Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 5, 27 January 1876 — He Manao Laulaha. [ARTICLE]

He Manao Laulaha.

tiUNAB|o"OPONOPONO īloko o, iia la e like ine keia, oiai lioi ka manawa kolio ba!ota e hookokeke mai aei, a i ka wa hoi e nuae aua us manao no na mea .piii aiapuni, me Jhe la, o ka m&nawa ■keia 6 hai akea ia ai na maoao hoakaka me b» moakakja Jea. Ua olfeSo ia, ai§ mawaena o kakoo, nei kokahi poe e makemake nei e kapae i n& kaaaka okona aiiia e mai ka noho kahu ana no kekahi oihaoa aupani, a e hoihoi ia Inan oihana a pau malalo o ka hookele ana a na kanaka liawaii frale no. īle m&nao kahaha nui keia. No ka mea, he mea maOpopo, aole i hiki &ku ke kulana naauao o nja kanaka liawaii i ko keehina e hiki ai ia liikou ke hookele i keknhi aapuni imua o na naauao o ke ao nei. Eia kekahi, aolie loa paha e ae mai ana na ka- | naka o na aina e i ko lakou kapne loa ia | mai ka hooponopono ana i kekahi man oihana o keia aupnni, oiai, na mahnahua ko lakou mau waiwai maloko nei, a aia maluna o ia mau waiwai ka hapa nui o na hana a keia aupani. Aolo no paha e ae ia ana e kekahi maaa kanawai a kumukanawai paha. A e hoomaopopo hoi, o na kuee a pau e ala mai ana no keia a no kekahi maa kumu o ae pr»tha, ho kumu ia e hoola'i i ka manao o ;na haole e kahea aku i ka i hae o kekahi aupuni e. Aohe noonoo Sho o na,kanaka Hawaii a hoomaopopo ifeo i ke kulana uukn o ko lakou aupuni. tte makehewa wale no paha ka hai ana ia lakon, wa na heluna kanaka o Honoi\isvt neī, na hiki ke hoohaiike ia ae kekahi wafei kulanakauhale kuaaiim, a o ke aupuni holookoa hoi, ua like mekokahi kaona o ka pftjw helu eha o Europa, a o Amerika paha. Ma ko ano kuokoa, ke noho nei o llawaii malalo o ka a]x>no wale ana | mai no o na aupnni nui. Aia wale no ma ! i ka noho ana me ka malama i ka maiahia, i j a me ka hoikeike ana aku i ko ke ao he I aupuni naauno, e ae ia mai ai ka hoomau ! ana i keia kulaua o ke kuokoa. Mai hooI pUikia oukou ia oukou iho, oiai, aole e hiki | ia kakou ke hoi luipe. Aoleo hikiiaknkou i ko pee mai na maka mai o ke ao nei, a hu- ; me hon i ka malo, a nuho hoi e like me na I la hupo. ]le oiaio no paha. ua loaa mai ia kakou na noonoo a me na ike o keia noho l ana, ma ko ano he lahui naauao me ka nui 0 ka hooikaika a me ka lilo, a he oiaio no piha, ua haawi mai na haole lie mau pomaikai lehnlehu wale mekekahi lima, a me kekahi lima hoi, ua kau mai na pilikia. O keia mau mea a piu, e hooia koke mai ana 110 na hoaaloha o ka lohui Hawaii. Alaila, aole he lioi liopo. a aole hoi he ku malie. lna e hoola ia ana keia lahui, alailn. ua hiki mai : kn mnuawa 110 ka hoomnka ana ia hana. Alaila, he mea maojK>po, aole paha e kai*»e ana na kannka Hawaii i na hao!e. a hoonele hoi ia lakou i ke knlnna knjx)no e hoike mai ai imua o lakou i na ano nuio ka noho 'na aupuni, oiai, o na inc,i a lakou i ike ma i ke ano nolio 'na aupuni iloko o na la i hnla, , he wahi mahni mailuīlu loa ia o ke ano o , ke kulana i lawe ia e na anpuni naauao a | pan 110 kn hookele am. He jx>e makaukau na haole i ka hookele a:ia i keia mea he auj>nTii. a o ke an > auj>uni 1 mnkemnke i i 110 ko kako\i. na nele nn kanakn Hawaii i ka inakauknn j>iha. l*a makomake nn e wni ho aku ilok<> o ka noonoo nmikai t> na alakai a jkui o na kanaka imaoli. i ko'u manao, j>aa. a oia ieeia. " Aole o hiki ia kakou ke j hvH»nir\u i ko kakou kuokoa ke ole kakou e lhx>maiv mnlalo o ka hookole ana a na knnnka o na anpuni nannao." l*a ike ia. nie lie la he kanawai r.o ke ao nei. aia nia kahi a ka lahui keokeo e hui j>u ai nio na ano iahni e ae, e lilo ana ka lahui keokeo he alnkni. a o ka hoao nna o llawaii e kapn<' i keia kanawai jvin. ua like no ia jvte ka ln>:io ana e kinai i ke nhi j>e!e o Kilauen. ma ka hoo]>;ha nnn me ka nn. ao!o K>a e h«t!i>]>ono. Aiue ' liookahi wale no hana in Ha«a:i e hana nku ai. K Inwo i ke kulana e hke me ka hoea ana inai. a e hiv>:naemae n e ln>oj>uij>ui ae. A m:\lntla r ala v.\\\ ana kn i;inau, he.ihn aku ka hnna k ;jK>no e hana ai : 1". ImKlo kela a nve keia i na wahi in.-.-li.a.i i:li e hnua malu nei. a e h>kahi me ka hv>.<ikaika mainna o na kahua h\v<holcimia. K kokua > ko lakou Moi n>a koun hookoli i ana ī ir.au ksih:i;a iu>na «a kulana 1 l:u\a i>oih> r,o ka hookele <\na i ke auj>nni : a e kauoha aku ia lakou e haawi mai"i ta lahue i kaliua nuvakaka no ka hoojvakeie ana i ke auj>uni na jv>j>-.likia ae. A ano hoi. e k>>ho lakou i mau kanaka kui>Li>a. naauao. r lieleaku ma ke mio l.unnmakaamann : hoi o ka p*<o e pum wale ana, a hlo i ke kuai la me kr \Ula, o<ha»ia a waiona p\lia ; aole *> ka e I>.mv. l>!o wale a'ia » ka manaw a kmv>;<o ma ke kaka\*le3>> l«v!u wale am no ka U.<nt« ai a * ua auhau :I-o . «ka o ka jv* o kawoe **a e> iakou ho inalalo o na auniak*. a kok«a nve ka h->o;kaika i »«a knhu ■« o ke suon»n uia na kuniu knjv>»>» a lakou e :ke a: e l.*a ana ka jvvua»ka« i k* anpum a n>e ka lahni. i » kekahi mau kumu n«s e jv>no ke m*> u. «»j.a iu> keta 1- - O ka h»v\jw»o ana «»u i «a lahu» «\ a e l,,v«jvmo)v«uo ia »o!«- «.» ka |v>n»%ikat «aaie o na t.!h*>ia. aka, no ka (\.v«jM«iotai lns» a*a V » ka lahii». « ->■; kau sa maluna o ha kuls:«»a na koe o ka lako«» * \au osk*wv ll»vv».3» » na !.»o a v.n ka he«oj%aw m« s '.a vvha'.\a ,Je a h,vve'}»*W»e ku. I Ke *>ia o ka » l a Wni!f!-,i« na »-.e* : kan.a.;-> i» i».< k«A« k ■ . *Ka, a»;l-ea »»a >:••<>* h*- r a. M I k'. V»J 1 kik, « ke ak:». a k. i,»! 1 : \ ,i,-, k\ »;i..v- a- a i.'i; „■ a ,ri|\

apa#, hp mea Brtkeh«wa ia fek©a ke holp ® pee, aka, e imi aka ka pono i wahi epaaai. A pela o Hawaii, ua kanmaha koQ|t lu»we, a« &-um ao« ka pono i wahi epaii ai, aolo hoi oka waiho wale ana aka pela, a helelei iho kona- maa koo. Ua komo iloko o ko'u puuwai aa iiei no keia lahai kaoaka, ka aina hoi a'n i lawe mai nei i ko'a ohana a hookahoa iho i hema, ake maaao nm aa he pono no īa'a k« hai akea akn i ko'a manao ina ua ike an he pomaikai ke loaa mai ana k« ia. Ua lana ko'n manao no ka holomoa ame ka waiwai o Hawaii i na la e hiki mai ana* Ko mauao nei aa ko kali mai nei na jx>maikai no keia lahui, «ob apo wale aka no ka lakou mo na manao hookanaka a noonoo maikai. Nolaila, ano e hni pu kakon na kanaka Hawaii a me ko na aina e, a e lokahi ma ka hooikaika ana no ka hoomaa ana ike kuokoa o ke aupani a me ka hooulu ana hoi ika lahui. E kahea aka maluna ona kanaka noonoo akahele a naanao, ka poe i maa i ke ano o ka hookele aupuni, i mau wahaolelo oo kakou. £ hoomanao, aoio ma ka nni o ke gula a me ke (lala, ka waiwai oi o ke aupnni, aole hoi ma ka lehalehu o na holoholona, aole ma ko kope a me ko { ko, aka, aia maluna o na kane a me na wahine, oia hoi ka lahui. "Ua mau ko oa o ka aina i ka pono." F. B. H. Honolulu, Jan. 24, 1876. i