Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 23, 3 June 1875 — Page 1

Page PDF (1.15 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HOL Y BIBLE
BUKE I.}  HONOLULU, POAHA , IUNE 3, 1875.  {HELU 23.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

          He pepa i hoopukaia i kela me keia he bedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
          HOOKAHI DALA ka uku no ka pepa no ka makahiki hookahi. Hapa makahiki, Hapalua.
          E hoouna mai i na le ta no KA LAHUI HAWAII ia H. H. Paleka, Honolulu, Oahu.

[NO KA LAHUI HAWAII.]
ROSELEI.
Leo.— FAIRY BELLS.

Golden Robin, p. 178.
1 Ka pua o kauhale, ka lilia nani e,
Kuu mele no nei ma ka inoa Roselani,
Ke hele a nihi ma ka puu u uli e,
Mama me he kulu hau, a kulu kahawai.
Cho.— Roselei! PUa Roselei!
Hoku o ka po! ka lilia o ke ao!
Roselei, ka pua nani e!
Mau kou moani a aala maikai.
2 Ua mau kona mele i na kula, i na wai,
Memele ke ao, a memele ke po ae,
A pii kona leo lai iluna i na ao,
A o me he mana o, a eli no a mau.
Cho.— Roselei! Pua Roselei!
Hoku o ka po! ka lilia o ke ao!
Roselei, ka pua nani e!
Mau kou moani a aala maikai.
3 Pa mai kona mele lai ma kuu mau pepeiao,
Memele nehe e, a oli kuu naau,
Hamau e! e na pokii, hoolohe oli ae,
Ke memele o Roselei a hoohauoli mau.
Cho.— Roselei! Pua Roselei!
Hoku o ka po! ka lilia o ke ao!
Roselei, ka pua nani e!
Mau kou moani a aala maikai.
HAWAII.

HE MOOLELO KAAO
NO KE
KEIKI ALII IULESIA
NO KA LAHUI KAULANA O NA AU I HALA MA HELENE—ME KANA MAU KAAPUNI ANA I NA AINA MA KA HIKINA.
MOKUNA X—HELU 25.

          HULI ae la ko Iulesia mau maka a nana ae la ma o a maanei, a i kona ike ana ua paa pono na ipuka o ka halealii, hoomaka iho la ia e hoomakaukau no ka pana aku i ka maka, me ka makaikai mua ana i na ano o kana pana, oiai he mau makahiki okoa ae nei mai kona lawelawe ana iaia. I ka ike ana mai o na'lii i ka ia nei hoolohilohi me ka nana mua ana i na ano o ke pana, hoomaka mai la lakou e henehene, me ka hoinoino mai iaia nei, aole no nae keia i hoolohe aku i ka lakou mau hoinoino. Lalau iho la keia i ke kaula, a huki malie mai la me ke ano hooikaika ole, a hookuu hou aku la, a i ka hemo ana'ku mai ko ia nei lima aku, ua piha ae la ka rumi alii me ka owe, a pii ae la ka lena o na'lii, a hoholo ae la he leo nakulu ano hekili ma na paia o ka rumi. I ka hoomaopopo ana o Iulesia i keia, ua plha kona puuwai i ka hauoli, no ka mea, ua hoomaopopo koke iho la keia, ua hiki mai ka manawa e hookahuli ia'i keia poe alii hana ino.
          Lalau iho la ia i ka pua a kau mai la i ka pana, a i ka hookuu ana aku, ua lele pololei aku la a ku ka maka a puka pu ma kela aoao. Huli ae la ia a pane aku i kana keiki ia Telemakusa, "Aole oe e hoohenehene ia ma o ko'u malihini nei, oiai, ua ku aku la ka maka a'u i ki aku nei me ko'u liki ole a hooikaika ole e like me keia poe iho nei, a he hoike ia no ka nele ole o ko'u mau ami i ka ikaika, a nawaliwali ole hoi ko'u kino aoo nei e like me ka manao o keia poe. Aka, ke nalo aku nei ka malamalama a he hoomanao ana mai ia no ka paina ahiahi; i pakui ia mai hoi me na leo mele lea o ka pila, e like hoi me ka mea mau ma na papa-aina a ka poe alii."
         
I ka pau ana o kana kamailio ana, huli ae la ia a peahi aku la i kana keiki, a ike koke mai la no hoi kela i ke ano o kana peahi. Lalau iho la o Telemakusa i kana pahikaua a hoopaa mai la i kona aoao, a hopu iho la i kekahi o na ihe a paa i kona lima, a hele mai la ma kahi a kona makuakane e ku ana.
          Nakulu ae la ka makani mawaho o ka pa alii, kulu iho la na paka ua, a ia wa i helelei iho ai na welu lepo mai ke kino aku o Iulesia, a hoike ia mai la kona ano maoli. Holo aku la ia me ka pana me na pua i kona lima a ku iho la mamua pono o ka ipuka, a pane mai la me ka leo o ke kanaka koa, i ka i ana mai, "A hiki mai i keia manawa, ua hooholo ia iho nei ka kakou mau paio iloko o ka maalahi; ano he maka-hou ka kakou e ki aku ai, iloko o ka paakiki e ku aku ai, aka, ke lana nei ko'u manao he mea oluolu wale no ia i ko'u lima, ke haawi mai o Peobusa, ke kupua o ka poe akamai i kona lokomaikai." Me keia mau huaolelo i hookuu aku ai keia i kana pua, a ku aku la ma ka puu o Anatinosa, oiai oia e inu ae ana he kiaha waina.
          Lele ae la ka hauli o na'lii i ka ike ana aku i ka haule ana o ko lakou alakai kaulana i ka papahele a make loa, a pii ino ae la ko lakou inaina me ka puoho ana o na leo huhu me ka pane mai, "O ka pua oi ia o ke kumukuai a ia nei i pana'i; oiai, ua make aku la ke kanaka iaia e loaa ole ana kona lua maloko o ia aupuni." Holo ino mai la lakou me ka inaina imua o ia nei, me ka makaukau e lalau aku i na pana, aka, mamua o ko lakou kokoke ana mai, aia hoi, ua haawi mai la ke kupua Mineva i ka powehiwehi maluna o ko lakou mau ike, a hoaa wale aku la no lakou mao a maanei o ka rumi alii.
          Ia manawa o Iulesia i hoike maoli aku ai iaia iho, a pane aku la, "Owau no keia ka mea nona ka halealii a oukou e keia poe puuwai eleele o ke aloha ole e pakaha wale nei, owau ka mea i hoolilo ia i koolua no ka moiwahine a oukou e ake nui nei e mare i kahi o oukou, a owau no hoi ka mea nana e hooko aku i ka inaina o ka lani maluna o oukou e ka poe lokoino." Ia wa i kuu pau aku ai keia i ka ikaika o kana pana, i pakui ia mai hoi e na ihe ahailono ole a kana keiki a hiki i ka wa a ka hopohopo i haawi aku ai i ka ike moakaka ia lakou no ka make. Ia manawa i hoomaka ai ka hoouka kaua, a nee mai la ko lakou la ikaika me ka hahana nui a kokoke ia laua nei, aka, me ke kupaa a wiwo ole, ua hoomau aku laua i ka hoolei ana i na ihe, a hiki i ka wa i neo ai ua rumi nui nei, a e waiho mokaki ana na enemi mao a maanei o ka papahele, o kahi poe ua pau i ka make, a o kahi poe hoi e waiho ana iloko o ka eha.
          Iloko o keia manawa, aia no o Mineva ma ke ano manu e lele ana ma na paia o ka rumi, a me ka weliweli nui oia e lele aku ai a inu i ke koko o ka poe a na lani i enemi ai. Oiai, o Iulesia e ku ana iwaena o kona poe enemi i like me ka mokaki o ka ia a ka poe lawaia, hoomanao ae la ia i na olelo kilokilo a Tersia, i ka i ana mai, "E make ana oe i kau poe malihini ke ole oe e luku aku i ka poe e hoomaopopo ole mai ana ia oe."
(Aole i pau.)

Moolelo o ka Halawai ana o ka Aha Luna o ka Ekalesia Huiia o Puna Komohana.

Halawai ka Aha Luna o ka Ekalesia Huiia o Puna Komohana, ma ka luakini o Maunakea, ma Kalapana, Puna, H., ma ka la 11 o Mei, M. H. 1875; Hora 11 A. M.—Eia na lala i hiki mai:
Kahu Ekalesia.—Rev. S. Kamelamela. Na Luna.  Na Apana.
Josiah Kalaokahaku a me Jos. I.  Kaueleau
Benj. Manoa,  Opilikaa
Kaleopaa,   Kamaili a me Keekee
Alapai, J. W. Kealo a me Poohiwi,  Kehena
G. W. Keahuawa a me J. Paakaula.  Kaimu
S. W. Kaikuahine, T. H. Kaaihili, J. Ili, L. Kaahili, J. A. Kaaukai a me Hananio,  Kalapana
Wm. Koloi,  Kuhaualea.
Na Hoa e ae i apo ia i mau Hoa-kuka: S. T. Piihonua, G. Kaheiki, Kiliona, Puahau, Kahaliukua, a me Kokulana.
Koho ka Hale ia S. W. Kaikuahine i Lunahoomalu, a ia G. W. Keahuawa i Kakauolelo.
Ua wehe ia na hana me ka haiolelo a ke Kahu a me ka pule a S. W. Kaikuahine.
Hoike mai o Rev. S. Kamelamela i ka manao o na hapa e ae o keia Ekalesia Huiia, oia o Pohoiki a me Kealakomo, penei: "O na mea a pau a keia Aha Luna e hana ai a hooholo, o makou pu ilaila." Apono ia.
Waiho mai ke Kahu he 9 Kumuhana, a 1 na J. Ili.
1 Manawa Haipule,—ua hana ia.
2 Hoike a na Luna no na haawina hana o ko lakou mau Apana.
No Opihikao,—Hoike mai o Kalaokahaku, M. Manoa no ke ala maoli o na lehulehu a lawelawe pu i ka hana a ka Haku, a me ka maluhia o na kokua.
He mau olelo hoolana na ke Kahu e pili ana no kela mau hoike, a me ka waiho pu mai, "he pono i kela a me keia hoa lala ke pule nui i ke Akua, mahope iho o ka pau ana o ka hoike a na luna o kela a me keia Apana hana," Apono ia.
No Kamaili, a me Kehena—Hoike mai o Kaleopaa, Alapai, Kealo a me Poohiwi. Ua holo na hana, ua lawe ikaika loa lakou i na kokua, oia ka Mahina-hou, Hanai Kahu, a me ka lulu dala Luakini; Ua nui ka mahalo o ka Hale ma keia mau hoike. Pule o Kiliona.
No Kaimu—Hoike mai o Keahuawa, a me Paakaula, he oia mau no ka holo o na hana.
No Kalapana.—Hoike mai o Kaahili a me Timoteo—oia ana no, a o ke kula Sabati ke holo loa nei, me ka mahuahua o ka heluna o na haumana.
No na Apana e ae.—Na ke Kahu i hoakaka mai.
Hapai ia ka hoike a na luna me ka pule a G. Kaheiki.
3 No na Halawai.—Na ke Kahu i hoakaka mai, me ka mahalo o ka Hale i ka lohe ana.
No ka "Papa Kahu."—Na ke Kahu i hoakaka mai, a ua koho ka Hale me ka hooholo pu ana i eiwa na Hoa Lala o keia Papa Kahu. Eia lakou:
Kakauolelo.—T. H. Kaaihili.
Na Hoa Lala.—A. D. Alapai, B. Manoa, J. Ili, W. Kaholoi, a me B. Papapa.
5 No ke Kahua Halepule.—Ma ke noi a ke Kahu, ua waiho ia na ka Papa Kahu e noonoo.
6 Na "Kokua i ke Aupuni o ke Akua." Na ke Kahu a me J. Ili i hoakaka mai, a ua lawe ka Hale a kamailio me ke kula nui ma keia.
7 No ke Kula Sabati.—Na ke Kahu i hoakaka mai, a ua kamailio nui ka Hale.
8 Na mea e mau ai ka ulu ana o ka pono o ka Haku.—Na ke Kahu a me Ili i hoakaka mai, a ua kamailio piha ka Hale.
9 No ka uku o ke Kahu a me ka Elele e holo ai i Honolulu.
Hooholo ia.—E hookaawale ia ia i ola no ke Kahu a me ka Elele e holo ai i ka Aha Nui ma Honolulu.
Hooholo ia.—E hui hou keia Aha ma ka luakini o Ziona ma Opihikao, P., ma ka malama o Augate; a na ka Lunahoomalu o keia halawai e hai ae i na lala a pau o keia Aha Luna i ka la a me ka hora e hui hou ai, ke kokoke aku ia manawa.
Hooholo ia.—Ma ke noi a Rev. S. Kamelamela, e hoouna ia ka Moolelo o keia Aha Luna i Honolulu.
Hoopanee loa ia a hui hou ma ka luakini o Ziona Holokahana ma Opihikao, i ka malama o Augate. Hookuu ia me ka pule a J. Paakaula.  G. W. KEAHUAWA,
Kakauolelo.

Hoolaa Luakini.

E KA LAHUI HAWAII;—Aloha oe:
          E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino holookoa, i kela mau hua e kau ae la maluna.
          E hoolaa ia ana ka luakini ma Kahuku nei, ke hiki aku i ka la 24 o Iune. Nolaila, ke kono ia aku nei oukou, e na manu hulu llike, a me ka poe makee pono o ka aina, a me o'u mau hoa luhi iloko o ka Haku, e lele auna pu mai me na lau oliva a ke aloha, i wehe ia ae na ao omamalu a ka pilikia o makou. Nolaila, e Kou i ka onohi o na kai, e nauwe mai; e Kalihi a me Moanalua, e nauwe pu mai; e Ewa i ka I-a Hamauleo, eu like mai; a Waianae, i ka Ua Kani Kaiaulu, alu pu mai; e Waialua, i ke Ehukai-o-lalo, alu like mai; e Wailupe i ka lae o Kamakani, e nana pu mai; e Waimanalo i ke Alo haliu i Kamakani, e hoomanao pu mai; ia Kini Kailua, Mano Kaneohe, e kui-lima pu mai; e Waikane e ka Hoa'loha, hele mai; e Kahana i ka Ua Apuakea-i-na-pali, nauwe mai; e Hauula i ka Ua Maakua, hapai like mai.
          Nolaila, ke kau aku nei ko makou mau maka no oukou ke hiki mai ua la 'la. Nolaila, e hoomanao i keia leo aloha a ko oukou muli pokii.  Me ke Aloha no.
W. S. Lokai,
REV. J. KEKAHUNA,
Na Komite.
Kahuku, K. O., Mei 26, 1875.