Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 24, 20 December 1834 — Ka hope o ke koena. [ARTICLE]

Ka hope o ke koena.

I ka wa eha makahiki o na Misionari i .Kailua, oleloia mai la kekahi mau kumu, e hele e ao i ka palapala, he poe kanaka no Kuakini. Lohe aku la au o ke kane kekahi a kuu kaikuahine, hoomanao iho la au e hele. Hoopili wale aku la, a lio ka'u hele ana mamuli o laua, haalele aku la au i ka'u wahine a me na makua o'u. Holo aku la makou a pae i Puako, aia ia wahi ma ka akau o ke kaha oKona, kokoke ia wahi i Kawaihae. Oia ko Waimea kai, ma ka Hema loa ia o Kohala e pili ana ia wahi me Kona. Noho iho makou ia la a po i ka kahiaka, olelo mai la kuu kaikoeke ia'u, e pule mai oe ia kakou. Nala iho la au a i aku la, i ka wa o kakou e hoolohe ana i ka pule a na Haole, oia ka wa loaa o ka pule ia'u, i keia kakahiaka hoi, aole loa he pule. Olelo hou mai la ia, aole loa no i loaa ia oe Hoomanaoiho la au i ka pule a Kaeleowaipio. Eia kuu pule, i pule aku al. "Kuku aikuku lalani ku, o poili la o poele la o pu kalakala lau ia i ku wa, he akua nui, he akua mau lesu, ko makou kalahala e ola ai, mai ka hookui a ka halawai, pau ole kau ola e ke Akua nui o ka lani, Amene." Pii aku la makou a hiki iuka i Waimea, ilailaua ike i ke kanaka manao maikai, o Kumuokekipi, oia ke konohiki o Waimea. I aku la kuu kaikoeke o Mauae ia ia i ka po mua, eia au la ko kumu palapala na'u na ko Alii i i mai e ao ia oe. I mai la ia, ae, o ko'ū manao nui no ia, e ake au e hiki ka pono ienei mai make iho nei au i ka mai, pomaikai iho nei i kuu ola ana, ai keia.po no loaa iho nei io'u keia ola, liana lokomaikai mai ia ia makou. Kukulu iho la ia i halekiila nui, ohiia mai la kekahi mau kanaka o Waimea, eha kanaha, ao aku la makou, me ka luhi ole, a me ka hoomaloka ole o na haumana, ao no ka po, ao no ke ao. Hai aku la hoi na kumu olelo, a

1 me na ano. hele mai la hoi na hooikaika haimanao, palehoi kana lilo ae la hoi i mau kumU nui. Moe iho la au i ka wahine, mamua, a kakahiaka ae, la, aweia aku la i ka hale kula, e mare ai, i ua kakioeke nei o'u ia maua, nana mai la hoi na kanaka i ke ano o ka mare ana. Hoolohe aku la au i kekahi kanaka i olelo ae i kahi, i kakahiaha nui ka ko kakou mare i ke ahiahi hoi ko Kailua. Lohe aku la kuu wahine ua moe ko kane i ka wahine o Waimea, holo aku la ia i Tahiti, a make ia. Aole i hoopiliia mai au i ke kanawai, no ka ike ia ano 0 ia wahine he wahine moekolohe. Ma ia hope mai hoowalewale mai kekahi ia'u e inu i ka ula, he makuahunowai no'u oia ka makuakane o kuu wahine, i aku la au, ua papa aku nei makou i ka inu awa he kapu. I mai la kela, o ka ona ke kapu, o ka inu ka noa. O ka olelo maikai la e kau koke ana no ka ono i ka puu aole mananalo iho na mea kahiko. Oka lalau aku la no ia, a inu a ono, kani ke oli. Olelo hou mai la ua wahi kumu nei a'u, eia ka mea lealea o mākou nei, o ka moe aku i kela wahine, keia wahine, o ka pau no ia o ka pono, komo mai la ka ino he nui loa. Hele aku la au i ke kula, lohe no wau i ka olelo a kekahi i ka i ana mai, he wa e mai nei hoi keia o ua kumu nei a kakou, he mai paha he ona paha. Ia la no hiki mai Ia ka makau, a me ke aloha i ka mea i lawe mai ai o ka pono . Noho hookuli wale iho la no ia mau la. Ia mau la no puka mai o Eihopa e hoike i na kula a makou, i mai la ia;auhea kau kula.? I aku la au ia ia, aole o ka hoike ke kahi. 1 hou mai la ia; eiwa hoi paha kula o Waimea nei, ae aku la au apopo, na'u no e hoike mai i ke kahi kula, lohe aku la kela, inoino iho la kona naau. Ekolu o'u makahiki i ao ai i ka palapala a nui ke kolohe, a me ka inu rama a me ka hoomaloka i kaoleloamena kumu, o kahoino i ka la Sabati. A ka noho hoo-

paakiki la no ko'u m ii hoahānau ilaila, hfe makuakane no'u ka mea i oki mai nei i ka puu, i ka pah : , i Hianaloli, i Kailua. Hookahi no a'u mea i ike i ka pono o ka mua o kuu makuaknne, he kane o Wahakane, aia p. ha oia iloko o ka ekalesiā. Aka o ka nui iho he paakiki, nolaila aole e hiki ke alohamai ia'u, no ka paakiki. Ia manawa no, mahuahua loa mal la ka makau, imi aku la au i ka mea e pono ai, kamailio iho la me ke kumu, ae aku la au. Aliuliu loa ko'u noho ana ?mai ia manawa, me ka hoomanaoJi ka pule, loaa iho la hoi ia'u ka pule. A hiki mailai ka manawa, i noho ae ai na kumu i Waimea, o Keiki, o Kauka. la manawa, ua hoopau aku la au ina mea oka lealea. O ka mulea mai koe ahiki mai nei i nei wa. Pau aku la hoi ia wa, me kona manao okoa, a i keia wa he hana okoa, o ko kakou makemake. Eia kahi manao i koe pau. Ua manao wau aole.e hemo ka ono o ka baka, oia ka'u puni. Ai keia wa ua pau ka ono, ua lilo i me ole. Ekolu o'u makahiki i noho ai i Kailua me na kumu, eono o Waimea, ekolu iho nei paha nei. Huipu me na makahiki kahi ki, he iwakalua kumamawalu. Ua pau keia hana manao.