Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 28, 8 July 1875 — Page 1

Page PDF (1.06 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
HOL Y BIBLE
BUKE I.}  HONOLULU, POAHA, IULAI 8, 1875.  {HELU 28.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.

          He pepa i hoopukaia i kela me keia he bedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
          HOOKAHI DALA ka uku no ka pepa no ka makahiki hookahi. Hapa makahiki, Hapalua.
          E hoouna mai i na le ta no KA LAHUI HAWAII ia H. H. Paleka, Honolulu, Oahu.

[NO KA LAHUI HAWAII.]
Be yond the Sunset.

1 Ke kokolo nei na aka
Ma kuu home maikai nei;
Kau mai na kukuna gula
Ma na puu olino e.
Pau ka luhi o ka uhane,
Wa no keia e maha'i,
Kolonahe na makani,
||: Owe mai na kahawai: ||
2 Panee mau ka wa a lele,
Ane no e po kuu la;
Ane pau kuu haku mele,
Me na hana hoopaapaa.
Ke mae nei na nani kino,
Ke hai mai na leo lai,
Aia ma ke ao olino
||: He la kau a mau loa'e:||
3 Aia ma ka mauna hina,
Ke nee mai kuu Hiwa e,
Hea me ka leo nahe,
Ku e ku a hele mai.
Kau mai ka molehulehu,
Nana wau e kaikai ae
|| :O ka make anei nei,: ||
4 Hea Iesu, hele au la
I kahi aka ole no;—
Hala i hope ka nahele,
Wiki au e hiki io,
I kuu home mao aku
O ka la a napoo nei,
Home nani a mae ole,
||: Home paa a mau loa'e.: ||
HAWAII.

KA PALAPALA HOIKE
No ka Makahiki Umikumamalua o ka
Papa o ka Ahahui Euanelio Hawaii,

Iune, M. H. 1875.
Ua hiki mai kamanawa Hoike Makahiki o ka Papa o ka Ahahui Euanelio Hawaii no ka makahiki, mai ka malama o Iune, M. H. 1874, a hiki i Iune, M. H. 1875.
He nune a pioloke ka makahiki i hala iho nei. He nui ka hoopaapaa ana o kanaka no na mea e pili ana i ke aupuni, a i keia lahui hoi. Malia paha, he mea ia e alalai ai i ka kakou hana.
No na oihana okoa i haawi ia mai no ke kakau leta o ka Papa Hawaii, aole hiki iaia ke halawai me ka Ahahui Euanelio Hawaii ma ka malama o Iune, M. H. 1874. Ua pani ia nae kona hakahaka e ka Hope Kakauleta.
A hala elua kanaha la, hoi mai la oia me kona Hoa Elele mai ka Paeaina o Nuuhiva mai, a hiki i Honolulu nei ma ka la 26 o Iune, M. H. 1874 a ma ia la hookahi no kona hapai hou ana i kana oihana.
Ekolu mau Mi sionari Wahine i make ma ka makahiki i hala, oia ka wahine a Rev. D. Dole; ka wahine Kanemake a Rev. A. Bihopa, a me ka wahine a Rev. H. J. Taylor, Misionari ma ka Paeaina Gilibati.
Ua hiki mai o Dole wahine ma Honolulu nei i ka makahiki 1837. Oia ka wahine a Mr. H. O. Kaapa, a make kana kane mua. Ua mare ia oia me Rev. H. Dole. Ua make iho oia i ka la 5 o Iulai, M. H. 1874.
O Bihopa wahine hoi, ua hiki mai ma ka Paeaina Hawaii i ka M. H. 1828, a o kona inoa ia manawa o Miss D. Stone, a ma ia hope mai, ua mare oia me Rev. A. Bihopa, a make iho la i ka la 13 o Aperila, M. H. 1875. O ka wahine a Rev. H. J. Taylor no hoi. He pokole wale iho no ka manawa ana i lawelawe ai i ka oihana Misionari a ua hala ae la he kanalima mau la mahope mai o kona hiki ana i ka Mokupuni o Apaiana, ku mai la ka elele mai ke Akua mai a lawe aku la iaia. O kona make iho la no ia ma ka la 26 o Sepatemaba, M. H. 1874. Penei kekahi hapa leta a Rev. R. Maka, he Misionari Paeaina Gilibati, nona—"Auwe ke aloha no keia kauwa a ka Haku, ua kahea koke mai oia e hele i ke ao luhi ole."
OIHANA KULOKO.
Elima Ahahui Euanelio Mokupuni, a me ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui, no ka Ahahui Euanelio o ka Paeaina o Hawaii; oia hoi, ekolu Ahahui Euanelio Mokupuni, o ka Mokupuni o Hawaii. He 23 mau Ekalesia no keia mau Ahahui. He 19 Ekalesia no ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui.
He 13 Ekalesia o ko Oahu, a he 5 o ko Kauai. Aole nae i helu ia na Ekalesia Haole.
Me keia mau Ahahui a pau ka launa ana o ke Kakauleta o ka Papa Hawaii i ka makahiki i hala ae nei.
He 14 mau Kahu no ka Ekalesia o ka Mokupuni o Hawaii, a 7 Kahuna haiolelo a me na haiolelo malama Ekalesia, a 2 Ekalesia aole o laua Kahu, aole hoi Kahu haiolelo.
He 11 mau Ekalesia Kahu no na Ekalesia o ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Maui. He 3 Kahuna haiolelo i malama i na Ekalesia, a he 6 Ekalesia aole o lakou Kahu, aole hoi Kahuna haiolelo. Aole hoi haiolelo.
He 8 Kahu no na Ekalesia o Oahu, 1 Kahuna haiolelo i malama i ka Ekalesia, a 4 mau Ekalesia aole o lako u Kahu i noho pu me lakou.
He 2 Kahu no na Ekalesia o Kauai. 1 haiolelo malama i ka Ekalesia. A 2 Ekalesia Kahu ole.
Ma keia hoike, ua loaa mai, he 35 mau Kahu no na Aha Mokupuni a pau. He 14 Ekalesia aole o lakou Kahu, aole hoi he Kahuna haiolelo, a i ole ia, he haiolelo e noho pu ana me lakou. Ua malama ia nae keia mau Ekalesia he 14 e na kanaka i koho ia e na Aha. He wahi hapa o lakou aole he poe Kahunapule, aole hoi he haiolelo, aka he poe kiai Ekalesia, oiai i noho Kahu ole ia na Ekalesia. O ka nui o na kanaka i hookahuna ia, mai ka makahiki 1863 a hiki i keia makahiki, ke kuhihewa ole au, he 52 lakou. He wahi hapa o lakou i hookapae ia aku mai ka oihana Kahunapule aku o kekahi hapa, ua make. O kekahi hapa hoi ke noho wale nei lakou, aole o lakou Ekalesia.
Ma na huahelu malalo iho nei e ikea ai ka nui o ka poe i kokua pono ia, a me ka nui i kokua pono ole ia.
O na Ekalesia i hoolako ia ko lakou Kahu e ka Papa Amerika - 4
Na Kahu a Haiolelo paha, aole i ikea he aie na Ekalesia ia lakou - 20
Na Kahu a Haiolelo paha i hoolako ole ia - 13
Na Ekale sia, aole akaka ka lako a ka ole paha o na Kahu a Haiolelo paha. - 5
Ua manao wale ia, ua hilinai aku ka nui o na Kahu, lako ole a Haiolelo paha lako ole i kahi e ae, aole i ko lakou Ekalesia, no ia mea, ua pilikia lakou. Aole i noi ia mai kekahi kokua i ka Papa Hawaii e kekahi Ekalesia i ka makahiki i hala ae nei.
Ua haawi wale aku nae ka Papa Hawaii i kanahiku dala no kekahi mau Kahuna haiolelo. Aole a laua Ekalesia, oia hoi no Barenaba laua me Makuakane no Hawaii.
NA LOAA I KA WAIHONA O KA PAPA HAWAII I KA MAKAHIKI I HALA AE.
O ka huina a pau o na dala i loaa mai, - $27,003.96
O na Lilo, - 26,647.57
Na Kokua mai na Ekalesia o ko Hawaii nei Paeaina.
No na Misiona Kuwaho, - $4,515.20
No na " Kuloko, - 146.95
Na kela a me keia mea, - 1.239.66
No na Palapala, - 1,639.11
No ke Kula Kahunapule, - 49.00
Huin a pau, - $7,589.92
No ka Paeaina o Maikonisia he wahi hapa keia.
Ina i hookui ia me keia ka hapalua o na dala i kokua ia no ka Hale Kula Kaikamahine, ma Kohala, Hawaii, no na makahiki elua i hala, oia hoi, - 2,271.63
Alaila, o ka huina pau o na dala i kokua i ka makahiki iho nei he $9,861.55
Eia malalo iho nei he wahi Papa Hoike.
Ma ka Papa nei e ikea ka nui o na dala i kokua ia e na Ekalesia Ehiku o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau no ka hapalua o ka makahiki. Malaila hoi e akaka ai ka Averika o kela a keia Hoahanau.
Na Ekalseia o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau.  Huinapau o na dala i i kokuaia.  Na Hoahanau o kela a keia Ekalesia.  Averika no kela a keia Hoahanau.
Hamakua Hikina,  $73.85  198  87
" Waena,  93.70  155  84
" Kom., 57.70  118  43
Waimea, 97.12  78  1.25
Kohala Hema, 93.25  112  83
" Kom., 56.75  118  48
" Akau. 554.34  402  1.35
Huina a pau $1,010.71  1181  85
KULA KAHUNAPULE
Ua hoomaka ia ka Makahiki Kula ma ka malama o Okatoba, M. H. 1874. Aole hoomaha a hiki i keia wa.
Eia na kumu:—Rev. B. W. Pareka, Lunahoomalu o ka Papa Kumu. Rev. D. Balauina M. D., H. H. Pareka.
Ua mau no ko lakou ao ana aku i na haumana, e like me na makahiki i hala ae.
He 12 mau Haumana, penei: Papa 1, eha haumana; papa 2, eono haumana; papa 3, elua haumana.
Ua koho ia e ka Papa Hawaii he wahi Komite Nana i ka hoike i keia kula a e hoike aku i ka manao no ke kula i ka Papa Hawaii.
Eia na inoa o ua Komite nei: Rev. W. P. Alekanedero, M. Kuaea, T. Koana, A. Pali, a me G. Puuloa.
He ikaika kupono na kino o na haumana. Aole mai, aole nawaliwali. Ua loaa mai i na haumana ka hana kupono ia lakou, mailaila mai ke ola kino, a me ke kapa. Aole nele kekahi haumana i ka hana ole, ua loaa no.
NA KULA HANAI KAIKAMAHINE.
Ua hoomaka ia ke Kula Hanai Kaikamahine o ka Mokupuni Hawaii, ma Kohala, Hawaii, i ka makahiki i kaahope ae nei.
O na dala i kokua ia mai no keia Kula, no na Ahahui Euanelio Hawaii Ekolu no ia. Penei:
No ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau, - $2,067.50
No ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina, - 1,526.34
No ka " " " Komohana, - 440.50
Na Hoa'loha = 508.22
Huina a pau - $4,543.26
He mea keia e hoemi iho i na dala i hoihoi ia mai i ka waihona dala o ka Papa Hawaii mai ka Mokupuni o Hawaii mai.
He maikai, nani, a kupono ka hale o ke kula  nei. He 21 mau haumana o ke kula.
Aia ia kula malalo iho o keia poe: Rev. E. Bona, ke Poo a me ka Agena; Miss E. W. Laiana, ke Kumu; Rev. G. C. Luhiau, a me kana wahine, na Kokua.
KULA OHANA O WAIMEA, HAWAII.
Ua hoomau ia keia kula malalo iho o Mrs. Laiana, a me kona kaikamahine, Oia mau no ka nui o na haumana.
KULA HANAI KAIKAMAHINE O MAUI.
Ua haalele aku o Rev. C. B. Anaru, a me kana wahine i keia kula; a ua wae ia o Miss H. E. Carpenter (Kamana wahine) ke Poo; a o Miss Mere Pareka kona kokoolua. Penei ka hoike ana o ka Poo o ke kula nei.
O ka huina pau o na haumana i ka makahiki i hala, he 44 lakou, aole nae lakou a pau i ke kula i ka wa hookahi. O ka nui o na haumana i ka la i kakau ia ka leta (Mei 7.) He 34 lakou.
KE KULA HANAI KAIKAMAHINE MA KAWAIAHAO, HONOLULU, KONA, OAHU.
O ke Poo o keia kula o Miss E. Binamu no ia. Miaa Ingraham ke kumu, oia hoi ke Poo; Oiai i noho kaawale ae Miss Binamu mai Honolulu aku no ka nawaliwali o ke kino; Miss C. L. Mosly kekahi kumu. No ka nele o na kumu, ua kokua mai o Miss M. Kinney, laua me Miss Sarai Holo King i ke kula, ua mahalo ia ka laua hana, kekahi kumu i keia wa a kakou i noho mai nei. O ka huina pau o na haumana, aole i oi aku, he 36. Ano, (Mei 6) he 31. Ua kii mai ka enemi menemene ole i kekahi haumana, a ua lanakila kela maluna ona. O kekahi kaikamahine ia a Rev. H. Aea, ka Misiona i make. Ma ka malama o Nov. M. H. 1874, ka make ana o Rahela Aea. Ua make hoi kekahi haumana e ae o ke kula, aole nae ia ma ke kula i kona wa make, aka, aia ia i ka hale o kekahi hoa'loha. Ua hoomau ia na hana ma keia kula, e like me na hana o ke kula i ka makahiki i hala ae nei. I ka manao o na  kumu, ua launa ka Uhane Hemolele me kekahi hapa o na haumana, a nana lakou i alakai, pela hoi kona hoolana ana i ka manao o kekahi poe haumana haipule, a ua mahuahua ae ke aloha o Kristo iloko o lakou.
KULA HANAI KAIKAMAHINE MA WAILUA, OAHU.
Ua hoopomaikai ia mai e ke Akua keia kula i ka makahiki i hala.
O ke Poo o ke kula o Mi ss M. E. Gerina; ke Kumu Miss J. K. Pokue; ke Kokua Kumu Miss H. Shaw.
He 52 ka nui o na haumana. He 19 i komo ia ae i ka makahiki i hala.
No ka lokomaikai wale mai o ke Akua, wahi a ke Poo. Ua maluhia ko makou noho ana, aole mai, aole hoi nawaliwali na kino o na haumana. Oluolu maoli ka noho ana. Hoolohe koke na haumana i ka leo o na kumu, a malama pono hoi i na kanawai o ke  kula. Ua hoomau ia na hana, a ikaika na haumana i ka huli buke, a imi naauao.
KULA HANAI KAIKAMAHINE MA KOLOA, KAUAI.
Ua hoomaha ia keia kula. He mau kaikamahine ma ka ohana o Kauka Kamika. Ua ao ia aku lakou.
KA OIHANA NO NA PAKE.
Ua hiki mai i Honolulu nei ke kumu Pake a nana i lawelawe mawaena o na Pake, ma keia Paeaina o Hawaii nei, Sit Moon kona inoa. Ua ae ka Papa Hawaii e haawi aku i hookahi haneri dala, i mea e kokua ai i kona ola ana. Aia ma ka luakini, ma Polelewa, ka halawai hoomana Pake i kela a me keia po Sabati.
E pule aku kakou i ke Akua nona, a e pule aku hoi no na Pake e noho pu ana me kakou i keia wa. Malia paha e hoohuli ae ke Akua ia lakou mai ka hewa ae a i ka pono, a e lilo auanei kekahi o lakou he poe haipule io.
NA MEA I PAI IA.
Nupepa.— Mamuli o ka olelo hooholo o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii nei Paeaina, ua hoomaka ia he nupepa hou ma ka la mua o Ianuari, M. H. 1875. KA LAHUI HAWAII kona inoa. O ko kakou pokii no ia, na Rev. H. H. Pareka i hooponopono. Ua hookaawale ia hoi e ka Papa Hawaii, Ewalu Haneri Dala no ka hoomaka ia o ka pepa nei, aole nae i kikoo makou i wahi hapa o ua mau dala la, aia ia ma ka waihona o ka Papa Hawaii i keia manawa. Malia paha e kikoo ia keia mau dala ma keia hope aku. 2,000 pepa i pai ia i kela a ia keia hebedoma.
(Aia ke koena ma ka aoao eha.)