Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 9, 24 February 1876 — Page 1

Page PDF (1.15 MB)

KA LAHUI HAWAII.
"Ua mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
BUKE II.}  HONOLULU, POAHA  FEBERUARI 24, 1876.  {HELU 9.

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII.
Paiia ma kela Poaha me keia Poaha.
H. H. PALEKA,  Luna Hooponopono.

          He pepa i hoopukaia i kela me keia hebedoma no na Ohana a me na Ekalesia o Hawaii; he mea kokua i ka noho pono ana o na ohana, ka maluhia o kanaka, a me na pomaikai kino a uhane o ka Lahui Hawaii. "Aole paonioni; aole haanui; aole hikiwawe ka huhu; aole noonoo ino."
         
O na Kumumanao a pau, na Nu Hou o kela me keia ano, na Mare, Hanau, Make, e kakau mai i ka Luna Hooponopono, a e paiia no ke kupono.
         
Aole e aeia ka pilikino, ke kuamuamu, ka hoino, a me ka huhu, a ua makemakeia ka hoohoihoi, hoolana manao, hoonaauao, a me ka hoopono.
         
He $1.75 ka auhau o keia pepa no ka makahiki, a he $1.00 no ka hapa makahiki.
         
E hookaa mua ia ka auhau o ka pepa mamua o ka loaa ana i kekahi mea makemake e lawe.

NO NA OLELO HOOLAHA.

          E lawe ana keia pepa i na Olelo Hoolaha a na makamaka, e like me ke kupono, a e lawa pono ai hoi me ka hoohaiki ole i ka huina o na kolamu kukulu manao, no ka uku haahaa.
         
O kela a me keia makamaka e makemake ana e hoolaha, e hele mai ma ke keena a e hui pu me ka Luna Hooponopono.
         
Aole e paiia kekahi Olelo Hoolaha ke ole e hookaa mua ia ka auhau.
         
Eia kekahi, ke noiia aku nei na makamaka e hoouna mau mai i na mea hou; mai hooloihi loa i na palapala; e hai pololei mai i na manao me ke kuawili ole, a e kakau mai me na hua moakaka.
H. H. PALEKA,
Luna Hooponopono.

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me kaia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau.
Na Kui mai ke nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau.
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela ano keia ano.
A KE HAI IA'KU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau Hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu
1]   a me ka maikai  [3m

E LOAA NO I KA POE E
MAKEMAKE I NA
INIKA KAKAU,
PENI, PEPA,
WAHI-LE TA,
BUKE,
MA KAHI O
TARAMU.

Manae iho o Kini Hana Wati.
KAHI HOI E LOAA AI IA OUKOU
NA BUKE!
Oia hoi na nupepa i humuia, a e kuniia ka inoa mawaho o ka buke, a ka mea makemake ana, eia no ma kahi o
TARAMU.
KAHI E LOAA AI KO OUKOU MAU
Papa Kuni Inoa!
No ke kuni ana i na Lole,
Na INIKA a me na BALATI,
NO KA
$1.50 NO KE KUNI KELEAWE,
2.00 NO KE KUNI DALA.
MA KAHI O
TARAMU.
NA KII a me na LAKO MAKANA
Paani hoohauoli no na Kamalii.
Na HAE LIILII,
No ka HOONANI ana.
MA KAHI O
1-3m   TARAMU.

Safe in the Arms of Jesus.
Songs of Devotion, p. 222.

1 Ma ko Iesu mau lima,
Ma kona poli no,
Malaila au e malu,
A maha maikai pu.
Hamau! he leo lani
Ke mele ia mai
Ma o mai na puu nani,
Mai kela a o maikai.
Cho.  Ma ko Iesu mau lima,
Ma kona poli no,
malaila au e malu,
A maha maikai pu.
2. Aole ko Iesu mau lima
Aole he luuluu
Aole he hihia.
Aole hewa hou.
Kaawale na kaumaha,
Kaawale na makau.
Kokoke ka manawa
E maliu a mau.
Cho. Ma ko Iesu mau lima, &c.
3. Iesu kuu Puuhonua,
Ua make oia no'u,
Paa wau maluna ona,
O ka Pohaku mau.
E kakali olu au la
A hala ae ka po,
E kali a ao ae la
Ma ia kahakai mao.
Cho.  Ma ko Iesu lima, &c.
HAWAII.

ELINA KE KOA
HE KANAKA OPIO
PUUWAI WAIPAHE!
KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA.
KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O
KA OI WELINA HOPO O KONA
MAU ENEMI.
MOKUNA II—Helu 8.

         AUHEA oe e Egemona, ano, ua lawe pio iho nei kaua i keia poe, ua nele hoi ko lakou mau ami i ka ikaika, nolaila, he mea ku ole paha i ke ano o ke kanaka ka uhau ana aku i ka pahi maluna o ka poe i hoonele ia me ka ikaika. Nolaila, he mea pono ia kaua e waiho malie aku ia lakou, a e lawe ola aku imua o ka Moi," wahi a Elina.
          O Don Padilo, ua wela kona kino me ka inaina, a no ka nui o ka ikaika o kona mau aa-koko, ua ano pau ka ikaika o ka waina, a iloko o kona hooikaika nui ua ku mai la oia iluna me ke ano kulanalana, a pane mai la, "O ke kanaka e hoao ana e paio me kekahi mea mamuli o kona ike ana ua pau kona ikaika, he mea pono iaia e make koke, a nolaila, e make oe ano."
          "E ku aku," wahi a Elina me ka leo koa, "Ke nee mai oe hookahi kapuai imua e haule koke ana kou poo i ka papahele."
          "Aha, o oe ka e neia wahi kamalii ka mea nana e hoopuka mai na huaolelo ano hoonaukiuki imua o ke alii o keia wahi ; aloha ino oe, aka ke manao nei au e hoohanohano i ka oi o ka'u makakila ma ke oki ana i ka a-i o ka mea i hele mai me ke kaena. Ho, e ka hupo, e lawe aku i keia," a hahau mai la oia me ka ikaika nui ia Elina, aka, ua pale ae la no o Elina, a hala.
          "E ka ilio-hae, e waiho i kau pahi a mai hoao oe e paio mai me a'u. Ua makemake au e lawe ola aku ia oe imua o ko'u Moi, aka, ina oe e hana ino mai, alaila, e nele ana kou kino me ka hanu ole," aole no i pau pono loa keia mau huaolelo mai ko Elina waha aku, aia hoi, ua kamoe hou mai la ka powa i kana pahi me ka ikaika. Lele mama aku la o Elina i hope, aka ua pa e mai la nae oia ma ka poohiwi akau, a waiho malule iho la ia lima.
          O Egemona, ua ike mai la oia i keia, a lele mai la ola imua me ka manao e uhau aku i kana pahi maluna o ka powa, aka ua pane koke ae la o Elina. "E ku oe e Egemona, aole anei e hoohilahila ia i ko kaua palua ana i ko kaua mau ikaika no ka paio ana 'ku i ka mea hookahi? E hookuu mai na kuu lima hema e lawe mai iaia malalo o ka mana o ko kaua Moi."
          Ua maopopo no ia Egemona ko Elina ano, a ua ike no hoi oia, he mea makehewa wale no ka hoao ana mai e kue i kona makemake; nolaila, ua hookaawale koke aku la oia iaia iho, me ka makaukau no nae e haawi mai i ke kokua ana.
          Hoomaka iho la ka powa me Elina e hookokoke ia laua iho, a haule like mai la ka laua mau pahi. Ua wela hahana no ko laua inaina a ano hiena na hiohiona. O ke kanaka powa, ua haalulu kona mau lehelehe, a pii ae la ka ula ma ke kumu o kona mau pepeiao, e uhau ana i kana pahi me ka inaina nui ma o a maanei o ko Elina kino. Ku mai la o Elina me kona kino pololei, haawi mai la kona mau maka i na hiohiona o ka hopo ole, a pale ae la i ka pahi a kona hoa paio me ka hala ole. Ua liuliu loa no ko laua noke ana i ka paio, o ka powa me kona mau lima elua, a o ke koa opio hoi me kona lima hema wale no.
          Iloko o keia manawa a laua e paio ana, ua lele aku la o Egemona a hauhoa iho la i na lima o na powa e waiho ana iloko o ka ona o ka waina, a hiki ole ai hoi ia lakou ke oni mai ke puoho ae.
          Ua ku aku o Elina me ka manao e paio aku i ka powa a hiki i kona ano maluhiluhi ana, alaila, e hoopaa iaia a lawe ola aku i kona kino, no ka mea, aole ona makemake e lawe i kona ola, oiai, o ka enemi ia o ke aupuni Beritania, a he makemake ia e ike i kona ano. Aka, ua ano hoomaka e mai la ko Elina maluhiluhi, ua hoomaka mai ka haalulu o kona kino mamuli o ka pau o ke koko i ke kahe ma kona lima i moku, a me he la ke pii hou ae la ka ikaika o kona enemi. Ua hoomaopopo mai la kela ia mea, a nolaila, ua hooikaika loa mai la ma ka hahau ana mai i kana pahi. No ko Elina hoomaopopo ana iho, ua hiki ole iaia ke hoomanawanui hou aku, nolaila, ua haawi mai la oia i kona ikaika a pau maluna o kana pahi, a me ka ikaika nui i kamoe iho ai maluna o ko ka powa poo, a haule aku la ia a maluna o ka papahele a make loa.
          Haule iho la o Elina maluna o kekahi noho me ke ano paupauaho, no ka hoomaha ana iaia iho. Iaia e noho ana, hoea ana o Emeline me na apana lole no ka wahi ana i kona lima. "E ka haku o ka lanakila, ano e ae mai ia'u e haawi aku i ke kokua ana ia oe ma ka wahi ana i kou lima, oiai, ke ike nei au me ka menemene ia moku a ano mainoino," me ke kulu ana o na waimaka ma kona mau papalina i pane mai ai.
          "Mai hookaumaha wale no ia oe iho e kuu makamaka maikai. O ko'u eha a me na maluhiluhi a pau, ua nalowale mamuli o ka lanakila ana maluna o keia powa. Ua haule pio oia, a nolaila, he mea pono paha ia kakou e hauoli piha, a e haalele hoi i ke kaumaha."
          "Pela io no, aka, pehea la e hiki ai i kekahi mea ke pale ae i ke kaumaha, ke ike aku i na ano hoomanaonao e like me ka mea i kau mai maluna ou," wahi a Emeline i pane aku ai.
          Oiai laua e kamailio ana, aia hoi, ua puoho ae la ka hapa nui o ka poe powa i hoopaa ia i ka hao e Egemona, a me ka leo nui lakou i noke mai ai i ka hoopuka i na huaolelo ino iaia nei i ko lakou hoomaopopo ana iho ua paa lakou i ke kupee ia.
          "E ka aihue, no kou nele anei i ka ikaika oe i haawi mai ai i kau laau hoohiamoe a hoopaa ia makou? He ilio oe, a aole e hiki ia oe ke paio mai ia makou me ka pahi," pela lakou i puana like mai ai.
          Aole no Elina i hoolohe aku i ka lakou, aka, laweia aku la ke kino make o ka poe powa a waihoia iho la mamua pono o kona mau luina, a i ko lakou ike ana mai, he mea e ko lakou inaina.
          "E hoolohe mai e na powa!" wahi a Elina me ka leo ano inaina i pane aku ai. "Ua lawe pio ia oukou ma ka inoa o ke aupuni o Beritania, a he mea pono ia oukou e noho malie, no ka mea, he elua la mai keia aku, e lawe ia'ku ana oukou imua o ka Moi Rikeke, a laila oukou e lohe ai i ke kauoha alii no na mea e hana ia aku ana maluna o oukou.
          Me ka ike iho no o ka poe powa i ko lakou pilikia, aole lakou i hooki a hookua lilii i ko lakou hoopuka ana i na olelo ino a me ka hoonaukiuki ; a aole no i hoolohe aku o Elina i ka lakou. Malalo o ka Emeline alakai ana, ua hemo aku la lakou ma keena mawaho, a holoi iho la i ka paumaele koko o Elina. I ka pau ana o keia, pane mai la o Emeline iaia i ka i ana mai. "E ke koa opio, ano, ua hiki ia'u ke lawe aku ia oe a puni keia hale no ke kuhikuhi ana'ku ia oe i na mea ano e au i moeuhane ole ai mamua. Ae aku la o Elina, a lawe aku la o Emeline iaia. Hele aku la a komo ma kekahi keena mawaho loa, wehe ae la o Emeline he pani puka ma ka papahele, a i ka hemo ana, aia hoi, ua hiki ole ia Elina ke ku iho malaila, no ka mea, ua holo mai la ke ea paoa ano maea, a ninau aku la ia, "Heaha ke kumu o keia ea ino a'u e honi nei?"
          "Aia malalo o keia wahi, he mau tausani o na kino kanaka i make. O ka poe a pau i lawe pio ia e keia poe, ua lawe ia mai lakou a hoahu ia iho la maloko o keia wahi ; a oia ke kumu o keia ea ino au e honi nei. O ko'u noho ana maloko o keia hale mai ko'u hiki ana mai, he oi aku o ka weliweli, a me ia weliweli au i noho ai a hiki mai i keia manawa. Ua makemake loa au e hoopakele ia'u iho ma ka hoao ana e lawe i ko'u ola, aka, ua hiki ole, oiai, ua nele ko'u mau aa-koko i ka ikaika o ka manao ino e lawe ae ai ko'u ola iho," wahi a Emeliue.
          "Mai hookuu i na manao ano hupo o na ano e hoolauwili wale i kou noonoo a ae e lawe i kou ola. Oia hana e ke kaikamahine opio, he hana ia no ka hupo. Ke hai aku nei au ia oe, mai keia manawa aku, aole loa mea nana e hoolauwili hou i kou noonoo, a aole hoi e hookauwa hou i kou kino aka, e lilo oe i alii maluna o keia kahua, o kau mau kauoha ke hoolohe ia. Ke huli hoi mai ko makou kuna, e haalele ana au ia oe, a he mau la liuliu paha mahope, e huli hoi hou mai ana no wau. Aole no nae au e haalele ia oe me ka waiho ole iho i mau kiei, i loaa ai kou mau kokua, ina e kipa mai kekahi poe powa ma keia kapakai," wahi a Elina.
(Aole i pau.)

KA HALE KAKELA BOLOISA.
HE NANEA
NO NA AU I HALA.
HELU 4.

          MAI na poe i kipa mai i ka hale o Mau sonete i lohe ai oia, iloko o kona mau manawa e waiho ana iloko o ka mai ua hoopaneeia ka mare ana o Pauline me ke Count o Befota. Ua lohe pu mai no hoi oia, eia no ua ipo la ana iloko o ka Hale Kakela o Beloisa kahi i noho ai.
          Aole i emo ua hiki aku la ia malalo o na paia o ua hale kakela nei, a malalo ponoi hoi o ka puka aniani o kana aloha ; aka, pehea e ike aku ai, he pa nui kiekie ka mea nana i alai mai iaia. Nana wale aku no oia no kekahi mau minute i ka hale a ke aloha i noho ai.
No kekahi manawa i noho iho ai oia e noonoo i kona kulana a me ke ano o kahi ana e noho nei. Ina oia e hoao e komo iloko o ka hale kakela, he mea makehewa ia ; he mea hoi e poino ai kona ola ; nolaila, ua hele loa aku la ia ma ke alanui akea e hiki aku ai i kekahi hale hookipa i kamaaina mau iaia.
         
I kona hiki ana aku ilaila, komo aku la ia me ka makau ole, no ka mea, i kona wa i haalele aku ai i ka hale o Mausonete, ua hoano e oia i kona mau helehelena me ke kohu o kekahi mau mea ulu, mamuli o ke kokua ana mai o ka elemakule kalai pohaku.
          Maanei i paina ai oia i kona aina ahiahi. I ka loaa ana o kona lio ikaika e hele aku ai, ua haalele koke iho la ia i ua hale hotele la ; a me ka ewalu haneri dala iloko o kona eke, a me kona puuwai hopo ole, pela oia i hele hookahi aku ai ma kana huakai malihini, e like me na naita hele mehameha o ia wa, e hilinai ana i kona pono a me kona mau pomaikai o ka wa e hiki mai ana maluna o kona ikaika iho a me ke koa o ka naau.
         
I ke ao ana ae, hiki aku la oia i ke kauhale nani o Anegera, he la kulaia nui ia no ia wahi. E piha ana na kanaka i ka makete o na ano a pau, na kane, na wahine, a me na kamalii, me ko lakou mau kahiko nani, e like me ke ano mau o na la nui, e lealea ana, e uhaai ana, a e hoohialaai ana iloko o na "waipaoa a ke kehau."
          O na paani o na ano a pau e holomoku ana lakou me ka palena ole. E uwauwa ana kekahi poe, e akaaka ana kekahi poe, e hoinainau ana kekahi poe. Nana aku la keia a hoomanao ae la i na huikau kanaka o Parisa, a me ka nu-a o kona mau pipa alanui. Hu mai la ke aloha no na luana ana o ke kaona alii, aka, aohe ona hope e hoi hou aku ai. O kana huakai e hele nei aohe palena, aole hoi he puu oioina e hoomaha iho ai.
          Oiai oia e makaikai ana i ka piha kanaka, ike aku la keia i kekahi elemakule e hou hele mai ana iloko o na kanaka me ka pilikia, a mahape ona kekahi kaikamahine opiopio nona na makahiki he 19, e puliki mai ana i ke kapa o ka elemakule; a e paa ana no hoi kekahi lima o ua elemakule nei i kona poohiwi.
          O na helehelena o ua elemakule nei a me ke kaikamahine, e hoike mai ana i ke ano no ka ohana Iudaio laua, a ua kaulia hoi iluna o laua he ano hopohopo, o hoopoino ia mai e kekahi kanaka.
          Pela ko laua hele ana mai a kokoke i kahi o kekahi poe kanaka ano kolohe e inu ana ma hai o ke alanui, he poe i hoolupea wale ia e ka "ua lani polua," a pulu pe i ke anu.
          I ka ike ana o ka elemakule i ko lakou ano hilala, hooikaika loa mai la oia e holo ma keia aoao o ua poe la. Aole nae i hiki. No ka mea, i ka ike ana ae o kekahi kanaka puipui paakiki o lakou i ka ui o ua kaikamahine Iudaio nei, lalau koke mai la oia me ka hooho ae.
          "Halo! e ka mea nani! He pono oe e hele mai maanei. I hookahi honi mai kou lehelehe mai, oia ka uku o ko olua puka ana mai keia wahi aku. O kena mau lehelehe i honi ole i ka kea, ua kupono loa ia no ka honi ana mai ia'u."
          Ua haikea koke ae la kona papalina, a me ka haalulu makau i kuemi hope aku ai oia. O ka Iudaio elemakule kekahi i kuemi hope aku la, aole nae no kona makau wale, no ka mea ia wa no, i hoala ae ai oia i ke kookoo a wiliwili mai la imua o kona enemi, i ka i ana. "E hookaawale ia oe iho, e hookaawale i ke alanui no maua. Aole maua i hoino wale aku i ko oukou aoao hoomana.—mai hoino wale mai i ko maua hele ana. Aole maua i hoopoino aku i kekahi o oukou—pela e hookuu mai ai ia maua me ka hoopoino ole mai."
          Ku ae la ua kauaka nui puipui la iluna, a me ke ano huhu i lalau hou aku ai i ke kaikamahine Iudaio a huki mai la me ka ikaika.
          Aka, aia kekahi mea e ku nei i ake e kokua i ka ui Iudaio, a e pale hoi nona, aole nae i ike ua kaikamahine la.
         
I ua wa la, ua hookaawale koke ia ae la na kanaka e kekahi keiki opiopio, a ku ana imua o ua kanaka nui nei e paa ana i ke kaikamanine.
          He ui a hiehie na hiona o ua kanaka opio la, aka, ua kikiko ia nae kona mau papalina e kekahi mau kohu i like me ka luluaina, ua aula hoi i ka la me he keiki la noloko o ka oihana paaua.
          Ua okiia kona lole komo e like me na kapa koa, ua hele nae a okiloa i ka lepo, a me ke ano wiwo ole i pane mai oia imua o ke kanaka ikaika e paa nei i ke kaikamahine.
          "Heaha keia? He kanaka hilahila ole e hoopoino ana i ka mea lima palupalu! Ina he makemake kou e lohe i ke o ana o ka metala me kela pahikaua ma kou aoao, e hookuu koke i ke kaikamahine i keia wa, a e hoao mai i ka oi o kau makakila me kuu pahikaua. He wa loihi i hala ae ko'u hoao ole ana me ia, a e aneane ana paha ia e paapu i na lepo hao no ka paa loa iloko o ka wahi."
          "E! heaha oe?" i pane mai ai ke kanaka nui "He ikaika! E! Oliana kou ikaika e ke kanaka opio! Ho mai e nana aku au. Ha! ha! me he la aole o ko pahikaua wale no ka mea i paapu i na lepo hao, o kou mau helehelena kekahi i paapu i ka lepo, me he la akahi no oe a ala mai mailoko mai o ka luakupapau. I hele mai nei anei oe e ao hou mai ia makou i na hana o na makahiki he kanalima i hala aku?"
          "Mai hoolilo nui i ka manawa me na olelo ano ole," i olelo aku ai ke keiki opio; "ina he kupono ia oe ke pale no kau mau olelo pahenehene."
          Ia wa i unuhi koke ae ai kekahi i kana pahikaua. Hookaawale ae la hoi ka ahakanaka e ku poai ana a puni laua.
          Aohe mea i hele mai e keakea. A no keaha? No ka mea, he la kulaia nui ia i piha ai na kanaka i ka lealea. A o kela a me keia ano lealea a pau e hanaia ana, ua lawa ia no ka hoohauoli ana i ko lakou mau maka, a me ka hoolealea ana i ko lakou mau manao.
          "E ke hoa," wahi a ka malihini, "i hookahi a'u noi i koe. Ke makemake nei oe i ka lealea, a owau hoi kou hoa paani? Nolaila, e hookuu aku oe i ka Iudaio elemakule a me ke kaikamahine e hele me ka maluhia ma ko laua alanui. Maluna o kuu kino e hoopau ai oe i kou inaina."
          "Nani! Maikai!—maikai!!" i hooho mai ai ka lehulehu a puni. A ia wa i paipai like ae ai na lima o ka poe a pau me ka huro ana.
          Lalau ino aku la ka malihini i ka lima o ka Iudaio me ke ano hoihoi, alakai aku la iaia mawaena o ka ahakanaka a hiki iwaho, me ke keakea ole ia mai. O ke ahaina nui kekahi i kokua mai ma ka hookaawale ana ae i alanui no laua e puka aku ai iwaho.
          Ia wa i olelo mai ai ka elemakule Iudaio "Na na lani e hoopomaikai mai ia oe e ka opio wiwo ole, a ina e komohia oe iloko o na pilikia, e hoomanao oe i ka Helu 12 ma ke alanui Augutine, oia ka hale noho o ka mea e hoopoina ole ana i kau mau hana maikai no na wa a pau e hiki mai ana."
         
I ko laua hala ana aku, lulumi hou mai la ka ahakanaka e makaikai i ko laua nei paio ana.
          Halawai koke ae la na makakila o ka laua nei mau pahikaua ia wa pokole, anapu ae la hoi ke ahi no ka ikaika loa o ka hookui ana i kekahi a me kakahi, a me he la, ua like a like ko laua ikaika i ka nana aku, aka, o ke kamaaina nae he oi aku kona mau la mamua o ko ka malihini, e like me ka 7 i ka 5.
         
I ka wa e hooke ikaika aku ana ka malihini opio i ke kamaaina, ia wa i puana ae ai oia me ka leo nui.
          "O ka make anei ka hopena o keia hakaka ana? E lawe anei kekahi i ke ola o kekahi no ko'u lilo ana he kokua no ke kanaka Iudaio?"
          "Ae," i pane mai ai kekahi, "e hakaka ana kaua a hiki i ka make ana."
          Aole i pau pono mai na huaolelo a ke kamaaina, ua komo koke aku la ka pahi a ka malihini i ka poohiwi o kona enemi.
          Me ka leo auwe i hooho ae ai ke kamaaina a haule aku la i ka honua. Puapuai mai la ke koko mailoko mai o kahi i moku ai a hanini aku la i ka lepo; me ka oni hou ole ae, a me ka nele hoi i na kokua nona i nana ae ai oia i kona hoa paio, me ka manao e loaa hou iho ana iaia ka hauna hope loa nana e hooki iho i kona ola ana ma keia ao, e like me kana olelo, o ka make ka hopena.
          O ka lehulehu makaikai e ku mai ana a puni, aole he mea hookahi o lakou i hele mai e keakea. No ko lakou lohe ana "o ka make" ka hopena, oia paha ke kumu i hele ole mai ai lakou e uwao. O na olelo a ke kanaka ikaika kamaaina i puana ai pela, ua ili iho la no ia maluna ona.
          Nolaila, i ka lehulehu e kakali ana no ka hopena manaonao o ua ikaika nei o lakou, aia hoi, ua hoopuiwa nui ia mai la lakou, ma ko ka malihini haalele ana i kana pahi, kulou iho la ma ka aoao o ke kanaka eha a me ka hoomakaukau ana i kona lima e unuhi ae i kekahi mea mailoko ae o ka poli, ua ike ia aku la oia e hoohainu aku ana i kekahi mau olopu waina i ka mea i eha. Alaila, me ka awiwi nui i hahae ae ai ia i kona palule, a hauhoa iho la i kahi i eha ; a i kona hoala ana ae iaia mai ka lepo mai a kupono iluna, ua piha ae la ka lewa i ka wawalo o na leo huro mahalo i ka kakou malihini.
         
I ka pohala lea ana ae o ke kanaka eha, haka pono ae la ia i kona hoa hakaka me ka haohao nui. I aku la: "E ka enemi lokomaikai a hemolele o ka naau, ke manaolana nei au, ua kala mai oe ia'u. Ua hooukaia ka hakaka me ka ikaika, a ua aneane au e pilikia. E haalele kaua i keia wahi; i ka hale hotele i o la e hoo-na ia ai na mapuna olelo me ka apu waina."
          "Ua pono e kuu makamaka," i pane aku ai o Heneri. "Aohe o'u kue no kekahi mea e hoomaalili aku ai i ka maloo o ka puu ; a o ko'u makemake no hoi ke kaawale ana aku mai ka nanaia mai e keia lehulehu."
          Nolaila, ua kuilima aku la ua mau kanaka nei, e kaukoo ana ka mea poino ole i ka mea i poino, a hele aku la mawaena o na kanaka e huro ana ma o a maanei o ko laua alanui hele, a hiki wale i kekahi hale hookipa i kapa ia ma ka inoa "Na Baba Ekolu."
(Aole i pau.)