Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 10, 2 March 1876 — Page 4

Page PDF (1.27 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
HELU 11—SABATI, MAR. 19, 1876.
Ka make ana o Abesaloma.—II Samuela 18:24—33.

24 Noho iho la o Davida mawaena o na puka elua o ka pa, a pii aku la ke kiai maluna o ka puka ma ka pa pohaku ; alawa ae la kona mau maka, nana aku la, aia he kanaka e holo mai ana, oia wale no.
25 Hea mai la ke kiai, a hai mai la i ke alii. I aku la ke alii, Ina hookahi wale no oia, he olelo ma kona waha. Neenee mai la no ia, a kokoke mai.
26 Ike aku la hoi ke kiai i kekahi kanaka e ae e holo mai ana : hea mai la ke kiai i ka malama puka, Aia hoi, he kanaka e holo hookahi mai ana. I aku la ke alii, Ke lawe mai nei hoi oia i ka olelo.
27 I mai la ke kiai, Ua like ka mea holo mua i kuu manao me ka holo ana o Ahimaaz ke keiki a Zadoka. I aku la ke alii, He kanaka maikai ia, a ke hele mai nei ia me ka olelo maikai.
28 Kahea mai la o Ahimaa za, i mai la i ke alii, Aloha oe. A haule iho la ia ilalo ke alo ma ka honua imua o ke alii, i mai la, E hoomaikaiia o Iehova o kou Akua, nana i hoolilo mai i ka poe kanaka i hookiekie ae i ko lakou lima e i kuu haku i ke alii.
29 I aku la ke alii, Ua malama ola ia ke kanaka opio, o Abesaloma? I mai la o Ahimaaza, A hoouna mai la o Ioaba i ke kauwa a ke alii, a ia'u hoi i kau kauwa, ua ike aku au i ka wawa nui, aole nae au i ike i ke ano.
30 I aku la ke alii, E kipa ae oe a e ku maanei. Kipa ae la ia, a ku malie iho la.
31 Aia hoi, hele mai la o Kusi: i mai la o Kusi, He olelo ka'u, e kuu haku, e ke alii; ua hoapono mai o Iehova ia oe i keia la i ka poe a pau i hoea mai e kue ia oe.
32 I aku la ke alii ia Kusi, Ua malama ola ia anei ke kanaka opio o Abesaloma? I mai la o Kusi, O ka poe enemi o kuu haku ke alii, a o ka poe a pau i kue mai e hoino mai ia oe, a e hoohalike ia lakou me ua kanaka opio la.
33 Haaloulou nui loa iho la ke ali, a pii aku la i ke keena maluna o ka puka, a uwe iho la: a i kona hele ana penei kana i olelo ai, Auwe! kuu keiki e Abesaloma e! e kuu keiki, kuu keiki e Abesaloma e! ina no wau i make nou e Abesaloma kuu keiki, kuu keiki e!

———:o:———

Pauku Gula. Io ba 8:4. "Ina paha ua hana hewa kau poe keiki iaia, alaila, e kiola aku ia ia lakou, no ko lakou lawehala ana."
Mele 51. 8—7 Oli aku ia Ieho va,
Lanakila! pomaikai!
He Alihikaua nani!
Pio e na enemi.
Pule i pio na keiki, i pau na haunaele, i maluhia na ohana, na aina, na aupuni.
Ka ninau me ka wehewehe ana, &c. Ma kela pule, haalele kakou ia Davida ma e mahuka aku ana mai Ierusalema aku, oia me kona ohana, na kanaka, na kauwa. Ua hoonoho ia nae kekahi poe, owai lakou? mok. 15:16. He poe e ae a Davida i manao ai e hoonoho, aka no ko lakou manao paa e hele pu, ua ae o Davida, owai ia poe? 15:19—22. Hele pu aku la lakou me ka uwe nui. Na kahuna hoi, manao lakou e hele pu me ka pahu berita. Ua ae anei o Davida? p 25.
Me ka uwe lakou i pii aku ai ka mauna o Oliveta. He uwe paha ia no Ierusalema, a no ke keiki bipi. Pela hoi Iesu mahope loa mai i ku ai ma ia mauna a uwe no Ierusalema. I ko Davida lohe ana, o Ahitopela kekahi me Abesaloma, heaha kana pule nona? p 31. Ua hookoia anei? Owai kai halawai pu me Davida, a hoolilo ia i mea hookahuli i ka manao o Ahitopela? p 32—37.
Mok. 16. Owai kekahi i hele a halawai pu me Davida ma ka mauna me na mea ai? Heaha ka laua kamailio pu ana, me ko laua hewa hoi? p 1—4. Hoopunipuni paha Ziba. A kuhi Davida he oiaio, a hoopau koke ia Mepiboseta. Nana moku 19:25—27. Owai hoi ka ipuka mai i Bahurima e kuamuamu a hana ino ia Davida, a noi kekahi e hele e pepehi iaia, aole nae i ae ia? p 5—I3.
I ka puka ana o Abesaloma ma i Ierusalema me Ahitopela kona hoakuka, a me Husai ko Davida hoakuka, heaha ka ninau o Abesaloma ia Ahitopela me kona pane ana? Ua hooko ia anei? p 20—22. Ua like ka Ahitopela olelo ao me ke aha? pauku 23.
Mok. 17 Ua noi aku o Ahitopela ia Abesaloma i mau kausani koa i hele koke aku oia me lakou e pepehi ia Davida, iaia e noho nanea wale ana. A ua makaukau o Abesaloma e ae ia noi ana, ninau e nae oia ia Husai i kona manao. A pehea kona manao? p 1—13. I ko wai manao i ae ai o Abesaloma? No ke aha? p 14. I hookahuli ai ka manao o Abitopela a ko ka Davida pule nona. Nawai i hai i Davida i na manao o Ahitopela laua me Husai? Mai loaa na kiu i na kauwa a Abesaloma. Pakela nae ma ke aha? p 15—21. Holo Davida ma ihea? p 22. Heaha ka hope o Ahitopela? p 23. Owai ka i hoohalike me ia mahope loa mai? Mahea o Davida ma i hele ai? Me Abesaloma ma
hoi? p 24—26. Owai na luna o Abesaloma? p 25. Owai ka i hele mai e kokua ia Davida ma me na mea ai? 27—29.
Mok. 12 Ka hoomakaukau ana no ke kaua. Manao no Davida oia no kekahi e hele pu i ke kaua? Ua ae ia anei? p 1—4. Heaha ka Davida kauoha ia Ioaba ma? p 5. Pono nae anei ke ahonui i ka mea kipi me Abesaloma? Mahea ke kaua ana? p 6. Pehea ka make ana o ko ka aoao kipi? p 4—8
Me wai i halawai pu ai o Abesaloma? maluna o ke aha? Heaha ka pilikia nui i loaa iaia? Ke mea aha kona lauoho? mok. 14:25, 26. Lilo ka ka mea ana i kaena i mea make. I ka lohe ana o Ioaba, aia no o Abesalom, ua hihia kona lauoho ma ka laau, pehea kana olelo, me kana hana ana? 10—18. A make o Abesaloma, heaha kona hope? p 16—27. Heaha kana i hana'i no kona kino make, i kona wa e ola ana? p 18. Ua kanuia anei oia malaila me ka hanohano? Me heaha la kona kanuia ana? Owai ka i ala mai a makemake e holo a hai aku ia Davida i ka make ana o Abesalama? Owai ka i hele e hai? p 19—23.
P 24-27. E noho ana o Davida mahea? A pii ae ke kiai ihea? Heaha kana i ike ai? A i ka hai ana'ku i ke'lii, ninau oia pehea? Owai mahope iho? Heaha na olelo a ke kiai me Davida?
P 28—32 A puka na mea holo elua, pehea ka laua hai ana ia Davida, me ko Davida ninau ana, me ka poai?
P 33 Oluolu anei Davida i kona lohe ana ua make o Abesaloma? Pehea kona kanikau ana? Pono anei? Aole paha oia i noonoo pono i ke ano o kona kanikau.
Na Makua. Hookahi mea akamai i kokua ia Abesaloma iloko o keia kipi ana. Owai ia? Heaha kana mau mea elua i mea e pono ai ko Abesaloma aoao? Ehia mea kokua ia Davida? 1 Husai. 2 Na kahuna me na keiki elua. 3 He kauwahine. 4 Ka ululaau. 5 Ka lauoho loihi o Abesaloma, wehewehe mai.
Na Keiki. Owai ke keiki kipi? Kipi oia ia wai ? Heaha ka hope o kona kipi ana? Pehea kona make ana? Hoohihia kona lauoho iaia. Malama o hoohihia ko oukou lauoho ia oukou na kaikamahine ma ka manao nui ana ia mea. Aloha anei Davida i kana keiki kipi? Hai mai i kona kanikau nona. He poe kipi hoi oukou ia Iehova, a pono ke make. Owai ka mea aloha, a uwao no oukou? A mihi e kala ia anei? A mihi ole pehea?
Ke Kula a pau. Hai mai i kekahi mau kipi me ka hope ino. Kipi kekahi poe Hawaii mamua aku nei, heaha ka hope? Kipi ma Amerika mamua aku nei, heaha ka hope? Pono anei ke aloha i ka poe kipi, a noi aku i ke Akua e hoola ia lakou a e hookomoia, iloko o ka lani me ko lakou naau kipi no? Mele 8—6.
1. Mai kipi, e na kamalii,
Ia Iesu ke Lii e,
He Lii maikai a akahai,
Aloha wale mai.
2. Ua kipi nae, ua hewa no,
Pehea e pono ai?
E mihi a e noi pu
I kala ia mai.
Pule no na keiki kipi, hookuli, hele lalau.—Haawina no Maraki 26. Hoi hou.

Ka Ekalesia a me Kona Kulana.
[HAKU IA E REV. J. BIKANELE.]
HELU 9.

          O na oihana nui o ke ao nei, he mau rula hana ko lakou a pau. Ua like ka rula hana me ka lima kuhikuhi. Aole no e holo pono kekahi oihana ke ole e malama ia na rula hana, e pili ana ia oihana. O ka hoomaopopo ana i na rula hana, he mea nui ia. I ole lalau, e pono ke paanaau ke kanaka i na rula hana mamua o ka hapai ana i kekahi oihana. No ka paanaau ana i na rula hana i hiki ai i ka poe naauao ke hoopololei i ko lakou mau manao, a me ka lakou haiolelo ana ; a no ka loaa ole o na rula i hemahema ai ka poe ao ole ia.
          He rula hana ko ka Ekalesia e pili ana i ka hooponopono ana hihia. Ua haawi mai o Iesu i keia rula i mea hoomalu i ka Ekalesia, a i pono ka noho ana o kona poe kanaka. E loaa ua rula nei ma Mataio 18 15—17.
          Pomaikai ka Ekalesia i ka loaa ana o keia kumu alakai. Ina ulu ae ka hihia iwaena o kona mau lala ua haiia mai ma keia olelo a ka Haku ka mea e hana aku ai.
          Ano, ua hiki mai kakou ma keia kukulu manao ana, i kahi e hoike ia ai ka hemahema o kekahi mau Ekalesia, a eia ua hemahema la, aole o lakou halawai pili hana. He hemahema nui kela, a he kumu e haukae ai ka Ekalesia. E hele hewa ana na hoahanau ke ole e malamaia ka halawai hooponopono hana. No ka ole o keia halawai i lanakila 'i ka hewa iloko o kekahi mau Ekalesia. Ua noho keia mau Ekalesia me ka hoomaopopo ole ia lakou iho he aupuni hemolele no ke Akua. Aole i imi ia na hoahanau hihia; aole i hooponopono ia, aole i aoia lakou. O na halawai haipule wale no kai malamaia e keia mau Ekalesia. A ma keia mau halawai haipule, ua noho pu mai na hoahanau hihia me ka poe hihia ole me he mea la ua like a like ko lakou kulana a pau. No ko lakou hooponopono ole ia, ua hopu mai ka poe hihia me ka hoopili ia lakou iho, na olelo hoopomaikai a ke kahuna i hai aku ai. Kuhihewa ka poe hihia he kuleana ko lakou iloko o na olelo hoopomaikai a ke Akua; manao lakou "he malua, he malu; aole hoi he malu."
          He pilikia keia, a ua ulu mailoko ae o ka hooponopono ole ia ana o na hihia.
          E pono ke malamaia na halawai pili hana a ka Ekalesia, a ma na la noa e malamalamaia ai. Kaawale ka la Sabati me kona mau halawai, kaawale hoi na halawai hooponopono hana. Oiai o ke Kahu ka pailata o ka Ekalesia, nolaila, e alakai aku oia i na hoahanau a i ke kulana maemae o ka noho ana. E hooikaika oia ma keia hana.
          Ua like ka Ekalesia hooponopono ole ia me he hale i kahili ole ia. Aole e mahalo mai ka Haku i ka Ekalesia o ia ano; a aole hoi e mahalo i ke kahu i uhi wale i ka hewa.
          O na Ekalesia i malama i keia ano halawai e olelo ia nei, ua ohi lakou i na hua o ka pomaikai. Ua maemae ko lakou kahua, a ua akaka i kela lala keia lala kona kulana. Aole e kuhihewa kekahi mea; a aole hoi e hopu hewa mai ka poe hihia i na olelo hoopomaikai a ke Akua i ku i ka poe pono wale no. He kulana paa ko keia mau Ekalesia, no ka mea, aole he poe hoopilikia iloko o lakou. Ua kaawale ka poe hihia mawaho, koe ka poe pono wale no. He paakai keia mau Ekalesia, he mea hoopomaikai e alakai ana i na kanaka iloko o ke ola mau loa.  (Aole i pau.)

NUHOU MAI MAIKONISIA MAI.
Na hana a J. W. Kanoa ma ka Paeaina Gilibati.
NO APAIANG.

          O ke kihapai o Apaia g, ke waiho lapuu nei kona wahi kino, e moe ana mai ke Komohana Hema a hiki aku i ke Komohana Akau. A i ko'u nana ana iho i kona wahi kii, ua like me ka mahina i o Hoaka. A he mau wahi mokupuni liilii ehiku ma ke Komohana pono aku. Ua kaapuni au, ma ka malama o Iulai ma ka aoao Akau. Eha haneri me iwakaluakumamakahi (421) kanaka. Ua hoolohe mai no kahi poe, ua nana wale mai no kahi poe, ua ku wale mai no kahi poe. A o kahi poe ua ninau mai i makau, a o kekahi poe i paka. A i ko'u ku ana iwaenakonu o lakou e ao aku ia lakou ma ka olelo a ke Akua ; a i ko'u nana ana, a me ko'u ike ana, aia no ko lakou wahi maka e opeapea wale ana ; a o ko lakou wahi poo e lewa wale ana i o ia nei, aole ka hoolohe mai. A o kahi poe hoi, uwaka wale mai, a o kahi poe hoi, haanewanewa lua i ka ona lama wai niu. Makena inu lama, inu ka po, inu ke ao, hakaka ka po, hakaka ke ao, ki pu aku, ki pu mai, hou aku, hou mai, make no kahi poe, a ola no kahi, makena nae ka pupupu o ke kau o ke alina ma ke kino o na kanaka, o ua mea o ka hoomano i ka inu lama, ua like me ka inu ana o ka lama ia lakou nei.

HIKI I KA HOME.

          Ua hiki aku au i kuu home, aia no e ola maikai mai ana na ohua, a me Binamu ma, a me na hoahanau o ka ekalesia o Koinawa. Ua hauoli pu makou a pau me lakou. Ua hoike au i ka'u mau nuhou a pau o ko'u kaapuni ana i ka aoao Akau, a ua makemake lakou no kahi mau mea, a ua kaumaha no ka hoopilikia ana mai o kahi ona lama ia'u, o ka lohe mua ana o lakou, ua kupapa ia au e na kanaka ona lama, aole au i kupapa ia e ka ona lama. Eia ka oiaio, ua holo mai ke kanaka ona lama a ku pu me a'u, e haiolelo ohi e, ua manao nae ua kanaka oloko o ke anaina holookoa i holo mai e pepehi ia'u. Eia ka haiolelo ohi e a ua kanaka ona lama nei, penei. "Kam na onora irou, ae kanai, te wau te kaibuke ae te aneanina te aina ae roro iau te aha." Eia ka unuhi ana ma ka olelo Hawaii, penei. E hoolohe mai oukou ia'u, penei. He moku keia e ku mai he moku kiakahi eia makai nei. He nui aku no na elelo ohi a ka ona lama. Ua lawe ia ka olelo e kahi mea iloko o ka anaina a ia Binamu ma. Elima mile mai nei aku, a hiki i o Binamu ma. He la pule ia la, a i ka Poakahi ae, hiki loa aku ana i o Binamu ma. Aloha ae la makou, a pau ia, ninau mai la i kuu eha i kela kanaka ona lama, hoole aku la au, aole, o ka pau no ia.

KAAPUNI HOU MA KA AOAO HEMA.

          Maloko no o ka malama o Iulai, ua hiki i ke poo o ka aina. Eia ka huina o na kanaka ekolu haneri me kumamahiku (317.) Ua like no ke ano me ka aoao akau, ekolu no la a pau ia aoao, Elima no la ma ka aoao akau.
          Ua hiki au i kuu home, Aia na ohua e ola maikai mai ana, a me Binamu ma, aole i kuu lea iho ku wahi heleuma, o ka huki koke no ia a holo i Tarawa i o Haina ma la. E malama ai i ka papa ahaaina a ka Haku.
          A i ko'u hiki ana aku i o Haina ma la, aia no lakou a pau, e ola maikai mai ana no. Ua haule iho nae ke kaikamahine a laua mai luna mai o ka welau o ka niu aole nae i haihai na iwi—hulueu no, kohu keikikane.
          Aole au i liuliu iho lohe ana au i na leo kupinai mai na pekana mai, penei, Ua make ehiku kanaka i ka mano, akahi kanaka, i ai ia e ka mano, lana malie ke kai, eono kanaka i make i ka ai ana i kona io, a he nui ka poe e ahu ana, aole i make ia mau la, ua make mai paha mahope mai o'u. E lohe oukou ia haina. Hokai ka hao a kela ia ilikani o ke kai, hao kela uwi na niho, lana malia ka moana, ku malie na pali kahakai.
          Ua lohe no na wahi kumu pepeiao he ia ai kanaka, a he make hoi ke ai i kona io. Ua pau ka hapa nui o na kanaka i ka ona i ka ai ana i ka mano—Aole nae kau kanawai na kanaka i ka nui o na kanaka i make i ka mano, ke ai nei no, make no kahi poe a ola no kahi poe. Make ono loe ka mano ia lakou nei. Makena inu rama kela mau la a'u i hiki ai i Tarawa. Ua ike au i kahi poe e inu lama ana ma Te Buatarawa, he mau kane a he mau wahine. A liuliu iki iho pau lakou i ka ona, uwaka ae la o ka hakaka mai la no ia a kahe ana ke koko—a o kekahi mau ona lama hoi e noke ana laua i ka hoopaapaa ua lili ke kane i ka wahine, e ai hala ana ke kane, ua piha ka waha i na mana hala, a ua piha loa mai la hoi o loko i ka ukiuki o ka lalau no ia o ke kane i ka wawae o kana wahine a hoo iloko o kona waha me ka luai ole mai i ka mana hala o ke nahu pu ia i ho la no ia o ka manamana wawae o kana wahine a moku pu, waiho pu aku la ka manamana wawae me ka mana hala iloko o ka waha, a haule aku la ka wahine kiki ana ke koko, aole nae i make—mauunu lua paha ka mana hala me ka inai o ka manamana wawae—auhu no hoi ua mea o ka lokoino.
          A o kekahi mau ona lama no hoi, noke lua no hoi laua i ka hakaka, o ka lili no ke kumu, no ka hoolalau o kahi ewa. A no ke komo ana aku hoi kahi o kahi wai awaawa, a ua piha kahiko o loko i ka ukiuki nolaila, pipii loa mai la kahi kai, olena lua na wahi maka o ua wahi kane nei ua hemo ae la laua mai ko laua hakaka ana. Eia ka mea kupaianaha a'u i ike ai ma ia hope koke no, ua holo kela wahi kane a loaa kahi pohaku nui, a ua amo mai, a ke waiho nei ka wahine, ke manao aku nei au he pohaku kuipalu la i ua wahi ewa nei ana, eia ka he pohaku kaka wahie i kona poo, he like ka hoi me ke kaka wahie ana ke poo—ua kaikai oia i kona poo a kiekie alaila kimo iho iluna pono o ka pohaku a pukapuka ka ili poo, kiki mai la ke koko—ahu no hoi ka awahua waiakua.
          Ua haalele au ia Tarawa. A ua hiki au i Apaiang ma na la hope loa o Iulai, aia no e ola maikai mai ana na wahi ohua me Binamu ma.
          Ma ka la ehiku o Au gate, e hana luakini ana maua me Binamu, me na wahi hoahanau. A ike aku la makou i kau wahi keiki, e olohio holo mai ana, e hea ana he moku kela aia i ka nuku o ke awa, a holo aku la au makai o ka ulu niu, a ike aku la au i ka moku e huini mai ana na kia, a i ko'u hoomaopopo ana, aia hoi, ike lea aku la au o Hoku Ao no keia moku, a hoi aku la au a hiki i o Binamu la, a ninau mai la kela ia'u, ua ike oe i ka moku? ae, owai? pane aku lau au, o ke ano o ko'u ike ana, o Hoku Ao no. O ke ku koke no ia o Binamu a hoi ana i ko makou wahi e nana ai i ka ohenana o Hoku Ao no. Hoouna ae ana o Binamu ia Ten Teboko e olelo ae ia'u e waiho aku ka hana i na hoahanau a e hoi mai e hoomakaukau i ka waapa, no ka mea, o Hoku Ao no ka moku. E lawa ka hoka ana i o a ia nei hiki ana o Binamu, ua makaukau, aole, o ko'u wahi kapa koe aole i komo, a e awiwi kokoke loa ka moku o ku, o ka paa ana kahi kapa i ke komo o ko maua holo no ia a kokoke i ka moku, ike aku la maua i ke kuku mai a na ili puakea o Mareka, aole hoi he kuku mai o na Misanere Hawaii, a pili aku la maua i ka moku, a pii aku la, a ike maopopo aku la aole io no he mau Misanere Hawaii. He mau Misanere haole wale no ekolu me ka lakou mau wahine a me na keiki elua, me Kuleke wahine. A ia manawa koke no, lohe ae la maua aole he Ahaolelo o keia makahiki, aia i kela makahiki ka Ahaolelo.

HAALELE IA APAIANA.

          Ua haalele makou ia Apaiana ma ka la umikumamalua o Augate, a ua hiki i Butaritari nei ma ka la umikumamaono o Augate nei no. Aia no o Maka ma e ola maikai ana no ko lakou mau ola kino a me na wahi hoahanau. Ua aloha pu makou me lakou me ka hauoli i ko ke Akua lomaikai lua ole ia makou.

KAAPUNI KU I KA WA.

          Hookahi no pule o ko maua ku ana iho iluna, o ko makou kaapuni uo ia mai nei aku makou a hiki mua i Kuma, a ike i na wahi hoahanau, a me na wahi pekana hauoli pu makou me lakou, a ike ae la i ka luakini a e hi-o ana i ke Komohana, hookahi o makou pule ilaila, mahope o ka la pule. Holo makou i Makini a me Kiebu, a hiki makou i Makini a me Kiebu, halawai pu me na hoahanau a me na pekana, hauoli pu makou me lakou. A ike i na luakini elua a lakou i hana ai, mahalo no hoi au i ke Akua i hana kokua ana i kana hana a na hoahanau i hana ai.
          Ua maikai ka noho ana o na hoahanau, ua kupaa, ua hoomau ma na hana maikai, ua maikai na luakini. Ua maikai ka pa o ka lakou kumu. Hookahi o makou pule ilaila. Haalele makou ia Makini a hoi mai i Butaritari nei. A mai nei aku holo i Bikati, a hiki aku makou ilaila, e ola maikai mai ana no na hoahanau he umikumamalua a me ko laila mau wahi pekana, hauoli pu makou me lakou. Hookahi pule o makou me lakou. A o ko lakou wahi luakini, e hi-o nukee ana i ke Komahana. Haalele makou ia lakou mahope o ka la pule, a hoi mai i Butaritari nei.

NO KE KIHAPAI O BUTARITARI NEI.

          Ke moe pololei nei ke kihapai o Butaritari mai ka Hikina a i ke Komohana. He umi no na mile, ehiku no mile ma kahi aoao, a ekolu no mile ma kahi aoao, a hookahi wahi apana lele loa iwaho o Bikati.

NO KA EKALESIA.

          Ekolu no mau papa iloko o keia ekalesia. O ka papa akahi, he poe kupaa lakou, a he hoomau ma na hana pono, a he hoolohe mai, a he poe ike i ka mihi ana i na hewa, a he poe ike i ke aloha. O ka papa elua, he poe akamai lakou i ka holo muhee ana, ua hiki ia lakou ke holo hiu, a holo poo, a holo pahua ma ka aoao, a he poe maalea a me ka malimali a pela aku. O ka papa ekolu hoi he papa oi loa ia i ke akamai i ka hihiu, ua hiki ia lakou ke hapai i ko lakou mau nuku a kiekie iluna a olena mai na maka malalo iho o na wahi kuemaka me ke pi ana iho o na wahi puka ihu. A i ko'u hookamailio ana 'ku ia lakou, huki ae la na wahi aa o na wahi maka a lilio, a lilo loa ae la i ke kua. A i ka pane ana mai o na wahi huaolelo mailoko mai o na wahi waha, mulemulea lua, a awahia, a kohu makona. O ka papa ekolu nei, he papa akamai loa keia i ka haku olelo, a me ka papa aku i ka poe mawaho o ka ekalesia, mai huli ma ka pono, he hoopunipuni wale iho no na lakou. Ua pa pinepine mai na wahi kumu pepeiao i keia mau huaolelo. Aole nae kanalua iki ka manao, no na apiki a me ka lauwili a me ka maalea a lakou e imi nei.

NO KE KULA.

          Nui ko'u makemake e holo ia hana, aka, hemohemo nae na wahi huila, oia na wahi haumana, aole hele mau mai, nolaila, hele pupu, aole mau ke kula la ana; he iwakaluakumamakolu ka nui o na haumana mau.

NO KA MAHINAHOU.

          Ua holo iki no ka mahinahou—ua kanaonokumamalima galani aila niu.

NO NA HALAWAI.

          Ua mau no na halawai Sa bati a me na halawai Poakolu, a me na halawai pule mahinahou, aole makou i kaia loa ia e ka hiamoe me keia mau hana maikai.
         No ka huina o na hoahanau o keia ekalesia mai kona hookumuia ana mai a hiki mai ka la 31 o Mei, 1875, eia, he kanawalu (80). Owau iho no o ko oukou pokii.
J. W. KANOA.

Ka Moolelo o ka Huakai aku nei a Hoku Ao i Maikonisia.
[Kakauia e J. E. Kamalani, Elele o ka Papa Hawaii.]
HELU 1.

          Ua haalele o Hoku Ao ia Honolulu i ka la 21 o Iune, 1875, me ka makani maikai. A he umi kumamalua la mahope iho ikeia aku la ka aina haahaa i kapaia ka Moku Pailani. He 2022 na mile i holo ia iloko o ia mau la, ma kekahi la he 200 mile i holo ia, aole no hoi he la i haule malalo o ka 150 mile. Ma ka hora 2 o ka auina la i holo mai ai kekahi waa mai ka aina mai e kuai i na mea o ia aina, oiai o ka la Sabati ia, aole lakou i manao no ia la. Ua makemake nui ia ka paka; aka, ua hoi aku lakou me ke poho o ka manaolana, no ka mea, aole i ae ia kekahi mea e pii iluna o ka moku, oiai o ko ke Akua la ia. He umi mau waa e ae i holo mai, he ekolu kanaka pakahi o ka waa, a o ka poe i hume i ka malo, ua kapa lakou ia lakou iho he "poe misionari." Ekolu waa nui i like me na waapa okohola me na ama ; he iwakalua kanaka, kane me na wahine, ma ia mau waa, me na moena, papale, kaula, ua hilinai, a me na niu, he mea kuai. Ua ike lakou a pau ia Hoku Ao ; aole nae hiki ia lakou ke hoopili mai no ka holo o ka moku. O na nalo, oia na mea a lakou i lawe mai ai i kau iluna o ka moku, aole o kana mai o ka nalo.
          Ma ia po ike aku makou i ke ahi o na waa lawaia ma ka aoao akau o Peru, ua ike me na kukui o na awa ku moku. Aole makou i kali e haawi i ka ai no na kumu o ia wahi, no ka mea, ua ike mua makou ma Honolulu ua lawa na kumu Samoa i ka misiona Enelani me Samoa.
          Ma ka Poakahi Iulai 5, i ka iho ana o ka la a nalo, ku ana o Hoku Ao mahope ae o Tapituea, a apo la kona heleuma maikai i ka aina paa, he umikumamakolu la mai Honolulu mai.
          O kapena A. d. Colcord, ke kapena o Hoku Ao, he kanaka kristiano maikai ia, a he akamai i ka hookele moku, he malama pono i ka moku, a he makaukau no na wa ino.
          Ua malamaia ka pule ohana maluna o Hoku Ao ma na ano elua. Na ke Kapena i malama ka pule ahiahi i ka hora eono, ia wa ua heluhelu ia ka Baibala ma ka olelo Hawaii me ka olelo haole, a himeni ia ka himeni. Ua pule ke kapena ma ka olelo haole, a ma kela elua po keia elua po, ua pule ka elele ma ka olelo Hawaii a me ka olelo haole, a i ole ia'u, na kekahi o na kumu e pule. He nui na wa a makou i mele pu ai ma na olelo elua, a ekolu i kekahi wa, a pela no hoi ka pule i kahi wa, ma ka olelo Hawaii a olelo Haole, a me ka olelo Gilibati, a olelo Makala paha, i ka wa i hiki ai o Hoku Ao ma ia mau aina. Ua komo ia na sela a pau e hele mai i ka pule ohana, a ua kali ke kapena no lakou a pau pono mai.
          O na pule kakahiaka, ua malama mau ia e na kumu ma ia mau aina, a o ka Elele o ka Papa Hawaii, oia ke alakai mahope o ka haalele ana o Hoku Ao ia Butaritari a huli hoi no Honolulu. Aole no hoi i kono ia na sela e hele mai i ka pule kakahiaka, no ka mea, ua awakea loa ka paina ana a no ka mea hoi, o ka poe nona ka wati maluna, e hana ana lakou; a o ka poe nana ka wati malalo, e hiamoe ana lakou.
          He poe kanaka maikai na Sela o Hoku Ao; a he maikai ka lakou mau hana maluna o ka moku. O H. S. Swinton, ka malamamoku, ua makaukau loa oia i ka po a, me ke ao no na hana o ka moku; he akamai oia ma ka hooponopono ana i na peaa me ka imi ana i ke kulana o ka moku me kona panana. Hookahi mea i koe ia lakou a pau, ka mea hookahi e pono ai na mea a pau, e loaa ia lakou ke aloha i ke Keiki a ke Akua.
          He pono e pule ka poe pono no na sela o Hoku Ao, aole hoi no lakou wale no, aka, no na Hawaii a pau, ma ka home, a ma na aina e, e lilo lakou i poe keiki na ke Akua. E pule no na kumu ma Maikonisia, i ikaika lakou ma ka hana a me ka manaoio. I wiw ole lakou, a i kokua ka Uhane i ka lakou hana, i akamai lakou i ke alakai ana i ke Keikihipa a ke Akua nana e lawe aku na hala o ke ao nei.
          Ma ka helu elua e hoike ia'i na mea o ka pae aina Gilibati.
(Aole i pau.)

Haina Nane a Kealakuhilima.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Oiai au e hialaai ana i ka nani o na mea o ka Hoikeike Nui o Piladelepia ma ka pa papa o Waila ma, oili ae ana kahi kii laau akua o Lono, e lawe ia ana i ka Hoikeike Nui, i alawa iho kuu hana, e kau ana ka hoailona o ka mea nana ia ukana, i nalowale ole ai iloko o ka huikau; aka, e kuhi ana au e lawe io ia ana ilaila, eia ka aole; no ka hoikeike no ka o na mea kahiko ma ka Hale Aupuni ma Honolulu, a mai Laie ae nei no i lawe ia mai ai; a no kuu ike ua apulu a popopo ua kii laau la, nolaila, manao iho la au e lawe i mea hoa-a ahi pulupulu no ka hale mahu o Ulakoheo, aka, o kue mai o ia la ma ka lawe wale, nolaila, e haawi no au i wahi alana i kupono no ia mea, a oia keia malalo iho:—
          Haina o ka Nane:—"Ka Nupepa Kuokoa;" e loaa no na mea e ae, e like me na huahelu i hoakaka i a ma ka papa kahuli. O ka Agena o Wini no ia; a o na opuu palaoa, o na dala $2.00 no ia o ka uku pepa no ka makahiki; a o na pepa he 51 i huiia me ka helu mua, 52 pepa, oia na manu o ke kulana like nona ka loa he 2 kap. 17½ iniha ka laula.
          Aka, e like me ka rula mau, aole au e waiho wale ia oe e pue mau i ke anu o opili loa oe, nolaila, eia au ke hoouna aku nei ma ka lima o ka lawe leta, i pili lakeke manoanoa nou i mehana pono ua taata. Aole i keakea ia ka lehulehu no ka wehe pu ana me ia nei ae i ka waiwai o keia wahi puolo.
          NANE 1.—Owai ka manu i like ka puana o kona inoa me hookahi o na hua Pi-a-pa? A o kona nuku ua Kele mau ia me na wai momona o ka honey bee? A nowai ke kaona i puanaia e ka moe?
         NANE 2.—Ina eiwa ka waiwai io o kekahi mea, a i kau ia hookahi huaolelo, e emi kona waiwai i ka eono, a e lilo ia i hopunaolelo hokahi, a oia no, ia ka ninau, heaha ka huaolelo? A owai ka hopunaolelo?
          O kuu ake nui e ike ia kona io, i waiwai like kakou a pau. Me ka welina i ka L. H. a me na hoa mikiala hana o ka Papa pai.  VELOCIOE.
          P. S. Ma kahi e olelo ana, "o na hua Pi-a-pa" ua manaoia o ka Alphabet.

NA AHAHUI EUANELIO.
AHAHUI EUANELIO HAWAII.

          Ua hoopanee ia ka Ahahui Euanelio o Hawaii a ka Poalua mua o Iune, hora 10 A. M., o ka M. H. 1876.

HAWAII AKAU.

          E halawai hou ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau ma Hamakua Hikina, i ka Poakolu mua o Maraki, M. H. 1876.

HAWAI HIKINA.

          Ma Puula, Puna, Hawaii, e halawai hou ae ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina, i ka Poakolu Akolu o Maraki, M. H. 1876.

HAWAII KOMOHANA.

          Ma Hookena, Kona Hema, Hawaii—Luakini o Pukaana, i ka malama o Maraki, hora 10 A. M. o ka M. H. 1876. E halawai hou ae ka Ahahui Euanelio Hawaii Komohana.

AHA LUNAKAHIKO O MAUI.

          Ma Lahainaluna, Maui, kahi e halawai hou ai keia Aha i ka Poalua Mua o Mei, M. H. 1876.

AHAHUI EUANELIO OAHU.

          Ma ka malama o Feberuari, M. H. 1876, i ka luakini Hoole Pope ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, ka halawai ana o keia Aha.

AHAHUI O NA EKALESIA O KAUAI.

          E hoopanee keia Hui a halawai hou ma Koloa, Kauai, i ka malama o Aperila, M. H. 1876.

NA BUKE
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
—ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele.....  75
Kauoha Hou Hapa Haole.....  75
Moolelo Ekalesia.....  50
Haiao ili lahilahi.....  10
Hele Malihini ana.....  25
No ko ke Akua ano.....  25
Hoike Palapala Hemolele.....  25
Moolelo o Heneri Opukahaia.....  15
Hoike Akua.....  25
Wehewehehala.....   25
Ninau Hoike ili manoanoa.....  50
Ninau Hoike ili lahilahi.....  20
Kumumua Kula Sabati.....  20
Buke Lawe Lima.....  10
He Buke no ka Pope.....  15
Ui Kula Sabati Helu 3.....  25
Ui Kula Sabati Helu 4.....  15
Ui Kula Sabati Helu 5.....  25
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole.....  10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani..... 1 50
Ili eleele kaekae nani.....  50
Ili eleele.....  35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani..... 1 70
Ili eleele kaekae wai gula.....  65
Ili eleele.....  50
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani.....  50
Ili eleele kaekae wai gula.....  30
Ili eleele.....  20
Ka hae Hoonani (Buke Mele).....  25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa.....  50
Kumu Leo Mele.....  10
Li ra Kamalii.....  25
Li ra Hawaii 1848.....  25
Li ra Hawaii 1855.....  25
Hae Hoonani.....  25
Leo Hoomana.....  20
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta.  J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.