Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 24, 20 December 1834 — Page 3

Page PDF (251.86 KB)

LAMA HAWAII.

 

            § 6. No ke kumu o keia mea ino.
            I ka makahiki o ka Haku 312, aia no ma ka ekalesia i Alekanedero ma Aigupita kekahi kahuna pule, o Ario ka inoa. Ia manawa, hoole aku la ia i ko Iesu Akua ana. A lohe ka ekalesia, nui ke hoopaapaa ana a ka poe haumana. Hahai kekahi poe ia Ario, aka, ku e ka nui o ka ekalesia ia ia, a me kana olelo ino.
            § 7. No ka mahuahua ana o keia mea ino.
            Hooikaika o Ario i kona ao ana i kela mea wahahee no Iesu, a mahuahua kana poe haumana, a nui loa ka hoopaapaa o ka ekalesia. A lohe ke alii nui, o Konesetine, kauoha aku la ia i ka poe kahuna o na ekalesia a pau loa e hoakoakoa ma kahi hookahi, ma ke kulanakauhale ma Nike. Pela lakou i hana'i i ka makahiki o ka Haku 325, ua nui ka poe kahuna pule, a me ka poe haipule io kekahi. O Konesetine, ke alii kekahi pu me lakou. Elua malama i ahaolelo ai lakou. I ko lakou noonoo ana, hoohewa lakou ia Ario, a kipaku aku ia ia mai ka ekalesia aku, aka, aole pio keia ino. Mai kela manawa mai a hiki loa mai i keia wa e noho nei kakou, nui no ka poe haumana na Ario.
            § 8. No ka make ana o Konesetine.
            I ka makahiki o ka Haku 337, ua make ke Alii nui o Konesetine. I kona wa mai ua bapetisoia ia e Eusebio, kona kahuna alohaia. Aole akaka lea ke ano o Konesetine. Ua maopopo kekahi, he alii naauao no ia, a me ka lokomaikai. Ua hoohanohano no ia i ka ekalesia, a me ke aupuni—aka, o kona ano imua i ke alo o ke Akua, aole akaka he haipule io paha aole paha. O ke Akua wale no ka i ike.
            I ka wa o kona make ana, nui na mea e poino ai ka ekalesia. Ku e ka poe ma ka ekalesia kekahi i kekahi. Nui ka poe hookiekie ma ko lakou manao iho, a nui no ka poe hewa e ae nolaila ka poino o ka ekalesia.
            § 9. No ke Alii hou, a me ke ano o ka ekalesia i kona manawa.
            I ka make ana o Konesetine, ua maheleia  ke aupuni, a lilo ia i kana mau keiki a ekolu. Aole liuliu ko lakou noho pu ana. Kaua lakou, a make elua, alaila, lilo ke aupuni ia Konesetio. Hahai ke alii hou mamuli o ka manao o Ario, no ia mea, hoomaauia mai ka ekalesia a hiki i kona make ana i ka makahiki o ka Haku 361.
 

He mau niele no ka mooolelo ekalesia.

            Heaha ke ano o ke aupuni o Roma i ka makahiki o ka Haku 306? Ehia alii nui? owai laua? owai ka i noho ma ka hikina? owai ma ke komohana? Pehea ke ano o Galerio?
            Ehia kanaka i make i ke Alii i ka malama hookahi? ehia i make ma Aigupita?
            Pehea e pono ai ka ekalesia i keia hoomaauia mai? Heaha ka mea e hiki ai i ke Alii i ka makahiki 310? Pehea kona manao i kona wa mai nui?
                Pehea ke ano o Konesetine? No ke aha i heleia i Italia? Ai kona kaua ana me Makenetio, pehea? Heaha ka mea kupanaha a ke alii i olelo aku i kona poe kanaka?
            Heaha ka mea ana i ike maka ai ma ke aouli? Pehea kona manao i kona ike ana ia mea? A pehea i ka po, i kona moe ana? Pehea kona manao i ka poe Kristiano mahope iho?
            Pehea Lukinio i kona hoomaau hou ana i ka ekalesia? Pehea o Konesetine i ka ekalesia? Heaha na mea ana i hana'i i hanohano ai ka ekalesia?
            Ua mahuahua anei ka maikai o ka ekalesia? Pehea ka poe kahuna pule? Owai ka i komo iloko o ka ekalesia? Heaha kekahi hewa i kupuia ia wa? Owai Ario? Mahea kona wahi? Heaha kona hewa? Ua hahai anei kekahi poe ia ia?
            Ua mahuahua anei ka hewa o Ario? A lohe ke Alii nui, pehea kana kauoha i na kahuna a pau loa? Mahea lakou i hoakoakoaia'i? Ehia malama lakou i ahaolelo ai? Heaha ka lakou hana ana? Ua pio anei keia hewa? I ka makahiki hea ka make ana o Konesetine?
            Ua bapatisoia anei o Konesetine e wai? Ua akaka lea anei ko ke alii haipule io ana? Pehea ka ekalesia i ka wa o kona make ana? O kona make ana lilo ke aupuni ia wai? A make laua a elua, owai ke alii nui? Pehea o Konesetio?
 

No Kaina a me Abela.
            Mahope iho o ko ke Akua kipaku ana ia Adamu laua me kana wahine mai Edena aku, hanau mai la o Eva ia Kaina, i kana keiki hiapo. Hauoli nui iho la kona makuwahine, i aku la, "Ua loaa iho nei ia'u ke kanaka no Iehova mai." Manao iho la paha o Eva, no ka mamo o Kaina e hanauia'i ka Mesia. Ua hauoli hewa ua wahine nei, no ka mea, he kanaka hewa loa o Kaina.
            A mahope iho, hanau hou iho la o Eva i kona kaikaina, ia Abela. He kanaka maikai o Abela. Ua hele pololei ia imua i ke alo o Iehova, a imua o kanaka. He kahu hipa o Abela, a o Kaina, he mahiai ia. I mai la o Mose no laua, i mai: "A i kekahi mau la ae la, halihali mai la o Kaina i ka hua o ka honua i alana ia Iehova. Lawe mai la hoi o Abela i na hanau mua momona a kana poe hipa. A maliu mai la Iehova ia Abela a me kana mohai. Aka, aole ia i maliu mai ia Kaina, a me kana mohai." A ike o Kaina, aole maliu mai o Iehova i kana mohai, huhu nui iho la ia. Ohumu aku la ia i ke Akua, a huahua aku la no ia i ka pomaikai o kona kaikaina. A mahope iho, i kona kamailio pu ana me Abela ma ka nahelehele, ku ae la o Kaina iluna, a pepehi iho la i kona kaikaina ia Abela a make. Nui kona hewa. I mai la o Ioane no Kaina, i mai: "no ka mea ino no oia, a pepehi iho la ia i kona kaikaina a make. No ke aha la i pepehi ai ia ia? No ka mea, ua hewa kapa hana iho, a ua pono hoi ka kona kaikaina."
            Aole pau ae la kona hewa malaila. "Olelo mai la Iehova ia ia, auhea la o Abela o kou kaikaina? I aku la ia, aole au i ike, owau anei ke kahu o kuu kaikaina?" Nani ka paakiki o ka naau o ua kanaka la! He olelo wahahee kana, "aole au i ike." Aia no ke koko o Abela ma kona mau lima, aole pau paha i ka holoiia. Ua akaka lea ma kona lae iho ka makau, a me ka huhu, a me ka hilahila: aka, aole haahaa iki kona naau, no ia mea, manao oia e huna i kona hewa i ka make o Iehova. Aole wahahee wale no kana. Ua pakike aku ia i ke Akua. "Owau anei ke kahu o kuu kaikaina?" E pono anei oe ke ninau mai ia'u i kona wahi e noho ai?"
            No keia mau mea, hoohewa mai o Iehova ia Kaina, hoolilo mai no ia ia ia i kanaka aea, a me ke kuewa wale maluna o ka honua. A kau iho la o Iehova i hoailona maluna o Kaina e loaa ia i kekahi nana ia e pepehi mai a make. A mahope, hele aku la o Kaina i kahi ma ka hikina o Edena, noho iho la ma ka aina o Noda, a kukulu iho la ia i kulanakauhale. Ua lohe kakou i kona kukulu ana a i kona noho pu ana me kana wahine, a me kana mau keiki, aole nae kakou i lohe i kona mihi ana i kona hewa, a i kona lilo ana i kanaka hou.
            He mea e naauao ai na kamalii, a me na makua, ka mooolelo no Kaina a me Abela. No ia mea, e hoolohe mai, e na kamalii, i kekahi mau mea a'u e hooakaka.
            1. He mea e mahuahua mau loa ai ka hewa.
            E nana oukou ia Kaina! Heaha ka hewa mua ana i hana'i? O ka pepehi kanaka anei? Aole loa. O ka huhu hala ole ma ka naau. Aka, mahuahua no ia i kela la, a i keia la a lilo ia i inaina nui; a mahope pepehi wale aku ia a make kona kaikaina maikai. Pela no ka hewa a pau loa. I kekahi la, aia no ke kuko hewa ma ka naau o kekahi. Aole makau nui ka mea nona ka hewa, no ka mea, manao oia, he mea liilii ia, aohe mea e pono ai. Aka, i kona uumi ole ana i kela hewa, e mahuahua no ia a lilo ia i aihue, paha, i pepehi kanaka paha. I mai la o Iakoba; "Aia hoi, ua hoaaia he puu wahie nui e ka huna ahi." Aole mahuahua ka hewa ma keia ao wale no, ma kela no mahope kekahi. Ma kela ao malalo, ma ka po o ke ahi pio ole, e mahuahua no ka huhu, a me ka inana, a me ka paakiki o ka naau, a me ia hewa aku, ia hewa aku, o na la pau ole. Manomano ka hewa o ia wahi; a manomano ka eha a me ke kaumaha o na mea a pau loa malaila. Pehea e hiki ia oukou ke ke hoomanawanui i ka eha o kela noho ana?
            2. E pono na kamalii ke makau i ka mua o hewa.
            E nana oukou i ka huna ahi. He mea liilii ia, ua pio koke ia i ka huna wai hookahi. Aka, nui ka hewa o keia mea liilii. Ina haule ia ma kahi opala, ua wela i ke ahi ka nahelehele, na hale, ke kulanakauhale paha, a me na kanaka he nui loa. Pela no ka hewa. I ka manao o kanaka, he mea liilii ke kuko hewa aku, a me ka molowa, a me ka huhu, e like me ka huna ahi liilii. Aka, ua akaka loa ia, e lilo koke keia mau mea liilii i mea nui ke uumi ole ia lakou. Eia ka mea e make ai o Kaina. Aole ia i makau i na hewa liilii aole uumi, no ia mea, ua lilo ia i kanaka hewa loa, a make aku la kona kaikaina e kona lima. No ia hoi, e na kamalii, e makau oukou i ka hewa. E uumi i na manao ino a pau loa e kupu iho ana ma ko oukou naau. I ko oukou wa opiopio e lilo oukou i poe hou, i poe haumana na Iesu. E aloha aku ia ia. E hoopili i kona aoao. E malama pono i kana, alaila, e kokua mai oia mamuli o ka oukou. E hoopakele mai ia oukou i ka ino, a e hoola mai oia ia oukou ia Iesu Kristo i kana Keiki. A mene.