Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 52, 23 December 1875 — Page 3

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Dek., 1875.
MANAWA NO HONOLULU.
[HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]

5 Hapaha mua ..... 3 24.8 PM
12 Mahina piha ..... 9 14.1 AM
19 Hapaha hope ..... 4 24.4 AM
27 Mahina hou ..... 8 32.9 AM

Ka puka me ka napoo ana o ka La.

1 Puka la...6 25. AM. ..... Napoo la...5 13. PM
8 Puka la...6 30. AM ..... Napoo la...5 14. PM
15 Puka la...6 33.3 AM ..... Napoo la...5 19.3 PM
22 Puka la...6 37. AM ..... Napoo la...5 5.21 PM
29 Puka la...6 40.2 AM ..... Napoo la...5 24.2 PM
31 Puka la...6 41.5 AM ..... Napoo la...5 25.5 PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. Filtner, penei:
Latitu 21° 18' 23" Akau.  Lonitu 157° 48' 45" Kom.

          I keia la e haalele mai ai ke kuna Bonanza no Kapalakiko.

          A keia Poakahi ae, e haalele mai ai ke Kilauea no Hilo, a me na awa ku mau.

          Inehinehi ka holo ana aku o Kilauea , no Kauai, a kipa loa aku i Niihau.

          I keia ahiahi, e malama ia ana he Kudala Karisimaka o na mea makamae, ma ke Keena Kudala o C. S. Bartow.

          KULA KUMU.—Ma ka Poalima ae nei, Dekemaba 25, e hoomaka ai ke Kula Kumu no Oahu nei, ma Kawaiahao, hora 9 A. M.

          He mau la wale no koe no ka poe uku auhau, e au o hala ka manawa kupono, a nele i ka balota ole.

          Ua hoea aku ke Komisina Lunakanawai Alani i Kapalakiko ma ka la 20 o Nov., a haalele iho la no ka Hikina ma ka la 24.

          Ma ke awakea Poaono aku nei i hala, i ku mai ai ke kiapa D. C. Murray mai Kapalakiko mai, iloko o na la holo he umikumamawalu.

          I ka Poaha o ka pule i hala iho nei i ku mai ai ka moku Okohola hope loa o keia kikina, oia hoi ka Desmond , Kapena Smith, he 1150 barela.

          $1.75! Heaha keia? he hoa haihai olelo! He makamaka oiaio! He koa wiwo ole! He wahaolelo nou! He LAHUI HAWAII no ka LAHUI HAWAII!

          Ua lohe mai makou no ke oki ana o kekahi kanaka i kana wahine ma ka uha, aole nae i ano pilikia. Ma Kau, i Hawaii keia hana menemene ole.

          E naue mai, e lawe i ka kakou pepa no keia makahiki ae, me ka pepa manuahi—($1.75)—wale no ka auhau no ka makahiki, a e lawa no ka makemake.

          "HAWAII OPIO."—Ua loaa mai ia makou kekahi palapala me ia inoa, a ma keia pule ae, ma ka Helu mua no ka makahiki hou e hoolaha aku ai makou ia.

          Ma ka hihia o C. Kanaau imua o ka Aha Hoomalu, ua waiho ia a keia kau ae o ka Aha Kiekie. I ka Poalua iho nei ua bela ia no $500.

          Eia a hoea aku ma ka pepa o keia pule ae, oia hoi ka makamua o ka makahiki hou ma ke ano he manuahi , na kumumanao i haku ia a i hoomakaukau ia hoi no ka LAHUI HAWAII.

          E malama ana ka Moiwahine, he Anaina Hui, ma Haleali Iolani, i ka hora 12 awakea o ka Poalima, Dek. 31 no ka piha ana o kona mau makahiki i ke 41, a o kona la hanau hoi ia.

          I na ua hookaa pau mai kekahi o ko makou poe heluhelu i ka uku no ka pepa ma keia makahiki me ka loaa ole aku o na Helu a pau, he pono e hoike mai a e hoolawa ia aku na Helu i koe.

          I ka la Karisimaka, ma ka Hale Pule (Beretania) Bihopa, e bapetizo ia ana o VITORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO, ke Kama 'Lii opio a ka Hon. A. S. Cleghorn, a me ke 'Lii Miriama Likelike Cleghorn.

          E nauwe ae ma ka "Bonaza," ma ke keena hoohuihui o J. W. Crowell, (Keoni Kolowela,) he wahi kaaka Hawaii. Malaila e inu ai i ka wai momona huihui, i awili ia me ka iniki maaeele o ka hau anu o Nuuanu.

          Ua make ma Makawao, Maui, ma ka la 17 o Dekemaba nei, ke kaikamahine makamae a David a me Mrs. Emma Crowningburg. Ka nui o kona mau la ma keia honua he hookahi makahiki a me 6 malama.

          Mai puiwa na makamaka ke lohe lakou i ke kani o ka o-le ma na alanui o ke kulanakauuhale nei. O ka leo kahea ia "E hele, e-au, e awiwi, e hookaa i ko oukou mau auhau."

          Ua hauoli makou no ka loaa hou ana mai nei o na ohe keleawe hou he 30, no ka poe Puhi Ohe. A e puhi ia ana keia mau ohe hou ma ka la Kulaia Karisimaka. Ma ka Hale Alii i ka hora 2½ P. M. a ma ka Emma Square i ka hora 3½ P. M.

          Mai poina i ka ahahimeni ma Kaumakapili i keia ahiahi. He mau mele nani, he mau leo lea, a he mau hoonanea hoohaihai ko laila, no ka pomaikai oia luakini makua o ko kakou kulanakauhale nei. He hale no ke Akua, a e makana i ka ke Akua.

          Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, i lawe aku ai na lima menemene ole o ka make ia Mr. Kaleopaa o Kamakela o Honolulu nei, ma kela aoao o kalua kupapau. A he ala hookahi no na mea a pau e hele aku ai.

          O ke kanaka nona ka inoa o Lahaina, a makou i hoolaha aku ai no ka manao wale ia nana i pepehi kekahi Pake ma ka muliwai o Wailua, i Kauai, ua lawe ia mai oia a ke noho nei maloko o ko kakou hale paahao, no ke kali ana i keia kau ae o ka aha kaapuni o ka mokupuni o Kauai.

          Nani molale ka waiho a ka ihiihi o ka olali o ka moana nana e hoohanohano aku ke awa o ka Malu Ulu o Lele. O ka Neti Mere hou, oia kekahi o na iwa ke awihi aku. Ke lana nei oia ma Ainahou, ke hoomakaukau ia nei, ke hele a kau kona mau aahu—e nani ana.

          O Padekina, i nalowale iho nei, ua hoike aku ia iaia iho he ekolu la mahope o ka haalele ana iho i keia awa, maluna o ke Kiapa Clara Bell , malalo o ka inoa huna o Keoni Iakesona. He bila dala apuka kekahi ana, a ua apuka ia he $275 mai ke kuene mai o ua moku nei. I ka hoea ana i Kapalakiko, ua hoole ia ua bila nei e Na Agena o Hanale Nolte, a ua nalo loa aku la ua Padekina nei, a hoaa iho la ke kuene.

          He 7 la me 17 hora ka manawa o ka moku mahu Mikado mai Kapalakiko mai, a he 7 la me 11 hora o ke Kulanakauhale o Kapalakiko . He ano heihei keia huakai a keia mau mokuahi. O ka moku hope i ku mai ai, nana ka eo o ka huakai mai Kapalakiko mai a hiki i Hawaii nei, a nawai aku la maanei a Auseteralia. Oia ka oi o ka moku nani i komo mai ma ke awa o Kou nei, a kupono ke kapa ia he "hale alii no ka moana."

          Ke hai aku nei makou imua o ko makou mau makamaka lawe pepa o keia makahiki ae, ua makaukau, a ua lana paa hoi ko makou manao, no ka hooia ana aku, e waiho ia aku ana imua o lakou ka moolelo piha o keia kau ahaolelo ae. O ka makamua keia o ko makou kakau ana a pai ana hoi ia moolelo, a o ka makamua no hoi keia o ka hoike piha ana aku. Aohe a makou mau punahele e hana iho ai, aohe hoi mau enemi e hoino aku ai; aka o ka pololei a me ka oiaio piha.

          E malamaia ana e Ka Ahahui Kula Sabati o Kawaiahao he anaina hui hauoli Karisimaka ma ke kahua o ia luakini. E malama ia ana he huakai hele e na haumana ma ka hora 9 o ke kakahiaka, a mahope iho e malamaia ai ke anaina maloko o ka luakini, i hoonaniia e kekahi mea hou, oia hoi he kumu laau Karisimaka. (Christmas Tree.) O ka makamua keia o ka malamaia ana o keia ano hauoli ma na luakini Hawaii o kakou, a he mea hou no hoi ia imua o na kamalii. He kumulaau keia i luluu i na hua, a i wehi hoi i na lau.

          E MALAMA I KO OUKOU KAHU.—He wa keia a kanaka i haawi wale aku ai i makana no na makamaka. Aole anei hiki ia oe e ka Hoahanau Ekalesia, ke haawi i kou Kahu, wahi mea ana i hoomanao ai ia oe? Heaha la kou makana iaia? Aia ia oe ia mea, aka. E noonoo oe, a mai hoonele oe i ka mea nana ka hanai ana ia oe me ka berena o ke ola.  F.

          AHA MELE!! AHA MELE!!—E haawi ana ka Papa Himeni o Kaumakapili i Aha Mele Nui, i ka po o ka Poaha, la 23 o Dekemaba nei. O Mrs. Dillingham laua Miss H. Judd na mea e hooponopono ana. E wehe ia na puka i ka hora 7; a e hoomaka i ka hana hora 7½. O ka uku komo, $1.00 no na kanaka makua; 50 keneta no na keiki. E loaa na Palapala Komo, ma ka hale o Wini, a me Taramu. O na loaa, he mea ia e hookaa ai i na aie o ka Ekalesia i keia makahiki.  NA KE KOMITE.

          Ma ka po Poalua iho nei, ua pakele mahunehune kekahi mau kauhale lehulehu mai ka ula o ke ahi ana ole. Ua kukulu ia kekahi ipu-kukui i kokoke ma kahi o ka paku puka-aniani ma kekahi hale ma ke alanui Maunakea, a ua loaa aku la i ke ahi, ua a ia, a loaa aku la ka paku makika o ka moe, a hele ae la ka lalapa ma o a maanei o ka rumi. Aia kekahi wahi keiki uuku malalo o ka moe kahi i hiamoe ai, a i kona ike ana i ka hahana wela o ke ahi, ua puoho ae la, a holo kiki aku la iwaho. Ua hiki koke mai ke kokua, a hoopio ia ke ahi. Ua pau na kihei, paku makika, a me kekahi mea e ae. E malama loa kakou i keia mea he ahi, oiai, he enemi ana ole.

Ua Kuli na Pepeiao.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          E oluolu oe a me kou Kapena, na Hoa Hookele a ka makani Kukalahale o Honolulu e hookipa ae hoi i keia malihini maluna ae.
          Ma ka Poakolu, Nov. 17 M. H. 1875, ua hopu ia o Mahuka k. a hookolokolo ia ma Kailua, imuo a ka Aha Apana, e J. G. Hoapili Lunakanawai Apana, ma ka aoao o ke 'Lii Hon. Simona K. Kaai; J. W. Kamaka loio o Mahuka ma ka aoao pale. Ua hoopi ia keia kanaka no ka lapaau laikini ole, a ua hoopai ia no na dala he iwakalua ($20.00,) koina o ka Aha he $3.95.
          A ma ka Poaono, la 20, ua hookolokolo hou ia no o Mahuka no ka hihia Aea Haukae; a hoopanee ia a ma ka la 2 o Dekemaba, oia ka Poaha, hooholo ia ka hoopai ma ka ninau ana a ka Lunakanawai i na kanaka he lehulehu, puana like mai la lakou, "He makau, he makau makou i keia kanaka." A haawi mai la ka Lunakanawai i kana olelo hooholo e lawe ia oia i ka Hale Paahao ma Kawa, a e hoopaa ia no na malama eono, a e uku i ke koina o na dala he $5.25, a ke hoouna ia aku nei oia me na kauoha mawaena o ke kanawai.
          O keia Mahuka, ua noho loihi i Oahu, a i ka M. H. 1865 kona holo ana a noho loihi i Kohanaiki, Kona Akau, Hawaii, mamuli o ka hookipa ana a kekahi kamaaina. Aole i akaka lea kona noho ana he ano pegana oia mai kahiko mai, aka i keia wa, ua poha ke au ma ka waha o na hoike na mea i puka ma kona kamailio ana, a ua oiaio, he aea haukae oia imi i kahi e ola ai malaila, hoomanamana, hoopiopio, a pela aku.
          E na makamaka o ka Lahui Hawaii, aole anei he oiaio, ua kuli na pepeiao o na kahuna lapaau Hawaii, a hoopaakiki ia lakou iho e hele ana e lapaau hoomanamana ma o a maanei, me ka ike no, aia ka mana i ka Papa Ola, a ua kue ke kanawai i ka poe o keia ano.
          I na kahuna lapaau mai Hawaii a ka Welona o ka la i Lehua, e waiho malie i ko oukou lawelawe ana ma keia oihana, ina nele ka loaa ana mai o na Palapala Laikini Ae Lapaau mai ka Papa Ola mai, aole no hoi ou lihi hanina i ka Papa Kahuna o Kuauau.
          O keia kaaka Mahuka he kamaaina oia, no ka aina pohu lai malino o Kona, he hoa uhai aholo pu no ka lehulehu, a o Puna paha kona ewe one hanau, he kanaka oluolu no ma ka nana aku, aka maloko, ua ike ia na hana pono ole. A he leo ao kupuna keia na kakou e hoolohe, e na makamaka mai hookuli mau ia mea hou. Ke hoi nei au, ke ano mai nei ke ahiahi.
Owau iho no kau Kauwa,
D. B. P. KEKUAILIAHI.
Kaloko, Kona Akau, H. Dek. 8, 1875.

Ke ano hou na hana o ke Kula Sabati ma Waiohinu nei.

E KA LAHUI HAWAII ; Aloha oe:—
          I keia la Sabati iho nei, la 12 o keia malama, piha loa ko makou luakini o "Kauahaao," i na haumana kula, mai na hapauea elemakule, a me na pupu luahine, na opio kane a mau opio wahine ; ua akoakoa mai lakou a pau, ma ka halepule.
          Ma ka hora 9 kakahiaka, ua komo aku na haumana ma ka luakini me ka hookaawale pono ia o na opio me na elemakule, a penei: na luwahine ma na papa noho mamua ma ka hikina, na elemakule mahope; a ma ka aoao komohana hoi, na wahine opio mamua, na kane opio mahope; o na keikikane a me na kaikamahine, aia lakou ma ke komohana o ka awai, me ka hookaawale pono ia.
          Na Kumu. Elua no kumu nana e kula, o J. H. S. Matini opio me J. Humphreys, na laua e hoolohe i na pauku paanaau a kela a me keia haumana, a pauia. Himeni na elemakule me na luwahine ma ke ano himeni o ka wa kahiko, o Humphreys ke kumu; a o ke ano Himeni o keia wa, o Kaapa opio ke kumu o na keiki a pau loa; ke huiia na keikikane me na kaikamahine o J. M. Kauila ke kumu, a pela iho la na mahele hana a na kumu.
          A i ka pau ana o na hana o ka la, ua waiho mai o Toma Matina ka Luna Hoomalu o ka Hale i na manao paipai, a iaia no ka pule hookuu—a himeni mai la na keiki. I keia wa, ano hou na hana a ka Uhane ma keia Ekalesia; pela e ko ai ka olelo : "Ina iloko o Kristo kekahi, he mea hou ia." Mamua, palaka wale na haumana kula Sabati, i keia wa, ke ala ae nei. Ko iho la ka olelo, "aia hoi, ua hala ka hooilo, ua pau ka ua, a ua malie—O ka laau fiku ua hua mai i ka hua opiopio, a ke aala mai ka pua o ka waina." Me ke aloha.  Na Kekahi Haumana Kula Sabati.

HOOLAHA HOPE LOA!
OHI AUHAU O M. H. 1875.
MA KA APANA O HONOLULU.

          KE HOIKEIA AKU NEI KA LOHE I NA mea a pau i ku i ka Auhau, e paniia ana na Buke a me na puka o ka Hale Ohi Auhau, o ka mea nona ka inoa malalo iho, no ka Ohi ana i na Auhau o keia makahiki, ma ka Poalima, Dekemaba 31. A o ka poe a pau i uku ole i ko oukou mau Auhau ma ia la, e hoopiiia e like me ke Kanawai. Nolaila, i mea e huikau ole ai a me na hoolohilohi ano ole, a oiai o ka la 30 o Novemaba ka la pau e uku ai, hoololohi wale mai kahi poe i ka uku a na la hope.
GEO. H. LUCE.
Luna Ohi Auhau o Kona, Honolulu.
Keena Ohi Auhau, Honolulu, Dec. 14, 1874.  52 3ts

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Poakahi Dec 27.....hora 5 pm.....Hilo
Ianuari 3.....Kaapuni ia Hawaii
Ianuari 10.....Kona
Ianuari 17.....Hilo
Ianuari 27.....Nawiliwili
Ianuari 31.....Kaapuni ia Hawaii
Feberuari 7.....Kona
Feberuari 14.....Hilo
Feberuari 21.....Kaapuni ia Hawaii
Maraki 2.....Kaapuni ia Kauai
Maraki 6.....Hilo
Maraki 13.....Kona
Maraki 20.....Kaapuni ia Hawaii
Maraki 30.....Nawiliwili
I ka huakahi hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a. m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a. m. a mahope iho paha ; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 8 a. m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$ 5 00
" Lahaina, " " ..... 6 00
" Maalaea, " " ..... 7 00
" Makena, " " ..... 8 00
" Mahukona, " " ..... 10 00
" Kawaihae, " " ..... 10 00
" Kailua, " " ..... 10 00
" Kaawaloa, " " ..... 10 00
" Hilo, " " ..... 12 50
" Kau, " " ..... 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii,..... 22 00
A hiki i na awa o Kauai,..... 8 00
Uku kaapuni ia Kauai,..... 12 00
Uku ohua Hawaii oneki,..... 2 00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, ma ke ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
Agena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  696 3m 709