Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 33, 12 August 1875 — He moolelo no Paulo. [ARTICLE]

He moolelo no Paulo.

Hblu 2. ] Aole he mau mea e hoomaopopo ai ka-1 kou no ka nui o kona mau ma"kahiki i noho ai i ua kula la—ua loihi knpono nae e hiki ai ke hoomaopopo lea i ke kanawai, e like me ka Gamaliela a me kahi mau kumu kaulana e ae i ike ai no ia mea. I ka nana aku, ua haalele iho oia ia lerusaleqfia mamua aku o ke kaulia ana a ko kakon Ilaku ma ke kea; no ka mea, ina aole pela, alaila oia pu no kekahi mawaena o ka poe nana ia i kumakaia, a ina hoi ua komo iloko o kana mau palapala na mea e pili ana ia ulia. Me he la hoi, mahope iho o ka pau ana o kona noho ana ma ke kula, na hoohala oia i kekahi makahiki roa kona kulauakauhale i hanau ai. Aka, he kanaka ake oi oia. Ua makemake nui oia e hookaulana iaia iho—e lilo oia kekahi hoa o ka aha lunakanawai nui o ka lahui, i rabana (kumu) paha, a i pani liakahaka hoi no Gamaliela ma ke ano he kumu nui—nolaila, mahope iho o kekahi manawa, hoi hou aku la ia i lerusalema, a hoopaapaa iho la me Setepano, ka maka- i mua o ke Karistiano i make mainoino ; no , ka mea, o ka poe i hoopaapaa pu ai me Setepano mai Kilikia mai kekahi o lakou, {Oihana 6:9). No ke koa o ka pono ma ko Setepano aoao, e olelo ana i ka mea a ka Uhane i hookomo mai ai iaia, ua pilipu iho la kona poe hoa paio. O ko Paulo akamai olelo a me kona ike, aole e hiki ke pane i ka Setepano mau olelo pale. Aka, i ka wa e nawaliwali ai ka noonoo, he inea mau o ka ikaika kino ka mea hope e kinai ai i ka hoa paio. I ka hahai ana mamuli o keia maki?na ino, " O ka hopena ka mea e hoaponoia'i," ua lioohana iho la lakou i na hoike hoopunipuni e hoike kue ai ia Setepano, a ua hoahewa ia iho la oia e hailukuia i ka pohaku. He mea aneane hiki ole ke manao, o ke kanaka i piha i ka manao pono e like la me Paulo, oia kekahi i komo pu ma ka hoohana ana i na hoike hoopunipuni; aka, ua akaka lea nae kona piha i ka manao i like pu me ko ka poe i upu e make o Setepauo. E ae aku ana o Paulo i kona make ana, a naua no i malama i na kapa aahu o ka poe i hailuku iaia i ka pohaku, (Oihana 22:20). Oiai o Paulo e uana ana i k& hailukuia o Setepano i ka pohakn, aole loa i komo iloko oua ka manao, oia kekahi e hana ia mai ana pela, a no ia kumu hookahi hoi, (Oihana 14:19). Aole i ko ke Akua poe kanaka i na haawina hoopai iloko o keia 6la ana. Ua hoopunipuui ako o lakoha i kona makuakane makapo"; (Kiu. 2T), a ua hoopumpuni ino mai hoi kana poo koikikane iaia; (Kin. 3f:32), a l>cla no hoi o Labana, (Kin. 29:23, 23). Ile he wa kaumaha loa ka Davuia i hana ai ma o Uria la, a ho hoopai ano nui lioi ka i ili aku iaia, (2 Sam. 12:10,11). Hoo* pai mai no ko Akua i ka hewa o kona poo kanaka me ka laau hahali, a i ko lakou hala hoi me ke kaula, Halelu 89:32). O keia popehi ia'n* o Setepaao, aole i komo ka manao milii ia Paulo, no ka mea, ua manao maoli no oia, he pono iaia « hana aku i na mea he nui © kue ai i ka inoa o leau o KaxareU; (Oihana 25:9), a no ka m<* hoi, aole oia i ana i ka tnalro ana o ka mea hookahl, aa hoomahoahu&ia

kona huhii i aa poe EarisiiaiM» r a ua wela maoli no hoi oia ikaia&ina no lakou, e ha akn ana i na olelō hooweliweli a me ka luku ans, a rae ka hoomaau aoa, a hiki ioa aku ina kulanakauhale <5 na aiua e. Nolaila, ua kui aku la kona kaulana ma o a trtaanei ma ke ano he faoa no ka aha lnoa ninaninan, a na ioheia uo hoi ma Damaseko kana mau hana ioo i hana aku ai i na poe Karistiano ma lerusalema, (Oihana 9:13). Ha liio keia lioomaau ia'na, i mea e hoopaehu liilii ia ai nā poe Raristiano mai: lerusa!em& aku, a i na aina o ludea a roe 1 Sarnaria; a hele loa aku no kekahi poe o i lakou i Poinika, Kupero a me Anetioka, e hai ana ika olelo. Uele ahu no lahou ma na wahi a pau e hai ana ika olelo. Pela i lilo ai keia lioomaau ia mai i mea e hoopalahalaha koke ia ai ko Karisto aupuni. Aole e hiki ia kakou ke hoomaopopo i ka loihi o ka manawa o ko Paulo hoomaau ana. He pokole no, hookahi wale no makahiki a elua paha. O kana hooikaika hope loa ana e luku i ka ekalesia o Karisto, oia no ka hele ana i Damaseko ma ka mana o na palapala mai ke kahuua nui mai, e hoopaa a halihali aku i īerusalema i na poe a pau i loaa iaia ma ua wahi nei, na kane a o na wahine paha, (Oihana 9:2). Ko pAULO HULI ANA. O Damaseko ke kulanakauhale kahiko loa ma ke ao nei ; a he 130, a i ole, he 140 paha mile kona mamao mai lerusaleiua aku ma ke kukulu hikina akau. No Damaseko ka Aberahama a-i-puupuu nui, oia o Eliegera, (Kin. 15 :2). Ma ka wawae paha ko Paulo ma hele ana me kona mau hoa, a i ole maluna paha o ka lio, aole maopopo ia kakou. Mahope iho oka hala ana ona la eha a elima paha, ua hookokoke aku la lakou i ke kulanakauhale, a he mea mao-

popo ma ia manawa, like no ko Pāulo mau manao me ko ka liona, ika e ane«ine ana e lele akn maluna o kana pia, anapu koke mai la kekahi malamalama mai ka lani mai a puni lakou i oi loa akn inamoa o ka malamalama o ka la 1 ke awakea. Hina iho la lakon ika lepo no ka makan. Pae mai la ka leo ia Panlo, aka,' aole i hoomaopopo kona mau h(». Knhi paha lakou he hekili, e like me ke knhihewa ana oka lpoei lohe ai ika e kamailio ana ia lesu, (loane 12 : 29). Loho no o Paulo i ke kahea ana mai o ke Keiki a ke Akna iaia ma kona inoa Hebera, i ka r ana, " Ē Sanlo, e Saulo, no ke aha la oe e hoomaau mai nei ia'u ?" Ma ia manawa pn i ike aku aijoia ia lesu, ka mea ana i hoomaau ai. I kana ninau ana aku, "Owai oe eka Haku eia ka mea i pane (a mai, "O lesu no au o Naasareta, ka mea au e hoomaau mai nei." Alaila. kauoha ia mai la oia e ala ae, no ka niea, e moe ana no oia ilalo ma ka lepo, a e komo aku iloko o ko knlanakauhale, malaila e hai ia mai ai iaia kana mea e hana ai. Aka, i ka wa i kaakaa ae ai kona mau maka, " aole e hiki iaia ke ike no ka nani oia malama|aina, (Oihana 22:U), hoomakapo ia auei oia e ka malamalama, -ka moa a kona man lioa i ikTai ? a i ole ia, no ka nani ahei o ka ikea ana mai o ke Keiki a ke Akua, ke kumu o kona makapo ana ? Ua hoohaahaa iaiho la o Panlo a uawaliwali loa» Na koua mau hoa i alakai iaia i kona komo ana iloko o ke k«batkauhale, aole oia i huli aku a hoopaa i na poe hahai mamuli o lesu, a alakai aku ia lakou i leruaal«wna; *ka» e hook«ai ana, a • a e hoolilo ana hoi kia iho. o k«k*hi haomana oi o k* iUiM «o bHi> ku le»iu Ekolu ia o kona noho Mkapo mo ka ai oio am« ka in«t oK Alaila ik» iho !a oi% oom iho» oia ka oi aku o na |poeh«wa, (lIW aaokio i kaaa mai kona ohaeha aaa» (Aehipmi.) Hoorou>LKL—o ka Ninaa H*ta i hoo» b«ka ia mt ka Lahci HAwan okilaUo |«)ai i hooana 1% aku ai na Koloa # i»i ua hewa ka (mawma) f *anapuni«• okaopa ka pokM Mla wahi | J V K. Haar,