Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 13, 23 March 1876 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

\ A HA V A A. KK luill' Kk,U.KS!A I KOK ! j >tVWAIIO AKOXAWA H.VIOLIU.OANA. | līo :nca 'nui k i imi :in;i i na mo.i i koo a ! ko K ihu Mk.ilvsi,i in.iwalio ae o kana hana. 1 :,o h:ui>k*k> an.v ma na la Sabati, Poakoln, i ka o:o.!o a ko Akua iwaoiu o ia inan ana : ina, ka |»'0 i l.ole in ii o kma Kkalosi : \. ! Li'ii oiia'i n ''i.>) i i. Ko manao noi m> lio: ' j aa, av»io na i kan palona ia, o ka liaioloU» ' j vva!o no kan i hana. Ina jv!a, oia \va!ō 110 i k.ina !:an;>, Īsv,i v.o na' w»iws\\ o*v ko{-\ olv i >> i po\K*ī: E hol'o oukou o lioo- ■ i 1 n ina akn i na iahnikanaka a )>au loa. ' : ! "N olaua, oia ko kakoa ninaui | 1 11, : i ia mau iiana i'ko'e ? lua ui » k i niMaii, o maiiole niua īa ka manawa no ■ Kola mo keia hana, i 010 ai o liuikaii w.ale. • I:ia iv-> ma na la o ka hob».'doma, a i 010, >:i.i ii.i ho:u a ino na mauawa o ka la, pola ' i o m-i-o'.o i i ai k. .a uio koia liana, alaila, o ; .:>:ia io no lio waiw ai. , i * IC hu'.o ko K:t!m KkaU siā iloko o i > k. 11 ; i l ,k:tU:si:i ho!'V'k'»a. oi iHHa mo na ka:::.k i. Mai ::i:inV» ko Ka'ui Kk .losia, o ti-.»u !:.fi t \\ .;u no ka liai>>!ol«> ih.ko y na «k: al.'Uia. ]>a i >*•' l t: ,iol.« !<>a |>«!.». I''. :■ «; k ' t|<r \ ko'.i |h i, m u uki a k:«i. i■> t ii» vri ka.i l'a'u. ,!i r. ... :«v» k:t 1 i > ii ■' . io ka'\ ( ->;nu ina 'u a;'.ui i i a. o j':i!!«:,i ; ua k-«n:.k,». o ■ i !\ 1 • i. i i k i 'i > i i>t. k s i ' l-i • «• : mi.m , K i 1 . v > i 'i.a k.'-.i !'-.i"-a. >' i aa i: > K;i :r.oa o . . r:i i:i'«-> ■ k i'i ik i. a iro.o :i" i:ik"ii i k « i'l.«• l k 1 ,'"r. > I' tv«» ". ;1 5 II:. I ( 1 . : .1 «>«'«!.. I . , IV V l'.ll K '« I " . .1 'i'.i- -•,., «ī*"i .«-.« k-4 i.i ::a ik.ois, Ii«v;» , uh ik> :: i |>> :.l 1 .» k t ilOi "<■> '• 1 O I! 1 II ' 'i' mii. i\ 1:1 ;;.' .vO i\ « i l-.lv i'« M* o k.i;.i in.V) ;f i 'K > •• k 'i;:i 1. \aii >i.i li.i', • .'k'>.i, :i . k .- :: . ..: m.iU.i > .«'; i, palo a:i.i, h.> i . ...i a'.;t. o i«a'i aaanoi lak«>,; i ka ho. i,.«k.i «> .»••« i. ;■« .: •. 1 ia « iu,t ma i k.in.ik t. «> .1 ino «> I, !iO k.iu.ikA ; 010 iv.au i» r ..iii i:t !•.:« iia K#i.:itv,t o kh:h aii.i o m>ho'n», ■ > īi'M, ho t>-j»t w.ilo ilio i»o ilok«> o kona ilo * p* ; oi* k» mnaiK: Owa» 1» ,» U\ia ka nu a uui o na hoVlou,t ? K >n«t i .i" ;v> k.-ik"'i, >> .1 n«> n«> ko a'i « * No K.t ni« :i, ho I tu*fi nvau oia v.i« kan.,ka, n».t kola mo ko;a w,tlu. ,t kalii a:>:» « noln> :tna 1\ v t h"t «.» > 11«. IH-o l«»:l * x i !'. i.m' :u < i o l i'iut iii' k\ pilikiA i kn:■«i. k.> ht « .i. a ino ii.i i'i.iki i « a« Jlo i uia i' ;. k, « ,t kv K «toi Kk v!« >i.t • ;o tit.tw.t!io ,<u> o iu lt.tl"i«»h> ī i < , i!« - « \.\. :\».t h« !''in.t, l\o lt >a!t:inm, .■* ho > , k,v.K.i t :»< t. u-i l.K.i.ī* • k.l m.tl. |>o«o ,o.i , Knii. l.K;«,\Vi.t tk.' lil'io, « h.<t|i:ln- : ;t. i v «« t ; K.t ni*iia>». i. u»' iiix;i, » k«k» k . 1 . N« .I.' t. « 'iii.i (■,k: il.' !in'i k, 11 . i . . , t ' k.i lv«. ',»*„•. ii o V». ll.> « ko Ka . I s . . >: , k .; K.>;«•'> l»ill i..>KO o ll* lUAII .• ■> 11, in..; k<t k«*l'.i ;i"ko o n* H. i- T ■ >>: V. K I < .'ko .. . 4 •«« . • t k« « ,111» « <v> K.vo« ' K • . ī <• yvj'.*. in*a o ka' \ 1 K «'>■', 11 \ A • Kiloi *0 11 llt , V-. ' ■ iK ; , * 0 l' i « ! t , i jt i ,k , ,'K : « ,'. ... ... |,«*ot , K' KO« ' * '11. , ~ ■';,.. • t ,•!,«.. o-,-.v k, »' k.« . . . ~i»«Ltut> m.tl«r »>..

lie mau f>Ui|kta e ae hoi, e iaa ka pou i i tu--11«, a i boo|joino ia hoi. Pfeno no ke Kahn Ekatesi»r<s la«"a m» īakon, a e kokwa ia lakon ka mea liiki. <> k< ia mau mea an i haiw'Ku «> ™ l<»kou n»a, ho kaula ia na lakou »(ifhi raai :ū, a hukl mai ai <*e in lukou, a iiuku o ka lohe asia i ka oleio o ke ola, a mailoko unai hoi oka uiake. E like me keia. Ai«i he hoa «ou* na h;iule iloko oka lua. Heaha kiiu hana i»ia ? E kii oe i ke kaula, a e hookuu aku. ; O ke ola iu o kou iioa, ke hopu u»ai i ke kauia a luiu e huki inai iaia iluua. O kotia j>oino o kona uaua waie mai i kau hana aioha, a hilinai ole inai. īna aole oia e hopu mai, t* iho no oe iua kela kaula au i hookuukuu i ai, a e koi ikaika aku iaia, e liilinai i kau l haua «loha,, uiaila, malie o ae inai, a pakei le oia i ka poino ; no kau mau hana alolia. | Pela no auanei oe eke Kahu Ekah sia e hana ai a uui mai ka poe i pakele, a lilo i i ohua no lvristo iloko o kona Ekaiesia. i (a) Oke ao ana 110 iloko oka Baibala, ! iu aona o kou Kkatesia. He hana naiii loa i ia a ke Kahu 10kalesia e hana'i, iwaena o I kona ckulesi:i, i inea no na luna, na hoa- ! hanau, ua hooikaika, a me ka poe makei mako i ka pono, a i ka iokoiuaikai nui o ' ke Akn.i i ka poe a }«»u i hoike ia iloko o ku l>aibala, a moakaka iea loa ke kuiuu j : iaako mai.ai o Kristo, a me ka poino o ke kanaka ke hiliuai nia ka mea e ae, a ike ■ lea ina ult ulua i hoike luaia mai aL I i lilo ai 110 lioi ko ia Kkalesia i poe naauao : a īnalaioalaina ilokoo ka Haihala, i lilo ua 1 Luna n ino na hoahanau i poo hai aku i i ka oU'lo ake Akua ino ka iiaauaoio,. 1 ole : lioi e laivo'walo i k;»lii pauku a hoopili walo i ka inanao i ]>ili pouo ole, aka i iawoia'i ia jviuku a honpiii puuo ia me ka inaiiao pili pono. ■ No ka mea, oia kokalii liomahoiua nui iwaonaiona Luna Kkalosia e noho mai noi, o ka lawo i ka l'auku, a hai akn me na manao i pili pono ole ia ■ pauku. me ka hoopili niau i koia inau inauao. *' K mako k:» poe hana hewa. K ola k i (ioo ?i.ma pouo." Aka, ina he n.-iau.io, o alakai aiianoi ia Luna mo ko ano o ia pauku. ka liole a Pilipouo kit la i /'//>«- Aolo lioi ka pipnakeke. Ho haua ia ī koe na ke K:ihu Kkalcsia i koe mawaho ao o ka haiplelo'arta|. (<>) Oka Himeni. He hana keia i ko-i-.io nui i ka hoonani i ke Akna. n ua pono loi i ke Kahu Kkale-in ke makaukau raa kci\ mnhe'e o ka-hana. O kekihi niei nni kei.-w, e iko ke Kahu Kk nlesia i na mlaa ine ua kanawai-ō ka i hiki no iaia ko nnlnma a ao i pip:\ himeai nv> kona nian laikni iloko .. k >;n A«>!o |> « i.i ko K-«hu K.\alo--i:* o hemahenn. ī keia j.jtu iio!o Ir>tn. i> k.»ni pi>:n> loi. o īke a o nin- , kn'.ik u; nia n n.in:i. lilo ino\ h-.>.>hau»>U a h i >h'i!i i na h;o>n iku'oj. na lualiiue. na kau ik'* m. na wamne- ui, |na keiki opi-opio, a he mei r ho ->ijiils mai n|i i kahi po.-, a liia i m:in oh .ii no na oka Ilaku. Po'a ka kakou e nei nv.i ina inipepi i ki •>!-»>- le'o o kola m i;i kimk n i haio ae n;"< i Kuol.mi. O kahi o lam, ae n:in:i«> ]vii >!o'.o. a o kihi ho: lie ak.im ii himie-u : a m.-. la nsn jnei i loia -ia laua, ua ia a i:!o i pi^ n!i-.n no Kris:.> ho :n:iu nn.-ani ki-.nka. a ke inalama im-i i k i jv.>mo. .-.>•■>. o k v iko a n-.o ka nmkaaKau o ko kih.i r.n ke i lnna. a mihnia hana nnwih > 'aeona wi In'olo'o. orii kr»!»; Inaa pouo U>i 0 nvvli»n \ :n ke kalm ek*ie-ia. ( .1 1! kni a e nnhnii ke Kihn Kkaloi m \ :<■ >;h v oko kahu ekaloi.ii. ho nea i ; > > h v»no!v> »;\ o imhiM i ka eka!o>;<\ h.w 1 > >!>■■» o ka II \kn. :» e l.ko nio ka r>actui<o >"nm, ;»o'a no o <<i;lo» a; kon nnemao 0 k«> k ih:: t »'i!e-n. Aolo ps»no ike kahu o->aio-i.i ke nnnaa'.a ; ko w >li > r> >o * koe > n |> 'i »ni o ko. i oV'o > * (K' ko :>o ;k • >i iii ini nv»o ko'o'ao oe. nv>o k '. >lio 'o "i . vu •»> . o «>o. a::i.:o :.»> nao ā '. Ak'. t ; > o .>o o »• "a oo'i i!i >. a o k'.o !•< i. '■' > x » IV.II- >o> .o < oa > > '.>■. ī.i T'-«. ->to . " !v. > k.; »>.« i.> īio k.o k»'.ra'vi;« i!o ho hala oio. o kn-.e a::a : \ m ki». wah.no h.»»«kahi, e k .\! a*< i h.»t ino k.i noh > ni .!:o. ho .ikahnu in' !:-.>k;p«. 'ue aka'nii h.u i ko ,v> ak'i. *' 1 l'imoioa, ' " K |io!e iim»,v> oukou. ok > v.h» i;»a»v.-»«».». ' Ki» l'.oi. " I hoW'.olo ko ka»»akajo ko Aka.a, i r.i»ka.i« kan ai ;».-i n;a na h\iia ii»a;u. u a p*u. ,l E po-.io hoi e h upoiio i» m»i o:a e k » suw.iho. o liio i ka h.>*iiow.\ ;» Lo: ak»U i ke pahele ake aiik>lo, " N\>lA:ia. u» |k>no lo» i ke Kahn Kkaie-i.i ke kiai m :uaia> ti»M lo* i.m.-» ī o'o•*1:!o k»n& «Ut..ti i k.v>aka i p.>hakn n«>!»* e kuia a»i. a ui « n». hihi ka a lilo pu kv»t« uaiu i n»ex o!o. O ke»a kekalii h:\na ako Kahu Kk»I»**.!'» Yuat»ah > ae o ka htu>'.o!o .»u» i u» Sa JN»!»»lt. V> k >;« p«;!o uo;t «I»,» a >;o ka Kkalesir» llf k»*ku-» «k*iki l.w» ko\««v» kf K*uu KU',oms ««;»». h koua Ikv»»o «f>.v> .■*•».* i iku* tt«ā ka psih\ o«w uo kon* |»us *u*. * o!«4« p.. n»e ke Akua, »M ka !«><u e 0.e'.0 ;oi •* I 'eie ». -t Ko pule we; •.,«>,«, s »»ir »; »•* e h»uJe i k.vb \»s.r»»!«'!» r>u." K» *wi.> rvjw »es «i\» U<»« o 10-iu j*e':«'. K koiiu. «r oo >«» kou kfv*»a A*» p*i-.i ; koa puk*. * o puio *ku i ko»» n»«ku* isw» n>> ;ua k*h« n*hv. <k >»»» k* «kr i knh. *>«»- i>. >• uka »o «.* <H" i»a ke *kr», " J« v ». S ii»o n r» >;«»!»* k» j> «I*» « k.» *ve» i in!f» »> ■ ike Ak«, ». Ak,». > ka; p.; r »k|«a.« »» > ..1 • i .v-';e t f .k« •,'>» ;. *>««' t»»*i«k (t >•. «»«.,? K < k.« «I. >»h\o <» ;«»> M» k • >• ,x > x.v k«» ,\«>* >>' ,v » «.» • v ' >••« ■ ; .> . lo« ».» (,«..<« »» ke Ak>i*, i» s» »-.ks>u . «.<•- >a. kv itOiV.ia..>o 14, .Jj , &>* , >'*<AO K»>;«»*, » k>»«Mt xr* e *l«»a««i m mai 9»«»«

bipi. Eia kana ole!o imaft oka mpi, "O oo he ikaika koo, a aa iako oe i na naea e eh* ai, aka, owaa nei la, aoleknknii iho la a aku la i» I&hova. laia e pnle nes, holo wale sku la koua enenii (Inpi) a Uoa kiia ae la u Kaulia ma ka pale. Ua ike pa iia ma ka moolelo o Hawaāi nei ike *ao | Kamekameha 111-, o ka pule a na kaipole | o ia wa, ke kamn o ka pono a me ka faoti boi ia ana mai o ke ea o Hawaii nei, a om kou malama e ke aopam Hawaii i ka la 81 o lulai amo -ka ia 23 o Novamaba. īaa pela, poao loa oe e ke Kahu Ekaleaia e pale mau, i lilo ai ka poe a pau e noho aaa i iloko o koa Ekaleeia, he poe malama i ka | pono, a lilo i mea e mola ai kou Ekaleaia. No ka met, ke i mai aei ka Baibaia, " O koii ikaika ka me» e ikaika ai aa mea he noi " Nolaila, he kokaa ikaika ka p«le □o Kahn Ekalesia, ahe ikaika no na haipiue a paa loa. ■ Nolaila, ma keia tnan mea elinm, ke manaoio nei no an he mau mea no ia i koe mawaho ae o na haiolelo a na Kahu Ekalesia. O ka'u keia, malia na koe akn kahi, ana oukou ia hou mai. Owan iho uo me kealoha no Sam. P. K.Nawaa. . Mar. <J, 1876.