Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 41, 7 October 1875 — Untitled [ARTICLE]

Ua hookaulua iki ia ka; Moolelo o Paulo a keia pule ae, alaila hoopuka aku. Ua hooinaemae hou ia ae nei ka Em'ma Kuea, a ke hoike mai nei i ka nani. Ua maikai ioa ke Alanui Liliha i ka hoomaemae ia, kupono i na kaa ke holo mai kekahi welau ona a i kekahi. lip 35 Ma na pali hauliuli o kela aoao ke 'lii ka Moi i neia mau la, e hooluolu ana nialalo o iia lau laau o ia huli waonahele. E liookuku ana na Hui Kinipopo ka Uoyal Niue a me ka Paeiiie i ka la 16 o keia malama e hiki mai ana, oia ka Poono. _ _ .IJa pa mai.na' makani ma ke kukukulu komohana, a hoea mai na anu, ka paa oka ihu, ame ka fiva. E malama i ke anu. _ __-; _ __ __ _ : la Kapeua Pan'l. JSu»ith makou e haawi aku nei i ka mahalo, no koua ahonui mau ana mai e hoomakaukau mai i ka papa manawa no llouolulu e puka mau aku nei i kela a me keia pule. Ma ka auiua la o ka Poalua iho nei-i ku mai ai ke kiapa {jloro> Utll y he 20 la mai Kapalakiko īuai. He mau wahi nup'epa kakaikahi ka i loaa mai, hookalii la ka makamaka, aohe nae he wahi mea hou ano nui. O ka lawe leta mua, oia o Kahanu r.o ka Mokupuni o Oahu* ua pau koua lawe.awe ana ma kana hana a he kanaka hou ma koua wahi, oia o Puakeiiau. Nanae hoohikiieie nei ka hauli e na Ulele me ka leo palale o kana o-le. 2' r g*~ Ke hana ia nei he enegini hou ma Ulakoheo, no ka 11ui o Kimo ma, (Camniieli Turton) o Laliaina, he euegini ioi ka uui mamua o na euegini i liana ia maanei. Malaila pu no kahi e hana ia nei he ipuhao puhi ko no ka wiliko o Maui Hikiua. ; _ \Ja komo iloko o ua kuee a me na kaua ; ka hoomalainalama aua o ka aoao lt awaliwali me ua kukui hoopunipuni, a liauwalaau hoi me ka hai.akuli, i kumu e manao aku ai ka hoa paio he lehuielm a lie ikaika ko lakou aoao i oi aku mamua o ko lakou kulana oiaio. E na makamaka, na hoa'loha a nie o'u mau kini mai ka la hiki a i ka la komo, ekolu wale no malama i koe a pae aku kakou i kapa, uoiaila, e liuhu oukou j rne ka makaukau i hooipo hou me ko'u inau kolamu a kui liina hoi ine ka Moolek> hou e hoopuka īa aku ai. 2 Ua loaa mai la makou he lono kaumaha mai Kau mai, e hai mai ana, uo ke ! oki ana o kekahi wahiue Hawaii i kona j jniu ma ka ia -v> ka mahina i hala. O l Kuanoa kona inv>a, a ua oleio ia, he ano ! ptiU;'pulo kona ano, ameheia na iā mai i j iiOA'pouīi i kona noonoo, a lawe ae ia ia i _ k.uia i-la. ! V- •' lloko Oka inikioi a ;m' ke ano pohihihi ka hoonoho anai na l.aa ' ki pau iiiin a uooli'o i manao. He la ia ih ko o ka uukiala keia oihaua he iivouo!u» \ hua ki pau r a ina e hauie a hewa iki p ti<a k i'ni iuiā k< pau hookahi, ke inaiiao lu i uiak, u, i.v i;,v v hiki waio no ; ka !uan.o> \\ v»k< < ai »• i* kekāiu j>oe ke kao. i O ii i k:iii.u:i ak.uuai a u.iauao lo i, a» ielak u i •naa'ia. ; u-a :nai na )iewa o k* i.i ..tso i:.a ka i.kou uihnū*, " koo o dc- } u-u," wa 1 i a \ UU .

Ua hoike ia inai makou e ka makamaka o ka nupepa haole P. C. Advertiser y me kekahi nupepa Nu Zilani, a ma ka lioomaopopo ana, ua ane like loa ke ano oka olelo ana me ko Hawaii nei. E ike ia no ma ko makou keena nei. Eia na hua kumu o ua pepa nei: uHe mea ta enei KOKEKO lIEI ROANGA MO TE WAN t ANGA." I ka Poakahi iho nei ka noho ana oke Kau Kiure Ilawaii. ITa ahai pu ia aku e ka palapala kikoo kiure ko makou K:\kiana Mekia, a ke kalokalo nei na hua kepau o kana ]>ahu, e himeni ana. " O Kamio iho nei ka ia o ia la, Ililinai Puna kalele ia Kau, Aohe hana a ke Kiure, O ke kaupaona like. wale 110." . Ile okoa lioi ke anu mTieele o ke alie makani o ke kulu aumoe, lie niea e hoi neia hui waianuliea o neia mau wehekaiao ; ke hele la a komo i ka poli ka iniki hooipo a ke ahe keliau, e nawe malie ana ke ala onaona o na pua i ka houpo, e hoope ana hoi i ke ea mama o ke kapilala nei mo kona lianu, a ke hoea mai ka malamalama, e ike ia aku ana ka aahu keliau maluna ona lau nahele. Nani! kamahao ! O ka lalau ana i ka pepa uhauha, a hoolilo i ka manawa a ine ka noonoo ma na lapuwale o ia hana, he alanui hoohaahaa ia ike kulana oke kanaka. Po ka la a ao ka po i ka nanea o kahi poe ; ua oi aku ka miuamiua ke haule kekahi hui pepa mamua o ka nele ana i ka paina ahiahi. Ke pepa nei no paha oukou ? Ma kahi ale iki ae no e hoomahui nei me ko lakou la ike ole mai. Ke ole hoi—he aniani he mea noho o ke aka. 23$** O na poino o ka moku hao liavenstondale e ku nei ma kai o Ainahou i hoo.kuiai me ka mokuahi Ci/phrenes, uapaa liou, mamuli o ka mikioi o na paahana nia ka oihana hao a me na kaniana moku, a i keia la e holo aku ai 110 Kapalakiko. Oka hoopii poho a kbna Kapena i ka mokuahi $10,000, ua apono ia e ka Lunakanawai Kiekie, aka ua hoopii hou ka aoao pale imua o na Lunakanawai Ekolu o ka Aha Kiekie, !kW Ua olelo ia o ka la 7 o keia mahina ka la a ka mokumahu l'Weo ele Gama o ka laina hou e haaiele aku ai ia Kapalakiko no keia awa, a lioio loa aku i na Pannlaau o Auseteralia, a mawaena o na la 14 ame 10 eku mai ai. O kahuakai mua keia a keia mokumahu ma keia ala ; e liolo ana i Sidane e hoomakaukau no ka holo mau ana ma keia mahina ae, malalo o ae-like me ia aupuni. Ile maumahina ike mokuahi piuepine ae keia, a hiki i kDekemal>a, he elua a oi o ka mahiua. Ma ka Kilauea huakai hope h>a mai nei, ua lawe inai oia uia koua oneki i kekahi pupule, a i ka aneane ana inai e pili loa i ka uwapo, ua lele aku la ua puptile la iloko o ke kai, ike ia i ka walaau aua inai; e ole nae ia auau kai oke awa o Kou. — Ma ia y>o hookahi no, ua haule pu iho uo kekahi kamaaina o kakou neiiloko o ke kai, o Loke o ka pa p:\pa o Waiia, i hooke ia e kauaka ma ka uwapo i ka wa i ku mai ai ke J\'*laut a l \ Uluniahiehie na hale kaai i neia niau la iho uei. Ke hele la a '■ Pihkia ka ul ii ka liooke aua manu, ?v i ka ua mea o ka pilia. Me he hale meli Uka liale kuai kihi alauui Papu o Ake i«a, a o ka haawi wale niai uo koe o n v apa lole i ka ua mea oke emi o ke kuunikuai. Na ia hui lalau ai i hoala ke k\iai makepouo ana i ua aa!iu uaui. papau pu ue kekahi mau hui e ae. "No lu-a niāi nei kou palaka huluhulu nani/* " Kahaha! N'a kahi o Ake 1 . i t Mouikahaae," " lleaha aku nei ke k.miukuai V 110 dala hapaha, manuahi ka līiinaka v " K holo, e hiiu,n nui aim kn li mu i ka hale ke.ai. a hoi paolo aua ku ta~ iiuu IL oi u«\ oka haawm» makaua wale no koe o ua **hu.

..■v.BSFV.-" Pohu malino ke kai o ka moana," waln a kekahi makamaka maluna niai o ke kuna Mm. Haalele aku ia Kahului i ka auina la o ka Poaono, pili i ka uwapo o Kou nei i ka liora 7 o ke kakahiaka Poalua. Elua la me ka hapa, kē ana ana i ka hohonu o ka moana, a ekolu hoi po ka helu ana i ka huina o na hoku. " Ua aneane au e noi i ke kapena e pu-a i na pea, kuu i ka heleuma, a e kali no ka hoea mai o ka m. h. 1876," wahi a kekah: hoa maluna mai o ka Nene Aukai. O ka naue haaheo ka ke Kilauea iloko o neia mau la pohu. Owai la ka mea nana e hoole ka maalahi o ka mokumahu ? Hc mea maopopo, e o ana na lima a ielua o kela mau uiakamaka maluna ae, ina o ka hoomau ana aku i ka mokumahu ka ninau. Na mka iiou o Waianae.—Ua lohe wale ia mai ka apana o Waianne, ke hana nei ia apana i ka ona, na kane a me na wahine a me na keiki, ma na kula a ina na hale, a e walaau imi ana mahope iho o ka napoo ana o ka la. O ka poe naaimo kekalii ma ia hana uso ole; auhea la na makai ? auhea la ka iunamakai o ia apana ? ka mea hoi nana e hoomalu ia hana pono ole. Malia paha, no ke kaawale o keia apana, a kaawale o Ewa, kahi o na makai i hiki ole ai ke hoomalu. Ina pela, ua oi loa aku'ka pono e hooholo keia kau ahaolelo ae i kanawai e hookaawale i kela apana i apana okoa, e like me mamua, a e koho ia i lunakalnawai okoa, a i ole i hope | lunakanawai, a e mahele ia ka uku maka- | hiki o ia apana, o Ewa, a rne Waimea, no Waianae kekahli hapa. A oia p:\ha ka mea e hoomalu pono ia ai na hana ano hoohaunaele a hoole kanawai o ke aupuni/; Ina aole .pela, alaila, e hoeueu mai ka luj nakawai, a nie' ka luuamakai o kela mau | apana. Mkueu. j Hamau! lloolohk.— u Puhi ka pu oui kou, I lohe ko ke ao." lleaha keia ? Ua j | loaa i ke Jy«okoa o ka Poaonp iho nei ke- | liahi olelo ikai/eu loa e pane ana ia, Kua- ! aina iloko o ka Laiii i llawaii. Akahi no | makou a ike he U puhi pu" ke Kiwkoa no j ka niea nana ia olelo pane, a oiai ua kani | kana pu, ke kau leo aku nei makon i na ] mea a pau e hooinakaukau mua no kela I <4 olelo ikaika loa"- e hiki mai ana. Ke j makau nei makou no Kuaaina o make ke j halawai me ia u olelo ikaika loa." A he ] wahi hopohopo iki no hoi ko makou no j makou iho, aole i hai e ia mai ka paI lena o ka ikaika o keia olelo pane; ua Hai | wale ia mai no he " ikaika loa Nolaila, hamau kakou, a e hoolohe. I — Ma ia pepa hookahi no i ike iho ai \ inakou i ka manao hoohenehene a uAloj ha-hoomana-oiaio," me kana mau kuhikuhi iloko o ka Oielo a ke Akua. Ua ike nia- \ kou i kela kanaka, a me ke kumu o koiii kakau ana i kela inanao. A he mahalo ko makou no ke J\uokoa % no kona wehe aua i kona inau kolamu i ka poe uuu lapuwale e like me ia; oiai nia ia mea, ke wehe loa ae nei oia i kona koloka liookamaui i me ka hoike i kona auo maoli—pau kuhi- < iievva. Mahope o ko inakou heluhelu ana I i kela niau v>l» i Io; hooheiiehone i ka Pono, ! huli ae la makou a naua i ka haawina Kula Sahaii nia ka aoao eha o na Kaokoa l la, a hoomanao |ho la makou i na ninan a ! Panlo. I Vhea la hoi o kohu like ai ka m.v j lainiilāaia me pouīi u Hoaha hoi ka niauao hookahi *Mia o Kr»sto me Heliala Hoou a Kr. — Ui \vaiht> mai nei o S. T, Kaieipahoa ia'u i luH>ia uo kaua mea i Ihh>laha aku nei e pili aua i ka jH»|K*hi lumumi- ; uoino ana a ka Uunamakaio llouuaula nei i u»a Ulupaiakua i kekahi keiki, o Kailianu ' kona iuvva. Nolaila, m&muā o ko % « hinua\ a«a nkn i kana, e ltai aku «o au i ko*u j l>he oiaio no ke!a haiia kue a uhaki i ke ' kauawau ' Aia ma kekahi o ua la i aui o keia i haiia mai ia\i ka loho vūaio ' i lAoii* ia mai hoi e kekahi i tk*maka % " *'l ho; i psuMe uui ai no ka oiaio o ka laV'M< oMo ; u.i hti«A mai ia\i % ua hili ua mHamakai l.i he 3v> hu:pa hahau iio iualu !

-> ;;j uih l 11 ; 1 ;' 1^- ...; i^"^ ;;u«ww.j ; na o ka nui kino o Kaiiiana, a «a hoiiim ao ua keiki la, aohe tme he mea nana i hoolohe mai kona leo e utre ana i ka eha, i kahea ae ai i kokua. Oia iho -la ka'u hooia no ka hoolaha aS. T. Kaleipahoa. Ke lana nei ko'u manao, aole loa e hiki i ua lunamakai la ke hoole i keia, ina nae he keonimana oiaio oia. Aka, ina e hoole ana oia, alaila, e wehe makou i ko makou papale biva, a kunou hoohenehene aku i ke kanaka hiki ole ke hai ika oiaio. Me ka mahalo. li. W. Wilcox. Honuaula, Maui, Sept. 24, 1875.