Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 16, 15 April 1875 — Hoololoia ke Kuikahi Panailike! [ARTICLE]

Hoololoia ke Kuikahi Panailike!

He 51 Ae, 12 Hoole. Ma ke ku ana mai 0= ka mokamahu Macgreg<yr, ua hoi mai o Mr. Htjnry A. P. Carter, (Hanak Kaaka), kekahi o na Komisina i hoouna ia aku e hooikaika i ke Kuikahi Pauailike. U.a hai ae ke kulaiia o kē kuikalii i keia wa, a ua hoike ia ma nā ou|)e])a i liiki mai ke ano 0 ke kuikahi, a me na hoololi i hookomo a i hooholo ia e ka- Scoate o Amerika. Ua apono ia ke kuikahi me na hoololi o ia aha, he 51 ma ke kokua a he 12 ma ka hoole, a he lioike'na keia i ke ano lokahi o ka inanao o ia poe no ke kokua ana. i keia hana mawaena o kakou me ka lahui Amerika, a me he la, o keia lokahi ana o na hoa o ia aha koikoi, he hooko ana no ia i ka leo o ka lahui e pili ana i ke Kuikahi Panailike. O ka leo o ka lahui Amei'ika, ua ike ia ma a na nupepa e olelo ana e ae ia ke kuikahi no na kumu knpono no hoi, oia he pomaikai like kai manao ia no na aoao Ma ke ano o na hana maa mau ma ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, ua manaoia o keia lokahi o ka Aha Senate, ua like no ia me ka ae ana mai o ka Aha Makaainana, a ua like kona kulana, ma ka aoao o ke Aupuni Amerika, me ka mea i aponoia.

Pili i ke Kuikahi Panailike, mawaena 0 kakou me na Mokuaina Hui o Amerika, ua ike iho niakou i ka unuhi hemahemaia ana aku o kekahi o na hoololi a ke Komite o ka «Hale Benate o Amerikaj a i hooholo ia hoi ma ia aha no ke kuikalii —oia lioi keia ma ke Kuokoa, " Aole e ae ia kekahi lahui e hoolulu moku kaua a hoahu i laiiahu paha maloko o na palena o na Pae Aina Hawaii." 0 keia imuhi ia aua aku, ua ano e loa mai ka mea i hoike ia ma na nupep*i haolei hiki mai io kakou nei; o ke ano o keia hana aia nupepa, he mea kamahao loa i ko makou manao—he ike ole palia o ka mea naua i unuhi i kana mea i hana ai, he kue }>aha 1 ke kuikahi, nolaila, lioolei aku la oia i keia mauoleloanoe 1 mea na ka lehulehu e polu ai a uluku wale iho no, me ke kumu ole, —hookahi mea i maopopo ia inakou, ua like keia mea i ka poe e n oho palaka an a ma na ano a piu o keia ninau me he poka pahu la, Ua olelo ae la makou lie mea kamahao keia unuhi hemaiiema ia ana aku o keia mau olelo ;na h;iohao makou, oiai o na lunahoopono|X)no 6 ke Kuokoa, lie mau kanaka i ike ia ka naauao, no ka piha i hilinai ia ai laua e noho ma naaha noo--1100 hohouu, a e lawelawe i na oihana koikoi, nolaila, aole no ka hupo keia hemahema—he kue paha—aka, ma ka hemahema o ka unuhi ana, a e like ana no paha ko oukou manao uie ko makouiee hoohalike iho i ka pololei me ka mea i waiho ia aku imua o oukou ma ke Kuo/,v) /, penei ky, makou unuhi ana i na olelo e pili ana i ke ano o ua hoololi la, " Iloko o ka wa e mau ana keia kuikahi, oia 1101 he 7 makahiki mahojx? iho o ka pau ana o na hani* hope loa a ka Ahaololo (Amerika), e hookoinoia na <vlolo e hoomao}H>iH> ana aole ke Aupuni Hawaii e hoolimalit«A-a hoolilo aku piha i kekahi aina e aku i kekahi kaikuono a awa paha, a i kekahi apana aina j»aha ona ilio." Aole makou i manao e hoopuka aku i keia mau olelo e pili ana ma keia ano o ka ke Kuok<kr mau me ka makemake hoojva, a lioopaa[>aa wale, aka, no ko makou ike he mea nune keia iwaena o ki'kahi j>oe i hoomaopo|»o oh' i ke ano a me na jx>inaikai o ke kuikahi, a ua makaukau wale e hoonuiuui i na luuiahuna e luK>kahua iho ai i na nuuiao kiu\ nolaila, waiho aku nei makou i ka oiaio 1 nu\i e holoi ia ae ai ia kumu a na naan hopohoj*o e kahihi wale ae ai t a houpnupu aku ai i ka inanaoiana malie o ka lehulehu. Mamuli o na nnne i kupu ae no ke ano e o ka mea i wiūho ia aku imna o ka hui Hawaii e ke Kiu&iki, ua komo mai i ka inanao o kekahi poe he nui w<Uo ano kih\ a ua puana ae ? niamnli o ia kumu, i ko lakou mana6 he imi hoopoinO ka ka Amenka e hana mai nei i keia lahui ma ka ae ana i ke kuikahi a hookomo i ka Iux»loli, ak;i, e (vvu ana no paha ia mau manao ke ike ia iho ka oiaio uia-

oli, oio-i, he kuhihewa ke kahua i ala mai ai oia mau manao. Aka, aole oia wale na manao o kekahi poe, mamuli hoi o< na olelo kue i ke kuikahi i hoike ia mamua aku nei 3 e ka poe kue, o na hana a. pāu a Amerika e haiia ai me kakpu he pahele no ia i lilo.aku ai keia mau mokupuni malaloo kona imalu. Ina no e haawi wale mai o Amerika he miiiona dala, e manao ana no kekahi poe he hana apiki ia i mea e hoopio ai i ko kakou" noho'na kuokoa. No ke akaka ole, a no ka hooweli ia ua pilihua a hopohopo mai ka manao o kekahi poe naauao no e noho nei iwaena o kakou. Eia nae, he kumu oiaio anei ia a kakou e nolu iho ai a hooholo iho, o na hana a pau a Ame«ka e hana mai ai he mau hana hoopoino P Aole. No ka poe i nele loa ika noonoo keia ano. E hoomaopopo iki kakou i ke- i kahi hiohiona e pili ana i keia v meae i hoohikilele mai nei i ka puuwai o ke alo- i ha aina, oia hoi ka lilo ana o ko kakou i kuokoa. Ua makemake ia ena aupuni nui ko kakou kuokoa ana, no ka mea, ua nele like lakou i na pono o ke kulana o keia Paemoku, ma kona ano he «kahua krai i ka wa kaua, he wahi e hoolako ai i na moku katia, a he wahi e hoomaka aku ai i na hana ke hiki mai i ka wa paonioni. Ke lilo keia wahi ia Enelani, alaila, ua paa ke kaola mai Vitoria mai a hiki i Auseteralia, e hooweli ana i na kapakai o Amerika ma keia huli. nolaila, ua iili kumu no'tioi<ko kakou hoalauna e noho koke inai nei, e mau ko kakou maluhia; a ua ]X)tnaikai no oia, ina ka nele ana o Enelani paha ai me na aupuni nui e ae i ke kuleana paa inaanei. Pela no hoi o Enelani e manao mai ai e mau ko kakou kuokoa, aole e kaili wale ia ae, oiai, ke lilo keia kahua ia Amerika, a i kekahi aupuni e ae, he mea ia e hooweli ai ina aumoku kalepa o Enelani, a holoi ia ae mai ka moana Pakipika e na aumoku o Amei'ika paha e noho kokoke aku ana. No keia mau knniu ua hoonoho ia inai na luna aupuni kiekie o na aina e, e malama a e hakilo i na imiakamaia kekahi e hookahuli ae iko kakou kuokoa. Nolaila, ma keia mau wahi hiohiona i hai ia ae la ke ike nei kakou aole o kakou wale kai lili iko kakou kiiokoa; oko kakou mau makamaka e noho nei kekahi i komo pu iloko o ke kiai makaala āna i mau loa ko Hawaii kuokoa ana. E ninau mai paha auanei kekahfpoe, heaha la keia aloha pumehana o Ainerika ia kakou, a panai mai hoi i ke kuikahi, oiai, aole he mea kupilikii nona kona nele ana ia mea, aka, o kakou kai kaj)eke}>eke. Eia, ke ole makoue kuliihewa: Nana mai la ko Amerika pw, eia o Hawaii iwaena o na inea o ka ililume ; ke mau keia hune, alaila, e emi mau ana oia iho}x% oiai, ua nele oia i ka mea e hiki ai iaia ke hoolawa iho i kona mau lilo ma ke ano aupuni, a e nialama aku ai i ke ola o koua lahui, a hoomau aku i kona kulana he pokii iwaena o na aupuni o ka honua nei, e like mo ka mea i holo i na au puni nuu Ma keia kokua ana o Amerika ua manao mai no hoi lakou e komo ana ke aloha pumehana iloko o kakou nona, no keia hana ana i keia wa a no kana mau hana o na kau i liala, a mamuli no hoi o kana mau liana maikai ia kakou ua hilinai mai no hoi kela ke hikiuku i ka wa e hiki ole ai ia kakou ke nialaUia i ko

i kakou kuokoa, mamuli o ka iwlo maoli j aua, aluhi, e haliu aku kakou iaia a o nianao oia ka uiakua o pono ai, oiai, o ka ! ua mau liaua luaikai ka uioa o ko aku ai ia kakou um ia uuiuao. ua tnao}h>jk* aia uo nm o ko kakou honuiheiua e |Uo ai fcakou, aolo ma ka )>akaha walo i;*, o liko tno ko kuhihowa o kokahi jkk», No koia mau moa a }v\u i hoiko pokole k ao la, ko i noi inakou, ho pomaihu ko 1 kw kuikahi, iiole e likj| mo ka oioio a 1 kaht |k>o kaula o i ana ho iuoa iuK>}ulikkt ; He ko kakou, uo ka o kok | kuikahi keknhi; kokua nui o mau «i km \ oihana imi loaa o koi» aiua; * ina e 1 ulu ao ka Kma o ka aiua, ho hiki ke hoo> lala ia *kti ma na hana hou. Aka» ina : hoi aole he kuikahi e j*k> an« na oihana ! mahi, alaila, e nolo aua kakoii i ke «iala, aiina kakou e iiole i ko dal«, n<Ue hei e ' hili ia kakou k<» liooulu ae i na hana e : j*su*ikai ai kakou, a aoie no hoi e Kiki ia}knkou ko hoolawa aku i na lilo o kaI kau no na nw e Ut»e ia uiai nei mai na

aina e - inai, a healia ka hopena o keia nele P Na oukem 110 ia e noonoa iho. Ua olelo kekahi poe o ka lioi hope ans 0 keia lahni i ke ano o na au kahiko he mea iā e pomaikai ai*—i ko makou manao aole pela. Ma na au kahiko, ua ike ia ma ea nioolelo okeia aina 3 o kona hiki afia ka hooponopono i ko&a -noho'na jtfa ke kulana naauao oia kohaaē ia e na aupuni nui e noho kuokoa, a e lilo i hoa no lakou, he pokii; a ina ma keia ano ka loaa ana o keia kulana iaia, he mea maopopo, o kona hoi hope ana niai na hana naauao a ina ano o ke au kahiko he hoike ia i kona hemahema i ka malama ana 1 ke kulana i manao ia he kupono no ka noho'na aupuni. Nolaila, aole oka hoi hope ka mea e mau ai ko kakou kuokōa, aka, o ka hoomau imua, a o ka makee i na pono a pau e mau ai ke kulana i ae ia e na.aupuni nui a maiamalama o ka honua nei E nana ika moolelo o Fiji a e hoomanao kakou, o kona hemahema ua iilo ia i mea e poino ai kona kuokoa. A nolaila, o na mea e kokua ai i ko kakou oia no ka mea e hoomau ai i ko kakou kuokoa—o ke kuikahi kekahi kekua nui i manao ia, a o ke apo aku ka kakou i na pomaikai e ulu mai ana mai ia mea mai.