Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 12, 16 March 1876 — Untitled [ARTICLE]

mm Ua OLELO nmkou i ka }>ule i hala «e nei, e ]>ai aku ana makou i ka palapala hoakalea i waiho ia imua o ka Moi eua haole o Ilonolulu nei, a me ka pane a na Kuhina, aka hoi, mahope iho oko makou lohe ana, ke kau inoa ia nei ua palapala nei ma ka olelo Hawaii e kanaka liawaii no ka w*iho ana aku imua oka Moi. Na ka pw kau inoa ia palapala j keia inanawa, ke hoonmkankau nei lakou e 'waiho aku iuiuao ka Moi. Aia niaho])e o ka haawi ia ana aku o ka palapal.i lioopii i ka J\loi a me ka loaa ana niai o ka pane a ka Moi, alaila, e kamailio no inakou ik> ia niau mea elua. I keia wa, eia wale no ka lnakou mea e olelo ai, aohe kmnuhana nui a koikoi nia keia aupuni- e like me kela a niakou i ike ai iloko o lea palapaJa hoopii e piii pono ana no ke 01.-i o ka lahui a me ka hoolaupai ana i ka aina. A na ko kakou Moi no i li iku keia olelo. kaulana: '• O ko'u Aupuni, he Aupuni hooulu lahui." Ua noi ia mai inakou e nnuhi ma ka olelo liawaii ka juilapala a nie ka pane a ke aupuni,' aka, oiai e hookomoia ana ka hoopii nia k i olelo Hawaii, ua oi ka ]x>noo ke kaii i ka ' hoolalia ana a ilee inua ka Moi. ! "*"■ ~ i kkkahi mau a[«an:i o Kona . nei ua l*he m:u.makou ke inalama la in 1 na ahaaina iloko o na halepule no ka luhi o ua la haipule iloko o na pule inua o ; keia niakahiki. Ma ke ano paha. lie hau- \ oli no ka.pau.aua.o.-ka.luhi. ka hapii ial aua o ia haha, e like me kekahi mail alia- 1 aina eae e iiaiiai ia nei; aua kahuha loa makou no keia hana. Akahi no niakou a lohe. o ka hana a ka Haku h<- ui 'a lul.i ia e pono ai ke j>anai ia niai 1 laaliaai-1 na a i la hauoli maho[ie īnai. i niea e ohiolu ai. E kuhi ana niakou oka pomai- ! •'kai e loaa niai ana uo na liana o ke :uipuni oke Akua aia.no -ia iloko oua niau hana la ; e kūlīi ana inakmi " W ohiiiiii ; ka auamo a ka Haku a lie mania kana ' iikaua, " a he hanohano nui u lie inc;t »• olioli uui ai ka haj»ai ana i kana hana Nolailii, he ininaiuina ko m.ikou n< . ka ? liOuli;i:th;ia ia o ke kulaua kiekie o na ha- ; na o ke an[>uni o Kri>to a iialo i ke ka- ; iuia o na hana lauluna a kanaka ma na mea kino. a pau ka 'nana. alaila, ahaaina īio ka luhi !

Ua f)ono anei keia ? Ko īnanao nei ma aole. Oia anei ka hana aka j«v i kiLa jK>no ae ilunu o ke kahua o ka nolin aiia Kri>tiano ? E hoohaahaa anoi kak.iu i ka liuia a ka Hukn e liko k.-iu ? E aku anei ka+wu imua o ka I» leiiu o ka ]m- nianaoio ole i keia kum'i koi ana ia lakou e hnpai i ka k-' Ak;ia liana, oia hoi, e hel-? nui mai i na h wai, a n)aho[x aku e aliaama tīo • ka.pau ana o ka luhi ! Mai hana kaknu jK'la. Hk kkoi/, a-' ih i [ah t pul i liala. ua hui a<- lr 1. <' 1:j!• ■ *:■ i wah ,> ua h i ole kam;wina o :.u i n.a k.-kahi āliialii. ma kaiii ro!i.< o keka'n >» lak.-u iu> k<> kaTiia:hi> ana ?to ka niuau nui . k"ia īii-in ia. oia h n k. »-mi o ka i i!:i;i Hawaii. a e hoi<> «• ii u : a i ku'uu nana < h >o-Kin i k'ia uai n.tn a".a. a i kukula lio'i ae hū i k A\: a: 1 l'a ;.'ka lu ii\ >i i k-> i:\ :im r'.u'. )i ' a IvĪK! no ke ii'.v>!;u i k 11 ia'u n t:i.i ki li.o koaio iiou nna »:i r. i k•>!; 'ii a i,u k.- > i».«.'j>u\ii"i!a .>ia !i >i. e h:> >ra'' n;n ik. - kaiu mui h-.'hiuK o k 'kaa: la>rii •'.,»! lua ke. ano iuna !un i tio ti i w>hk.''wa'.--no. iua: Ini i T»ni. ka ai ; i h.-.i rona ka ia'j u ! .ike m«» ko kako i. i h : a V.. ; iKiiaua m.ii na kununa <• ka lahni Ha*ii—*k i, i 111.1U o,i hou uo k>' ks:i[v>ku ii ūe o ke tvi o ko kako i »ina. i hisi ai k«- h-».»iaiipiti i tu iiriuna ouii'mnilu. a u ok«Uua i na kumu Hn»o'ilu lahui l t lii>...a .\-R ihi pn ia no l»oi <■ k. ia iM..k.uitaka o iiwi e tw|ui ana ua ivaiiu:a o ka Mai t kei<i hana, ma ka waiiio nna ukii imua o k«- ksn Ahaolelo . C>'k.>ki' m u nei, alaiia ♦» haa« i no lakon .« )»au i na kokua aua nia ko i.tko>> |»oiiot. 'uia keia liana h.»<>!i! i lahai. oiai. ii.* iM.4<.jv>jK» u<» ia UkoV he anpUT.: iiili iite keia. ' Malalo o k> ».■* man kmnu. ua k.»h > i.. !i" Komit. n.iim »• h (ku i |>4\i|uia li >a k*k»4 i ko lakou inanMo i :nii o \|>>i uip kA ana m\ i u>« >■ i , k. :u« i. ui tnt..iio,. ■*! a a k"■ia :| U ni lu)t m* koi» tii!' i; .u-n\ : » . |,ii> >(M » i k «4« •*> lahiu. • e h.uii a* . ima ti .« \ ~i ( Kuhma no lw kko<» h ; , (M . ' K , hA ) V ui« koM ni!.«u l'a k*u i> .*» i* kvM |*k««al;l «' k:i ).»(• k,i'- tv. Ku'a-ia K»nk«>i ;« iil.' kekahi o K . U-'.!,r ; k' m. k« : •■'. an . n r.:». ».» .i'N.ī U'OM «> M-'i I1V» h.l i« h.'|»< i . 1 . 'aMI.) liio ii< 1 Ma k.« i.t 4 !. •• , .. mi. («Ini a <:a h>x«.i i n , k.> . k« U,* M l < ll.'. • 4»l.l;t ',iAk> nMi>. S»' )k"ii>. i k«u n..vt >* <k< Ka.u I.> !.,> 1..1 «;)1,1 t-. .1 ' k K::■i; • i a)«ai. <• u.« JIM la.i.a . ♦~» jnkt> i

[Kilapala i ka Moi, ua nele loa na KuhiRft i ke kahua o ka hoakaka kupono i ke i kuhma o ke aupuui ma keia nioau, ma !na olelo oka laua pane; no ka m®a, nia ke ano nui, he mau olelo " ulii lau mamane wale no" na na Kuhina i noho I ma ia mau kulaua i na au o na Moi i haI la, ka j>oe hoi i hapai ole a lH>oko [>aha i | kekahi 'haua no ka hoolau[iai ana i ka ! aina, a hiki mai lioi i keia au hou, ua i kuihe, a ua haulehia hoi na manaolana | o na Kuhiua no ka hapai ana i kekalii i kumuhana no- ia hoj)ena. I Ma ka Poaono iho nei ua hoea hou ae he pane i ka poe kau inoa ma ka palai [Kila hoakaka i ka Moi, i kau ia e ka inua |K>noi o ke Kuhina o ko na aiua e, Mr. ! Green ; a ma ia j>ane, ua hoopuka ae oia i he mau huaolelo auo hoino ia lakou, me ! ke ano kolio mai, ua inakemake ka la- ■ kou e hoo[>au ia oia mai kana oihana ae. 1 Ua hiki ke hooniaoj>opoia ua hooknu oia ! i ki- inaina e noho alii maluim o kona i mau manao i kona wa i kakau ai i kela 1 [>ane, a ua lehulehu wale ka jx>e i mina- ; inina a niihi no kona hix>puka ana i iva hiiaolelo ku[n>no ole no kona kulana kiekie ma ke ano he Kuhina no ka Moi. Ma ka Poakahi iho nei, ua hoo[>ukaia he [vaiie na kaHou. H. A. P. Carter (HaI nale Kaaka) i ke Kuhina o ko ua aina e, i e liookui aku nna no kana mau huaolelo, | a e hooia aku ana hoi iaia, o ka poe a pau i kau inoa i kela ]>iilapa]a hoakaka iniua i> ka Moi, he )K>e hoa'lolia oiaio no ke aupuni Ilawaii. e hooikaika mau ana : hoi-no kona nla a me ke kuokoa. a o ke ' kahua nolio wale iho no me ka hoao • o hm:i i kekahi uie;i. a na Knuuia e nui- ; nai nei, oia hookahi ke ala nana e hooka- ' hulihia ke kuokoa o keia aupuni. O keia pane a Mr. Oarter, ua niakemake^i niahalo nni ia. Maanei, ke minamina nei inakou i neia hana a kekahi o na Kuliina o ko kakou Moi, 'o'iai. lie mea niaopopo i kela a me keia kanaka i loaa ka noonoo kii[K>no. iua aole e hooj*ia ia k • einimau ana o : koia lahui, aliūl;t, he ninau wale iwTuo ka inanawa, ka neo ana o kona mau luo- ; iuoua, a ke hiki mai-ia manawa, alaila, :<• ka hiki pu ana niai no ia o ka lnana- [ wa o ko kakou nele ana i ke kulana kuoi koa iinua o na inaka o na aupuni naauao oka honua itei. Ua uiaopopo he kumu hooj>omaikai no ka lahui a nie ke aupuiu ka lioojvw ana i ku enii uiau o na heluna ma-mo o 11 awaii nei, a nolaila, Ue

:nea |K>no e hoolilo ia ia m«*u i ninau ua ke aupuni e noonoo; nui ai, a e luioikaika ai hoi e hooko, aoīe mahope, aka omo. oiai. i mau no ke ea o ka aiua, i na kana- ; ka. a nele ia mea. o ka nele ana no ia i : ke ea. a o ka liopena, oia no ka nnlo ana ; ma ke ano aupuni, mai na maka aku o ko ke ao. Nolaila, o«", ehinx t r, { j>>- /•■• ;i.