Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 38, 16 September 1875 — HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII NIEDA! KA PUUWAI LIONA O KE AUPUNI O KONA MAKUAKANE KE ALII KA MOI LABODA! A ME KE PIO ANA O KE KUPUA GOGONA LAUOHO NAHESA! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII NIEDA! KA PUUWAI LIONA O KE AUPUNI O KONA MAKUAKANE KE ALII KA MOI LABODA! A ME KE PIO ANA O KE KUPUA GOGONA LAUOHO NAHESA!

Hē b« m Aa I HaU.»Uel« 11.

HULI aku la ko ia nei alo i'mua me ke auau o ua kapuai, no ka ntea, ua hoomaopopo aku la keia i ka waiho mai o ka moana kai lipolipo mamua ona, a ike aku ia no hoi i ka nani o ke kuahiwi uliuli i hoonaui ia me na ululaau o kahi mokupuni e ku mai ana i ka waena moaua. I ko ia nei hoea ana aku 1 kaheka. ike koke aku la no leeia i ka waa* pa, e like me ka hai a na luahine. " Ua oiiio ka na laahino i hai mai nei no na mea e pili aoa i%a f u mau mea e ike noi i keia mauawa, koe aku ka hua-

kai maiuna o ka ili-kai a m© ka heM | ana i ke one o keia wahi mokupnai biehie. Ua maalahi mai la kihi i hala mahope, a pehea la ko mua akn iaei. like ana no paha, a he hoohoihoi maka anei, e hoowalewale ana i pae aka ān iiaila, alaila haua ino mai ? Heaha no ka hewa, o ke ala ia i ike a i hoomaopopo ole ia, a ano, ke hoao nei o Nieda e pae ilaila a e noho alii hou maluna o Madnsa, ina aia io ilaila oia," wahi a Nisda. , Kau ako la kona mau wawae maluna 0 ka oneki o ka waapa, a hookuu mai la 1 ke kaula, a oiai keia e hilinai aea mahope, me ke kilohi ana i na nani o luna o ka oneki, e lawe pololei ana ka ihu o ua wahi waapa nei me ka holo launa ole maluna o ka ilikai. " He nani a he hauoli keia i oi pakela ae mamua o na mea i moeuhane ia no ko ke kanaka ola ana, a me he la, o ke aloha no keia o na i-a o ka moana, a ke ehu-kai e kapi mai nei i ko'u mau papalina. Ano, aohe a'u hauoli makemake e āe, ina o ko'n makuahine aloha pu me a'u, a maloko o keia waapa o keia ilikai uliuii hoi o na eheu o keia ahe lau makani huihui, e nanea pu ai maua, a na ka ea waianuhea o kela mau kuahiwi nani e hooluol u i ko maua mau hiolani ana," wahi a Nieda. 0 keia waapa, oia no ka waapa o na luahine e holo ai i ka hookele, a e pae aku ai hoi i ka mokupuni o Madusa. 0 kona oneki ua hana ia mailoko mai o ka ili o kekahi ano laau nani, i uhi ia me ka pela hulu manu omaomao. Ua hoonani pu ia kahi e noho iho ai me na kinohinohi wai gula, a ua hoomalu ia me ka anini lau laau i uhi ia me na pua. laia nei e holo ana maluna o ka ilikai, ua pa mai la ka makani «heahe o ka aiua, pi-o ae lahe wahi anuenue ma kapakai, a helelei pakiko iho la na paka ua. 0 kahi kupanaha loa o keia waapa, oia no ka holo pololei ana me ka pailaka ole ia, e holo ana me ka pololei loa, a aole no i liuliu, kaalo aoa keia malalo o kekahi pali kiekie, a pae loa aku la i uka o ka aina. 1 ko ia nei - hehi ana i ka aina, honi koke aku la ko ia nei ihu i ke ala oaaona 0 na pua, hui aku la ke kiao me ka ea mama, a hoolai hoi na pepeiao i na leo mele lea o na ano mano nani a pau. Mamua nae o ko ia nei kaha ana aku e hele, huli koke mai ia a haawi mai la 1 na hoomaikai ana i kahi waapa i ka i anamai : He waapa wale no oe, aka, he kupanaha kan mau hana. Ualawe maa* lahi mai nei oe ia'u maluna o ka opu o ka hohonu a pae ianakila ma na kapakai | o keia mokupum nani, ā aohe makana e ae a u e haawi ako ai, o ke aloha no a me ka hoomanao mau ana no ka hiki mai o ka maoawa e ae ia mai au e kao hou maluua o kou mau papahela a huli boi lanakila ako." He nani io uo keia wahi molmponi, ua piha i na laao a me ua poa o na ano

& p&u, a e lawe haaheo mao ana ke ahe makani huihui i ke onaona ma na klhi eha o kona O oa manu, aohe lna o ko lakou nani, a o ka helu ekahi hoi ma na mele. Uliuli maikai na mea & pau. Malalo o na )aaa, iwaena hoi o na lau me na pua,e owemalie aoa ka nawe a ka wai o ke kahawai. * Malusa o ke kiekiena o ke kuahiwi kukilakila e ku mai ana mamUa pono o ia nei, e uhi iho ana ka noe, e ane pulou iho anai ka nani o ke kahiko hau o ka mauna. " He moeuhane anei keia? He oiaio anei na hoopomaikai ia au ? O ka Paredaiso nani anei keia a kuu makuahine i ao mau mai ai ia'u? Pehea la e hiki ai ia'u ke hoomaopopo iho i keanoo! ka'u mau mea e ike nei ? He oiaio ao-1 he &ea nana e enemi keia kupua Madusa no kona lili ana a luku hoi i ka poe i e ake ana e hehi i ka lepo o kona home i ; nani. He wpiwai nani keia, a he kule-! ana pono kona e 'kue mai ai ia'u, oiai, 1 f he komo hewa wau, aka, ina e kokua mai na lani, alaila he mea pono iaia e kiai pono, a e paio mai hoi roe ka ikaika, o noho alii auanei ke keiki a Laboda maluna ona, nele ia i ka waiwai ole, a lilo kona home nei i home no Nieda me kona makuahine. Aka, i nele au me ka lanakila ole, a poino hoi malalo o kona ikaika, alaila, aohe a'u kamailio ana, hookahi wale no, oia ka hoomaikai aiia ae i kona pomaikai, a noi ae e ola kuu makuahine, a e hai aku i ka lono, ua poino kana keiki ma na kapakai o ka mokupuni nani a kamahao hoi, a imua hoi 0 ke alo o ke kupna laooho nahesa, oia hoi o Madusa, ka haku maluna o keia nani a'u e makahehi nei," pela o Nieda 1 kalokalo leo nui ae ai, oiai oia iloko o na poluluhi moeuhane o kahoomaopopo ana i na nani mamua o kona mau maka, a me ke onaona hoi o ke ea i kona honi ana aku. Kai aku la ko Nieda mau kapuai imua, e au ana na maka mao a maanei. Komo I aku la malalo o ka malu laau ; a no kona ano maluhiluhi, haule iho la maluna o ka nolunolu o na lau nahele, a he manawa p6koJe, e hui aloha pu ana ia me kona makuahiue-ma ka moeuhaoe. Ua liuliu loa kona hiamoe ana, a i kona pu» oho ana ae, e anoaoo akn imkm lae na|o malalo o ka ilikai. Iho mai la ke* wai anu o ke ahiahi maluna o ke kua» hiwi a iniki hooipo maiia iko ia nei ili, a p«ana ae la keia i na huaolak» hoalohaloha: * Kupanah*! Ki% au malona o bii wahi mokupuni iwaenakonu o km iikmm kai hohonn, be mamao loa mii k* a'o i haalele aku ai m«hop«; • Moia&i hookahi,aaa, aohe lm» —Uhmka mea akoio wahi Mim oioikim&iiHa oei ia'a. Owaa hookohi wak m koio, he anwaaa ilihww m« pepalkm o fca hon)M} a M moimo hot aobo hoaloha kokoke mii»oia ooka hoi koio koololm. ! E ko hanAon koikoi t ko hoopo ooi oo i j ko'o moolpapaKoo, k* hoolaoo ooi oo I na b6oqoq|o k>k« • k«i« mKMm, • w>- j

laila, ke lawe ao ia oe i oo'u. Ke W.we 'la ; ina hiqhio»ā 9 Nleda malana o koo man T eībeo ke noī aku nei an 1 kou lok*>maikai, e paoio ae oe, e ahai ako oialooa o na als kawahawaha o ka ilikai/e pii ako malona o ca knahiwi a iho maīalo o na awaawa, 0 lawe kohana ako malōna o na kala, e alo akn malalo o na lao laau, a e hoanao aka i na papalina o kun makna* hine alohft. E haawi akn i kona manao na omaka wai aloha o kana keiki, e hoona ako i ka pilihaa o kona ponwaī, a 6 hai aka i ka lono, ke hoomanawanai nel an mamnii oka mea a'o iae ai. Ēhai akn iaia, na ike a na lohe an i na mea kapanaha o na ano a paii, na weKweH an a na makahehi no hoi i na mea i httl pa mai ma ka J u haakai, aka, malona ae o na mea a pan, ke iei nei no an i na welina oke aloha mak«a »a ko ? a pnhaka. He hoa hele no'a na hoooN®&& aoa non%a he h&noli hm oo'ii ki ike aoa aku i kooa kino m& ka moeaha&e. Aowe ao I He oiaio anei ka ? o i ike ifc nei ma ka mooohane ? He «iaio aaei *+ «ka kekahi pilkkaA, malmi eaa mai ka lima menepione; o)e o laela Moi ? E na lani, eae mai i keia kanwa o ola no ka manawa kopono ao ka heihoi ako i ka malana o poowai eleele. Aole anet i ana kon« inaina komo ole mamoli o kona hooooa ana mai ia'o ma kei* huakai ? lia oka malamalama o ke ao, a ma ka pooH hoi o ka ke lawe nei ao ika hoohiki paa, aole e ana ka inaina o Nieda a ino i ke koko eleeie o kona poawai," Poliki ae la o Nieda i kona poo, a pil ae la ka ola mao a maanei o kona man papalina. Ua wela kona poowai, a hae hoi kona ioaina. Oiai oia iloko o aa4ki« hio nanea o ka hiamoe, oa ioaa ako la na hiohiona o kona moeohane, e noho ana iloko o kekahi romi pooir«P&ljbiia aaho lejpo we)owel« 9 oa hihi ia kooa maoa»kaetea penawe - lewele, oa na2e«imkeM feleo mi maikai, a e owe mao ana no koaa eha a m» ke aloha no kaoa keiki« Hok» o ko®* ina, oa po<oio ae oiame ka g&a ik* aioha i awili po ia me km M11» i&ok* ila kana mau <dak> m !mina