Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 19, 12 September 1834 — Page 1
KA
LAMA HAWAII.
HE MEA IA E HOOLAHA IKE, A HE MEA HOI E PONO AI KE KULANUI.
"I naaupo ka uhane, aole ia he maikai."...............NA SOLOMONA.
Makahiki 1. MAUI, LAHAINALUNA, SEPATEMABA 12, 1834. Helu 19.
HE BEA ELEELE.
NO KA BEA ELEELE.
Ua like ke kieki o ka Bea eleele me ke keiki kanaka, eha makahiki, a like kona loa me ka noho o na keiki elima. Ekolu kapuai kona kiekie, a elima kona loa, a keu aku kekahi.
Ua loihi kona mau wawae, a ua pokole ke kino, a ua puepue. Ua loihi kona mau kapuai, a elima no manamana, me na maiuu elima, ua oioi loa.
Ua eleele kona kino, aka ma ka maka, a ma ka nuku he ahinahina.
He loihi ka huluhulu o ka Bea eleele, a he palupalu maikai me he huluhipa la, a ma na uha a malalo o ka umauma ua paapu.
O na mea ulu, oia kana ai, o na hua, e like me ke kukui a me ka huawaina, a me ke kurina. Ua ono loa ia ia ka meli. Ina pololi loa, alaila, ai oia i ka io; a e hahai no i na holoholona, me ka huhu a me ka makau ole.
I kona manawa opiopio, hiki wawe ke hoolaka ia ia, a me ke ao aku ia ia i na mea paani he nui loa. E hahai no ia i ke kahu, me ka hoolohe i kana olelo. Aole nae e pono ke manao aku i kona lokomaikai, no ka mea, ina huhu, e nahu no oia i ka lima e hanai ana ia ia, a e pepehi no i kona makamaka maikai.
Aia ma na ululaau ma Amerika Akau, kahi i loaa nui ka Bea eleele. Ua loaa no hoi ma Europa, a ma Asia, a ma Aferika.
Loaa nui ia ia ka ai, malalo ma ka honua, aka, ina i pololi, alaila pii oia maluna o na laau e imi hua malaila.
I kona pii ana i ka laau, me kekahi wawae mua ia e paa ai, a lawelawe i ka ai me kekahi, e like me ka ke kanaka hana ana me kona lima.
I ka hooilo, komo no ka Bea eleele iloko o kona wahi moe, ma ke ana paha, ma ka hakahaka o ka laau nui paha, a malaila no ia e hiamoe ai, a hiki i ke kau.
Ua olelo wale ia, e omo mau oia i kona mau kapuai, aole nae i ike ia. Eia ka mea maopopo. I kona wa e komo ai iloko o kona wahi moe, ua momona loa, a hiki i ke kau i kona wa e puka aku ai iwaho, ua wiwi loa.
Ua manaoia, aole ono ka ai ia ia, i kona wa e momona ai, ua like ka momona me ka ai ia ia. A hiki i ka makalii i kona manawa e puka aku ai iwaho, alaila ono loa ia ia ka ai, a ai no hoi ia, ia mea aku ia mea aku a me na mea a pau i loaa ia ia, nolaila, hiki wawe kona momona hou.
NA SOLOMONA
MOK. 5.
1 E kuu keiki e hoolohe mai i ko'u akamai,
E huli mai kou pepeiao i kuu mea e ike ai.
2 E malama oe i ke aoia mai,
E hoopaa hoi kou mau lehelehe i ka ike,
3 No ka mea, kulu mai na lehelehe o ka wahine ano e i ka meli,
Pahee wale kona waha mamua o ka aila,
4 Ua awahia hoi kona hope mamua o ka laana,
Maneo hoi e like me na maka o ka pahikaua.
5 Ke iho nei kona wawae i ka make,
Hiki aku no kona kapuai i ka luapau
6 I ole oe e noonoo i ke ala o ke ola,
Pahaohao wale kona ano, aole oe e ike aku.
7 Ano la, e na keiki, e hoolohe mai i ka'u,
Mai huli e aku i ka olelo a kuu waha.
8 Ma o loa aku kou ala mai ona aku,
Mai hookokoke aku oe i ka puka o kona hale,
9 O haawi oe i kou nani i na mea e,
A me kou mau makahiki hoi i na malihini.