Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 8, 18 February 1875 — HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII IULESIA NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE-ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII IULESIA NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE-ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA.

MOKONA lll—Hblu 10.

AOLE no nae i hoike koko mai o Silia iaia iho, aka, hookokoko aku la uo nae lakou nei, me ka hookaawale loa aku i ka pohaku o Saribidasa, 110 ka inea, ua ike koke aku la no iakou nei i ka weliweli o kona ano t me ke omo aku i ke kai hohomi, a luai hon mai la, a paila ae la mao a maanei, me ka owe nui a ka leo o ke kai ; a i kona omo hou aua'kul ke kai r waiho maloo iho la ka honua, me ka nani ano e o ka hohonu. a na ia mea i holoi a# i na ano makau mai na helehelena o lakou nei, a huli ao Ia o luleBia e niKia pono aku i ke ano o na lua mimilo. A 1 ka ike ana mai o Silia i ko lakou uei nanea, o kona manawa koke no ia i hoouna mai ai i na H-i loloa ona, a e Hke me na heluna o ua mau a-i nei, pela 110 ka heluna o na kauaka o lulesia i pau aku i ke alapoho ia i ka manawa hookahi; ua kahea mai la lakou me leo ehaeha e kokua aku o lu'osia, aka ua hala e ka manawa, no ka mea. i ko lule*i& huli ana ae, hookahi wale no ana mea i iko aku no koua mau hoa aukai, ō ke *au ana mai o na Mnm mc ka peahi mai a nalo aku la. Moko o na weliweii a ia nei i ike ai ma-

mua aole loa oia i hoopiha na kanmaha kupouli i like irre keia, me ka hiki ole iaia ke haawi aku i kona lima r*akaukau e kokua ina manawa p{Jtria lakou. Iloko ona pilikia o keia ano, me ka ulupa ia o ka moku e na ale huhu, ua haawi aku Ia o luīesia i kona hooikaika ana a pau no ka puka aku o ka moku ma kela aoao ona pohaku weliweli, a he manawa pokole kaalo ae hi lakou nei a hala aku la ua mau pohaku liei mahope. Pakele mai la lakou nei mai na make a Silia me Saribidasa, a me ko lulesia puuwai ehaeha, me kahi koena uuku o kona mau ukali. Pae aku la lakou ma na kapakai o Sirinakira, o ko lulesia lele ana aku iuka o ka aina, - ike aku la ia i na bipi ma ke kula, a mamuli o ka maikai nunui o lakou, me ke ano o ka aina, (lie ekolu mau lae onioni iloko ke kai), hoomaopopo iho la ia ua hiki mai oia i ka mokupuni Tirianagula, kahi o ka bipi gula a ka La, ka mea hoi a Tiresia i a'oa'o mua mai ai iaia.

No keia mea, ua ano hopoliopo o Iulesia, o hana ia kekahi mea e ia a e kekahi paha o kona mau ukali i ku ole i ka makomake o ua bipi nei a ka a lakou, a nolaila, iloko bo o ke ano no nn. U i hala, ua ikaikn aku la keia ia li4vOU e lCa« hou mahina o ka mokn a « hok» kri!i * iakoa makena.'.ke e Lolo f»kn mf» k'A hoorn»ha. ole manma. na hm pu aku la ke kanaka noonoo_ akahele -O lakou, oia hoi o limlokuaa, no ke ano pilikia loa. Ua hoohalike mai lakou i ko lulesia mau aa-koni me: he kila la, a o kona kino aole i like me ko na kanaka e ae, o ka moe a me ke aia ana ua like pu iaia, aka, o lakou he mau kanaka maoli lakou, aole he akua, a ua ike lakou i ka pono o ka ai a me ka hooluolu ana ; a i ka po, he manawa noonoo ole ia nona na makaui ino, aka, he raanawa hoopalaka ia mau mea. Me keia manao iho la keia poe e kamailio ai mawaena iho o lakou, a no ko lakou ano hoopaakiki loa, ua hiki ole ia lulesia ke hooie aku i ko lakou mau manao koi, a ae aku Ia e moe ma uka o ka aina ia po. s|amua nae o ko lakou hoi ana e hooluolu ia lakou iho, ua haawi aku Ia o lulesia ia lakou i ka olelo kauoha, aole e kii aku a pepehi i kekahi o na bipi a lakou e ike aku ana. aole e hoopuka i na olelo pelapela, aole e hana i ua liana lapu>vale, aka, e malama loa i ka muluhia, a e like me ka ai i haawiia mai e Kiesa i ko lakou haālele ana iaia ; pela lakou e oluolu maikai ai. No keia mea t ua ae pakahi mai la lakou a pau me ka hoohiki paa ana aole loa e uhaki i kekahi 0 na rula a ko lakou alakai i haawi mai ai, a ina o ka mea e kue ana, he hoopai kaumaha loa kona. Mahope iho o ka hooponopono ana i ko lakou moku a pau, hoi aku la lakou ma uka e paina ahiahi ai, me ka oluoiu me oa mea ai a Riesa i haawi mai ai ia lakon» me ka hoomanao ae no nae me ke kaumaha i ko lakou mau hoa i pau aku la i kela mau kupuino o k* moana. I ke kakahiaka ana ae, ua hoomanao hou aku la no o luiesia ia lakou no na rula, me ka papa loa aku aole e kii a hookahe aku i ke koko o kekahi o oa holoholona a la kou e ike aku ai; aka, e uoho oluoiu e 1 ike me k* mea i loaa ia inkou, no ka mea, ke lohe mai u«i no me ka ike ana mai G ka mea uona keia mau waiwai i na kamailio a me na haua a iakou* Ua ae pooo mai iakou, me ka hooiohe poidiei ioa aua i ka ieo o luleaia no ka mahina hookahi; iloko o ia mauawa,

ua hiki ole ia lakou ke haalele iho i ua ama nei no kaanoino loa o ka makani, a hiki i ka pau loa ana o ka waina me ka berena a lakou i lawe pu mai ai. I ka pau ana o keia mau mea, ua kono ia mai la lakou e ka nele e hele huli aku mao a maanei i wahi e loaa mai ai ona ola no lakou, ma ke a manu paha, a aohe no hoi he lehulehu loao keia inau mea ma ua aina nei. Ano ia mea ua haawi ae la o īulesia i ke'noi ikaika i na akua oka lewa lani t e haawi mai i kekahi mea nana e kapae ae i ka maioo 0 ko lakou mau naau no na mea ai, i kii ole aku ai lakou i kekahi mau mea i hookapu ia; aka, me he la ua pani ia y e la na pepeiao o ka lani, a i ole ua kauia mai la kona poino ; no ka mea, ike awakea oia k, 1 ka wa ana e kiai mau ana me ka hoomakakiu, ua kau ia mai la kona mau hiohiona e ka maluhiluhi, a haule aku la ia iloko o ka hiamoe hohonu r a ua ike ole ae ia i kekahi mea e hana ia ana, me ka maopopo ole o na mea e hana ia mai ana e kona mau lioaaloha a e na enemi paha. Iloko oia manawa a lufilokusa i lawe ae ai ika ma'nawa nona, no ka mea, oia ka mea mana mahqpe iho o luleBia, a hai aku ia i na ukali i ke ano poino o ko !»»kv>u kumna. I ka weiiweli ona «iHke a pau, &km, mailoko mai o ia poipH kekaki o mnke ino o kafe!taoha*me !?< kaumaha 0 ke kino oke kanaka keia ■m,j make o kau mai ai maluua o ke ka* naka. Ike ano pomaikai ole oka lakou irai ana i ke ola mahope wale eo o na ia a me na manu, no ka mea, aole ano mao raai o ka makani e hiki ai ia lakou ke 1 puka aku, aka, o ka noho wale iho la no a pnu lakou i ka make, ina lakou e hoomau ana mahope o na manao kuhihewa o lulesia e papa nei ia lakou, aole e lalau aku i na mea i haawi ia mai no ke ola oke kanaka. Malia paha ua kuhihewa o lulesia, aole keia bipi i auo e ae mamua o kekahi poe bipi e ae ; a ina paha he bipi io keia na ka La, ua maopopo no ia lakou aole inu wai a ai paha o ka Ld, aia wale no ka makemake o na akua ma ka puuwai maikai o ke kanaka, a o kona haawi manawalea aku ia maikai ia lakou, a ua maopopo no hoi iaia, ua lawa ia mau mea ia lakou pakahi a pau. (Aole t pau.)