Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 10, 4 March 1875 — Page 1

Page PDF (1.03 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HOL Y BIBLE
BUKE I.}   HONOLULU, POAHA, MARAKI 4, 1875.  {HELU 10.,

 

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

          He pepa i hoopukaia i kela me keia he bedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
          HOOKAHI DALA ka uku no ka pepa no ka makahiki hookahi. Hapa makahiki, Hapalua.
          E hoouna mai i na leta no KA LAHUI HAWAII ia H. H. Paleka, Honolulu, Oahu.

[NO KA LAHUI HAWAII.]
GO FORWARD.
Songs of the Bible, p. 26.

1. E nauwe imua, mai nana i hope,
Na enemi nui i hoopuni mai;
E i ae la ka Luna ke ku a kokoke,
A ma kona mana e lanakila'i.
Cho.—E nauwe! E nauwe!
Mai wiwo ke hoouka mai na kue.
E i ae la ka Luna, ke ku a kokoke,
A ma kona mana e lanakila'i.
2. O Ie su ka Luna, ke Alakai ike,
Ma kona kiaahi e hoomalu mai.
Ala'e la anei ko ke ao nei mau ino?
Na Ie su e pale, a hooauhee ae.
C ho—E nauwe! E nauwe! &c.,
3. I nui ke aho no Iesu ka Haku—
He paio imua, he heihei mau no;—
E paio ikaika, hoouka a haule
Na enemi ino i pau ae lakou.
C ho—E nauwe! E nauwe! &c.,
4. E nauwe imua, e nana iluna;—
E popoi mai la na wai pouli e,
A piho ilalo na enemi nui,
A pae ae oukou ma ko o kahakai.
C ho—E nauwe! E nauwe! &c.
HAWAII.

HE MOOLELO KAAO
NO KE
NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE—ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA.
MOKUNA IV—HELU 12.
KA MOKUPUNI O KALIPI SO.

          MA keia hope aku o ka huakai o Iule sia hookahi ka mea e hahai ia. O ka huina o kela huakai nui i haalele pu aku ai ia Osia me ia, me ke kaumaha i na waiwai o Taroe, aole hookahi o lakou i koe iho, ua pau a ua nalo he mau pio na na ale o ke kai, a he ola no na ia. O ke au moku nui o lakou ua koe hookahi iho, a mahope mai ua pau loa'ku la. Auhea la na manao lana o lakou no ka home? Na hoomanawanui hoi iloko o na popilikia he nui, no ka hoomanao ae aia ma ia hoomanawanui e pomaikai ai lakou ma ka ike hou ana aku i na helehelena o na ohana me na kapakai o Itaka? Aia o Iulesia maluna o ka mokupuni Ogigia, i kapaia hoi ka Ailana Hauoli. O ua luina Helene nei i komo iloko o ka pilikia ano pakele ole, ua pai hou ia'e la e na aka o ka maalahi a ke ala o ka pomaikai. Ua loaa mai la ia Iulesia na kokua ana a Kalipiso, he kupua wahine oia, a o na Kaiona o ke kai kona mau hoahele ma ia mokupuni. Ua aloha no o Kiesa ia Iulesia, aka, ua oi aku ke aloha o keia kupua iaia. Ua haawi mai oia i na makana me na mea a pau ina oia e noho pu me ia a e mahele pu i na loina o ke ola ana, me kona ola mau loa, aka, ua hoole paa aku la o Iulesia me ka pane ana'ku, "Ua hoohui ia keia puuwai me ko kekahi, a aole mana malalo iho o ka la nana e mahele ae i ke aloha."
          Ua hoopaa ia o Iule sia maluna o keia aina me ke koi mau mai o keia kupua iaia no kekahi mau mahina okoa he umikumamalua, a ike mai la o Minera i kana milimili mai luna mai o na ao o ka lewa i ka noho hoomanawanui e kau nui ana e hoea mai ona moku nana e hoihoi aku iaia i ka home. No keia mea, ua ukiuki loa iho la ia no ka hoopaa ia o kekahi kanaka koa wiwo ole e like me Iulesia e kela kupua; a mamuli o ke noi a ua Minera nei, ua kauoha'ku la kona makuakane o Iove ia Mekure e iho aku i ka honua a e olelo aku ia Kalipiso e hookuu ae ia Iulesia.
          Ia manawa i hauhoa iho ai ka elele i na kamaa eheu i kona mau wawae, lalau aku la i kona kookoo gula, oia hoi ka hoailona o kona mana. Ia manawa oia i lele hoomaha ole aku ai a hiki i ke kau ana o kona mau kapuai wawae maluna o na kiekiena o ke kuahiwi o Pieria; malaila ae a maluna o na moana a hiki i ka mokupuni o Ogigia, a mailaila aku a hiki i kahi ona i hoouna ia'ku ai. I kona wa i haawi aku ai i ka olelo kauoha, ua pii ae la ka ula huhu ma na papalina o Kalipiso, a pane aku la, "Ua ikeia no ko oukou ano lili, no ka mea, ma ka oukou mau hana a pau, aole loa e puka mai ana na keakea, aka, i ko'u hoao ana e hoohui i keia kanaka me a'u ma ka mare, ke hoomaka koke mai nei no oukou i ka papa ana mai. Aka, ua ike no wau i ko oukou mau mana, a he mea makehewa wale no ko'u paakiki ana, nolaila, e hai aku oe i kou moi e hooko no au i kana mau kauoha."
          Me ka manao ino i keia mau mea o Kalipiso i hele aku ai e hooko i keia mau kauoha a Iove; a loaa aku la nae o Iulesia e hooluolu ana malalo o kekahi kumulaau, me ka ike ole he pomaikai ke loaa aku ana iaia, e hoomanao ana i kona aina hanau me ka ohana, me ka manao aole paha oia e lanakila hou ana, a pane mai la ua Kalipiso nei iaia, "E ke kanaka i hookaumahaia, mai hoomaluhiluhi i kou mau manaolana no ke ake nui ana e hiki aku i kou one hanau, aka, e kukulu oe i moku nou i hoi aku ai oe i kou home; oiai o ka makemake ia o na kupua, a mamuli o ka oi ana o ko lakou mana mamua o ko'u, ua oi aku ke akamai, a ua maopopo i na mea kupono no ke kanaka. Aka, ke kahea ae nei au i na akua a me ko'u mau manao hoopono, e hooia aku aole loa a'u mea i manao ae i ole ke ku no kou pomaikai. Aole au i noi aku ia oe no kekahi mea au e hui pu ole aku ai me oe, no ka mea aole i ike ko'u manao i ka hewa, a he moakaka loa no hoi. Auwe! ina paha he mea hiki ia oe ke hoomaopopo iho i ka nui me ka weliweli o na popilikia e kau mai ana maluna ou mamua o kou hiki hou ana'ku ma kou aina hanau, aole no paha oe e paakiki loa mai ana i ka hoole ana i na noi manawalea a'u e waiho aku nei imua ou."
          Pane mai la o Iulesia, "E ke Kalipiso hanohano, mai hoano e i kou noonoo ana no keia mau mea, no ka mea, owau he kanaka kino maoli e kau nui ana e ike i ka wahine me ka ohana o ko'u ano nei. Ua ike no au he oi pakela aku kou nani, kou ui, me na hanohano e ae mamua o ka'u wahine o Penelope; he kino kanaka maoli kona, a he manawa e helelei ai kona kino, o oe hoi he ola mau loa, aole e aoo iki kou kino, aka, iloko ona ko'u mau moeuhane ana, aia me ia ko'u hoomanao ana, aia me ka ike ana'ku iaia me ko'u aina makuahine ko'u hauoli nui. Ina e enemi kekahi o na kupua no ko'u hoi ana, a e hoouna mai i ka ino ma ka moana, e hookuu aku ana no au i kona makemake, no ka mea, ua ao ia mai au e wiwo ole ia mau mea. Iloko o na kaua, a maluna hoi o na ale aole i uuku kou mau poino, aka, mamuli o ka paa o ka manaolana, me ka hooikaika hoomanawanui, eia no au i keia la. A nolaila, aole me kou nani a me na lokomaikai luaole ou e hiki ai ia'u ke kue i kau hoohiki ana, aka, he mea ia e hoopaa loa iho ana i ko'u manao no ka hoole loa ana'ku i kau noi."
          Ua hoolohe pololei aku la ia i ka Iulesia mau huaolelo, a i ka pau ana, kauoha aku la ia i kana mau kauwa e hele aku ma na ululaau a e wae ae i na kumulaau nani oolea a kua, a e lawe mai a kukulu iho i moku no kana malihini. Ua hooko koke ia ke kauoha, a iloko o na la pokole mahope iho, ua paa ae la ka moku, ua piha i na ukana waiwai loa, ke gula me ke dala, a me na aloha pu ana, haalele aku la ia i ka mokupuni o Ogigia i hookipa aloha aku ai iaia mai kona pae ana'ku a hiki i kona haalele ana'ku.

——:o:——
MOKUNA V.

          Ka ino—ka makana a ka manu o ke kai—ka pakele ma ka au ana—ka hihio hiamoe iloko o ka ululaau.
          Ma ka hope o ua moku nei e ike hookahi ia aku ai o Iulesia. Aole i loaa aku i kona mau maka kekahi wahi hooluolu hiamoe ana iho. Ua ike aku ia i na mea ano kupanaha o ka ilikai a me na ia ano e o ka moana kaiuli. He umikumamahiku na la o ko ia nei holo ana ma ka moana, a i ka umikumamawalu o ka la, ike aku la keia i na kapakai o ka Paesia. I ko ia nei nana ana'ku i ka waiho mai o ka aina he mea e o ka nani, a ua makahehi loa'ku la keia.
          O Nepetune, ua ike mai la oia mai na kuahiwi mai o Solimi i ka palau aku o Iulesia i na ale o ka moana o kona aupuni. I ka hoomaopopo ana o ua Nepetune nei o ke kanaka keia nana i hoopilikia i ka ike o kana keiki o Polepemusa, ua pii koke ae la ka wela inaina o kona puuwai. Lalau koke aku la i kana kookoo kupua ino o ka moana, hahau ae la i ke ahe makani a hoopa'ku la i ka ilikai; houluulu ae la i na makani ino ikaika a pau ina kahi hookahi, a kikoo aku la i ka pouli mai ka lewa mai, a olokaa like aku la mamua pono o Iulesia, a hoomaka ae la ke ala ana o na ino, e pa ikaika ana na makani kikiao, a ala ae la na ale kupikipikio o ka waena moana. Ia manawa o Iulesia i mihi iho ai no kona poino pu ole ana me na hoahele ona mamua o keia make hookahi ana, mamuli o na hana weliweli a keia kupua ino. "Aloha ino au," wahi a Iulesia, "aloha ko'u ohana. Eia ke hoouna mai nei keia kupua ino i keia mau poino maluna o'u, e ake ana e lulumi ia keia kino a lilo i pio hoomainoino nana, aka, aia ko'u mau manaolana maluna, a ke ku nei au me ka hopo ole o ka manao. E Nepetune, ua ake nui oe e noho alii maluna o'u, aka, ke hai e aku nei au ia oe, e malama, o kaei auanei na apo kaulahao o ke aupuni o Helene ma kou puhaka, a i ole ia o lilo auanei ka oi o kau pahikaua i mea nana e hoeha na aa o kou pua-i, a lilo oe i pio na Iulesia ka mea e aa nei e paio pu me oe. E pilikia ana no au ia oe i keia la, oiai eia au ma ka lewa moana, apopo nae e pakele ana no au, a ina aole oe e mikiala, e lilo oe i pio na ka'u makakila."  (Aole i pau.)

Hoomanakii.

E ka Lahui Hawaii; Aloha:—
          He mea kupanaha, oiai kakou i keia au naauao a akamai hoi, ke ulu nui mai nei na hana kahiko a ko kakou mau kupuna i hala e aku mamua, aka, o ka hooko ia ana ia o ka olelo wanana ma ka Baibala e i ana: "E like me ka ilio e hoi hou ana e ai i kona luai, pela no hoi ke kanaka e hoi hou ana i kona hewa." Eia no hoi ke ala hou nei ka pule anaana, ka pule i na akua hoopunipuni o ka wa kahiko. Nani no ka hoomaloka i ke Akua ma ka lani oia o Iehova nana i hana i ka lani a me ka honua, a me na mea a pau iloko ona. Ua hoopai ia ko Iseraela poe kanaka no ka hoomanakii, ia Baala a me Asetorota a me Moleka. Ua anai ia lakou a na hoopuehu ia ma na aina e. Na Iehova no i hoopai ia lakou. Aole anei e hoopai o Iehova i na kanaka e hoi hope nei ma Hawaii nei, e hoomana nei ia Laka ke akua o ka poe hula? He mea maopopo e kau mai ana ko Iehova inaina maluna o lakou.
          Nolaila e na makamaka, e au a e haliu aku Iaia, e nana aku i Kona ihiihi lua ole, ke Akua iaia ko kakou ola a pau e waiho nei, ke Akua o Aberahama a me Isaaka a me Iakoba, ke Akua no hoi o Kapiolani me Kaahumanu i koho ai i ka wa ia Binamu.  E.

UA PAA HOU.

E ka Lahui Hawaii; Aloha:—
          Ua pau ko makou pilikia no ka luakini o makou i hina ai i ka makani ikaika iloko o ka malama o Novemaba M H '74 i hala aku nei, ua hana ia oia ma na la hope o Ianuari a ma ka la 4 o Feberuari iho nei, ua paa hou oia e like me kona kulana kahiko.
          Ka nui o na lilo no ke kamana, he $250.00, no na lilo i paa hou ai he $109.00, huina pau he $359.00. Ua oi aku ka paa o keia hana ana i ko ka mua, ua hana hou ia na kua me na kui kolu me na kui laau, eha kui nui i hoopaa ia ma na kihi eha ua pao ia iloko o ka pohaku kihi, hookahi kapuai ka hohonu, ua hana ia a paa.
          Ke hapai nei na kaikamahine opiopio he mau ahaaina lulu dala, ma ka la 21 iho nei, ua hoahu ia na dala he $64.00 huina o na dala i kaa he $91.00. Me ka mahalo i ka Lunahooponopono a me na lima hana noeau o ia keena.
S. E. K. PAPAIA.
Waikane, Feb. 24, 1875.

          Ua hai ia mai makou ua kuai ia na pukaaniani 6 a me na pani puka 2 o ka hale halawai o ka ekalesia o Waianae e ku la ma Kamaile, me ka ae ole o ia ekalesia. A ke ku olohelohe nei ia hale, aohe pukaaniani, aohe na pani puka komo o ka hale, aia ia mau lako hale iloko o kekahi halelaau hou i kukulu ia ma Waianae, ua kuai ia aku a ua lilo i ka mea nona ia hale no na dala eono. He mea kupanaha keia, a ke olelo aku nei makou i ka poe nana i hana keia mea, he pono e hoike lea ae lakou i ka pono o ka lakou mea i hana ai, no ka mea, ke kau nei ka hoahewa nui a kekahi poe maluna o lakou. E kamailio hou no makou no keia mea mahope aku.