Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 44, 28 October 1875 — Untitled [ARTICLE]

I keia Poakahi ae e haalele mai ai ke Kilauea no ke kaapuni ana ia Hawaii,

■ .O ka Poakolu ekolu o Nov., oia ka ia e hala wai ai ka Aha Lunakahiko o ka Mokupuni o Maui ma Waiiuku.

. E paa ana ke alanui o Waikiki, mai ke kihi alanui Moi aka o Pawaa, i keia Poalinia ae, no ka hana hou ana.

Ke holo nei ka hana no na hoomakaukau ana no ka malama ana i ka la hanau o ka Moi, oi.i ka la 16 o keia mahina ae. He mau lealea a nui waie ina kai o Ainahou ko ia la.

E hooa ' mai ana he moku me v ka Ahahui Keaka Lio Nui o W ilson i keia mau la īiio. Ilookahi paha mahina e noho ai ia nei, a holo aka, me ka lawe pu aku i na wahi kenikeni au e Ilawaii.

O ke kanaka i hana i ka hewa, a ike, ā kaumaha, a mihi no ia hewa, ua hoike oia i kona kulana oi pakela ae maluna o ke kanaka i hana i ka hewa, a hoomau aku no i ka hewa, me ka menemene ole.

Ua loaa aku kekahi haole hoao iiolomaln ma. ka pee ana malalo o ka oneki o ka moku. U' O. Purke i kekahi la o ka pule i hala iho nei, aka, ua miki e aku la no nae na'mnkai 110 ka hemahēina, a nolio hou ana i uka nei.

I keknhi la o ka pule i liala iho nei, ua haule iho la kekahi luahine ma ke alanni Paiama a make loa. He mai kuhewa paha. Aloha ino ia, malaiia i hooia ia'i na olelo, "He kau ko na pua e mohala'i, na lau he manawa, e helelei ai, aka, nou na manawa a n, eka make."

Na kekahi makamaka i hai mai no ke nahu ia'na o kekahi wahi kaikaniahine opio ma Waikahaiulu i ke Sabati iho nei, e kekahi ilio, a mai poino, e ole e ike kokeia. He mea pouo ka malama loa ia o na ilio o keia a:u>. mai he mea poino ke nahu a ka ilio huhu.

Ua mauie iho o D. Kahulumanu ma kc :>laniii makawanaao Poaonoihonei, oiai oia e liele mai ana e ku i kana wati, e like me ka■ moa mau ma ia oihana he makai, a he mau miuute pokoie mahope iho, ma-ke loa iho la. Oke ano oka mai aole i maopopo. ua īnanaoia nae he mai kuhewa.

•" l'au i ka pane a hoopaiia kekahi poe pepa pili waiwAi ina kekahi po o ka pule i hala. M:ui:iU» r nui ko makou ika makaala o iia makai. lva aku no, eia ae no. E pulumi aku i neia hana ino hoilihune a lapnwale O ntakou me oukou e na kiai maluhia. a hiki i ka neo ana o keia poe i i:ohv.ii e ka u:n e » ka hana lapnwale. I-', ? He h i u'ii hui kni makuna ia ena Hni Uoo!e Waiona o keia kiona ma ke ahiahi l\» .o u- iuo "< i. a ua malama ia n;e ka lawa o i.a ii u aua no ka maluhia a ire ka leaie.v. Ue aloha na ka Hui i'hima ThuU\ Helu 1. i ka Hni Kmma, Heln I a lwuo'i. un ai i ua mea om\ ua i?m i ka wai lr.iih-.si. ua huiahula me ke ak vheU\ a ua hiamoe ka po a a'.a ae me ke p v »o uiaiww, a n«e ka uu»akaka r.i"<i«vai oka l a oi nku ia īuamua o ka mea i o ia. a haukae ikapo a »e. He anaiua hui nm Ve n a»atna iii na ma ka |\ v Ii» o Novevv:Uvv eh ki rv\-. \\\%. liuua eVa h «na maikai, a ianakHa.

Ua puiwa ae ka lio o kekalii kaikamahine haole ma ka Emma Kuea, i ka wa a ka Bana e puhi ohe ana, i ke ahiahi Poaono iho nei, a i ka wa a ka lio e anapuu ana, me ka owaowala, ua lele mai lā fcē~ kaikamahiiie me ka mama a kaawale mai kona lio mai. Ina i ane makau a lohi iki, ina paha ua loohia ia e kekahi poino, aka, ua mama loa me ka makau ole, a ua maalahi, aohe wahi i poino.

Eka makam; ka ! TJa palaka auanei oe ? E holoi i kou lima paumaele, e hoomaemaea kou kina awahia, a e hoi hou ae malalo o na eheu malumalu a lanakila o ka maluhia. Ua ai aua inu i ke kino o kou Kaiahala; a mai palaka, e ka makamaka ia oe iho; i kou kulana i hala ; kou kulana ano; a i kou kulana e hiki mai ana. E hoomanao, o ka haulehia ana mai ia kulana kilakila mai, aohe honua. E hoomajiao nou iho, a na hai e ia hai.

1 keia pule e wehe ia'i na ipuka o ka Halekuai lole hou o Mr. C. J. Murphy, ma ke Alanui Papu, makai iho o ka hale kahi umiumi. He malihini oia mawaena o kakou, aka, he kamaaina nae ma kana mau hana, a o'ka hele imua kona kahua ma kana hana. He mau hana ano hou kekahi o na mea hoonani hale malaila, i hana wiaiau ia me ke akamai e kana- wahine Mrs. C. J. M.urphy. E kipa ae a e ike no no oukou iho e na makamaka, o ka hai wale aku no keia.

Iloko o ka pule hookahi i liala ae nei ua looliia ia iho la o Mr. E. Gr. Adderly, (haole huinu noho kahiko e noho nei ma Monikahaae,) me kekahi eha ma kona umauma, me ke ano mama no nae. I nehinei, ua ike ia'ku e hele ae aua i kaua hana, a i keia kakahiaka nui, ua loaa aku oiaiwaena o kona pn, e moe ana iluna ke alo, ua nalo ke aho, ua huihui a oolea kona kino. He 60 aoi ona makahiki. Hala hou he kamaaina kahiko i hele maiihini mai i na ia opio o Hawaii!

Ua lohe makou no ka hana a kekahi kumu kula o keia kulanakauhale. Ua ike pono ia oia e haalele ana i kana oihana i na la kula, a hele aku la ma kahi e e pepa uhau ai, a hala hemau hora, alaila hoi mai la a hoopau ike kula. Heaha keia F Oka hana anei keia a ke kumukulA ? Ao ka hana anei aka mahuna awa ? Ke manao nei makoii, ua kupono ole i ke kumukula ke hana pela, a o ka imi ana aka la iio paha ia a ka awa i kona mau aumakua ia Haukae ina.

* O Kaua-i ka inoa o kekahi makai 0 ke kulanakauhale nei i na lai hala ae nei. He kanaka oia i hilinai nui ia no kona kupotio ma kona kulana, he mikiala, he kiai pololei, a he hana pouo, aka, i ke awakea 1 Poiaha o ka pule i hala iho nei, na lawe ia ! aku ia a hoopaa ia ma kahi ana i iawe mau nei i ka poe kana hewa. Ua lalau ia i ke kiaha waiona, a ua pupule a ku i ka hoohilahila kana mau haiia. K noke aua i ka peku, ke kni, ka namu a me na olelo ino; a lawe ia'ku la ia e kona mau hoa hana a hoopia ia maloko o ka rumi hookipa o ka ; poe hewa, a wiLiia ae la ke ki nui a paa aku j la he pio. Miuaeuina makou nona, aka, ua | liewa oia. a o k v ke kanawai ka hoopaiolei | ana i na hewa i kue i koua mau loiua. He j k \uaka niuik u keia i hoolilo ia he lapuI wale e ke kiaha rama, a aole anei ia e hai ana i kahi i loaa ai iaia ka oueuii naua i hoolapuwale iaia iho Lawe aku la kekahi wahine ma ! Kikih ile ae nei, he elua mau kane manua- | hi a hiki i kā h'ale, a hoea ana imua o ke i kaue inait», a i ka ike nna mai o ke kane i j keia liana a kaua wahine, ua pono ole kona 1 m:mao, a p \ne aku. " Auhea oe e kuu wahine, ao!e o'u maketnake i keia hana au, he 1 px>MO oe e k-piku aku i kela mau !iei Inu--1 k.ie e hele." Kulikuli v>e," wahi a ke koa 'wahine, aole on kuleana, aole ou maua. j 1 [e:\ha oe ? Mi ka Uikinaki. lle mau nea ' haukae iho nei ka ka'u mati kane i keia ' wahi k i.iaka l:\puwale," Kn ae la ke kaue i man 1 a hele aku la nve Va hilahila i awiliia 1 me ke kauiuaha, a o ka wahine hoi noho iuo la me ka lealea lapuwaie, ō līaukae ma, e hilinai ana laua me ka heheue o na akn, " jv\ha owau kalū malaiU, ina la ua hiamoe lakou iloko o ka halealii v> Alika ia po, a jvuna aku kakahiaka i na \l.i jv\akai a ka Aekv\ miko wahi a 1 kah. IHUIuU Ue Auwe ka hilahiia ole v» ke'.a wahiue. a nvahav»i hvM v> Haukae

Ua loaa mai ia makon he leta mai a A. J, S. Kaawa mai o Kalanpapa, Molokai, a penei kana mauolelo : " Eiakamea hou niaanei iloko onala i hala ? ma ka Poalima, la 8 o Okatoba, ku mai la ka moku manuwa Beritania io makou nei. A lele mai ; la ke kauka e ike iko makou ano mai, a lawelawe maoli me kona mau lima elua; a hai i ka poe lohe o makou i ka olelo haole, O keia mai, aole keia he mai lebera, o keia ano mai; he pala me ke kaokao. O keia mai he mai lele ole, he mai ola no ke lapaau kuponoia eke kauka. Auhea ko oukou kauka ? Aole o makou kauka. Olelo mai kela ia makou, ua hoolei ia mai oukou ia nei e make wale no. Olelo hou ke kauka ia makou, o ka mai lebera a'u i ike ai, aia ma Inia, oia maoli ke ano o ka mai lebera, wahi a ua kauka nei."

Ma ke ahiahi Poaono i hala iho nei, ua hopu ia kekahi kaa holo lealea no ka hoomainoino holoholona. Ua piha ke kaa i na ohua, a i ka hoomaopopo aku, ua ane like me ke Kilanea o na la ku mai. Ua hele ka lio a luhi, me kela mau tausani paona o na ohua, na paona hoi o ke kaa me na ili, a o ka uwepa hoomaha ole a ke kahu-lio, aole o kana mai ka make. Ua kamailio pinepine makou i keia mea, a ke mahalo nei no ka hoomaka ana o na makai e hooko pono i ke kuhikuhi a ke kanawai no ka mea hoomainoino holoholona. Eia aku no, a lehulehu wale oia ano. Maluna o kekahi kaa kikane i ke ahiahi Poakahi iho nei, he 20 p;ihu pnna nona na paonā i aneane 200 pakahi, ekolu kanaka, a meka uwepa, e huki hoomanawanui ae ana kekahi lio. Ke hui pu me ke kaumaha o ke kaa, ua aneane liiki aku i 6000 paona. O ka hoomainoino holoholona hea hou ia ? E noho ana no ka ona kaa me ka uwepa, a e noke ana ika liili. Oka pepehi holohoiona hea aku ia ?