Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 44, 28 October 1875 — Na Apana o Wahikapuniu. [ARTICLE]

Na Apana o Wahikapuniu.

E ka Lahui Hawaii ; Aloha oe :-rHe wahi ukaua ka'u e hookomo aku ma kekahi o Jkou mau keena, a uau ia e ahai mama aku imua o na olohe naauao e haka mai Ia na maka, mai ka la puka i Haehae, aka welona i Lehua. Eia mai na Apana 0 Wahikapuniu : Apana I.—Mai ka Pukuniahi Helu 1 mai o ka Bateri o Puowaina, ua ki ia kekahi poka (cannon-ball;) a hala na sekona he 13, haule aku la i ka nuku o Puuloa; a o ka momenetu i ili ai ka poka i ka honua, 1,2501b5; Eia ka niuau,—lleaha ke ana-waena oka poka ? A ehia paoua kona kaumaha, ina he east-iron ? Apana < l. —O ka baluna i hooleleia'i maloko o ka Pa Hoikeike Nui o Kapalakiko, (\Voodwarda, Garden,) ua hookele ia aku no ia mamuli o ke akamai o ke Kapena (haole Farani;) lele aku la ua haluna la a lana iloko o ke ea, me ka lioomau ia o kona niolio i ka hikina; eia nae, alawa ae la ua Kapena nei a ike i ka barometa, e iho ana ka wai dala (qu*cksilver,) ilalo he 16.9 iniha ; a o ke ana-wela (Temperature) ia manawa, he 15° Fahrenheit, eia kauinau: Heaha ke kiekie o ua baluna la mai ka honua ae ? Apana 3. —Ana iho la kekahi pake i ka loa o kona niau maiao lima, (nail,) a loaa he 2 iniha pakahi, eia ka ninau,—A hala na la he 19 raa ia hope aku, alaila, ehia la milimeta ka loihi o ka maiao o ua pake la? Apaiia 4. —O ke ana-waena oka ' tly"wheel o ka enegini hana-palua (doubleacting engine) o Amauulu i Hilo, he 80 kapuai, a o kona velocity he 28 kap. i ka minute ; a o ka ikaika o ua enegini la, ua like me na ikaika-lio he 80 ; a makemake iho la ka ona o ua enegini la e hooemi iho 1 ka velocity o ka tly-wheol i 25 kap. i ka minute, eia ka ninau,—Ehia la tona hao e hoohui ia aku ai me ka fly-whceU a emi kona velocity i 25 kap. i ka minute. Apana 5.—1 ka la 15 o Feb; m. n. 1849, hiki aku la ka Emepera Uilama ma ka aoao komohana o ka nniliwai Khine, s makemake iho la ua Emopera la e ike i ka laula o ua muliwai la, nolaila, kukulu ilio la ia lie pahu hae llelu l ma keia kae o ka nmliwai, i laina pololoi ai ia ine 'ke kumu paina e ku mai ana ma kela kapa o ka muiiwai; a pii aku la ua EmojH 4 ra la ma ka akau |K>noi, ma ka laina polok i loa mai ka pahu liao aku v he kaulahao, kukulu hou ilvo la ia he pahu liae Helu 2; a i>ii hou aku la no ia e hoom&u ana i ka akau potu\i, he 10 kaulahao, a kukulu iho la i ka pahu hae Helu o; a mailaila aku hole ike komohana he 10 kaulahao» ku ua Euiepera noi a naua m&i la i ka jM>lolei, mai kahi ana o ku ana a hiki i ka jvahu hay Iklu % a hiki loa hoi i ke piina e ku ana ma kelaaoao o ka muliwai, ike iho la ia ua pololei* ua hele a kohu lveediue, eia ka ninauO ka la ia ? A ehia la kaulahao ka laula o ka muliwai o Khino? O keia ka Mahele Mua o na Apana o Wahika] pnniu.—Me ka lana o ka manao * ok»oka liilii uiai ana ik\ ī Me ka Mahalo, I Atr«A Kkki laihaolk, INina, 11, 15, I^7\