Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 34, 19 August 1875 — Page 4

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAAWINA.
Sept. 5—Iesu ka malamalama o ke ao nei—Ioane I X: 1—11.

1 A i kona hele ana, ike no ia i kekahi kanaka i makapo mai ka hanau ana mai.
2 Ninau aku la kana poe haumana iaia, i aku la, E Rabi, owai ka i hewa, oia nei anei, a o kona mau makua anei, i hanau makapo mai ai ia?
3 I mai la o Iesu, Aole i hewa oia nei, aole hoi o kona mau makua; aka, o ka mea ia e ikeia'i na hana a ke Akua ia ia.
4 He pono no'u e hana i na hana a ka mea nana au i hoouna mai, oiai ka la; e hiki mai auanei ka po, aohe kanaka e hiki ke hana ilaila.
5 Ia'u e noho ai i ke ao nei, owau no ka malamalama o keia ao,
6 A pau ae la kana olelo ana ia mau mea, kuha iho la ia ma ka lepo, a hokahokai iho la i ke kuha me ka lepo, a hoopala ae la i ka lepo ma na maka o ua makapo la;
7 A i mai la ia ia, E hele oe, e holoi ma ka wai auau o Siloama, (ma ka hoohalike ana, O ka hoounaia:) nolaila hele aku la ia, a holoi iho la, a hoi mai la e ike ana.
8 No ia mea, ninau ae la na hoalauna, a me ka poe i ike ia ia maluna, he makapo, Aole anei oia nei ka mea i noho e nonoi ana?
9 I mai la kekahi poe, Oia no: a kekahi poe, Ua like oia me ia; aka, i maila oia, Owau no ia.
10 Nolaila, ninau aku la lakou iaia, Pehea la i hookaakaaia'i kou mau maka.
11 Olelo mai la ia, i mai la, He kanaka i kapaia o Iesu, nana i hokahokai ka lepo, a hopala i kuu maka, a i mai la ia'u, E hele i ka wai auau o Siloama, a holoi. Hele aku au, a holoi, a loaa ia'u ka ike.

——:o:——

Na ninau, wehewehe, hoopili ana.
P. 1. I ka luakini no Iesu ma ka la hope o ka ahaaina kauhalelewa, he la nui, he Sabati nui paha ia. Ma ke ao i na Iudaio ua hoala oia i ko lakou inaina, a imi lakou e hailuku iaia me ka pohaku. Hele malu nae oia iwaho i pakele i ka make. I kona hele ana, loaa iaia he kanaka makapo e noho nonoi ana mawaho o ka luakini. He kanaka opiopio anei? He kanaka makua paha? p. 23.
P. 2. Heaha ka ninau a na haumana ia Iesu no keia makapo? Ma ko lakou kuhi ana, heaha ke kumu o kona hanau makapo ana? Heaha ko lakou kuhihewa? Kuhi lakou, o ka hewa wale no ke kumu o kela me keia pilikia o ke kanaka, aohe kumu e ae. E like me na makamaka o Ioba kuhi lakou, he kanaka hewa loa Ioha, no ke aha? Kuhi pono anei?
P. 3. Hoole nae Iesu, aole no ke hewa o na makua, aole hoi no ka hewa o ke keiki i hanau makapo ai oia nei, a no ke aha hoi? Ma ke aha e ikeia'i na hana a ke Akua ma ka hanau makapo ana o keia kanaka? Malama paha ma ko Iesu hoomalamalama ana a hoola ana iaia, a lilo oia i hoike no ka hana mana, a no ke aloha o Iesu.
P. 4. Heaha ko Iesu pono? E hana i na hana owai? Nawai oia i hoouna mai? Mai hea mai? Heaha ia mau hana? I ka wa eha e hana'i? Oiai ka la, heaha ia? oiai e koe ana kekahi manawa o kona ola kino ana. He mau la i koe no Iesu ma keia ao. E hana ma ia mau la, e po ana, e make ana Iesu, e make ana kakou, alaila, aole hiki ke hana me ke kino. Nana ia Kekahuna 9:10. Hoopaanaau ia pauku.
P. 5. Ia Iesu i noho ai i keia ao, heaha oia? Na pauku kuhikuhi, Mok. 1:5, 9; 3:19; 8:12; 12:35, 36. Mahea kekahi wanana no Iesu e like me keia? Isaia 42; a make Iesu , a pau kona noho kino ana ma keia ao, pau anei kona noho i malamalama no ke ao nei?
P. 6, 7. Ina o Iesu ka malamalama o ke ao nei, hiki iaia ke hoomalamalama i na maka o keia kanaka makapo, hai mai i kana mau hana i ike oia. Ke kuha ana i ka lepo, ka hokahokai ana i ka lepo me ke kuha, a hopala i na maka, a olelo e hele e holoi ma ka wai o Siloama. No ke aha ia hana? aole anei i hiki ia Iesu ke hoola koke? Hiki no, aka, he mea hoala keia i kona manao, a he kumu hoohalike, &c. Ka wai auau o Siloama, mahea ia? Ma ka hikina hema o Ziona, o ke kumu nae, aia no ia malalo ae o ka luakini. Heaha ka hana a ka makapo? Hele oia a holoi, a hoi mai me ke aha? Nohea ka mana i ike ai? Nohea ka mana o na laau lapaau? Nui na makapo, ma ke kino, ma ka naau, nawai e hoola? Hoola wale anei?
P. 8—11, Heaha na ninau, ka hoopaapaa ana? Ma ke aha i pau ai ka hoopaapaa ana? Ua pau anei? Ua lilo anei keia makapo i haumana na Iesu? Pehea hoi oukou?

Moolelo o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai, i malama ia ma ka Luakini o Koloa, i ka la 31 o Iulai, 1875.

Peresidena Mr. W. H. Ri ce ma ka noho. Hoomaka ia na hana me ka himeni a Koloa. Pule o Rev. G. Puuloa.
Heluhelu ia ka moolelo o ka hui ana ma Lihue, i ka la 27 o Feb. 1875. Apono ia.
Koho ia ma ka balota ana o Mr. Ri ce i Peresidena, a mahope o ke kapae ia ana o na rula, ua koho ia o Mr. A. W. Maioho i Hope Peresidena, a o J. Unea i Kakauolelo, a me Dr. J. W. Smith i Puuku.
Himeni mai ka Papa Himeni o Lihue.
Koho ia na Revs. Dr. Smith, a me G. Puuloa, a me Mr. Pilipoi, Kumalae (Imiola) i mau Komite Imihana.
Heluhelu ia mai ke Kumumanao Mua i hoolaha ia ai ma ka Helu 12, o ka LAHUI HAWAII, e ke Kakauolelo. A mahope o ka heluhelu ia ana, ua hooholo ia e hoouna e pai i kekahi o na nupepa.
Himeni mai ko Koloa.
Na Enoka Kahele i heluhelu mai ke Kumumanao Eha.
Himeni mai na keiki a Miula (Muller) i kokua pu ia e na puukani o Waimea.
Na P. Kumalae i heluhelu mai i ka lua o na Kumumanao.
Himeni Hui.
Na ke Kakauolelo i heluhelu mai i ka Mrs. Holi manao i haku ai, a na Rev. Mahoe i heluhelu mai i kana, ma ia Kumumanao hookahi no, a mahope o ka heluhelu ia ana, ua hooholoia e hoouna ia ka laua Kumumanao i haku ai, e pai ia ma ka nupepa.
NA HOIKE KULA SABATI.
Aohe lala o na Kula Sabati o Hanalei, Anahola a me Wailua i hiki mai, no ia mea aohe hoike no ia mau Kula Sabati.
Na S. R. Hapuku i hoike mai no na mea e pili ana i ko Lihue Kula Sabati, a na Dr. Smith ko Koloa. O Hanapepe a me Waimea he neo wale no e like me ka mau.
HOIKE A NA KOMITE IMIHANA.
1 Heaha na hana kupono i ka Ahahui Kula Sabati? Ia Kumalae, me Kaumaka.
2 Heaha na mea e hoi ai na kumu Kula Sapati? Ia S. R. Hapuku, me Mrs. Helen Isenberg.
3 Heaha ka waiwai o na Ahahui Kula Sabati? A. W. Maioho, me Mrs. Mary Rice.
4 Pono anei ka poe hoomaloka e lilo i mau kumu Kula Sabati? Wm. Kekoa, me Miss Miriama Puniwai.
5 Owai ka poe kupono e lilo i mau Kahu Kula Sabati? Mr. Holi, me Mr s. Olivia Mahoe.
6 Heaha na palapala kupono i na Kula Sabati? S. Hookui, me Miss Juliette Smith.
NA HAIOLELO O KA LA,
Rev. G. Puuloa a me A. W. Maioho.
Haiolelo mai o J. Unea, kekahi o na haiolelo o ka la, a na Mr. Puuiki i kokua mai ma kahi o Mahoe, ka lua o na haiolelo no ka la.
He mau olelo paipai mai na Mr. Aukai a me Dr. Smith mai.
Hookuu ia na hana o ka la, ka Himeni Hui, Nani ke Ao, a me ka pule a Rev. Dr. Smith. Me ka Mahalo i ka L. Hooponopono a me na Keiki Ulele-hua o ka LAHUI HAWAII.  JOHN T. UNEA,
Kakauolelo.

Kumumanao i ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai ma Koloa, Iulai 31, 1875.

          "Heaha la na hana kupono e ulu mai ai ka makemake iwaena o na kanaka makua no ke Kula Sabati?"
          He ninau keia no na hana kupono e ulu ai a e ala mai ai ka manao makemake o na kanaka makua i ke Kula Sabati; a he pono ke hoike ia aku kekahi mau hana kupono e ulu ai ka makemake iwaena o na kanaka makua i ke Kula Sabati.
          1. E launa pinepine ke Kahu Kula Sabati a o ke Kahu Ekalesia paha iwaena o na kana makua, a e kamakamailio no na mea o ke Kula Sabati a me ka pono o ke Akua, a e kono aku ia lakou e hui pu ma ka halepule, a heluhelu pu a hoolohe i ka olelo a ke Akua a me ka leo o ka pono, malie paha he hana kupono ia e ulu mai ai ka makemake a me ka hoihoi iwaena o na kanaka makua a pau o kakou, a e paipai aku ana ia lakou me he mau hoa pu la no ka nani e hiki mai ana.
          2. O na luna ekalesia kekahi, e pono e makaala lakou i ko lakou mau hoa kanaka a pau o ko lakou mau apana e noho ana, ua pili kokoke loa lakou iwaena o ko lakou mau makamaka a me na ohana o lakou, e paipai nui aku hoi i ko lakou mau hoalauna e hele i ke Kula Sabati, no ka mea, ua kamaaina loa lakou iwaena o na kanaka o ko lakou mau apana iho, a ma ko lakou ano luna ekalesia a kiai no hoi no na apana, mai hoopoina ka luna ekalesia i kona haawina ke ao aku a hoohoihoi aku i na kanaka a pau no ke Kula Sabati.
          3. O na hoahanau kekahi o ka ekalesia, e pono no e kauo mai lakou i ka manao o ko lakou mau pilikana a pau, me ke aloha a me ke akahai, ma ke ano me he mau koa la no na hoouka kaua o ka pono a pau, i holo aku ai kakou ma na mea o ke aupuni o ko kakou Haku, me ka lana o ka manao, mai ka lani mai ko kakou kokua e pono ai, a e lanakila ai kona mau Kula Sabati, ma o kona mau ohua la, na hoahanau ekalesia.
          4. O na Kumu Kula Sabati kekahi, aole e waiho ke Kumu K. S. i kona haawina paipai a ka halepule wale no, hoopololei wale iho no oia ma kona papa pokii, a i ole ia i kona papa o ka poe ui a opio paha, a malaila wale no e paipai aku ai, aka, he pono i kela a me keia kumu e koi mai i na kanaka makua iloko o ka halepule, i ike i na mea nani o ka olelo a ke Akua, i ko ai e like me kekahi himeni, "Kai a nauwe e ike i ka nani,'' oia hoi "Kai a nauwe i ka nani."
          5. O ka poe ui a opiopio o kakou, o lakou no kekahi poe kupono e noi aku ai i ka oluolu o na kanaka makua, e hele e launa iloko o ka luakini, no ke Kula Sabati a no ka pule, i ao ia'i lakou i na mea o ka uhane ma ka olelo a ke Akua.
          6. O na pokii no kekahi, na kamalii liilii o lakou no kekahi, e pono e koi aku i na kanaka makua; mai kahaha mai paha kakou i ka hoolilo ia'ku o na pokii i mau luna paipai i na kanaka makua, aka, ua ike au i kekahi mau pokii i hoonohoia ma na hale me na makua, ua oluolu ole ko lakou manao i ka noho ana ma na hale, ua ao aku i na makua e hele i ka pule a i ke Kula Sabati, me ka i aku, "e kiko ia ana au no kuu noho i ke Kula Sabati," a noi hoomano no ke keiki i ka makua, "e hele kaua i ka pule a i ke Kula Sabati." A ma ia hana ana a ke keiki, ua ulu mai ka manao iloko o ka makua e hele i ka pule a i ke Kula Sabati, a o ka lilo no ia i luna paipai i na makua e noho ana ma na hale, ua oi aku ko na pokii hoihoi ma ke Kula Sabati; nolalia, mai hoowahawaha na kanaka makua i na pokii e koi ana ia oukou e hele mai i ke Kula Sabati.
          7. O ke Kahu Kula Sabati, o ke poo no ia, he pono no e imi mau oia i na mea e ala mai ai ka manao o na kanaka makua; o ka hoano hou ana paha i na hana, iloko no nae o ka olelo a ke Akua, ke kahua o na oihana o ka pono a pau; ke panana o ko kakou mau moku uhane e pae aku ai i ke awa lani a i ke ola, aohe palena, he mau loa no a i ka mau loa.
          8. Eia hoi, e pule na lala a pau o na Kula Sabati no ka Uhane Hemolele e hoohanau hou mai i na naau o na kanaka makua a pau, a ina e launa mai ana ka Uhane me na kanaka a pau; alaila, o ka ulu no ia o ka makemake a me ka iini i ka pono, a o ka pau no ia o ka nuha, koni-a a me ka mau-a o kanaka makua, o ka makaala no ia a holo imua ma na mea o ke Kula Sabati. Aole hoi e like me ka lio nuha a peki i hope, a e laa hoi me ka piula (kekake) hoololohe auwai ka makau wale i ka lele maluna o ka auwai, aka, o ka holo imua a hiki i ka pahu hopu o na hoa uhai a holo o ka pono a pau, a o ke oki no ia kuu ka luhi.
          9. Eia hoi, e hoalaia i halawai no na Kumu Kula Sabati i hookahi la o ka hebedoma i mea e makaukau ai na kumu no kona papa e ao aku ai i ka la Sabati.
          10. Eia hoi, e waeia na kumu kupono ano naauao a noho pono hoi, i nana mai kanaka ia lakou, he poe noho maemae a hoohalike me na kumu manuahi, wahine manuahi a kekahi Kahu Kula Sabati, i hoolaha ia iho nei ma ka nupepa Ka Lahui Hawaii. Auwe! hilahila wale! Nawai no ia hoi i hoonoho iaia i Kahu Kula Sabati, a e lilo ka wahine i kumu ao no na haumana? E aho no ko Butaritari poe ke holo mai i Hawaii nei e ao ai i na kumu manuahi.
          E na lala o ka Ahahui Kula Sabati o Kauai nei a me na hoa a pau e nana mai nei, e noonoo kakou i keia hana nui o ke Kula Sabati. Aole anei he hapa keia o ka hana ekalesia, a he mahele o ka hoomana i ke Akua? Ae, oia maoli no, ua komo loa iloko o na hana haipule o kakou, a he pono ke hana ia me ka eehia a me ka makau i ke kahu nui o na hipa ma ka lani, i nani loa ai na Kula Sabati o Kauai nei. A na ka mana o ka Makua lani e hoomalu mai ia kakou—ka hui Kula Sabati a me na Kula Sabati o ka mokupuni holookoa o Kauai nei. A iaia ka hoonani ia a mau loa aku no. Amene. Owau no me ke aloha, kekahi lala o ka hui Kula Sabati.
RE V. J. H. MAHOE.

MA RE.

KEALIIHOLOIKAUAI—MAHU—Ma Kawaiahao. Iune 4, mare ia e H. H. Paleka o Kaeliiholoikauai k., me Mahu w.
POHANO—KAHOLUALOA—Ma Kaala, Iune 4, mareia e H. H. Paleka o Pohano k., me Kaholualoa w. No Pawaa laua.
KAAKE—HIILEI—Ma Kawaiahao, Iune 19, mareia o H. H. Paleka o Hailama Kaake k., me Sarah Hiilei w.
KANAKAOLE—WAAHILA—Ma Kawaiahao, Iulai 1, mareia e H. H. Paleka o Kanakaole k., me Waahila w.
AONA—KEALOHA—Ma Kawaiahao, Iulai 31, mareia e H. H. Paleka o Aona k., me Kealoha w. No Kapalama laua.
PALAUALELO—KUAOLE—Ma Kawaiahao, Aug. 2, mareia e H. H. Paleka o Palaualelo k., me Kuaole w. No Kaneohe laua.
MU—KAILEI—Ma Puunui, Aug. 7, mareia e H. H. Paleka o Mu k., me Luika Kailei w.
KAILI—LOKE—Ma Kawaiahao, Aug. 16, mareia e H. H. Paleka o Kaili k., me Loke w. No Paalaa, Waialua laua.
KAHANANUI—KAHOLOKAI—Ma Kawaiahao, Aug. 17, mareia e H. H. Paleka o Kahananui k., me Kaholokai w.
Au g. 1.—Ma Kahana, ua mare ia o Kanekoa k. me Ohumukini w. Na Rev. Kekiokalani. Aug. 14, Eluene Darks k. me Ekekela Naue w. Na Rev. D. Kekiokalani laua i hoohui.
Au g. 5.—Ma Ainakea, Kohala Akau, Hawaii, ua hoohui ia o Kale L. Hapakini (Charles L. Hopkins,) me Miss Abigaila, ke kaikamahine a ka Rev. S. Aiwohi. Na Rev. E. Bond laua i mare.

HANAU.

Iulai 18.—Ma Honokohau, Maui, hanau o Moilaniakalahui w., na L. K. Nahia k., a me Kaonaona w.
Au g. 12.—Ma Waikahalulu, Oahu, hanau o H. Rachel Aea, na Jos. Aea a me Carrie K. Aea.

MAKE.

Au g. 4.—Ma Kealia, Kona Hema, Hawaii, make o Amala k.