Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 21, 27 September 1834 — HE MOOOLELO NO KA EKALESIA. [ARTICLE]

HE MOOOLELO NO KA EKALESIA.

2 JVo ka luku ana o lerusalema. I ka makahiki o ka Haku 70, ua pau ae la o lerusalema, kela kulanakauhale nani i ka luku ia e Tito, e ka luna koa o kapoe Roma. Mamua,ki»i iholakapoe ludaio i ke Alii nui o ka poe Roma, a na ke Alii i kauoha ia Tito e hele i ko lakou aina, me kona poe koa, a e luku loa i ko lakou kuianakauhale nui. Ia wa, uaikaika loao lerusalema. Na, ka poe iuelaio i kukulu i na pa ekolu a puni ko lakoukuianākauhale, a no ka ikaika, ua manaoia, aole loa e pau lakou i'ka hiolo, a maluna ino o ua mau pa la, aia no ea ha'epukaua he nui loa. A hiki mai o Tito, hoouna aku ia i ke- j kalii mau elele i ka poe ludaio, maloko o j iia kūlanakauhale la, i ka i ana aku: "E : tia kauaka, e oki oukou i ko oukou kipi: aaa. Mai ku e mai ia'u. E wehe koke ! -mai oukou i na ipuka o ko oukou kulanakauhale, a na'u no e haawi aku ia oukou i ko oukou ola." Aka, aole lakou lohe ikiikana olelo. Ua hoowahawaha aku lakou ia ia, ua ku e, ua kaua aku; anolai'a, nui ka poe Romai make ialakou. A ike o Tito i keia moa, ua paa kona manao e luku loa ia lerusalema, a me nu kanaka a pau loa maloko. Ua poai oia me kona poe koa a pau; a kiai mai ia i ke ao, a me ka po, o puka mai paha kekahi mawaho, a pakele ae la; a i ka puka aua 0 kekahi, ua make no ia. A lilo koke ua kulanakauhale la i ka haunaele. Ua'ku e ka poe ludsio kekahi 1 kekahi. I ke ao, hele lakou iwaho, a

1 kaua ikaika i ka poe noma; a i ka po, hoi mai lakou a kaua lakou kekahi ī kekahi, nolaila, ua kahe mai ke koko maoli ma ku lakou alanui me he muliwai la. A mahope iho, ua pau ka lakou ai, alaila, lilo ai lakou i poe mai, a nui ha poe i malie ī kela la i keia la. INO ka nui o ka poe i iiiuke, aole hiki i ka poe ola, te kimu aku, no ia mea, hoopiha leikou ikekahi mau hale i na kupapau, a hana paa lakou i na puka. ĪNani ka popilikia o kanaka a pau ma lerusalema ia wa. Ua noht> malaila kekahi wahine waiwai, o Miriama kona inoa: hele pinepine ka poe pololi i k"na hale e lalau aku i kana ai. Pela lakou i hana a pau wawe kaiia ai i ka lalauia. Mahope, nui ka pololi o ua walune la, a nui ke kaumaha o kona naau. Noi pinepine oia i ua poe koa e pepehi mai ia ia a make, aole lakou i pepehi. A i kekuhi la lalau aku la ua wahine la i kana keiki ponoi, a oki ia i k«>na ai i ke pahi maoli,' baila ia ke kinu o kana keiki i ka wai, a ai ai i kekahi o kona kin<», a huna iho la ia i mea i koe. A ike ae la kona poe hoalauna, i ka honi a*a i ke ala, aia no ka ai maloko o kona hale, hele wawe mai iakou malaila, i ka i ; anamai, "E haawi maioe i ai na makou o hooluhi aku makou ia oe." Ae mai o Miriama i ko lakou makemake. Haawi aku la ia lak,»u i ke kino bailaia o kana keiki. Kahaha ka naau o ka poe hoalauna, haalele wawe lakou i kona hale, me ka makau. A maopopo malokoo ke kulanakauhale ka mea a kela wahine i hana'i, ua pihhua ka naau o na kanaka a j»au. Eia ka lakouolelo: "uapau kakou i kahaaleleiae ke AUua." A lohe ae la o Tito, nui kona ' huhu. I iho la ia, ,: E pail koke ka hoo- ; malamalama ana o ka la maoli maluua iho i 0 kela kulanakauhale, no ka nui o ka la- i kou han.a hewa ana malaila, i ka ai ana | a ka makuwahine i kana keiki ponoi." No j keia mea. hooikaika hou o Tito ikona ka- ! ua aua i ka poe ludaio. Nuj ko'namakemake i ka luakini o lehova, a ua papa mai la oia i ka poe koa ona. "Mai puhioUkou 1 kela hale i ke ahi," Aka, aole lakou i lohe, aole lakoii i malama. No ka huhu, a no ka inaina nui i ka poe ludaio no ka liu- j liu o ko lakou ku e ana i ka poe Roma. hoo- ! lei aku la kekahi o kapoe koa i ka momo- ! ku ahi iloko o ka luakini, a pau koke ia i ka wela ana. Pela ko lakou mau hale e | noho ai. Nui ka poe make i ke ahi., a ! nui loa ka poe make i ka pahi kaua. L'a | manaoia ; ua niake i ka poe Roma ma Ie- : rusalema. hookahi miliona kanaka, me ka! hapa. Ua lukii loa ia ua kulanakauhāle lu, e like me ka lesu olelo, 'Aole e koe kekahi pohaku e kau aoa maluna o kekahi pohaku'." Aka, aole i u ake kekahi o ka lesu poe hauuianamalaila, no ka mea, ua pau lakou mamua i kahee aku i na aina e. No ia, mea, o ka luku ana o lerusalema he mea ia e mahuahua ai ko lesu ekalesia, no ka mea, aohe poe enemi e ae i ka ekalesia e like me kapoe ludaio. § 3. JVo ka hoomaauia mai o ka ekalesia e Domiliana. I ka make ana o Tito, i ka makahiki o ka Haku 81,kumakenaihola kona poe kanalea, no ka mea, nui ko lakou aloha iaia.

Aole like me ia kona kaikainao Domitiana. 1 kona alii ana, hoomaauia mai ka ekalesia, ua make kekahi poe haipule, a ua pau i ke kipakuia i ua aina e. 0 loane, ka haumana alohanui ia e le-» su, oiā kekahi i kipaliuia ika aina e. Mamua, manao ke Alii e pepehi aku ia ia, ua hookomo oia' ia ia iloko o ka ipuhao nui o ka aila wela i ke ahi, aole nae ia i make u.alaila. 1 kona noho ana i Patemo ika moku puni kahi a ke Alii i kipaku aku ia ia, uakakauiai kekalū palapala, okaHoikeaua ka inoa. § 4. JVo !ce alii ana o Teraiana. 1 ka makahiki o ka' Haku 98, hoomaka 0 Teraiana i kona ahi ana. He Alii naauao ia i ko keia ao naauao ana, a ua imi ikaika ia i na mta a pau e pono ai ka aina: aka, nui kona inaina i ko lesu ekaiesia. 1 na he umikumunaaiwa. ua wela loa ke ahi o ka hoomaauia mai, a nui loa ka poe i make maloku. O lgenatie ke kuhun» pule naauao a me ka maikai, he haumana a ioane, oia kekahi. Ma Hooia. i make ia i na iiio hae. Ika makahi oka Ilaku 117, make aku la o Teraiana. Ike au ia A(leriana ame j Anetonio l'io a hiki ika makahiki o ka Huku 165, ua maluhia iho la ka ekaleiia, a nui loa iho la.