Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 22, 27 May 1875 — Page 4

Page PDF (1.15 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAAWINA.
Iune 20—Kohoia o Saula.—I Samuela X: 17—14.

17 Houluulu ae la o Samuela i na kanaka io Iehova la ma Mizepa.
18 I aku la i na mamo a Iseraela, Peneia ka olelo a Iehova ke Akua o ka Iseraela, Ua lawe mai nei au i ka Iseraela mai Aigupita mai, a ua hoopakele ia oukou i ka lima o ko Aigupita, a i ka lima o ko na aupuni a pau, a me ka poe i hooluhi ia oukou.
19 A ua hoowahawaha oukou i ko oukou Akua i keia la, oia ka i hoola ia oukou i na mea ino a pau a me na popilikia o oukou; ua i aku oukou iaia, E hoonoho i alii maluna o makou. No ia mea, e hoike oukou ia oukou iho imua o Iehova ma ko oukou mau hanauna, a ma ko oukou mau tausani.
20 A hookokoke mai o Samuela i na hanauna kanaka a pau o ka Iseraela, ua laweia ka hanauna o ka Beniamina.
21 A hookokoke mai ia i ka hanauna o ka Beniamina ma ko lakou mau ohana, ua laweia ka ohana o Materi, a ua laweia o Saula ke keiki a Kisa, a imi lakou iaia, aole i loaa.
22 No ia mea, ninau hou lakou ia Iehova, E hiki mai auanei ua kanaka la maanei? I mai la o Iehova, Ua pee oia maloko o na ukana.
23 Holo lakou a lawe mai iaia mai laila mai; a i ke ku ana oia iwaena o na kanaka, ua oi kona kiekie mamua o ko na kanaka a pau, mai kona poohiwi aku, a hala loa iluna.
24 Olelo aku la o Samuela i na kanaka a pau, E nana oukou iaia nei, i ka mea a Iehova i wae ai, aohe kona like iwaena o na kanaka a pau. Hooho aku la na kanaka a pau, i aku la, E ola ke alii.

——:o:——

Ma keia haawina e ike ia'i ko Saula hoike ia'na imua o ka lahui ma ke ano he moi. Ua poni mua ia oia, a pau ia, kahea kokeia kanaka e akoakoa ma Mizepa. Na Samuela i olelo aku ma ka aoao o ke Akua. I. Hoahewa oia ia lakou no ko lakou hoole ana i ke aupuni mua, p. 17—19. II. Kauoha oia ia lakou e koho i moi. Ma ka hailona lakou e koho ai, a ua lawe ia ka ohana o Beniamina, a mai loko ae o ia ohana ua lawe ia o Saula, p. 19—21. Ua nalowale nae o Saula. III. Ninau lakou ia Iehova, a hai ia mai kahi ana i pee ai, a ku ia, p. 22—23. IV. Hoike ia'ku o Saula e Samuela imua o na kanaka, a huro na kanaka nona, p. 24.
No ke aha i pee ai o Saula? Aole oia i makemake e lawe mai i ke aupuni maluna iho ona ia wa; no ka mea, 1. Ua ike oia i kona makaukau ole no ia hana nui. 2. He mea ia e lili ai kona poe hoa, a e manao ino ai lakou. 3. Ua loaa iaia ka noonoo, ua hewa ka lahui ma ko lakou noi ana i alii, a ua huhu ke Akua no ia mea. 4. Ua kulanalana na pono o ka lahui ia wa. Ua ikaika ka enemi. Aia a he alii koa, pono. Hooho iho la lakou, "E ola ka Moi." He pule pono keia a na makaainana e pule ai; no ka mea, ua ola ke 'lii a ua nohoalii oia ma ka ae ana o ke Akua. Aole alii ke ae ole mai ke Akua.

          HAINA NANE A J.—O ka haina o ko nane oia no ka haina o ka Nane Ewalu, oia keia:—KALAKAUA, maloko o laila e loaa no na mea e ae. Eia ka'u ia oe, e leha aku oe i ka Nane Elima o KA LAHUI HAWAII, helu 19, Mei 6, aoao eha, kolamu mua a hai pu mai me lakou nei ae; E aho ia o ke aloha no kou e ka makamaka.
          —O ka olua haina no ka Nane Ewalu e G. Robin a me Na na Pokii, ua pololei e like me ka lakou nei ae.  OAHU.

Ka Moolelo o ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui, Lahainaluna, Mei 4, 1875.

Ahiahi Poalua, halawa ka aha—kohoia o Rev. O. Nawahine i Lunahoomalu, J. A. Kaukau i Kakauolelo, pule ka Lunahoomalu; kohoia o A. Pali a me J. B. Hanaike i mau hoa kuka, kahea ia na inoa o na hoa i hiki mai.
Ekale sia.  Kahu.  Lunakahiko.
Huelo
Keanae
Hana,     Kanakaole.
Kipahulu,   Rev. D. Puhi,
Kaupo,     J. Kawaiaea.
Honuaula,   Rev. L. Kaiwi.  S. E. Kahu.
Waikapu,   Rev. J. M. Kealoha,  S. Kamakaiwi.
Wailuku,     L. Malaihi.
Waihee,   Rev. O. Nawahine, D. Popoki.
Honokohau,     Kapele.
Kaanapali,     J. A. Kaukau.
Lahaina,     Poholopu.
Lahainaluna,   Rev. S. E. Bihopa,  D. D. Baluina.
Olowalu,     S. Kaalawa.
Lanai,
Kaluaaha, M.   Rev. E. Kekoa,  D. Kauku.
Halawa.   Rev. S. Paulo,  Samuela.
Pelekunu,   Rev. N. Pali.
Siloama.
Hoa mau Rev. W. P. Alekanedero, no Wailuku.
Kohoia o Mr. Alekanedero, Bihopa a me Kealoha i Komite hoonohonoho hana. Na hana. 1 Hapalua hora haipule. 2 Hoike Kihapai. 3 Na Palapala Hoopii. 4 Heluhelu Kumumanao. 5 Kula Kahunapule. 6 Ka nupepa KA LAHUI HAWAII. 7 No ka Papa Hawaii. 8 Kula Kaikamahine o Makawao. Apono ia. Kumuhana, 2 Hoike kihapai. Heluhelu ka Lunahoomalu i ka hoike kihapai o Hana, kuka ka Aha no ia hoike ano kaumaha a hoopanee i kekahi wa a noonoo hou. Hoike mai o Puhi no Kipahulu; o Nawahine no Waihee. Hoopanee ka Halawai apopo hora 3 ahiahi, pule o A. Pali.
Mei 5, 1875.—Halawai ka Aha, haipule a hala ka hapalua hora, noho o J. F. Pokue i hoa kuka. Heluhelu ke Kakauolelo i ka hoike o Honokohau; kuka ka Aha a hooholo e lilo o W. P. Alekanedero i komite, e kii i ke dala o ka mahina hou ma ka lima o na Puuku o Honokohau; hoike mai o S. Kaalawa no ke kihapai o Olowalu; o Kealoha no Waikapu; o L. Malaihi no ka Ekalesia o Wailuku; o Kaiwi no Honuaula; Kawaiaea no Kaupo; o E. Kekoa me D. Kauku no Kaluaaha; o Paulo no Halawa. Hoike mai o Alekanedero no ka hoonoho ia ana o O. Nawahine i Kahu Ekalesia no Waihee. Heluhelu ke Kakauolelo i ka hoike kihapai o Siloama; koho ia o E. Kekoa, Paulo a me J. F. Pokue i komite e kuka pu me Rev. S. H. Holokahiki no kana mau palapala. Hoopanee ka Aha a halawai ma Wainee, Lahaina. Pule ka Lunahoomalu.
Lahaina, Mei 6, 1875.—Ahiahi halawai ka Aha, haipule a hala ka hapalua hora; heluhelu ia ka moolelo, a aponoia. Na palapala hoopii. Heluhelu ke Kakauolelo he palapala hoopii no Kaupo, e noi ana e hoohui ia lakou me Kipahulu, a o D. Puhi ko lakou kahu; waiho ia ma ka lima o Alekanedero ke komite a hoike mai i ka Aha; heluhelu ke Kakauolelo he palapala hoopii na Holokahiki; waiho ia ma ka lima o J. F. Pokue laua o Paulo a hoike mai i ka Aha. Hoike mai o Alekanedero no ka palapala o Kaupo. Ua nana ko oukou komite a ua ike pono, ke manao nei au, ua pono keia palapala hoopii, e hoonoho ia o D. Puhi i kahu no lakou. Koho ia o O. Nawahine, L. Kaiwi i komite e hoonoho ia Rev. D. Puhi i kahu no Kaupo, apono ia. Heluhelu ia he palapala hoopii mai Waikapu mai e hoopau ia Rev. J. M. Kealoha no kekahi mau kumu i maopopo, waiho ia ma ka lima o S. E. Bihopa laua o A. Pali, a hoike mai i ka Aha. Heluhelu ia ka palapala hookuu a ka Aha Euanelio o Kauai ia Rev. A. Pali, i hooholo ka Aha e apo aloha aku ia A. Pali i hoa mau no keia Aha, na ke Kakauolelo e hoike aku i ka Aha Euanelio o Kauai i kona lilo ana i hoa no keia Aha. Hapai hou ia ka hoike kihapai o Hana, kuka nui ka Aha, a koho ia o Kahale, O. Nawahine, a me D. Puhi i komite nana e hooponopono iwaena o lakou koho ia o E. Kekoa, D. Puhi, i komite no na elele kupono e hele ai i ka Aha o ka Pae Aina Hawaii ma Honolulu; o S. E. Bihopa, i komite no na hoike kihapai i ka Aha Euanelio; o Kahale i komite nana e hoike i na hana a keia Aha i ka Aha Euanelio o ko Hawaii Pae Aina. Hoike mai ke komite no ke koho ana i na elele, o D. Kauku, no Kaluaaha, S. E. Kahu, no Honuaula, A. Makekau, no Lahaina, Kapele,no Honokohau; E. Kekoa a me D. Puhi na komite. Apono ia. Hoike a ke komite no ka palapala hoopii o Waikapu. Ua hoomaopopo ko oukou komite, he palapala keia na na lima mai o na hoahanau o Waikapu, a ke manao nei maua, he mea pono ke hoonoho keia Aha ia Rev. W. P. Alekanedero, Kahale, a me D. Popoki; O. Nawahine, J. Haole, i komite nana e huli i na hihia o ke Kahu Ekalesia i hoike ia ma keia palapala hoopii, a e hoike mai i keia Aha, i ko lakou halawai ana ma Wailuku i ka malama o Novemaba, a e haawi ia i kela komite ka mana o keia Aha e papa aku i kela Kahu Ekalesia, ma kona lawelawe ana i ka hana ma kela Ekalesia, a hiki i kela halawai o ka Ahahui, ke hoomaopopo lea lakou i na kumu kupono, S. E. Bihopa a me A. Pali na komite. Apono ia.
No ka Papa Hawaii.—Hoike mai o J. F. Pogue, ua holo pono na hana a ia Papa. Kula Kaikamahine o Makawao.—Kuka mai ka Aha, a hooholo, o na dala mahina hou a pau o ka malama o Iulai, e lilo no ke kula kaikamahine o Makawao, he pono i na hoa a pau o keia Aha e paipai me ka ikaika i na hoahanau e noho ana malalo o keia Aha e haawi nui mai i ko lakou manawalea. No ke kula kahunapule. Kuka ka Aha, a hooholo e lilo ka Poakolu ekolu o Iulai i la haipule a hooke ai, e nonoi aku i ke Akua, e iho mai Kona Uhane Hemolele, i lilo kekahi i poe makemake i ka oihana kahunapule. No ka hookahuna ana ia Paulo. Ua hooko pono ko oukou komite i ka hookahuna ana ia Rev. S. Paulo i Kahu Ekalesia no Halawa, A. Pali a me E. Kekoa na komite. Apono ia.
Hoopanee ka Aha, apopo hora 9 A. M. Pule ka Lunahoomalu.
Mei 7, 1875.—Halawai ka Aha, haipule no ka hapalua hora. Heluhelu ia ka moolelo, a apono ia. Palapala kahea a ko Lahaina ia Rev. A. Pali i Kahu no lakou; waiho ia ma ka lima o A. Pali, a hoike mai i kona ae ia palapala; hoike mai o A. Pali, ua ae oia ia leo kahea. Koho ia o S. E. Bihopa, J. B. Hanaike, E. Kekoa, O. Nawahine i komite nana e hoonoho ia A. Pali i Kahu no Lahaina. Hoike a ke komite no ka palapala a Holokahiki. Ua nana pono ko oukou komite, a ua maopopo he palapala wale no keia na ka mea hookahi, nolaila, aole kuleana o keia Aha, e nana aku ai i keia palapala, ke manao nei maua e hoomoe ia ma ka papa, J. F. Pokue a me Paulo na komite. Apono ia.
Hoike mai o S. E. Bihopa no Lahainaluna; N. Pali no Pelekunu; ma ke noi a O. Nawahine, ua ae ia Paulo i hoa komite no ka hoonoho ana ia N. Pali i Kahu no Pelekunu; waiho ia na Kumumanao a ka malama o Novemaba. No ka nupepa KA LAHUI HAWAII, hoike ,mai o Pokue, ua pai ia 2,000 pepa, ua pau ka hapa nui i ka lawe ia, hookahi nae mea kaumaha, o ka hooko pono ole o na hoa o keia Aha. Lilo o J. F. Pokue a me D. Puhi i komite e ninaninau ia Kapele he keiki na ka Aha, e pono e hoouna ia oia e hele i ke kula kahunapule ma Honolulu i ka malama o Okatoba, a na ke Kakauolelo e hai aku i na kumu o ke kula.
Hoike mai o Hanaike no Lanai a me Kaanapali. Haawiia ia Rev. E. Kekoa e haku i olelo e pili ana i ka hula Hawaii a hoopuka ma KA LAHUI HAWAII i ike na mea a pau. E hoopanee keia Aha a halawai hou ma Wailuku i ka malama o Novemaba 17, 1875.
Ke haawi aku nei keia Aha i ka mahalo i na kumu me na haumana o ke kula nui; a i ka Ekalesia o Lahaina i ke kokua ana i na mea e pono ai.
Hookuu ia ka halawai me ka pule a Rev. J. F. Pokue.
E hoounaia ka moolelo i KA LAHUI HAWAII. Ma ke kauoha a ka Luna Hoomalu.
W. P. KAHALE.

A rimatika Baibala.

          Houluulu.—"Eia hoi kekahi, e hooikaika loa oukou, me ko oukou manaoio e kui aku ai i ka hana pono; a me ka hana pono, i ka naauao; a me ka naauao, i ka pakiko a me ka pakiko, i ke ahonui; a me ke ahonui, i ka haipule; a me ka haipule, i ka launa hoahanau, i ke aloha."
          Hoolawe.—"E haalele oukou i ka opu inoino a pau, a me ka wahahee a pau, a me ka hookamani, a me ka paonioni, a me ka olelo ino a pau."
          Hoonui.—"E nui ko oukou aloha ia mai me ka maluhia hoi, no ka ike pono ana i ke Akua, a me Iesu ko kakou Haku."
"A o ka mea nana e haawi mai i ka hua na ka mea lulu, a me ka ai e ai, e haawi mai no ia, a e hoonui hoi i ka oukou hua i lulu ia, me ka hoomahuahua i na hua o ko oukou pono."
          Puunaue.—"Ke i mai la ka Haku, E puka mai oukou mai waena mai o lakou i kaawale oukou; Mai hoopa aku hoi i ka mea haumia, a e hookipa mai au ia oukou. A e lilo au i Makua no oukou, a e lilo mai hoi oukou i poe keikikane a i poe kaikamahine Na'u."
         
Ratio oi.—"Ke mau nei keia mau mea ekolu, o ka manaoio, o ka manaolana, a me ke aloha. O ke aloha nae ka i oi o keia mau mea."

Ia J. F. Hart.

          I ka ike ia ana o ka ninau helu a J. E. Hart, ua loaa ke kanalua ia'u no ia ninau a me ke ano pu hoi o ka mea ninau. A no ia mea, ua waiho mua aku wau i kekahi pane e pakali ana i ka mea ninau ma ka inoa R. S., i hookahuli ia ke ano io o ka manao o ka mea pane, a me kekahi mau mamala olelo i hoohepa ia e like me keia—eia ka'u haina—aole a'u haina, a pela aku. Nolaila e hoolohe mai, (a) ina e hoolilo ia laua ma ka inoa papa like, ma na peni paha; alaila hoonui, a o ia mau heluna-peni kuea i loaa mai, puunaue me 240d, i ka paona; alaila e loaa aku auanei ka haina e like me ka Alpha K. O keia ka hana a kekahi poe hooakamai, ua manao lakou o e 240d, i ka paona, he mau peni kuea kela—He halahu loa nae kela ma ka noonoo maikai ana.
          (e) Ina aole e puunaue ia me 240d, a o ka hua loaa wale no o ia hoonui ana ka haina; alaila, ua ku hou ma ke kulana hemahema, e like no me ka hiki mua (ninau) pela no ka ukali (haina.) E kali no wau ia oe ma Honolulu nei i ka malama o Iune, a i hiki mai oe kipa ae ma ke Keena KA LAHUI HAWAII, a ninau no'u. Ma ko kaua hui mua ana e kuka ai i komite a me ka wa no ia hana, a ma ia hui ana a maopopo ka manawa, e hoolaha hou ia ai i ke akea. E pane no ka pane ia mai.
JAMES HANUWELA.
R. S. Honolulu.
          —O kau Ninau Helu e kaulai hele nei a maloo i ka la me kou manao e loaa ona kuaua mai ka poe olohe naauao, a akeakamai o keia mau la, nana e hoopulu iho a ulu ae ka mea au i moeuhane ai oia hoi ka "Haina." Ke hai aku nei au ia oe, aole e ko kou makemake, no ka mea, ua waiho oe i ko Ninau Helu i ka aekai o Laupahoehoe. Nolaila, mai hele mai oe i Honolulu nei no ia kumu.  S. W. MOSES NAKUAAU.

Ninau Helu a Punahou.

          E ka makamaka maikai e, e haawi aku ana no au ia oe i ke ano like a rula like o ko ninau kolea wawae liilii, e like me ko ka ninau 88 o na ninau huikau o ka Arimatika Kulanui. A ina e loaa ole ia oe ia ano ninau a me kona rula, e aho e kipa mai, a i ole e heele aku i ke kula ao kumu ma Lahainaluna, e hoomaka ana i ka la 29 o Iune ae nei. E aloha auanei.  H. CITY.