Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 50, 9 December 1875 — Page 3
He Papa Kuhikuhi no ka manawa i ala'i na hana ku i ka hoomanao.
(O na huahelu, oia no na huina makahiki mamua aku o Kristo. E like me keia —he 1048 mamua aku o Kristo, ua lilo o Davida he Moi no Iseraela holookoa.)
4004 —-Ka hana ia ana o ka honua me na mea a pau, a me Adamu me Eva.
4003 —Ka hanau ana o Kaina, ka mea mua loa i hanauia e ka wahine.
3017 —Lawe lanakila ia'ku o Enoka i ka lani, no kona aloha a hoolohe i ke Akua.
2348 —Nalowale ka honua kahiko i ke kai nui i hoomauia no na la he 377.
2247 —Kukuluia ka hale pakui o Babela e na mamo a Noa, a haawi mai la ke Akua i na olelo ano e, a kauliilii aku la lakou ma na aina e. Iloko o ia makahiki hookahi, ua manaoia, ua hele aku o Noa me kekahi o kana mau mamo ma kekahi aina ma ka hikina, a kukulu iho la he lahui, i kohoia ka hookumu ana o na 'Lii Pake kahiko.
2234 —Hoomaka ia ka hoomaopopo ana i na nani o ka lewaluna ma Babulona, ke kulanakauhale nona ka hoomaka ia'na o ka ike a me ka naauao.
2188 —Kukulu iho la o Misraim, ke keiki a Ham, i ke aupuni o Aigupita, i hoomauia no na makahiki he 1663, a hoea i ka haulehia ana o Cambyses, i ka makahiki 525 mamua aku o Kristo.
2059 —Kukulu iho la o Ninus, ke keiki a Belus, i ke aupuni o Assyria i hoomauia no na makahiki 1000 a oi, a mahope iho o kona haulehia ana, ua kukuluia ke aupuni Assgriaus o Babulona, me ko Nineva, a me ke aupuni o Medes.
1921 —Ka hoike ana o ke Akua i kona aloha ma ka manaoio aku iaia imua o Aberahama, a haalele iho la ia Harana, no ka hele ana'ku iloko o Kanaana, oia hoi ka hoomaka ana o ka huakai he 430 makahiki
1897 —Lukuia na kulanakauhale o Sodoma a me Gomora no ka hewa, e ke ahi mai ka lani mai.
1856 —Hoomaka ke aupuni o Argos ma Helene, malalo o ka Moi Inachus.
1822 —Loaa ia Memmon (he Aigupita) ke ano o ka hana ana i na hua leta.
1715 —Loaa ia Prometheus ke ahi mailoko mai o ka pohaku paea.
1635 —Make iho la o Iosepa ma Aigupita, ka hopena hoi o ka buke o Kinohi, nona ka huina he 2369 makahiki.
1574 —Hanau o Aarona ma Aigupita, i ka 1490 hookohu ia e ke akua i Kahunapule kiekie no ka Iseraela.
1571 —Hanau o Moke, ka hoahanau o Aarona, ma Aigupita, a hookama ia e ke kaikamahine a Parao, a haawi aku la i ke ao ana iaia ma na mea hoonaauao o ko Aigupita.
1556 —Lawe mai la o Cecrops he lehulehu o ka poe Phoenician mai Aigupita a komo iloko o Attica, a hoomaka iho la i ke aupuni Athens ma Helene.
1546 —Hele mai la o Seamander mai Crete a i Phrygia, a hoomaka i ke aupuni Troy (Kalioe).
1493 —Lawe aku la o Cadmus i na hua leta o Phornician iloko o Helene, a kukulu i ka papu Thebes.
1491 —Hana iho la o Mose i kekahi mau hana kupaianaha iloko o Aigupita, a hele aku la me ka ukali a na Iseraela he 600,000 me na keiki, oia ka hopena o ka huakui hele nona na makahiki he 430. Ua hele lanakila aku la lakou mawaena o ke Kai Ula, a hiki i ke kula o Sinai, a loaa mai la ia Mose mai ke Akua mai, a haawi aku la hoi ia imua o ka lehulehu i na kanawai he Umi, a me na kanawai e ae, a kukulu ae la i ke keena kapu, a maloko olaila ka olowaa laau sitima.
(Aole i pau.)
Hon. S. P. Kalama.
Ma ka po o ka Poaha, o ka pule i hala iho nei, ua haalele mai la keia makamaka i na inea o keia ola ana iloko o ke 65 o kona mau makahiki. He kanaka oia i kamaaina i na mea a pau; noloko ia o ka huina wae o keia lahui; he hoa haihai olelo me na ninau nui pili aupuni no na Kamehameha i ko lakou mau la; he lala no ka Ahakukamalu; a no kekahi mau makahiki he hoa no ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni. Oia kekahi o na Komite i kohoia ma ka Aie Dala. ua ikeia kona ano e ka lehulehu; he kanaka i nohoia e ka naau akahai; he molale a maikai kona mau hoakaka ana, a he hohonu kona noonoo. Ua hooikaika oia no kona aupuni a me ka lahui e like me ka mea hiki iaia; ua ake nui no ka holomua a me ka pomaikai o na hana i waiho ia 'ku ma kona lima, a ua mahalo mau ia oia no kona malama pono i na rula o kana mau oihana i koho ia 'i. Ua liuliu wale ae nei kona waiho ana, a i ka wa i olelo ia maluna, ua kaumaha iho la makou i ka lohe ana mai ua hala aku la ka ia. Ma ka Poaono o ia pule hookahi ka manele hope loa ia ana 'ku o kona kino lepo a waiho i kona wahi. Me ka ohana ko makou walohia; a me ka lahui me ke aupuni ko makou minamina.
He Moolelo no S P Kalama.
Ua hanauia o Kalama ma Kalamawaiawaawa no Napoopoo i Hawaii, i ka A. D. 1822. O Ailaau ka makuahine, a o Petero Kaaia ka makuakane. I ka wa i noho paa ai o Peleuli o Kawelookalani me ka laua moopuna o Kekauonohi ma Lahaina; oia na haku alii o na makua o Kalama, ua noho oia ma Lahaina i ka wa kamalii. I ka wa i nui ai, ua komo oia i ke kula a Miss Ogden, a i ke kula a E. Spaulding a me ke kula a A. Chapin, ua kaulana ia mamua o na kamalii a pau i ka naauao a me ke akamai ma na mea helu, a me ke kakaulima, a ua akamai loa i ke kakau palapala aina ma ka Poepoe a me na apana.
Ua komo oia ma ke Kulanui o Lahainaluna i ka M. H. 1835, a ua puka i ka 1839. O ke kaha keleawe kana oihana akamai i ao ia'i ma na mea naauao ma ke Kulanui. O ke ano nae ma ke kino he kolohe, a no kona mihi ana, ua hookomo na kumu o ke Kulanui iaia ma ka Ekalesia i ka M. H. 1838.
I kona puka ana mai, mai ke kulanui mai, ua noho oia malalo o kona haku alii e hooponopono i kana mau oihana, a i ka wa i lilo ai o Kekauonohi i alii aimoku no Kauai i ka 1842. Ua lilo o S. P. Kalama i kakauolelo no na waiwai loaa o na mokupuni o Kauai a me kona mau waiwai pili kino. I ka wa i lilo ai o Kekauonohi me Keliiahonui i mau Puuku alii no ka Moi, 1846. O S. P. Kalama no ke kakauolelo o ia hana. Ia wa no i hoonohoia ai na Lunahoona; a ua lilo oia i Kakauolelo a i Anaaina na na Lunahoona.
I ka wa i paa ai ke Kanawai Hoonohonoho Oihana Kuhina Alii o ko Hawaii Pae Aina. Ua koho ka Moi ia S. P. Kalama i Lunakanawai Kaapuni no Honolulu. Ua noho oia ma ka Ahaolelo Kau Kanawai, ma ka Hale Ahaolelo no ka pono o kona lahui, he elua kau no Hanalei, ekolu a eha paha no ka apana o Honolulu.
I ke au o ka Moi Kamehameha IV. Ua kohoia i hoa no ka Ahakukamalu; a ua lilo i hoa puali kinai ahi, no ka Puali o ka Haku Hawaii Helu 4. Ua aneane he makahiki a keu kona waiho ana i ka mailolo, ua lolo mai ke poo a ka wawae ma ka aoao akau. I kona waiho loihi ana iloko o ka mai, ua hoopuiwaia oia no kona uhane iho, no kona hookaua eneni kue i kona Haku hoola. A puiwa mai oia i ka leo o kana kumu aloha Rev. Dibble me he mea la e kahea mai ana. Ua make oia ma Kunawai Honolulu i ka la 2 o Dekemaba ma ka hora 9 P. M. MAKAMAKA.
HALEAKALA SCHOOL, Dek. 4, 1875.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe : —
Owau o ka mea nona ka inoa malalo, ma ka ike ana iho i na mea i hoolaha ia ma ko kakou elele ka LAHUI HAWAII e pili ana no ka poe e manao ana e lawe hou i keia nupepa no ka M. H. 1875, e hiki mai ana. Nolaila, ua makaukau au e uku aku i ka huina he $1.75 i hoakaka mua ia mai e oukou. A eia nae hoi ka'u wahi ninau —Ia wai au e hoouna aku ai i keia mau apana dala? E hai mai e pono ai. Aohe mau mea hou o Makawao nei.
Owau iho no o kau Kauwa,
SAM'L E. KAIUE.
[He nui na leta i hoea mai imua o makou o keia ano maluna ae, a ke lawe nei makou i keia manawa e hai aku ia lakou a pau: "E haawi mai ma ka lima o ke Kapena o ka moku e ku mau aku ana ma ko lakou awa, e hoo iho i leta na makou ma ka eke leta e hai mai ana no ia mea. E hookaa mua mai, a aole e nele ana k loaa aku o ko oukou mau iini." L. H.]
Auwe! Ua Wela ka Hale.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe: —
E oluolu oe e lawe mama aku i keia wahi ukana kaumaha e kau ae la maluna. Ua pau i ke ahi kahi pupupu hale o kekahi luahine ma Keaaula, Hamakualoa, i ka po o ka la 19 o Okat., o ke ahi i pau ai he ahi paka no nona.
Ua pau aku ekolu noho Italia, a me elua noho Mareka, ua pau pu no me ua luahine la i ke ahi a ua make. O ka hope ia o ka paakiki ana i ke puhi paka, o na makahiki o keia luahine he 86 o ke ola ana, a make aku la. Eia ka mea kupanaha, o kona hopena paha ia, ma ke ahiahi no o ua la nei, a po iho pau ai i ke ahi.
Pane iho la kana kaikamahine o Kealakai kona inoa, "Makena no hoi ua loihi ana o Kiloe, pane mai la o Kukele w., oia ka wahine a ka moopuna, nana i malama ua luahine la i na makahiki 9, "Aole e make koke o Kiloe, he aha auanei ka mea e make koke ai, aole o ia 'la pilikia, na ia la no e ai kana." Pane hou ua o Kealakai, "Lokoino, poho ka ai iaia, he noho wale iho no aole hana, makehewa ke ola loihi ana, poho, he aha auanei kana loaa."
"Auwe! kupanaha maoli no keia hana o ka pilihua i ke ola loihi o ka makua. O ko ke Akua lokomaikai ia. O Kealakai w. a me Poohina k., na keiki ponoi a keia luahine, o laua nei, aole i malama i ke ola o ko laua makuahine. O ka noho wale iho no i kula i kahi o ka Alaala Puloa ka Poohina k. O Kealakai w. hoi o ka noho no hoi i Oahu i kahi o ka Ewaewa, o kona mea no ia i uluhua ai a pane ino ai i kela mau hua maluna ae.
KAUAPEEPEEPUHALAOHAMAKUA.
Halehaku, Nov. 4, 1875.
ALOHA INO!
Mr. Luna hooponopono: —Ma ka auina la o ka Poalua iho nei, ua ike ia aku kekahi mau wahine elua, me kekahi kanaka holokahiki o K— kona inoa, e ku ana mawaho iho o ka hale kauka o Dr. Hoffman, (Hopemana) e noke nui ana me ka hehene o na aka i ke kamailio. Maluna o ka pohaku alapii, e noho ana he wahi keiki uuku elua paha makahiki a oi, na kekahi o na wahine, he mumuku ka lole, he papale kapu, a me na kamaa buti; a e kau ana ma kona waha kekahi kika, e pu-a mai ana ka uahi mai kona waha mai, a kuha aku la me ke kau ana ae o ka lima i kona lehelehe. Ke nana aku, ua like me kekahi kanaka ona waiwai, i lapuwale loa, a hoohaahaa iaia iho. Kaumaha wau no keia mea. Ua kanalua au no ke kauka no kona lokomaikai, aka, aole au i manao, ua hoolapuwale ia i kona lokomaikai ma ka makana aloha ana ia Hawaii opio i ke kika. Ua ano kahaha wau, e nalu ana i kahi i loaa ai iaia kela mea, a o ko'u holo aku koe a kaili ae mai kona waha aku; aka kuia mai la au i ka huli ana'e o kekahi wahine a mino aka iho la, lalau iho la i kona lima, a hoi aku la, me ke kau no o ke kika i ka waha, a pu-a hoi ka uahi. Aole o'u manao nuku, aka, he manao hoahewa ko'u, a no ke aloha i ka hana ino o keia mau wahine i kela opio ma ke ao ole aku iaia, nolaila ko'u kumu kamailio. Me ke aloha. HUA KEPAU.
Ka La Hanau o Kauliluaikeanu ma Kawaihae.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe : —
No kuu ike, aole i hoounaia aku ka moolelo o ko makou hoomanao ana e malama i ka la kulaia, a la hanau hoi o Kauliluaikeanuwaialeale ma ka nupepa ; nolaila, e oluolu mai oe e waiho ae ma ke akea i ka makou mau hana o ia la ; no ka pupuahulu, a pokole o ko makou noonoo ana e malama i keia hana, nolaila, ua hoopokole makou i na hana, oia hoi keia : Heihei eke, Heihei kaa huila hookahi, pani na maka i ka holo ana; Heihei kukini holo pualu; heihei hopu dala, pani ia na maka; o keia mau heihei i paniia na maka, oia ka makou mau heihei i weheia ai ka alu o ko makou mau niho. O ka heihei hopu dala, he $1.00 i waihoia, he 10 anana mai kahi e holo mai ai a hiki i kahi i waihoia ai ke dala, paniia na maka; a i ka holo ana, holo hoi i hikauhi, o kekahi hoi i kalala ; a i ka hiki ana i kahi i manaoia e hopu i ke dala, hopu kekahi i ka iwi bipi, o kekahi i —hu ka aka, Huro huro ia. Ua nui no ka poe i hopu dala, a ua loaa no i kahi ke dala.
O ka heihei eke hoi, i ka wa e ulele like mai ai i ka holo, oia no oe i ke kolea kauahua, ke kunokunou mai o na wahi pooneinei hoi na wahi puapua. Huro huro ia. Ua hiki no i ka pahu hopu, kekahi poe, a o kekahi poe hoi ua huli pu ae la, a waiho ana i Kapua ka auwaa panana, a o ka heo no ia. J. W. M. KAIHAWANAWANA.
Ka la 28 o Novemaba ma Lahiana.
E KA LAHUI HAWAII E ; Aloha oe : —
Ua malamaia ka la 28 o Novemaba ma Lahaina nei ma ke ano maikai. I ka la Sabati ua puka mai la ka puali koa pualu malalo o ka noho Kapena ana o Jno. M. Kapena me na aahu like mailoko mai o ko lakou hale paikau mau a maki pololei aku la i ka Halepule o Wainee e lohe i ka haiolelo a ko makou kahu Rev. A. Pali; ua maikai na mea a pau, a i oi loa aku nae hoi ka maikai i ka noke ana iho a ka ua i ka po Poaono, a ua paa ka lepo puehu o ua Malu Ulu nei; a ma kahi o ka puehu he hakukele ka mea i ike ia aku e poho ana ka wawae o na koa iluna a ilalo a hiki wale i ka hale pule. A i ka pau ana o ka pule, ua maki pololei aku la i ka Hale Hui o lakou.
A ma ka Poakahi ae hoi i ka hora 6 A. M. ua puka hou mai la ua poe koa nei a hookahakaha hou ae ma na alanui o keia kaona, e huli ana iuka, ikai, imua, ihope, maki na wawae a pela aku. A ma ka hora 8 A. M. ua haawi hou mai la ka Luna Makai nui Thos. W. Everett, Esq. i wahi papaaina inu ti i na hoa o ka puali. A pau ka luana ana, ua maki hou aku la i ko lakou hale Hui mau a paloke ae la ka laina.
A ma ka hora 4 ahiahi ua puka hou mai la a hookahakaha hou ma na alanui. O ko lakou nui ia manawa ua 30 a oi, ua lohe mai nae au o ka poe i kakau inoa, ua 40 a oi.
O keia puali, i ka wa a ko lakou Kapena, e kahea ana, ua nani a ua holomua lakou, no ka mea, i ka po o ka Poakahi ka hoomaka ana e ao, a uniki koke no i ka la Sabati, nolaila, eono wale no po o ke ao ia ana.
He mea nani no hoi i ka poe makaikai ke nana 'ku i ka like o ko lakou mau aahu i kinohinohiia me na kahakahana omaomao mai na Kapena a ke koa o lalo loa. A ma ko lakou mau poo he mau papale kapu keokeo poepoe, aohe lala, a e ike aku no oe i na hua kumu moakaka o ka Hui oia hoi M. P., oia hoi "Ko Maui Ponoi."
O keia ka hoike ano nui no na mea e pili ana i keia la ma Lahaina nei. A o ko'u mahalo hope loa no ka haunaele ole i ikeia aole ona.
Penei ka olelo a kekahi haole kamaaina "he mea mau ma na la kulaia a pau ma Lahaina nei ka ona o kahi poe, aka komo iho nei nae ua poe nei i ke koa aole ona iki."
Ua lawa wau o komo e iho auanei kahi waa. Me ka mahalo. M. KAWAI.
Lahaina, Dec. 1, 1875.
No ka Manele ana o ke kino wailua o ka
LANI LUNALILO.
Ma ka la 23 o Nov. 1875, o ka wa keia i hoihoi ia mai ai ke kino kupapau o ko kakou Moi i hala aku; mao ka paa ala o ke kanawai loli ole o ke Akua.
Mai ka Ilina mai o Maemae, a i ka Ilina o na makaainana ma Kawaiahao, kahi ana i kauoha ai e moe pu me na oiwi ona; o ke ko ana keia.
Ma keia kakahiaka, ua hoike mai na kukuna o ka la i kona opulepule ; a ua hoike mai na piko o na mauna i kona kahiko, he ua liilii iwaena o na ohu kuamauna, ua uwe ae na manu liilii mai ko lakou punana ae ; ua nalowale na kao ia po a ao ae ; ua ko mai na ahiuhiu welelau makani aheahe mai na awawa mai, i lawe mai i ka lakou makana i ke ala o ka mauu nene, i komo pu ia mai e ke ala kupaoa launahele; o kona kapa ia ke moe —a—a moe no—e.
A ma ka hora 10 ae, hoeueu mai la na paia lani i ka lakou hana, he owe, he nakulu, he o ana a ke ahi ma na paia o Kukulu o Kahiki ; ke ike lea ia aku nei na hana kupanaha a na ao kaalelewa, ma ko lakou ano iho —pii ae la na ale o ka moana a kupikipikio; a ma ka hora 12 ae, huai mai la o Kulani-hakoi i na kiowai, a ninini iho la, ku'i ka pohaku, olapa ka uwila, kahe ka wai ma na alanui o ke kulanakauhale, hookeke a piha- u na alanui, kieei ma na lanai o na hale, a iluna o na aleo, me ke ake nui aku o ka lawe koke ia mai a ma ka hora 3½, haalele ka huakai i ka ilina mau, Maunaala; ia wa a ke kino kupapau i puka ae ai mawaho o ka hale, ku'i iho la ka hekili, pilipu ka houpo o ka huakai, lele liilii na lio, a o ka pau loa ae la no ia o na paka ua; wehe na lani, haawi mai la ka la i kona mau kukuna pumehana maluna o Kaukaholowaaua o Hilo; a ua hoomau mai no ka nakolo a me ka olapa o ka uwila; aole nae he ua, maikai ka huakai.
A hiki wale i kona hale i hoomakaukau ia, ua hiki e malaila o ka Lani Kauli-lua-i-waialeale me na hiona luuluu a ke aloha no kona mau mua.
Eia aku ka'u mea kupanaha o keia hekili kani a ka launa ole, he like me ke kuniahi i kiia ae iwaena o ke anaina ka uina a pilipu ka hanu ; e lilo ana no hoi nei la iwaena o keia hanauna i mea hoomanao i na hana kupanaha i ike ia; a o ka pau 'na no hoi keia o na hana o keia la.
He lohe wale i ko Laieikawai moolelo, i ka uhi a ka noe, a i ka mao ana ae, ike ia aku la i kai o Keaau. E welina auanei.
D. PUNA.
Kawaiahao, Nov. 24, 1875.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe: —
Ua ikeia ka manao lokoino a huahua, a ano lili, a hookue makanui; a Ulili ma i hoikeia ma ke Kuokoa o keia pule iho nei, ma ka hoike ana i kekahi hana ino kue i ke kanawai ma ke ano o na mea ino wale, no kela huaolelo "Puolo a ka Enemi" i hooleiia ma ke poo wai o Kahookane. I ka nana aku, o ua mahele manao, a me na hoakaka ana o kela manao keia manao a pau o na kumu e 6, ua akaka loa keia mau manao malalo nei:
(1.) He poe awahia o Ulili ma, aole i kupono ma ke ano he hoa kanaka ma keia hana, aka, ma ke ano hea la ka ike ana? I ko'u kaapuni ana ma na auwai, kahawai a me na wai e lele ana maloko o na kawa, a me ko'u poe hoahana, ua ike akea ia kela puolo ino, a pelapela, ka mea i waihoia me kela mea ino keia mea ino, a me na mea awahia kupono ole, ka mea i ulu ole mai ia hana i ka poe maikai, aka, na ka poe ino o ka manao, ka poe hoi aole i ulu mai ka noonoo ana i keia mau noonoo. He lehulehu o keia kulanakauhale; oiai, aia ma keia kulanakauhale he poe keonimana, ua nui lakou, a ke noho nei lakou me ka hilinai i ko ke Aupuni malama ana i ka wai me ka maemae, a ke hilinai nei ke aupuni i ka poe maiau, a hoomaemae i ka wai, i kulike ai ke aupuni e like me na aupuni naauao. Ina oia ka makemake o ke aupuni, alaila, pehea la o Ulili ma e hoole nei, Aole! aole!! Ua paa nae ka ole ma ka waha; ua ike ia aku nae keia ma ka olelo ana; ua aihue no, hoole ane aole aihue; pela keia mea ino, he moa nae iloko ua pilau, hoole nae o Ulili ma, aole; he auhuhu nae he mea make, hoole nae o Ulili ma, aole; a pela wale no a nui aku. Nolaila keia ninau, he kupono anei i keia poe awahia e hana i keia mea ino maloko o ka wai, kahi a ka lehulehu e inu nei? O ka manao paha o keia poe, aia lakou mauka o ka Waipiula, a manao lakou i ko lakou noonoo ana, "o lakou ke inu ia wai aole makou nana aku ia mea." ULELE.
Nu hou! Nu hou!!
Ma ka la Sabati iho nei, ua hele au ma ka punana hoomana o na Ekalesia Moremona ma Auwaiolimu, ma ke kauoha a ko'u hoaaloha Kamaiplekane no ka holo Balota ana. I kuu wa i hiki ai e haiolelo ana ke kahunapule haole o Laie, a elua buke e wiho ana ma ka awai, he Baibala a he buke moremona. A kuhikuhi mai oia, ua oi ka buke moremona mamua o ka Baibala no ke akaka loa o na wanana.
Olelo mai oia ua kokoke loa ka wa o na kaua a e auhulihia ana na aupuni o ka honua. O Maunapohaku kekahi e lilo ia Amerika Huipuia, oia ka ouli e hiki mai ai ka lio o Amerika a e noho alii ka poe Moremona maluna o Amerika, oia hoi ka hooko ana o ka wanana a Iosepa Kamika.
A oia ka manao uluku a wanaoa mai i ko'u mau maka, a manao iho la; o ka upena kuu manu ka paha keia a keia poe e lawaia nei, a kapeku ma ke kua ma ke alo, a ua puni i ka lakou mau apu pala. Aloha ino ko'u mau hoahanau i ka punihei i ke alakai hoopunipuni. S.
E KA LAHUI HAWAII E ; —Aloha oe :
Ma ke ahiahi Poaono i hala aku nei, oia hoi ka la 27 o Novemaba, ia makeu e noho ana maloko o ka Hale Kuai o Mr. Hugo, ma Waipilopilo; holo nui mai ana keia kanaka maluna o ka lio ulaula, a o kona papale hoi e paa ana ma kona lima akau; a e namu ana ma ka olelo haole, o ka namu uwahi-nui no hoi a ka holo kahiki; oia hoi ka Lawe Leta mua o Oahu nei, o Mr. Kahanu o Kalihi. Ia manawa no ua komo mai oia me kona lio iloko o ka hale kuai i haiia ae la maluna, me ka namu kawalawala ana, i ku i ka hana holoholona a hilahila hoi, me he pupule la. Ua wawahi oia i ke maluhia o ka home o kela haole, me ka manao paha aohe kanawai o ka aina e poohu ai ka lae o ke kolohe? Oia iho la ka hana lapuwale a ka ona rama; malia paha oia no ke kumu i neo ai ka oihana, a heo aku la ma kela aoao?
A mahope iho hoea mai ana no he kanaka ua ona no i ka rama, maluna o ka Hoki, e hoi ana me ka hio hele ana ma ke alanui, oia no ke Kumu kula aupuni o Kalihi uka, o ka laua hana no ka ia i maa mau o ka ona, pela ka olelo mai a ka poe i kamaaina. Ke hooki nei au maanei, me ka Luna Hooponopono ke aloha, a me na keiki ulele hua o kou keena hanohano. JNO. K. KAEHA.
Na ke Aupuni.
O ka Poaono. Dek., la 25, oia ka la Carisimaka, a e malama ia ia la i la Kulaia, a e pani ia na Hale Oihana Aupuni ma ia la. O ka Poaono. Ian., la 1, 1876, oia ka la Hapenuia Makahiki Hou, a e malama ia i la Kulaia, a e pani ia na Hale Oihana Aupuni a pau. W. L. MOEHONUA,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 24, 1875.
MARE.
Nov. 13 —Ma Hanalei, Kauai, mare ia e R. Puiki o Mr. D. Trask me Miss Kahula.
HANAU.
Aug. 28, 1874. —Ma Pauoa, H. O., hanau o Kapohakumakana w na W. R. Melemai k. me Kaaua w. Okat. 16, 1875—Ma ia wahi no, hanau o Melemai k. na W. R. Melemai me Kaaua w.
Nov. 9 —Ma Palaau, Molokai, hanau o John k. na John Kauakahi me Kumuokalani.
MAKE.
Oct 15. —Ma Kaunakakai, Molokai, make o Kaiwi w. Ma ia wahi no make o Kawahahee w.
Mar. 1, '74, ma Kalawao, Molokai, make o Kiha.
4, ma ia wahi no make o Kaanaana w.
12, ma ia wahi no make o Popoalaea w.
12, ma ia wahi no make o Kalawaia k.
12, ma ia wahi no make o Kailiponi k.
27, ma ia wahi no make o Kekumano w.
27, ma ia wahi no make o Nawahinelua w.
31, ma ia wahi no make o Kanae k.
Aper. 1, ma ia wahi no make o Kaauwaekula w.
2, ma ia wahi no make o Kukaomaha k.
4, ma ia wahi no make o Kalehua w.
6, ma ia wahi no make o Nawaielua w.
6, ma ia wahi no make o Hueu w.
7, ma ia wahi no make o Kalawakua w.
7, ma ia wahi no make o Nakuia k.
7, ma ia wahi no make o Kukahuwa k.
9, ma ia wahi no make o Kalawaianui k.
9, ma ia wahi no make o Waiwaiole k.
11, ma ia wahi no make o Heau k.
12, ma ia wahi no make o Kalahope k.
12, ma ia wahi no make o Manuwa w.
13, ma ia wahi no make o Kini k.
14, ma ia waai no make o Ahia k.
15, ma ia wahi no make o Naholi k.
16, ma ia wahi no make o Maeha w.
17, ma ia wahi no make o Kaoio k.
18, ma ia wahi no make o Kaluapaauhau k.
21, ma ia wahi no make o Kaimi k.
22, ma ia wahi no make o Piula k.
22, ma ia wahi no make o Pahua k.
22, ma ia wahi no make o Kalele k.
23, ma ia wahi no make o Kaaua w.
23, ma ia wahi no make o Waiaha k.
25, ma ia wahi no make o Kanamu k.
25, ma ia wahi no make o Kamanuwai k.
Mei 4, ma ia wahi no make o Mele Akina w.
5, ma ia wahi no make o Kaniolo w.
7, ma ia wahi no make o Kalei w.
12, ma ia wahi no make o Kiko k.
15, ma ia wahi no make o Keanu k.
24, ma ia wahi no make o Aion Pake k.
25, ma ia wahi no make o Manaku k.
27 ma ia wahi no make o Kahauakea w.
27, ma ia wahi no make o Hamole w.
Iune 15, ma ia wahi no make o Kulou k.
23, ma ia wahi no make o Hose k.
Iulai 4, ma ia wahi no make o Maemae k.
8, ma ia wahi no make o Kalawali k.
9, ma ia wahi no make o Pouli w.
9, ma ia wahi no make o Waihowale k.
10, ma ia wahi no make o Poli w.
11, ma ia wahi no make o Keoni Ailama k.
13, ma ia wahi no make o Kiki w.
14, ma ia wahi no make o Poniu k.
15, ma ia wahi no make o Lio k.
15, ma ia wahi no make o Heele k.
16, ma ia wahi no make o Keaka w.
16, ma ia wahi no make o Kaiwi w.
21, ma ia wahi no make o Keahipioole k.
24, ma ia wahi no make o Kanewahine k.
30, ma ia wahi no make o Nohopu k.
Aug. 13, ma ia wahi no make o Kamoku k.
13, ma ia wahi no make o Limaloa k.
22, ma ia wahi no make o Kamaka k.
29, ma ia wahi no make o Poolipi w.
29, ma ia wahi no make o Naoe k.
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahi Dec 13.....hora 5 pm.....Kaapuni ia Hawaii
Poakolu Dec 22.....hora 5 pm.....Kaapuni ia Kauai
Poakahi Dec 27.....hora 5 pm.....Hilo
I ka huakahi hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a. m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a. m. a mahope iho paha ; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 8 a. m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$ 5 00
" Lahaina, " " ..... 6 00
" Maalaea, " " ..... 7 00
" Makena, " " ..... 8 00
" Mahukona, " " ..... 10 00
" Kawaihae, " " ..... 10 00
" Kailua, " " ..... 10 00
" Kaawaloa, " " ..... 10 00
" Hilo, " " ..... 12 50
" Kau, " " ..... 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii,..... 22 00
A hiki i na awa o Kauai,..... 8 00
Uku kaapuni ia Kauai,..... 12 00
Uku ohua Hawaii oneki,..... 2 00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, ma ke ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. 696 3m 709
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, o CHARLES LAKE SUNCAN, ua mahuka oia mai ko'u hale aku, a ma keia ke papa ia aku nei na mea a pau, aole e hoaie aku iaia, aole no hoi e hookipa aku iaia. O ka mea kue i keia, e hoopii ia oia ma ke Kanawai. (45 4ts) G. WEST.
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU KE papa aku nei au aole e kii wale i na La-i a me ka Wahie maluna o kuu aina, i kapaia o Lanikaumaomao e kokoke ana ia Waiakekua, Manoa. O ka mea e kue i keia e Hoopii ia no ia ma ke Kanawai. FRANK METCALF.
Honolulu, Nov. 24, 1875. 48 tf.
OLELO HOOLAHA.
NO KA MEA HE MAU BILA AIE I HOOKAA ole ia e waiho nei ma ko'u lima no ka Pa Ilina ma Kawaiahao, no na pani puka, ua wahi nahaha o ka pa i hana hou ia, a pela aku nolaila ua noi au ia D. PUNA e hele aku iwaena o ka poe mea makemake moe lepo e waiho nei ma kela Ilina no na kokua e kaa ai keia mau bila. Aia a pau kana hana e hoike aku ana au ma ke akea no na mea i hana ia. H. H. PALEKA.
Nov. 17, 1875. 47 3ts 49
AINA KUAI! AINA KUAI!!
MAMULI O KA OLELO HOOHOLO O KA Aha Kiekie o keia Aupuni i hoopuka ia ma ka la 30 o Okatoba, M. H. 1875. E kudala ia ma ka la 30 o Okatoba, M. H. 1875. E kudala ia au i ka aina o Palekaluhi ma Palolo, Oahu, ma ka Poaono hope o ka mahina o Novemaba, oia ka la 27 o ia mahina ma Aliiolani Hale ma Honolulu, ma ka hora 12 o ke awakea. Ua hoakaka ponoia na palena oia aina ma ka Palapala Sila Nui Helu 4498. E hele nui mai ka poe makemake aina. Na'u na J. P. GREEN,
Lunahooponopono Waiwai no Palekaluhi i make.
Honolulu, Novemaba 1, 1875. 45 4ts 48
MAKEMAKEIA!
I Kanaka akamai i ka hana bipi hou, akamai i ka hoolakalaka i na bipi ohi hanau mua. Me ke akamai oluolu nae e hana ai.
Ina he kanaka nohopono, eleu, hoolohe, e ninau ia S. N. EMERSON.
Waialua, Oahu.
G. WEST!
HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na Kaa hali ukana. E hana hou ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii. 7-1y
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)
MEA KUAI PAPA A LAKO KUKULU HALE o na ano a pau.
AIA MA KE
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
Pani Puka,
Puka Aniani,
Olepelepe,
Laka,
Ami Liilii,
Ami Loloa, &c.
PENA o na ano a pau,
Aila Pena,
Vaniki, &c.
NA BALAKI me PUNA,
NA PEPA HALE me na LIPINE HALE.
O na mea a pau maluna ae, e kuai makepono loa.
14] ia aku no ke DALA KUIKE. [1y
WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)
AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na Lako Kukulu Hale
O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKAANIANI,
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI-LIILII,
AMI-LOLOA
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Na Balaki Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna ae e kuai makepono loa ia aku no ke DALA KUIKE 7-1y
Laau Ola, Laau Ola.
AIA MA KAHI O
DILLINGHAM & CO.
KA LAAU KAULANA A
BISHOP SOULE!
HE LAAU HAMO MAIKAI KEIA!
a ua kaulana iwaena o ka poe nana i hoao; he mea e ola'i
Ka Hui, Lumakeke, Kikala-hanee, Mau-i, O a me na mai o ia mau ano.
UA HOAO IA KEIA LAAU A UA MAHALO nui ia. "He umikumamalua makahiki o ka oopa ana o kekahi mea, a i keia laau ua ola koke." Wahi hoi a kekahi, "He laau waiwai loa keia no ka hikiwawe o kona hoola ana." wahi hoi a kekahi, "Ua pau ko'u hoomaloka, ua hoao au i na laau e ae a pau, aole i ola kuu LUMAKEKE, he nui na makahiki o kuu kaa ana i ka eha, a i nei laau ua ola au, ola loa." Eia hou ka kekahi, "He nui na makahiki o ka waiho ana o kuu wahine ma kahi moe me ka mai, ua lapaau ia aole ola, a i ko maua lohe ana i keia laau kaulana, ua hoao ia, a ua ola koke ia iloko o na pule eono." E hoao ka poe mai i keia laau kaulana. Aia ma ka Halekuai o DILLINGHAM & Co., oia hoi ka hale o Kaimana.
Laau Kaulana
A KAUKA SUCH!
He laau e ola'i ke KUNU, ka eha o ka PUU, me ka HANO me na eha a pau e pili ana i ke AKEMAMA. Aia ma kahi o Dillingham & Co., ma ka Halekuai o Kaimana.
7-1y