Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 46, 11 November 1875 — Page 4

Page PDF (980.16 KB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAAWINA.
Nov. 28.—Ie su ma ke Kea.—Ioane 19:25—30.

25 Ku ae la ma ke kea o Iesu kona makuwahine, a me ka hoahanau o kona makuwahine, o Maria ka wahine a Kelopa, a me Maria Magedalene.
26 Ike mai la o Iesu i ka makuwahine, a me ka haumana ana i aloha ai e ku ana, i mai la ia i kona makuwahine, E ka wahine, e nana i kau keiki!
27 Alaila i mai la ia i ka haumana, E nana i kou makuwahine! A mai ia hora mai hookipa aku la ua haumana la ia ia ma kona hale iho.
28 Mahope ae la, ike iho la o Iesu, ua pau na mea i ka hanaia, i mai la ia, i ko ai ka palapala hemolele, Ua makewai au.
29 E waiho ana ilaila kekahi ipu, ua piha i ka vinega: a hoopiha iho la lakou i ka huahuakai i ka vinega, a kau aku la ma ka laau husopa, a hoopa aku la i kona waha.
30 A loaa ia Iesu ka vine ga, i mai la ia, Pau aku la! a kulou iho la kona poo, a kuu aku ia i ka uhane.

———:o:———

Haalele kakou ia Pilato e hooikaika ana e ae na Iudaio iaia e kookuu aku ia Iusu i ole oia e make. A ma keia mokuna 19 e hooikaika hou ana no oia e hookuu aku ia Iesu, no ka mea, aole i loaa ka hewa e make ai oia. Makehewa nae kona hooikaika ana. Ua mau ke kahea ana o na Iudaio, e kau iaia ma ke kea, e kau iaia ma ke kea. A, ae oia i ko lakou manao, me ka olelo nae, aole o'u hala i ke koko o keia kanaka pono, ia oukou aku no ia. Mataio 27:24.
A lawe lakou ia Iesu i ka puu o Kalevari, Kaiwipoo, a o Gole gota kekahi mau inoa. Na Iesu nae i amo i ka laau kea, he laau kaumaha loa ia, me ke kokuaia e kekahi malihini no Kurene, Simona kona inoa, Luka 23:26. A hiki lakou ia Kalevari, wehe lakou i ka lole o Iesu, makia i kona mau lima me ona mau wawae i ke kuihao a paa i ka laau kea, na lima ma ka laau moe maluna, na wawae ma ka laau kupono. Aole Iesu i oni iki, aole huhu, aole hooikaika e pakele aku. Alaila, hoala lakou i ka laau kea iluna, a hoopaa ia malalo i ole e hina.
P. 25. E ku kokoke ana kekahi poe i ke kea, e nana ana i keia mea kupanaha e nana ana kekahi a heluhelu i ka palapala e kau ana maluna ae o Iesu, ma ka olelo Helene, Roma, Hebera, "O Iesu no Nazareta ke Alii o na Iudaio." A o kekahi poe, e hooluliluli hoomaewaewa ana i ko lakou mau poo, e hooaikola ana ia Iesu, a e lohe ana kekahi poe i ka Iesu pule. E ka Makua, e kala mai oe ia lakou, a me keia kahea ana, E kuu Akua, e kuu Akua, no ke aha la oe i haalele mai ai ia'u? A lohe kekahi i ka hoino ana o kekahi powa ia Iesu, a i ka mihi a me ka pule ana o kekahi powa, me ko Iesu pane ana, ma keia la e komo pu ae me a'u iloko o Paredaiso. He mau wahine kekahi e ku ana ma ke kea, a he houmana kekahi, ka mea a Iesu i aloha nui ai. Owai keia mau wahine a me keia haumana? Owai ka makuwahina o keia haumana? Aia mahea Petero me na haumana e ae?
P. 26, 27. Heaha ka Iesu olelo hooluolu na kona makuwahine? a me kana olelo paipai i kela haumana? Pehea hoi i hana'i ia haumana? Kupanaha! aia no Iesu iloko o ka eha lua ole, e lohe ana i na olelo hoino, hoomaewaewa, e ike ana i na kea e puunaue ana i kekahi mau lole ona, a e hailona ana no kekahi, e hoomanao ana nae Iesu i kona makuwahine,a e kauoha ana nona. Aole ona manao ma na olelo a hana ino ana iaia malalo ae ona. He kumu hoohalike ia na kakou.
P. 28—30. Ua kokoke loa ka hopena, e make ana Iesu e like loa me ka lawehala, me na eha he nui e pili ana i ka lawehala e kau ana ma ke kea. O ka makewai kekahi pilikia nui ke ane lilo aku ka uhane. Ua loaa ia mea ia Iesu. A, olelo, ua makewai au. Heaha ka mea inu i haawi ia aku iaia? Mahea ka wanana i hooko ia? Hal. 69:21. I ko Iesu inu ana, heaha kana olelo hope? a me ka hua pule? Luka 23:46. Na ouli weliweli, heaha? He make kupanaha lua ole keia. Aole anei i hiki ia Iesu ke pale aku? No ke aha ke pale ole? Heluhelu. Isaia 53:4—6. 1 Petero 2:21—25 ; 3:18. Heaha ko kakou pono? E manaoio ia Iesu i ola ; a e kokua i ka hoolaha ana'ku i kona make ana i na wahi a pau, i lohe a manaoio, a ola ka lehulehu.

He moolelo no Paulo.
HELU 10.

          I kona bapetizo ia ana, kono ikaika mai la oia i na poe Misionari e noho ma kona hale. He kumu hoohalike nani keia no ka hookipa Karistiano ana, i hoomahui, a i hana pinepine ia hoi e na Ekalesia mua.
          Ua noho lakou ma Pilipi no na la he nui, e hooikaika akahele ana i ka lakou hana me ke kue ole ia mai, a e hui mai ana hoi na kane a me na wahine i ka Ekalesia. Ua akaka keia ma Oihana 16 : 40, kahi i hoike ia mai ai no "na hoahanau." Aka aole nae lakou i pakele i ka hoomaau ia. O kekahi kaikamahine kauwa nana i hoowaiwai kona mau haku ma kana kilokilo ana, e hahai ana oia ia Paulo a me kona mau hoa i kela la keia la i kahi e pule ai, me ke kahea aku, o keia poe kanaka he poe kauwa lakou na ke Akua Kiekie Loa, na lakou no i hoike mai ia kakou i ke ala o ke ola. "E like me ka ike ana o na daimonio ia Iesu" o ka mea Hemolele a ke Akua" (Luka 4:34) pela no hoi i ike ai lakou i kana mau lunaolelo he mau kauwa na ke Akua. Mahope mai, ana ae la o Paulo a uiha hoi no ka hoopuka pinepine i keia mau huaolelo, olelo aku la oia i ka uhane, "Ke kauoha aku nei au ia oe ma ka inoa o Iesu Karisto, e puka mai mawaho ona." Puka mai la ka uhane iwaho ona, aole he hiki i ua kaikamahine kauwa la ke kilokilo hou.
         
I ka ike koke ana o na haku o ua kaikamahine nei, ua hala ko laua manaolana no ka mea e waiwai ai, huhu iho la lakou, a hopu ia iho la o Paulo a me Sila, a kauo ia aku la laua imua o na lunakanawai. Ua hoahewa aku la lakou ia laua no ka hoohaunaele i ke kulanakauhale, me ka hoohuli e ana i na lunakanawai e kue ia laua. Ua kapaia mai la laua he mau Iudaio, me ka hoino aku a hoowahawaha hoi ia lahui. He wahahee nae keia mau olelo hoahewa, no ka mea, aole i hoohaunaele na Misionari ma kahi ano e ae; aole no hoi he hoike i lawe ia mai e hooia ia ai ka hoopii. Aka, ua huhu nui loa ka ahakanaka; a ua huhu pu hoi me na lunakanawai, e like la me ka poe hoohaunaele, kauoha mai la e haehae ia na kapa komo o na paahao, a e hahau ia laua.
          O keia hahau ia ana me na laaua, he hoopai weliweli; no ka mea, ua momoe iho la na maawe he nui o ka hauna maluna o ko laua mau kino, a me he la no hoi, no ka lawa ole iho la paha ia hoopai ana, ua hahao ia aku la laua iloko lilo o ka hale paahao, a ua hoopaa ia iho la ko laua mau wawae ma ka laau kupee,—he oihana i oi aku ka walohia e ane hiki ole ai ia kakou ke hoohalike ae; oiai ko laua mau kua e maaweawe ana i na hauna mainoino, ua hoopaa ia iho la ko laua mau kino, a hiki ole ke oni ae, "Ua hoomaau ia mai makou, aole nae i haalele ia; ua kulaina mai makou, aole hoi i make." (II Kor. 4:9.) Aole i haalele ia; no ka mea, o ka Haku Iesu pu no me laua, ua piha ko laua mau puuwai i ka maluhia o ka lani, nolaila, ua haawi pau aku laua i ko laua hauoli maloko o na mele hoonani. Aole loa i loaa mua i na paia o ua hale paahao nei na leo kupinai i like me keia ; a heaha la hoi ka manao o na poe paahao, oiai lakou e hoolohe mai ana?
         
I ke aumoe keia mele ana, a ia lakou no e hoolohe mai ana, lohe ia aku la ka ne-i owe ana, hoomaka ae la ka hale paahao e nauweuwe a hamama ae la na puka, a hemo wale ae la hoi kela a me keia pio mai kona mau kupee mai i paa ai. Ma keia manawa i ala ae ai ka lima paahao, a ike aku la i ka hamama o na ipuka, manao iho la ia, ua mahuka aku na paahao. Nolaila, unuhi ae la oia i kana pahikaua, a anehe ae la e pepehi iaia iho; no ka mea ma ke kanawai o Roma, he make ka hoopai no ka hoopakele ana i na paahao. Aka, ike e mai la o Paulo i kona manao ana pela, kahea mai la ia me ka leo nui, "Mai hana ino oe ia oe iho, no ka mea, eia no makou a pau." He wahi mea kahaha no hoi ka mahuka ole ana o na paahao, oiai ka wa kupono no lakou e mahuka ai. He oiaio, ua hoopiliaiku ia lakou e ke olai a me na mea i ukali mai mahope. Waiho ae la ka luna paahao i kana pahikaua, kahea aku la i kukui, a awiwi aku la iloko lilo o ka hale paahao, lawe mai la ia Paulo a me Sila iwaho. I keia manawa no hoi i manao iho ai oia, he mau kauwa laua na ke Akua Kiekie Loa, e like me ka hoopuka pinepine ana a ke kaikamahine kauwa, a kau hou mai la ka makau iloko o kona naau, no kona hana hewa loa ana aku i ke Akua Kiekie Loa, mamuli o ka hoomainoino ana i kana mau kauwa ; ninau aku la oia me ka iini nui, "Heaha ka'u e hana ai i ola au?"
(Aole i pau.)

          OLELO HOPE LOA.—E na hoa 'loha o'u. O ka olelo hope loa keia a wai? Aole anei ka olelo hope loa a ka Mea nona ke aloha ana i na uhane o kanaka. Heaha la ia mau olelo hope loa, wahi a kekahi. Penei :—"A hiki wale aku i ke kihi o ka honua." Oihana 1 : 8. He hoike, ka , no Iesu Karisto. Owai la? Aole anei na haumana na Karisto? Pela no. Ano e ka noonoo ana o Kristo i ka pomaikai o hai. Aole ona manao nui i kona pomaikai iho. Aole anei ia he kumu hoohalike no kona poe haumana? Oia iho la. Ina pela, pehea la ka poe imi wale aku i ko lakou pomaikai iho, aole i ka pomaikai o hai. Ua like anei lakou me ko lakou kumu? Aole. Aole loa, no ka mea, nana i olelo mai. "A e lilo auanei oukou i poe hoike no'u ma Ierusalema, a ma Iudaia a pau a me Samaria, a hiki wale aku i ke kihi o ka honua. A oki ae la kana olelo ana ia mau mea, na ke ao no ia i apo mai, mai ko lakou mau maka aku. Oiaio iho la, aole e hoi hou mai kela i ka honua nei a pau kela mau olelo i ka hookoia. Penei kana:—"E hai ia aku no ka Euanelio no ke aupuni ma na wahi au-kanaka a pau, i mea e ike ai na lahui kanaka a pau; alaila iho e hiki mai ka hopena." Pehea la oukou, e na hoa'loha o'u, he poe hoike anei oukou nona?

No ka Make ana o Kenoi Lews.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Ma ka la 14 o keia mahina i hala iho nei, ma Pukoo, Molokai, ua make emoole o Keoni Lews, hookahi la hookahi po; ma ka ike a kona kauka, he mai lele i kapa ia he korela. Ua hanau ia oia ma ka la 26 o Feberuari o keia makahiki no; ua kaumaha luuluu kona mau makua, nolaila, ua haku iho i wahi kanikau nona:
          Kanikau la he aloha
          Nou no e Keoni Lews,
          Ua wehe mai oe,
          I ka pili me ka makua,
          Ke noho u nei makou,
          Me ke kaumaha luuluu,
          I kou haalele ana mai,
          I ka poli pumehana o ka makua,
          Aloha mai kuu lei kuu kama,
          Kamalei hoi a ka makua,
          O kuu mea laha ole he keiki,
          Auwe!—Kuu keiki.—
          Au ae nei au, aohe poli e mehana ai,
          Ua hala oe ke keiki, ka hoa-pili,
          Ka hoa hooluana o ka hale mehameha,
          Hoolau-kanaka ia oe e ke keiki,
          Ua anu kuu manawa, ua hele oe,
          Waiho iho oe i ke aloha,
         
I lei hoomanao na'u, i na kau a kau,
          Ua pili ia e kaua ka po a me ke ao,
         
I ka wa pilikia a me ka wa lanakila.
          Hosana ia ke Akua ma ka Lani Kiekie,
          Nana no i hana, Nana no i lawe aku,
          Auwe, Auwe, kuu lei he keiki.
JOHN N. PUKOO.

MA RE.

          MAKAULA—PANILA—Ma Honolulu, Oct. 7, mareia e H. H. Paleka o Makaula me Panila.
         
JOSE RODERIGUER —LILIA—Ma Honolulu, Oct. 9, mareia e H. H. Paleka o Jose Roderigues me Lilia. No Wailupe laua.
          KAUWE—KAUKI—Ma Honolulu, Oct. 20, mareia e H. H. Paleka o Kauwe me Kauki.
          KELE—KAHU—Ma Kapalama, Oct. 30, mareia e H. H. Paleka o Kele me Lilia kahu.
         
BENIAMINA —MANUIA—Ma Honolulu, Nov. 7, mareia e H. H. Paleka o Isaac Beniamina me Kukana Manuia.
          PAHAU—KEKAIKUIHALA—Ma Waikiki, Nov. 9, mareia e H. H. Paleka o Henry Pahau me Kekaikuihala no Kona Akau, Hawaii.
          HONUAKAHA—NAHEANA—Ma Waikiki, Nov. 9, mareia e H. H. Paleka o Honuakaha me Naheana.
          O ct. 30.—Ma Waikane, Koolaupoko, O., mare e Rev. S. Waiwaiole, o D. Kaialau k. me Luika w.
          O ct. 31—Ma ia wahi no, mare ia e ka Rev. S. Waiwaiole o S. Kalili k. me Hariata Papaai w.
          No v. 1—Ma Kaneohe, Koolaupoko, O., mare ia e Rev. J. Manuela, o Keka k. me Lukia w. No Waikane laua. Nov. 6, Ma ia wahi no, mare ia e Rev. J. Manuela o Kaneioulu k. me Kupele w. No Kaneohe no laua.

LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

MEA KUAI PAPA A LAKO KUKULU HALE o na ano a pau.
AIA MA KE
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
Pani Puka,
Puka Aniani,
Olepelepe,
Laka,
Ami Liilii,
Ami Loloa, &c.
PENA o na ano a pau,
Aila Pena,
Vaniki, &c.
NA BALAKI me PUNA,
NA PEPA HALE me na LIPINE HALE.
O na mea a pau maluna ae, e kuai makepono loa.
14]   ia aku no ke DALA KUIKE.  [1y

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKAANIANI,
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI-LIILII,
AMI-LOLOA
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Na Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna ae e kuai makepono loa ia aku no ke DALA KUIKE  7-1y