Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 15, 25 July 1834 — Page 4

LAMA HAWAII.

NO KA POE KUAI A ME KA HOOLIMALIMA.

            Auhea oukou e ka poe kuai a me ka poe hoolimalima, e noonoo mua oukou i na mea kuai a oukou, mai kuai oukou me ka alunu, a me ka makee, a me ke koi wale aku me ka makemake ole o kekahi mea kumu, aka ua koi aku kekahi me ka makemake o kekahi, hiki no ia laua ke noonoo a maopopo, alaila kuai laua me ka oluolu, a me ke aloha i kekahi i kekahi; oia ke kuai pono, aole e loaa i ka hoohewaia mahope aku, pela no hoi ka hoolimalima pono, o ko laua ano hookahi no ia. Eia ke kuai hewa, o ka hoomaikai i kou kumu, a hoinoino i ko ka hoa kuai; oia ke kuai hewa, o ka hakaka aku mahope o ia kuai ana, a me ka hoolimalima ana. Eia hoi kekahi, e hoohalike kakou me ka ka poe naauao hana ana, penei ka lakou hana ana, he noonoo mua a maopopo, alaila hoopaa loa ilaila ka manao, aole hoi e hooioi aku, aole hoi e hoemi mai, aka ua hoopaa loa lakou i na mea o ke kuai, ma ka manao mua a lakou i noonoo ai, aole lakou e hoi hope. Eia ke kumu o ko lakou hoi hope ole ana, no ka mea, ua ike mai ke Akua i ka lakou hana ana, a me ka lakou olelo ana, nolaila ke kumu o ko lakou makau ana, aole e hiki ia lakou ke hoi hope hou. Pela no hoi ia oukou e ka poe hoolimalima, e nana kakou i na mea o ke kuai, a maopopo pela no e nana ai i na mea o ka hoolimalima. Eia kekahi hewa nui o ka hoolimalima a kakou au e ike nei, o ka noonoo mua ole a maopopo, e like me na mea o ke kuai ana. Auhea oukou e ka poe imi naauao, o kakou ka poe i hoouna ia mai e imi i ka naauao he pono ia kakou e hoike aku i na kanaka mawaho, i ike mai lakou i ka oiaio o ka kakou hana ana, o ka pono o ke kuai ana a me ka hoolimalima ana, o ka kakou ia e hoike aku ia lakou. Auhea oukou e ka poe iloko ke kulanui, e imi ikaika kakou i mea e pono ai na kanaka o Lahainalalo. Ke hopohopo nei au ia lakou, o hewa ka lakou kuai ana, a kaulana aku i na aina naauao a pau, he mea hilahila loa ia kakou e ka poe e imi ana i ka pono a pau loa, oia ko'u manao ikaika loa.
            Eia kekahi, ua aloha mai ke alii o Hawaii ia oe e Aneru, ua palapala mai i kana mau kumu, penei, eia mai na wahi kapa o oukou elima oukou elima umi, eia kona manao mai ia lakou e hooikaika i ka hana i loaa i ka lima. Pela ko Kuakini manao ia lakou, ke manao nei au, he oiaio no kela manao o ke alii o Hawaii, ke uku io no ka hana i loaa i ka lima, he mea pomaikai loa ia ka lalau a paa ka hana i loaa.
 

NO KA PONO KAHIKO, A ME KA PONO HOU.

            Eia ka pono kahiko o Hawaii nei. O ka hoolohe o ke Alii nui i ko na makaainana manao ke olelo aku, a me ka manao o na Alii malalo iho, a me ka na Kahuna olelo ke hai aku i ke Alii, i ka hua maikai, e ae koke mai no, ua Alii la.
            Aole e pono ke hoole mai i ua manao la. Ina hoole aku ua Alii la i ko lakou manao, he mea ia no ke Alii hewa nui wale. Koho no lakou e hewa, a e make paha, aole paha.
            O ka auhau no hoi kekahi mea maikai o Hawaii nei i ka wa kahiko, aole ke kuawili, e like me nei noho ana. Elua ano auhau, o ka auhau mua he auhau nui na ke Aliiaimoku, aia i ka makahiki. Ua kapaia kela auhau, he loa, he auhau puni.
            Eia ka mea lilo i kela auhau. O ke kanaka aiahupuaa, he nui kana mea e lilo i kela auhau, a o ke kanaka aiili, uuku iho kana mea e lilo, o ke kanaka aikihapai, uuku loa kana mea e haawi aku. O ka poe kuewa, aole a lakou mea lilo aku. I keia manawa, ua huikau, aole akaka.
            O ka lua o ka auhau na ke Alii ia ia kaulana o ka aina. He auhau i ka wa, he auhau puni ole.
            O ka noho malihini ole kekahi pono. Ina imi ke Alii me ke Kahuna, i mea e pono ai ka noho ana, (e like me nei hana, o ke kulanui.) O ke Alii pu kekahi e kokua i kela hana.
            No ka hoopono o ka poe kahiko i ka hewa. O na hewa kahiko o Hawaii nei a kakou e ike nei he hewa, aole ia he hewa, he pono no i ka poe kahiko. Hookahi no hewa nui, o ka make ia ka Okuu nei.
            Ua ike iho nei no hoi kakou i ka pono hou. O ka hiki ana mai o na Misionari me ka malu, a me ka olelo a ke Akua, a me ke ola o ka Uhane i ke ao pau ole. Oia ka pono hou a kakou i ike iho nei.
            No ka hewa hou a kakou e ike nei. O ka hoopaakiki o na Alii i ka lakou puni, o ka makemake a me ka makee. Aole nae o na Alii wale no na kanaka mai Hawaii a Kauai kekahi.
            O ka auhau kekahi mea ino loa i neia manawa. He mea makau no ka poe hune. Ua like ka auhau ana o ka poe hune, me ka ka poe loaa.
            O ka noho malihini ke kahi mea ino loa i keia wa, (e like me kakou nei.) no hai ka waho, (eia iki wale no kahi hoalauna.) o ka Halekula nei, oia ko makou hoalauna e noho nei. Aole makou no ka aina e mai, no Hawaii nei no makou. Aka, ke noho malihini nei makou i Hawaii nei.
            Nolaila, auhea oukou e na hoahanau, maloko nei o ke kula, i olelo ia ai ke kulanui o Hawaii nei. Ua haalele mai nei na Alii i ka hana o lakou, i nui ke aho i ka kakou hana i haalele ia, e hana kakou me ka hune, a me ka make maoli.
            E imi kakou i mea e kamaaina ai ka kakou mau mamo, ma ka olelo a ke Akua. Ua haawi mai o Iehova i ke apohao e paa ai o Hawaii nei o ka olelo a ke Akua. Ke moku nei o Hawaii nei, aole e moku, ua paa i mole, o ke kulanui.
 

            E hoolohe mai oukou i ko'u manao. E haawi aku ko kakou mau naau i ke Akua, i hilinai hoi kakou ia ia wale no. Ina e manao kakou pela ua pomaikai kakou i ka pono. Aia no i ke akua ko kakou aho, a me ko kakou ea, a me ko kakou hana.