mai,
29 No ka mea, hoowahawaha lakou i ka ike
A o ka makau ia Iehova, aole o lakou manao malaila,
30 Aole o lakou makemake i ka'u ao ana
Hoomaewaewa hoi i ka'u mau olelo a pau,
31 E ai lakou i ka hua o ko lakou aoao iho,
A e piha hoi i na mea a lakou i manao ai.
32 No ka mea, o ka huli ana o ka poe naaupo lakou e pepehi ai,
A o ka pomaikai ana o ka poe lapuwale lakou e make ai
33 O ka mea hoolohe mai ia'u, e noho oluolu no ia,
E noho no ia me ka makau ole i ka hewa.
HE KANAKA MOLOWA.
E hele oe i ka nonanona, e ko kanaka molowa; e noonoo i kona mau aoao, a e hoonaauao. Aole ona mea nana e alakai, aole luna, aole alii.
Hoomakaukau no nae ia i kana ai i ke kau, a i ka wa e oo ai, hooiliiii no.
Pehea ka loihi o kona hiamoe ana, e ka molowa, ahea oe e ala ae, mai kou hiamoe ana?
HE UI NO KA HELU 14
No ka Liona.
Ua like ke ano o ka Liona me ke aha?
Ehia kapuai kona kiekie?
Ehia kapuai kona loa?
Pehea kona oho?
Pehea ke ano o kona kino?
Pehea hoi kona wawae?
Pehea na pepeiao a me ka maka?
Pehea ka lauoho mai ka ai?
I kona wa malie, pehea la?
Pehea hoi ke huhu mai la?
Mahea kahi i noho ai ka Liona?
Pehea kona leo ke uwo la?
Heaha kana mea ai?
Pehea la ia e hopu ai i na holoholona?
E hiki anei ke hoolakaia mai ke Liona.
Ua like anei ka Liona me ka Tiga?
Mahea ka like ole?
No kekahi ano o ka bipi.
Pehea ka poe Hotenetote i malama ai i ka lakou poe bipi?
Heaha ka maikai o kolaila poe bipi?
E hiki anei i na bipi ke kaua aku?
Pehea lakou i kaua aku ai?
No ka hahai ana i ka Eleka.
I ka wa hea, ka wa pono e imi Eleka
Pehea ka hopu ana?
No ke kaua i ka wa kahiko.
I ka makahiki hea o ka Haku i hana mua ia ka pauda a me na pu?
Heaha na mea eha mamua?
Pehea ke ano o ka Pahikaua?
Pehea ke ano o ka Pololu?
Pehea hoi ka Ihe? Pehea ke Kakaka a me ka pua?
Pehea ka Maa?
Pehea ke Kaakaua?