Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 50, 9 December 1875 — He moolelo no Paulo. [ARTICLE]

He moolelo no Paulo.

H i . U N.> k.-v nn-.MO'.» >' k.♦ .1 H* r- •-.%■. u« '»:ittn«»v i »k«'n. tic « *« ';» .«••:» k«> »«s. :: i k » . •» i . K i . K . i -u . ; . a :;:v v;.ii ••.• :: i.« .. < k;,k.. :..i ..»- ii,.: «• •>«« n j».«;>. (.»• j».«» Aii.-«i :. .p ■. s. »« V Kl' AN.I.» :.»». • K . • : . . ■» .:»..., K.kn*u:\ « JKIU >. -V I «> ;.n .»«> j. ••.> i , i.»V i 1.;: ."> t .: :» k . K ' . ii •:; V < i nilii:» i ltv.i.v * :.f •!.«"» i;«» K.>. « ..1 : k.'K. k« K»:i :::a; >«.>«■ ... .1 .;»:«»«, «»I»S» O >•»* I I ■ K.« K' ■ . <•' l>« .«• ••»-.. 1 «• ■: , r.« Mr .k u ' . . . « , - ■HU «• K* !!»0 » :.»!;* (! »!. •» !••< k . V, ( ii.i ia. r i Vc :r.c t.a ■ 'u:.'i k< *«. '• >«' U (IV J K K' K< , K ' K*K« .. :.:-> .:» H'- :'iv.'. 1 •,::» vix « w»c> k«-.i .i> i •» •• i . l.'k,. V •.:,'■ » K« *v >1. • ■» «' .« V' V. . K« S . ■ 1 «K . « « lt « « « • « - . ' . kal:*V: ' a ki . • •»■ ;; »•. - : v . X V. k.' K.IK •-.! !»V • "I*ll K. K •■.,.« \ . H.ilo JV-,.. '.1 KT»k >". I. '■■ »: , :.s ; ki Kf A K Wl' tl* K.l s'!.>* ,;»■;... .•» . ,! ki «. ! n a ; «"'« •* >• k » ••«• «k l • .

ko- Alenai ī nn, kii nkua o keia mau ano. j < ) ka hke ana o ko kauaka ine kona makua i laui. lio like aftn ia ;na ko ano uiiane—ina i ka heiuuloLO. ke alolei. nie ka oiaio...- : aia hoomamiwamu uiai.no uao ke Akua i na 1 ! mauawa o koia iiolio naauj»o aua. a Liki inai : Ha i koia wn, i hoolal.i:; ia ai ka Euanolio, j • kniioha iuat la oia ī-n.a kanaka a pau ma ua j i wahi a j<au ma-n-a- \vahr a..jmi loa e.niihi., : \ j< k''i : t : ka'ir.h'i an.'i r :,iiiu,.ua hooikaika : i e m u hi ia ma ka h" k» ]'O r i.i aua iuai, ua 1 k hniiii ki Vku 1 < i ai uu i k.O ke ao ī ei nio k p n > ma i) kr kanaki h nn nii iiii i i hoi ki kuiakn «k ii ī h i'e i e i a p o o hi olohe m u ! -i'.-. ja V-.ii." ■<• o k.i h.ii aua o ln.ike i iilii nei 1:1 hikou. 1 'k'Oua wa ī olelo akn \ inlui i ni k< i m in u ka i lako i a 1k n v le i nui lu n i.olo likou ī ī o j< Kt a ii i i n i hoi lakou ■ i iir.iji,>ho hou iu".i i Kiina oloio. La hooi nonolimo- iiwi la koK.aln ]<. <'. a olelo mai līi- ; īini korc:iln poo e lu.i.lohe li.ui i.iia. ilf h-h-k-h-ko-i « 4».m īi.-w »a Va«4+» j i A.t i lnn\ k >iiu moi i lu>~i ii- ii ,i |i .. i Y t.<.pi £f > o kikaln hiio' xlunakaj w n ) ka Yln o \auLj>igo a n e P«i"i i kt \\ ilune : l ko l'auio wa e Kakaii ana no bila a me i Fimotco i i]oeuon la nt kona naau. a i paio ku i h< 4 n < i i p ike iki i lai M i : I o-aioiniee : 1. ± me he la ua haiawai ]»n ; īn.'ii no o I nnoieo mo ia. nuuuua paha.-a i < o'e in. mahope ;lic> u:i!va o kona kaniaiho ana ii'.a ka ]niu o .M,\r<'-a. :io:o i niaono]»o ; a 110 : kona akf nm loa e loiio i ur. I os:vloniko ]kio. ua uoouua aku la o<a in 1 īmoieo, o īke ī ke a>io o k < 'ik uui a un ko Hk.n ano K 1 M i 1 < V i 1 i i h< ]. >11 > k< : waiuo ,i • >k:i,i; . i i o I'aulo.i-ma Ateaai. il:iUo{»e :no o Kok.'iin' manawa. liaalole ■ mo ia o l'aiiii) 1:1 .AiO'iai n hoio akn la ī t. I' < i \ a k<> Yt<. ī ai h , i t w l k i ik ) i pie ike akam ii i o k i -.i lu iniii kamailio. O Iv . i jvl i Uvi h h p a n piin a i l L vi i ,>i ii o Hi t io a ua oi aku (:io h o i ka nikia'la ham. a me ka hoohoihoi | liana. 'o ko 'laila poe kana-ka- mamna o ko Aienai. lio mei KOiena nuika niikiala.haī i v 11 na kauaka, a me ii i \ <ii umia o ka palan- ( alelo. I'a- kaulana uo hoi o Korirvei:o uo k Iv <. i 1 i i v« hewa a me ka i i u i i h v ana o ka Euanelio ; he mau liopena ano nni ka i loaa mai niaa- < < Y < i:. | Mahope koke ilio o ko Panlo hiki ana k i v i i u la aku la ...a nie \ ī i < 1 i n < ko hiun h'ki ana 11 i\ i u ii ;n kipnku o Ke- ; lau;l;o. ka Kiuopera o Honia i nnpoe ]mlaio | n pau ma ke kiunnakauhale, Ua hoike ia ; m:v> e Suetonio. kokahi kn.naka kakaw moo- ; ii-io o ho:;;a. ; k:p:sku o Koiauiiio i ua i»oe > ]uilaio no ko iakon hoohaunaole mau. . Me Y i < 1 <i < u i > ai o Paulo, a i 11 n i 1 ī u u a ) i ~i oia ma ka oihaC 1 i Y <. i niakem.nko ka ; Liuiaolelo kanlaua e noho wale, a ua olelo , ]> - ej .'.e :lu. r. i i - ii_.ko o kana inau pala- | pala, uo kona .!;•• • ■< ana u:e kona mau lima i iwnoi. a ua " .. '.< .•■ :. :.: :••.< hoi oia. ina aole i ' i kek ;i. ; . :t<'e hoi :a o pono o ai." ■ ! I. i'os. ,<: i -."> i'a hana o l'ae.lo ī kumu : lioohaUke nona ilu». a no ka inea hoi, aolo i h. • ; m. n'-.'-a p-<• Kar,M*.'iuo i lioohuli ai ; o kokua •'.n: i koua mau hemahema n ]>au. • ■ 1 i I < . o : H, : K a ma l.uka 10: 7 :» :::< 1 .Kor. 0: 11, > A o hann anaoia 1 • r ■ -a ■ o ka s 'cot.]o: -v. ma ka la Sai';;i: ; ha: :;ku a: o;a i k:v Ki'.ano.n» maiokoo ka i: •'.,.• i» •>■.'■ i . i nu i • •.• lutlaio a mo i;a u:iv.:ov;i o. Ma ko:« uiauaw a i kakau :vi o i'-:.. : kana K; ;-< :• 'o : ko Tesalonike. ;v o i a riev ī hoike ::< r ia; iaia e Ti- '<• \a k . 'i'» >a'. ■'.■'« . : -o i'.o la o ka t-. ::. •' _' .11 o r;ar..>i<> ikaika ioa kona, a oiai e naua ana ;a u;e k \a mau lima. e hooma::;u' ;.a ana o:a r.o kaon po»' : ho.ihui; a; v :. i \\ai ; ho : t« A-".a a me Enropa. e :■..'<<■ ::::a :;o 7tK<'.u. a e k:v+C:Ul ]»u;op:::o ;ivi. m ; :a . i^.>;;. Me ne la he u:.an L-, '.*eu<.c o r.o i; > kekniii ana i kaka;; a;. :. , : :■ ; ,i :. 1: k ; k< a w :v IV i i ;■ •:ii' a. o;:>. <.<• .aan;. j»aka aua n;e k r,n —a ■ i ■•-■;. i v.mai :u;a ho: i knmu 'i *.< : . k . :.'•;» :.u a a ]mu <• iiv»om:i. ' : " . < a: .1 h... ī k'\ 0'.0'.0, : k.\ w ;t k .:po:;.. «• ioa.H a.;:ua. a o k»k:.u aku ai;a : ra I p:>t ;o!< i ?,a i.kalesv:v. :v r..0 r.a ]>.>o v :i<-. I ka w a i i::ki nai ai >» >:'a a mo Tuno •o.t» niai Mak< a<>n;a inai. iiu> la iana, o hoo- • •v .;k:v Ivj:i :ui* ka lu:ma k:i hai amv .ik:; i s v h.:am .:.>, OiUana l> : .■» o i.o.iK.' :<k.i :<:;:; : ?:a I.ul;uo Ilv) ltsU, <W lU> X:4 M > i M . k i» uik". w w > v . ma; :a r . 1.;..! ;;•••, a na ue va r.o. lua <• ko . < p " < Hl ,lllo<l N'» !•:»:]>:*: r.o:i .»na aku :.i :.,kou. \.-;.»iht, ;; i ,;,.,i a» . < o IV.. o ; k • ■; i k ipa ko:n«\ a k.i'U;.!.>«■ ir. v. - V i r..i lu-I:»..- m:i ,» n.i ~.,.,< :»•' ■» a I • >•- ■■>. ' V;:» n» i..»*'..» >> ko ,aik»>U p » <;„> <. ko'k • ." ' l .» niaoina,- ;»".. i" i K. » ::• - .i\ i. o •!• • « .«n l ko i;:l ai 1 ka w i : k:• ■ o ia ~i O V,,■:',. «■ ],%*. ~., ■ .' k t ' . < >-. i «w »: i, ■ ko k ■:, ;r» •• ~ , • , 1 . . . > . 1 » l .. . , 1 > .. K , . » l « I , 1.1» >. 1 ". » k h s, ■ i' 1 .•. ;;.i h .: > v«m i k i !. » , 1 i I k « « .» o p,«, h■>. k. k. < I.<» :■.■ ■ . m ■», ,;» «.» :>■ « i <a, . v ... i «w »• "i k> i.ii.' i 'nn I > ■ r .' . , . , . :v.< ; ī k, K ».. :« :.l M..»■< ■ • . m:\ 'ai »< • km.iw .- l.>. aia ::•« k:«".-t<».i « U',s,.'ko ,> ka h.*.«' o

ouseto, e hoololie :vna me k;i iini smi i n;\ i ■■maololo o ke ola. Ua manaoia nn nae ;ckabi ]>oe luUnio. o l\orineto, a mawama-'i • •> lakou, o K<.'risoj>o kokahi, ka luna o ka i ualo halawai. Aka hoi, iloko oia pomnikai i loaa i k;v Innaololo nni o ka hoohuli ana inai i na uhane, me he moa la, \ia ht>opaivha ia "inai oia 110 ko kue niai o ka poe liewa a ine ka ; poo lapnwah', ka poo hoi i 111:1 koinaki- o -.popelii-iina;-\l'tii : 2.) No ia nioa i j ok'lo inai ai ka llaku iaiama ka hihio„.ik;i | hooia ana inai, oia pu 110 kokahi nw ia, a I nio ka hooiuaopopo ana uiai hoi, 110 k;-na palekana, a me ka ]»om:ukai 111:1 kana hana ] nui. Mai kahiko loa inai, ua hauoli iiui ua ki*iki. o ke Akna i 'ka nolio kino- ana inai o ko lakou niakua lani. >'01101 akn 110 o 3lose <; Ina aok' oe e iiele |>u aku ine niakou. uiai lawe aku oe ia uiakou mai nei ; ■aku (Puk. 3:>: 15,) a hooho ae no lioi o 1 l)a\ iela, " linua o kou alo he piha i ka ha- ; uoli. v (,Hal. 1 (i : 11.): O lvoriiK'to ke kulanakaiihalonui o ksi j okana o Akaia, a o Galio ko laila alii'kia- ! aina : a oiai o Paulo 111»' Kormeto, o ke I kaikuaana o Galio ke kanaka ake akamai i i?enika, oia ke kuiuu a ka Einepera Noro. j U;i ala kuo niai la na liulaio ia Paulo, a j lawe aku la iaia imua o ka Alia a Galio, 0 i ahowa aua iaia 110 ka hooliauuaole i ko la- i kou oihana akua. lloolohe aku la o <!a- ! lio i ka lakou oielo hoahowa iaia ; aka, i ka wa i ku ai o l'aulo e palo noua ilio, ua hooki pokole ilio la oia i ua liihia la ina ko : kip:iku ana i 11:1 lu<laio inai ka nolio hoo- : kolokolo :iku, iue ka.lioiko akea ana ae. ao!o loa oia o liana i 11:1 ninan o .pili ana 1 ; ko na luiiaio kanawai. l"a makaukauoia e hoolohe i kekahi hiiiia iiewa, ai lawehala ■ hoii ke kanawai o Koma. aka, aole 0 lnki i kana oihana ke hooholo i na hihia pih hoomaua. 110 lunakanawai ku]mhio 01:1, ■ aoie lioi i ao wa!r aku o hooholo (0 hke 1 la mo 1 'ilalo mua. (a haawi i 01010 hoo- > holo paowai'w a 1 inani 1.1 i» na 100 uwa a ; 1110 na 01010 liooweliweli a ka lelnilolui. A i 1 ka wa i hopu ai ka poe 0 ku ana ia < >s | tiue, ka luna ka hal" l.aiawai, a oia p:\ha 1 ka walia olelo o ka ]»oo nana ka hoopu, a hahau iaia imua o ka noho hookolokolo, aole i manao aku o (.lalio no ia niea. Pola i pakelo ai o Paulo mai kona inau enomi liulaio mai.: O ka manawa i nolio ai o Paulo ma Konm t<>, he niakahiki ia a ine ka liapa : a mainua o kona liaalele ana ia laiia, ua kakau aku oia i ka lua o ka Koisetolo i ko Tosalouike. I\fa kana Kpisot.o!o niua, ua hoike aku oia 110 ka iiiki ana mai o k.i Ilaku *, T. s. + : lo—l7 a me ō : ■-') a ua hooI uiaopopo lakoa ma o kaua olelo la, 0 luki i koko niai ana oia, >o keia nioa, ua haai leio okoa kekahi [100 o 1 ka hana, 1110 i ka manao iho, ina ]teia ko kokoke ana riai : o ka uopeua o ke ao nei, he makehewae ■ hana. Xolaila, ua komo lak<»u iīoko o ka : ]Mhkia B0 ka i.ele. Ma ka:;a E[.i~-ttoK i a'ua 1 hoopoloU ī aku ai o I'aulo i ko; kuln- < liewa a lakou i hookahua ai malnnao Kana ; olelo. a hooniaop.ipo .ik'.inihoi ia i ik 1. i o ka liele al.na ana mai o ka llaku aoli m 1 k >k tke, loa, e liko -mi' kaiii poe o lak 1 i mauao ai (II T<-«. -: 2 a u\e ;!,) Mawao- : na o na poe K.ai'!siiano- :iole iu.mo 1 v<'e : mo'owa, aolo hoi i poe ho.iM!i;l;; \ wai>- - 110 ka mea, he mea ho'oliaaiiaa kna 1 k.i r.k iUm;i 0 ī\avisto. Nolai!:'.. lioo-.kaika aku la oia i ko Tesaloii!k<'. 0 liana me ka i'>>''!<.» inaliē. a 0 ai ln 11 ki ik 1 .1 1 1 i!io,— oia hoi ka ai 1 10:1:1 mai ;a. iakou nia ! ka hana ana, (11 Tos. o : U/ 1 .1 ka haalole ana o Paulo 1 :>a h0a1..i:.a.. nia K<M'iiK't<'. liele :<ku la 1:1 1 Ken. k< r< a ke awa kumoku ma ka lukiua o Konneio. : a l;e aneaiio eiwa īiule ka loim. Maa:-.oJ 1 ; amu ai oia 1 koua p.t<\ e ho;k<jji:ia 1 ka : lawa pilia o ka liooioki a:ia : h ■.■' -m ai 0 Akula a ine Pero< lo!a koua 111:111 l:oa- : lu'le a !i k< 1 I'] - O \ t 1 w i I ana ma ke kai. mai ka a h'.Ki 1 ka 1 "> na . la. Aka nao. !:o mauawa p.-Ko'o wa'<- n<> ko la'.eoi; 1 nono ai ma K|hs.>. \ koinn aka o P:iii!o i!<>K<> >■> k.t : a,.. ;;a iw ? a ao aku la 1 na laoaio ik> Kivv. ,> ] : inu r.ui n::u .a lakou 1 k:;na o < !o n 1. ;. • . : m:u la, o noho liu.iu <m.i me lakou • ui :km»' «*ia 1 ao aku. 101 kona ak<' 111:1 <- 1 •'>;• knio m-v ka ah:rin;a o hiKi koke mai v i : ma 1< ia;s,ne:ua, oia no palia ka anaain-i l\i<o:v. Mai kpo<o 1 hole aku :u <".a 1 Kais ■oi'.a. a mailaila aku 1 lorusaU nia. o:a ka I.ak i i ho.ko mai ai jno ka huaoUlo ooko'e. " i< . ku- 1- ..m 1 1 h > i < i\ 111 <1 k.>n V o I \ku V I / I V VI nk.v aolu' nu a t <> 1 1 k> 1 i mai no:i:i, 1; >k > > . ko;,:i 1 u< ! .t i j 1, rt:>a.i ::ia V«> h<UK a la, t.ip<u< | »h i .>.l ;i!; i:i::;:i m.mm.A >> k>> a ! k ii< l Me !•>• l i n:j, , I A . m >!itw i | iko.e u k i i noiio i.-.i 1, «'!«•.•'.<■! i i, i 1 < . iku t \:t« (;.>k.i.. V }\ p.'lK' !l 1 « 1» » ' < k'. 1:1 k t )iO '-n:lKI . -n: k kun ! «k 11 M « ko!;;. O k uia li ik .1 I i>« t>> i ]>■%!'.:» ki i > i V oi *v ka, l k>m h« > iit» i p«>N k ),-) 1 i i.i « ik« i ii t h K i < »11,«t« « i. n 1 • i« |\s a « li.i ,ikti »'H iki I ,i ui< > l'ii N< .1 t! . k< k « l! 1 i I |p 4 »U II 4 ll| m k■". v' u v a « ! .v k »iki ■*' 1 1 t i » ' :>!: «I Ml 11111 «» kol.l !o>> »>»«»,11 1 's -o. I « IK( 1« 1 k ' \js> O 1 » « uaKa I. » \. Kti« i«' >1 \<_ 1 'V 1.1 U. a !>« kinaK:» :>k:»nvo. t k;» . i » » ikv' > i •. ku Pa.Aoa,a IK .IK' .',« l » -k.i- -■ K » . ..» i k » .' « o , t k« \kt..). .•» ;;1 ; .'o:t.>o : >:o t.i !"> ,». a n, k« 'M ;t •: •>• .1 r>« K-J " » - V ■« ' „ ;■» ,■ v. k. v . k ,11.1 ■' ' I i m< ;« ano i:.:; : ;k« 1: \.< « ; .k\' f

ka hana nui a ka Uhane Ilemolole. —o kana moa i iko o ka lioomaopopi> aku i ka liewa, a ke alakai au'a aku ina poe hewa iko .keikihipa a ko Akua. Na Akuia j a nie Perisekila ;i lioakaka iiono aku iaia | ino k;v hooma<ipo]><"> lea i ka aoao o ke J Akua ; ama ia !u>po koke ilio, ua liulo ( . aku la oia-i' Akaia. me lie la i Koiinelo no, ! ;i ke kulaiiakauhale īnii o laila. Maaiiei.i. ; .hookaliekalie aku ai oia i ka wai i ka mea | a l'aulo i kanu ai; (I Kor.■:*: i>.) | liuli iiui mai la ia i na iuelaio, lioakaka ae i la nia ka' Palanala Ilomolele ia le.su, oia : no kaMesia."" | Iko Paulo hiki aua aku i Epeso, l-oaa iho la iaia kekahi inau hauinana, a nuiau aku la oia ia lakou, '■ Ua loaa anei ia ou- i kou ka Uiiano llemoU'le i ko oukou ina-| naoio ana r' : I mai la lakou. " Aole ma- | ; kou i loho no ka Uhane Ilemolele." Ua | i hapetizo nina ia hikou ; aka, aole iloko o | i Karisto. Molaila, ua hapotizo ia ilio la la- j : kou ma ka inoa o ka Ilaku, o lesu; a i ka | | wa i kau ai o l'aiilo i kona mau lima ma- j ! luna o lakou, ua loaa ia iakou ka Uhane i ! ilemolelo—oia hoi na haawiua kupaualia l i a ka Uhaue Hemolele •; nolaila, ua olelo ae | ila lakon nia na oleloe, a wauana mai la. I j (Aole i pau.) |