Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 13, 25 March 1875 — HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII IULESIA NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE-ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII IULESIA NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE-ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA.

MOKONA Vl—Helu 15.

HOOKAAWALE aku la o lulesia ia ia iho uia kahi nalo, a holoi iho la iaia mai na ino o ke kai a me ka lepo o ka lionua. Komo iho la i na aahu i haawi ia mai iaia, a i ko ia nei hoea hou ana aku imua o lakou, ua hoopiha ia lakou me ke kahaha, no ka mea, ua hoano e ia ko ia nei mau helehelena, a me he la i ka lakou nana mai, o ka nani maoli no. No koia ano hanohauo o ko ia nei ano. komo aku la ka manao hanpu iloko 0 Nauaika, me ka manao wale īho no, lie keiki alii keia, a i ole he kanaka koa paha. Kauoha aku la ke kaikamahine alii 1 kaiia mau kauwa e hoomakaiikau i n i hoioholona no ko lakon huli hoi ana i ka pa-alii. I ka pau ar.a o na mea a p ui i ka makaukau, ua kau aku la o Nauaika me kona mau kauwa maluna o ke kaa, a noi mai la ia lulesia e ukali aku mahope o ke kaa, no ka mea, wahi ana, " Ina wau e ae ana ia pe e kau pu mai me inakou, o ke kamailio ia mai no ia e na makaainana, a he kumu ia e ulu mai ai ke ino nialuna o ka inoa o ko'u iu-mi makua a me ko'u mau hoahele pu hoi, a he pono ole ia mea.' ? Ua hooko koke aku la o lulesia me ka oluolu i ke noi a ke kama alii, a holo aku la lakou, a uhai aku la hoi keia i ka meheu o ko iakou kaa. I ke komo ana aku o lulesia iloko o ke kulanakauhale, ua hele makaikai koke aku la keia i na nani me na mea hou o kela ano keia ano, a he keu i ka ia nei ike, o ka nani o ua kulanakaukme nei. laia nei e liele nanea ana me ka moni ana i ka huihui anuhea o na welelau kehau, me ka honi pu ana aku i ka nioani ala onaona o na pua Ponasiana, uh hikilele ae la ko ia nei hauli i ka loho aua aku i na leo mele lea o na manu, me he la aia keia iloko o kekahi ululaau waoakua, a i ko ia nei huli ana ae, eia ka keia mamua pono o ka pa o ka hale al-ii. K.u iho la keia ma kahi hookahi, e kilohi ana ma o a maanei i ka nani lua 010 o na mea a pau, a no ka lea loa o ka leo o na manu, ua komo loa aku la keia e uhai aku ana i kahi i pae mai ai, a hoea ana keia imua o ka Moi a me ka Moiwahine. a ike koke aku Ia no hoi i na heleheleua o ke kaikamahine alii Nausika. Ua puiwa ao la oia no keia mea, aka, ho kaiiiika manao maikai o lulesia, a he oiaio ma kana mau hana, nolaila, kakuli aku la keia imua o iaua, kulou iho la kona poo ilalo, a puana aku la i keia mau huaolelo noi f 44 Oiai, tna ka lokomaikai a aloha no hoi o ea mana, ua hoopae ia mai au he olulo ma ua aekai o ko oiua aupuni pei e na moi, a ke noi haahaa aku nei au i ko olua oiuoiu e

lawe aku ia'u malalo o ko olua malu, a e haawi mai i kekahi moku nana e lioilioi aku ia'u i kuu aina, hanau. Ma o ko'u kulana, kenoi nei am 1 ka lokomaikai ona Moi oka aina o Paesiana." I ka pau ana o kana noi akea ana i keia mau mea, nolio iho la oia maluna o kekahi puu lepo meje ano hoohaahaa iho iaia nei, no ka mea, o ke auo mau ia i na kanaka o ia mau la. I ka lohe aiia o ka Moi i keia mau huaolelo, ua ku mai la oia iluna, a kahea mai la e ku ae mai ia wahi lepo a ia nei e noho ana, a hoonoho aku la maluna o kekahi noho kauk.au alii o ka aina, a huli ae La ia a pane aku la imua o na'lii 0 ke alo Moi penei : ■E na 'Lii me na Luna : Aupuni o Paesiana, ke ike nei oukou i keia kanaka, owai la oia, aole kakou i ike, a ua hele mai imua o kakou ma ke ano, ua loohia ia oia i ka pilikia, a ke noi mai uei i ko kakou kokua aloha aku iaia. Ke ike nei kakou ma koiia mau heieheleiia, aole oia he kanaka ino, a ke hoomaopopo nei hoi ma kana'mau huaolelo, aole oia he hupo ; aka, me ko kakou ike ole no iaia, ke manao nei au ua iii mai maluaa o kakou ka malama ana i kona pono a me kona maluhia, oiai ua pae mai oia ma ko kakoii anpuni. Nolaila, e haawi aku kakou i ka lima o ka makamaka, a i ke aloha hoi o ka piiuwa', me ka hoolawa ana aku i kona mau hemahema, oiai oia e noho ana mawaeua o kakou nei ; a i kona makaukau ana e huli hoi aku i kona one oiwi, e hoomakaukauk i moku nui nona, i lawa poiio me na luina akamai, na mea ai, a me na pono e ae, haawi aku kakou 1 na pule imua o na lani e hoihoi inaalahi aku iaia maluna o na ale o ka moana a pae lanakila aku i kona home." Ua lokahi mai la na leo kokua o na 'Lii a me na Luna Aupnni, a ua lilo ae la ia he mea olioli imua o lakou. Ua lawe ia mai la na meaai ono, a noho iho la iakou ma ka pakaukau e paina hookipa pu me ka malihini. Iloko o keia manawa, aole loa o lulesia i hoike aku imua o kona niau kamaaina i kona ano, aole hoi i kona inoa, aka, ua hai hapa wale aku no i ke ana o kana mau hoakai ame kona m m popilikia. Ika pau ana o ka lakou paina ana, a mahope iki iho, ua kuhikuhi ia'ku hvo lulesia i kona keena moe, a hoi aku la keia mo ke aloha ana mai i na makamuka no kona kuu ana aku o hooluolu. I ka hoi ana o na mea a pau e hiamo,e, koe wale iho la no ka Moi, e noho aua no oia maluna o kona nohoalii, e noonoo a e ake nui ana e loaa iaia ka inoa o kana mHlihini, aka, aole nae e hiki iaia ke hoomaepopo. uHe alii," wahi ana, a aole he wahi - alii uuku, aka, he alii nui keia malihini a'u, Ae, ua hoike mai kona oiau heleheiena, ke ano o kona kino a me kana mau huaolelo he alii oia. Aloha wale kona laiau hele aim ma ka honua noi, ke paiauma 'la 4*aha kona lahui nona. Ua pomaikai au ika lilo ana maluna o ( u ka hanohano o ka hookipa ana mai i keia alii opio, eia nae ka bewa, owai la oia, a nohea mai hoi. Aole oia he alii wale no t aka, ina aole au e kuhihewa, me he ia Ue ka* naka koa, a aia no na huaolelo wiwo ole inaloko o koua mau maka ke naaa pono loa aku. He waiwai nui keia no ko'u aupuni ina oia e ae aoa e noho malalo o £a maluhia o ka hae o keia lahui, aka, me he la he kanaka manao paa keia, a ua hoike mai nei i kooa ake nui e hoi aku i kona aiaa hanau. Owai la kooa home, n a hiamoe iho ia oia maluoa o koua noho me ka moeuhane aua no kaoa malihini. (Aok i pa**)