Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 22, 5 December 1834 — Page 4
LAMA HAWAII.
No ka lama Hawaii.
No ke kapu kahiko a me ke kapu hou.
O ke kapu kahiko ka hewa. O ke kapu hou ka pono. Eia ka hewa o ke kapu kahiko. O ke kapu ana o ke kai i keia wa, e like me ka wa kahiko, o ke kapu o kela wa, ke kapu nei no i keia wa. Eia na kapu au e ike nei, o ke kapu i ke kai a me na kahawai, a me na mea ulu wale, a me na mea mauka lilo, a me na manu ma kuahiwi. Ua hana mai ke Akua i ke kai, i ipukai na na kanaka ana i hana ai, e lawaia a e ia e lawaia a e ia. Ua hana mai no ke Akua i ka aina i waena a i kahuahale no na kanaka a pau ana i hana ai, lawe ae no na alii, kapu i ke kai, a me na kaukau alii a me na kiaaina huipu lakou i ke kapu i ke kai.
I mai la o Ieremia, e haalele no kakou, i na aoao hewa, i na kapu o Hawaii nei; he hua papa keia i ua kapu e haalele loa, ua haalele ia kekahi mau kapu, aole i haalele ia kekahi. Oia ka hewa, o ke koe ana o kekahi mau kapu i keia manawa e noho nei kakou, ka inoa no ua pau la ia i kela wa aku la.
Ua mahele ia ka manao o na 'lii i ae la penei, o ke kapu o na alii, a me ke kapu o na heiau, a me ke kapu o na akua a pau loa, oia ke haalele o na kapu waiwai ole. Eia na kapu e koe, o ke kapu i ke kai i loaa ka ia waiwai iho la, o ke kapu i ke olona i loaa ka upena waiwai no, o ke kapu i ka manu ouka a me ka oopu i loaa mai ia mau mea waiwai iho la no. Pono ole wale keia malama ana i ka mea i olelo ia mai e haalele loa i na kapu o Hawaii nei.
Ua like no keia me ka aahu kapa i kuiia, ina o ka iho wale no, oia ke kapa ino; aka, i kui pu ia me ke kilohana, maikai ia kuina; o ka iho, ua like me ke kapu kahiko. O ke kilohana, ua like ia me ke kapu hou. Ina o ke kapu hou wale no ka mea e malama ai, o ke kapu e pili ana i ke kanawai o ke Akua alaila pono. Aka i malma ma puia no; ke hui nei no kalo i ka nawao. O ka pepehi kanaka o ka aihue, o ka moekolohe a me ka hoopunipuni, o na kapu a pau i pili i na kanawai, oia ke kapu pono. Eia kekahi. No ka olioli nui. Ke olioli nei ko'u naau i ka ike a me ka naauao, ke olioli nei ko'u naau i na ola elua, o ke ola o ka uhane oia ke ola loihi. Ke olioli nei ko'u naau i na wahi e noho ai o ka noho loihi a me ka noho pakole ana, o ke ao o ke Akua, oia kahi e noho loihi ai.
Ke olioli nei ko'u naau i ke Akua hookahi, nona ka hemolele, o lakou a ekolu hookahi no ia.
Ke olioli nei ko'u naau i ke onipaa ana o kona noho ana ma ka honua nei, e nana ana oia i ka oloolona nui e pono ole ai keia manomano kanaka, a ke ahonui nei no oia ia lakou.
Ke olioli nei ko'u naau i ka haawi ana mai o ke Akua i ka mea e ola'i; i ka mihi, a me ka manaoio i loko o ke kanaka a me ka paulele aku i ka mea nona ka hemolele, ke kiei mai nei no ia i ka poe uhai kanawai, e aloalo ana kona maka ma na wahi a pau loa. E hoeueu ana ia i kona maikai i ke ao, i nalowale ke pio, ala mai la ka nani.
No ka lama Hawaii.
Ke hai aku nei au i ke ano o ko'u noho ana ma ke kuaaina ma Oahu. He nui loa ko'u kaumaha ma ke kuaaina i ka hana hooluhi hewa a ka hakuaina, i ka auamo i ka ai, i ka pii i ka pali o Nuuanu.
Ilaila, paa iho la ko'u manao e imi i hana na'u, imi au i mea e loaa'i ka waiwai ia'u, imi au i ka pule, aole pono o ia, he mea pau koke no ia. Ohumu iho la maua, elua maua i ohumu ai o ka maua, hana i ohumu ai, o ke paipalapala ma Honolulu. Oia ka maua hana i makamake ai. Eia ke kumu o ko maua makemake ana i ke paipalapala, o ka nahaehae o ka maua wahi pi-a-pa.
A make aku la kuu kokoolua i ko maua one hanau. Noho iho au me ka ilikole, aole mea e pono ai ka noho ana, mihi iho la au i ko ilikole.
Nui loa iho la ko'u makemake ma ke pai palapala, noho au, imi au i mea e hiki ai, aole he makamaka e hiki ai ilaila. Paa loa iho la ka'u manao e hana, kuko aku la au i ke ao a me ka po.
I ko makou hele ana mai e hana i ka papu ma Honolulu, e noho au me ka makemake i kela hana hele aku la au e nana a ike aku la, i iho la au, pomaikai paha wau ke loaa ia'u keia hana. Hele aku la makou i ke kuapuna i kahakai, kua iho la makou i ka wa kaiamoloo, a moana mai ke kai. A hoomaha iho la makou ia la hele aku la au ma ka puka aniani o ka hale pai palapala, ike mai la kekahi kanaka pai palapala ia'u, i mai la ia, he kua pohaku oe, ae aku la au, ae, ninau mai la kela nohea oe? i aku la au, no Koolau i mai kela, no Koolau hea? i aku la au, no Waiahole, i mai la kela ia'u, pehea la hoi e noho kaua maanei? i aku la au e huhuia paha auanei au, i mai la kela, i ke aha? i aku la au, i ke kula a makou; i mai la ia, Owai ka oukou kumu? i aku la au o Kaululena, i mai la ia, e pono oe ke hana i keia hana, no ka no mea, oia hana hookahi no keia, ae aku la au.
I mai la ia, aole au wahine? aole; aole ou makuakane i aku la au he makuakane no, ua pono no kou noho ana ma keia hale, noho iho la au a hala ka malama o Detemaba 1831; oia ko'u noho ana me ka makemake i ka hana a ko kakou Haku a Iesu.
"Mai hoopalaleha i ka hana; e hooikaika ka naau me ka malama aku i ka Haku." Pela no e pono ai ko kakou noho ana ma ka honua nei, pela hoi e pomaikai ai ko kakou uhane.