Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 18, 27 April 1876 — Page 3
NA ANOAI.
He elua dala o ka paona no ka hulumoa ma Kapalakiko.
I keia Poaono ae! Hora 12 awakea! Weheia ka Ahaolelo e ka Moi!
Ua lono mai makou, ua huikalaia o Sam Nowlein a me Kaaoao.
Ma ke awakea o ka la Sabati iho nei i paikau ai na koa o ka puali "kama alii" ma ka hale paikau.
No ka makamaka Mr. J. B. Keliikanakaole ko makou mahalo no ka waiwai "Lono Alii," e hoea aku nei.
I ka Poakahi iho nei i holo aku ai o Kilauea me na ohua he 30 a oi no hope, a ma kahi o ka 100 o mua. Laukanaka ka au ana o ka moana.
Ua lohe mai makou he heihei waapa ko keia pule ae mawaena o kekahi waapa hoe o ka manuwa Lackawana me na eleu o ka uwapo.
Ua loaa mai he lono ma na leta i ke kakauolelo o ka Papa Hawaii i hiki aku i ka la 7 o Mei, mai Maikonisia mai, e hai mai ana, he maikai a oluolu na mea a pau.
I ka po-nei ke ku ana mai o ka mokumahu- Zealandia, he 17 la mai na panalaau mai o Auseteralia. Ua loohia ia ke colima me kekahi ulia poino ma ka mekini huila.
Uliuli na maka o ka poe e hana nei maluna o ka moku lanahu. He uliuli pomaikai nae, eia ae no ka ole o ka poe e lima lewalewa wale mai nei ma na pipa alanui.
NALOWALE O KOLOPAPELA.—O kou la i manao ai e hoi aku, e Kolopapela, i ka ua kanilehua , a heaha la kau mea i pee ai a nalowale ma ka rumi o hai? Aohe nou ia keena.
Ulumahiehie ka hoi ke aliiwahine kuna Moi o na Waieha i keia huakai ana mai ke kai holu mai o Kahului. He 80 a oi na ohua. O ka hoike keia no kona lilo i punahele.
HOOLEWA NO KAMELAMELA.—He palapala ka makou na S. W. K. Paiaaalaopuna, e hai ana no ka hoolewa o Rev. S. Kamelamela ma ka la 10 o Mei ae nei, a e kahea ana oia i na "mea a pau e akoakoa ae."
Ua ulu ae he haunaele mawaena o kekahi manuwa me kekahi haole kuai waiona i keia mau la iho nei, a ua paki ia ka haole kuai waiona me ke kiaha, a weluwelu pu na papalina.
Ke haawi ia aku na ka lono i na mea a pau e paa ana i kekahi dala o ka Papa Hawaii, e hoihoi mai I ka Puuku, mamua ae o ka la 15 o Mei e hiki mai ana, oiai o ka manawaia e hooponopono ai i na buke.
Ua hai ia mai makou no ka hoomainoino ia o kekahi bipi maluna mai o Kilauea i ka hoi ana mai Kauai mai. Ua hai kekahi uha, a puka pu ka iwi mawaho o ka ili, a me ia mainoino no, ho-a ia aku la mai ka uwapo hoolei bipi a hiki i Iwilei. He keu o ka hoomainoino.
Ua ike iho makou ma ka olelo kauoha aupuni, ma ka nupepa haole o nehinei, ua hooholo ia e ka Ahakukamalu, ka waiwai o ke dala gula o Beretania (Sovereign) $5,00, a o ka hapalua sovereign, $2.50. A oia iho la ka waiwai maoli o ia mau moni maanei, ma keia hope aku.
Ua apono ia ka olelo hooholo a ka Ahahoomalu e ka Aha Kiekie i ka Poakahi nei, no ka hihia o ke 'Lii kue ia Glover, he hihia kuai waiona i ke kanaka Hawaii. Ua hooholo mua ia e ka Ahahoomalu ua uhai ia ka bona, a o ka laikini e lawe ia, a ua apono ka Aha Banako.
Ua haiia mai ka lono ia makou, e malamaia ana he halawai makaainana ma ka Hale Paikau, (oia hoi o Hale Makeke,) e hoomaka ana ma ka hora 7 o ke ahiahi Poaono e hiki mai ana, no ka hoolohe ana i na olelo hoike a ke Komite i kohoia ma ka halawai mua i malamaia'i ma Kaumakapili.
Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei i hiki mai ai o W. H. Halstead, ka Lunamakaainana o ka Uaukiukiu o Makawao, Maui, a me T. N. Birch, S. K. Papalimu, na Lunamakaainana o na Waieha, Maui. Ma ka Poaono ae nei e hiki pau loa mai ai na hoa o ka Ahaolelo, maluna o ka moku mahu Kilauea .
He lono lauahea kai pahola ae la ma ke kaona nei, e kii hou ia ana kekahi hoa alii o ka Ahaolelo i hookaawaleia mai ka poai aku o na kanaka ola maikai, e hoi mai e noho ma kona noho oloko o ia Hale. Aka, no ka hoomaopopo ole ia o kahi i pae ai o keia lono, a me ke kumu ole, nolaila, na manao makou he lono pulelehua wale no.
KOLOHE I NA PEPA HAOLE.—Mr. Luna Hooponopono; Aloha oe. I kekahi la o ka hebedoma i hala iho nei, ua komo kekahi mea kalohe iloko o ke keena heluhelu pepa haole ma ka "Sailor's Home," a lawe wale i na pepa, piha me na kii, ma ke ano aihue. Owai ka mea nana i kalohe? Ua pilikia ke keena i keia hana kalohe ana.
Keena heluhelu pepa, Hale Luina.
HOOLAA HALEHALAWAI.—Ma ka la 4 o Mei, 1876, e hoolaaia ana ko makou halehalawai ma Iwilei nei, Honolulu Oahu, no Iehova ke Akua Mana Loa. Nolaila, ke kahea ia aku nei na lala kamahele a pau o ka oihana kriatiano hookahi, e hele pu mai ma ia la me na lau oliva a ke aloha, i mea e hookaa ai i ko makou koena aie no ua halehalawai nei. O Rev. Mr. M. Kuaea ka mea nana ka hana ma ia la.
J. W. Kaapu.
Komite D. Pucke.
Iwilei, Honolulu, Apr. 24, 1876.
Ua lohe mai makou, ua hoomaopopo lea ia ke kupono ole o kekahi o na Lunamakaainana i koho ia iho nei no ka Apana o Kona Oahu, e noho ma ka noho hoa no ka ahaolelo o keia kau, no ka lawa ole o na kumu i makemake ia e ke kanawai. Ina io pela, alaila, e koho hou ana. Aka, e kali no paha kakou no ka hiki mai o ka manawa, a oia ka wa e hooiaio ai.
HOOLAHA.—Ke hoomaopopo ia aku nei, o ka Hoike Makahiki o ke kula kaikamahine no ka mokupuni o Hawaii, ma ka la 20 o Iune ae nei no ia. A mai ia la aku he hoomaha no na haumana mea makua, e ake ana ia mea. Eha hebedoma ka liuliu o ua hoomaha la. Ma ka la 19 o Iulai e hoomaka ia ai ke kula.
MA KE KAUOHA.
Kohala, Apr. 20, 1876.
Mai holo hou oe i ka lio! no ka mea, oi keke mai nei na niho o laua 'la i kau a mea o ka aka a o ka polohe mai auanei paha koe o ua auwae a maemae na iwi aoao. Hoomanao ae la ka hoi i kahi lio o kahi kaaka kahuna inu awa o Kapuukolo, nana aku oe he keu o ka nani, no ka hoainu, mau ia paha i na apu, ua hele a kakau na iwi aoao, oia no oe o ke kii laau o Alia Paakai, ka hoomakaukau maoli mai no me kona waha nui a me na niho keke. "O Iu no ka!" "A he ua ko uka a—Wai nee i ka pali e"
Ua hai ia mai makou no ka haunaele mau o ka aha hula haole e malamaia nei ma ka alanui Liliha. O na po Poaono ka e piha mau ana i na opio wahine me na opio kane, o ka hula, ka ona, me na hauwawa ano haunaele mau ka hana a hiki i na hora aumoe. Ina aohe hiki ke malama ia ka maluhia, he pono anei e aeia ka hoomau ana i ka lakou mau hana lapuwale? He mea hoohauoli ka hula i kahi poe, he malama pono nae lakou i ka rula o ia mea, a o keia poe hoi, he uhauha wale ia no. E pono e malama ia, a i ole, e hoopau loa ia.
He wahi kuna uuku, 17 tona wale no, ua haalele aku ia Kapalakiko ma ka la 24 o Maraki no Honolulu nei, me elua luina a he keiki uuku he 10 paha a oi iki kona maumakahiki. Ua ikaika loa ka makani a me ka ino o ka moana, a iloko o ka hoomanawanui ko lakou hooikaika ana e alo i na pilikia a hoea ana i Kauai i ka 20 o keia mahina. Ilaila i loaa ai he mau kokua ia lakou a ku mai la i Honolulu nei ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei. O kahi keiki, i holomalu mai oia, a i kona hiki ana ia nei, e noho aku ana kekahi o kona mau pilikoko me ke kali aku no kona hoea mai.
I ka Poalua iho nei, ua make iho la kekahi paahao pake ma Kawa, a ua pahola ae he lono ma na alanui, he make i pepehiia, a ua nui ka hauwawa ma na kikee alahele o ke kaona nei. I kumu e hoopau ia ai kuhihewa, ua kahea ae ka Luna Kiure Koronero D. Dayton ma ke kakahiaka Poakolu nei, he mau kiure no ka ninaninau a no ka hoomaopopo ana i na kumu o keia make ana, a malalo o na hoike a me ka ike o na kauaka, ua maopopo lea iho la i na kiure ke kumu o kona make ana, a hooholo iho la e like me ko lakou ike, he make no ka mai akepau. He poe pake maoli kekahi hapa o na kiure.
Mai ko makou makamaka J. Nalau, mai ka malu "he kuawa" mai, ua lohe mai makou no ka make a ola hou ana o Kapahuwai k., o Waihee, Maui, nona na makahiki he 50 a oi. Ua make oia i ka hora 4 o ka wanaao o ka Poalima la 21, ua hoomakaukau ia kona kino e like me ke ano mau o ka poe make, ua hookomoia ka aahu kupapau a waiho ia he kino make, a holo aku la ka elele i Wailuku no kekahi makamaka, a i ka hoi ana mai, oia ka hora 6 o ia kakahiaka, aia hoi e noho aku ana kela ua ola hou, a ke noho mai nei a hiki i ka holo ana mai o ko makou makamaka, me ke kino ola, e hele ana mao a maanei! He mea pono anei ke kanu wikiwiki loa ia na kupapau me ke ano pupuahulu? Aole!
O na nune e pili ana i ke koho ana i na Luna lawelawe o ka Hale Ahaolelo Kau Kanawai o ko kakou Aupuni, ke pae pinepine nei ia mau lono ma na pepeiao, a me ka lohe mau ia ma na pipa alanui o ke kulanakauhale nei. A ma na lonolono wale mai, e hiki ana paha i ka 20 a oi aku poe e uhaiaholo nei e lilo i Makai, a i Alele no ka Hale. A ma ke ano kamaaina no ke kulanakauhale Alii nei, a i ike i na mea i kupono no ka hoopiha ana i keia mau wahi, a ke hoaiai aku nei i keia inoa imua o na'lii a me na hoa Lunamakaainana o ka Hale Ahaolelo Kau Kaukanawai. O Mr. W. H. Tell i Alele no ka Hale Hanohano, a na lakou no e wae a kaana, no na oihana e ae, a ke ole o kuhihewaia ka mea kakau e loaa ana no ia lakou he kauwa haahaa a hoolohe, a i ike i ka malama ana i na Rula o ia wahi. MAKAAINANA.
Moku i ka Pu.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Ma ka la 25 o Mar., aku nei; moku iho la i ka upu kekahi manamanalima o ka lima miki poi o Pipi Kane. Oiai oia e makaukau ana e ki i ka manu, aole nae i kani, aka lawe ae la oia i ka pu a pe'a ae la ma kona kua, me ka paa ae o kona lima akau ma ka waha o ka pu, a o kona lima hema ma kahi e huki ai a kani; ia wa, o ke kani aku la no ia a moku ae la kona manamana lima. O keia kanaka, no Waohinu, Kau, Hawaii, he luna hana ia no ka Papahana o Nott. Ua haalele aku ia i na paahana ma kahi hana; a ua hele aku oia i ke ki manu me ka ae ole mai o kona Haku. A no keia mea la e na makamaka, mai hana naaupo kakou o like auanei me keia makamaka. Me ka mahalo. JOHN HENELI.
Waiohinu, Kau, Mar. 25, 1876.
Manao pili laula no ka Hooulu Lahui.
HELU 3.
Aka, he loihi ka manawa i hala ae o ka waiho hamama ana o ko kakou mau ipuka no na kanaka o na aina e, aole i kohoia ke emi o ka lahui, aole no hoi i pani ia ka hakahaka o ka poe i make. Ua oi loa ae ka heluna o ka make i kela a me keia makahiki mamua o ka poe i hiki mai e hoopiha i ko lakou mau hakahaka. No keia mea, ua kupu mai ka ninau i keia wa, aole iloko wale no o na poe iaia ka hooponopono aupuni ana, aka, o na makaainana pu kekahi o ka aina, oia ke kii ana aku i na poe owaho e komo mai i ka aina nei. No kekahi mau makahiki i hala ae, ua haawiia aku kekahi mau mea e hoohoihoi ai i na malihini e hele mai io kakou nei ; ua koiia lakou me ka uku, a i ko lakou pae ana mai io kakou nei, ua kapaia lakou he poe limahana, a he poe hana i hoopaeia maiwaho mai. Ma ia inoa i hiki mai ai lakou io kakakou nei. Ua nana nui wale ia no lakou ma ke ano he poe kokua i ko kakou poe mahiai, he poe nana e alu na hana lima mikiala maloko nei, no ka lawa ole o na limahana i na kanaka o ka aina. Aka, aia iloko o ia hoopae ana mai i na limahana o waho, he mea e kekahi i nana ia, a i hakilo ia me ke akahele. Aole paha i manao na limahana malihini no keia mea, o kakou wale no kai hoomaopopo ; a o ia mea a kakou i hoomaopopo ai, oia ka hoopuipui ana mai i ka heluna o ka lahui ma o lakou la. Aka aole i lawa ka mea i makemakeia, ua lohi loa a hakalia no hoi ke ano hooulu lahui ina e hilinaiia ma o lakou.
He mea hauoli nae i ka ike ana, he mau palapala kekahi i puka mai noloko o lakou, a ke hookawowo nei, a ua laha ae ; a he mea hiki ia kakou ke manao ae, ina paha aole lakou, aole e loaa ana keia mau pulapula hou e hoolaupai ai i ka aina ; aka hoi, aole me ia ano homimi o ka ulu ana e laupai hou ai ka aina i na kanaka.
Nolaila, ua hiki mai ka wa e noonooia ai no keia mea.
3. Ke kii ana aku i na kanaka iwaho, i mea e hoopihaia ai na wahi neoneo o ka aina. Aka, he hana nui keia ke hapaiia, a me ka nihinihi loa, oiai, he nui na kumu keakea a me na mea e holopono ole ai. He hewa ke puka mai ana maloko nei, a mawaho, ma na ano a pau, ke ole e noonoo akahele e ai mamua o ka manawa e hooko ai. A oiai, o kekahi hana paha keia a ko kakou Kau Ahaolelo e noonoo ai, aole hewa ia kakou e waele e i na kokala a me na kakalaioa, e kuka,a e noonoo akahele, malia o puka mai auanei ka mea maikai mailoko mai olaila. (Aole i pau.)
Ua nalo ma o.
Me ka minamina, luuluu, paumakou a walohia ka lono i pahola ia ae ma na pea o ka aina nona ka "ua ukiu," i ka haalele ana mai i keia ola ana, ma ka la 18 o keia mahina e naue nei, ma ka home i nohoia a kuluma, i Makawao, Maui Hikina, o Mrs. W. H. Cummings, ka wahine mare, ka hoa ohumu, a hoapili ma na hooikaika ana ma na pono no ka noho'na ma keia ao, o ko makou oiwi makamaka ponoi Mr. William H. Cummings, (Uilama Kamaki.) He makuahine aloha, he wahine oiaio, a he wahine malama i ka maluhia, a he makamaka heahea. Ua huliamahi ka manao maikai o na kanaka mai ka uka a ke kai no kana mau hana ku i ke aloha, a mamuli o ka pilikia i ulia mai, ke noho u nei lakou nona. Ua haalele iho oia he kane e noho iloko o ke kanikau walohia me ke keiki opio hookahi i hooneleia i ka makuahine, a he heluna ohana nui a me na makamaka lehulehu mai o a o o ka aina. Ke hui pu aku nei makou me ka makamaka i hoonele ia i ka wahine a me ka lehulehu ma ka hoomanao ana'e. "Nana no i haawi mai, a nana i lawe aku, e hoomaikaiia ka inoa o o Iehova." KAHIKINA.
Aha Mele Nui o Lanakila.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Ua lulu lima, ua honi papalina, a ua kunou poo pu makou me na O-o hulu melemele o ka uka waokele, ma ke ahiahi Poalima, Apr. 7, a e lohe hoi ia :
"Wai naoa a ke kehau,
Hui konikoni i ka iwihilo."
Ua wehe ia he aha mele ma ka luakini o Pukaana, hora 7, P. M. malalo o ke alakai ana a Kiwini Kaua.
Ua nui na makaikai i naue mai e ike, a e lohe hoi i ka leo honehone o ua mau manu noho kuahiwi nei.
I ka hiki ana i ka hora 7, ua kani mai la ka bele, o ka wa keia o ka naue, liuliu makaukau, he loa ke one o Nenene ke hele ia.
I ko'u hiki ana mawaho o ka pa o ka luakini, halawai aku la au me kuu mau hoa a hooho ae la makou, "E ike ana i ka po lea o Halalii." I ko makou komo ana 'ku iloko o ka luakini, e ku ana na kiai puka, o G. W. Naihekaua me D. H. Nahinu.
Mahea kakou e noho ai? ka'u ninau i kau mau hoa. Pane mai lakou, ma kahi kokoke i ka poe himeni. "Hoano, Hoano, wahi a'u." I ko makou noho ana iho, au-i ae la makou ma ka paia o ka hale, ua hele a
"Haiamu Panaewa,
Onaona i ke ala."
Moani mai la ke ala Waianuhea o ka palai lipolipo o na kualono i hili'a a kau ia a puni na paia o ka hale.
A maluna o ka awai e kau ana he hae ulaula me ka huaolelo eehia, Aha Mele o Lanakila. Nani, eehia, anoano keia ahiahi me he la o ka Hale Kakela o Beloisa. Oiai makou e nanea ana i ka nani, nehe ana ka papahele, i alawa aku ka hi-e, eia ka o ua mau Iiwi noho uka nei. Ua kahiko ia na keonimana me na kahiko eleele, a o na leka hoi, me na kahiko keokeo. Ua hookaawale ia he paku ma ka aoao Hema o ka awai, a malaila lakou i nalo aku ai. Hooho ae la o Uele :
"Nani mauna Kilohana i ka lai."
Ua kauluwela ae la loko i ka malamalama o na kukui he 45, nana aku ia
"Malamalama Puna,
I ke ahi a ka wahine."
He hapalua hora ka loihi no keia mau hooponopono ana, ua pani ia ka puka, a o ka hoomaka koe o na hana. Ku mai ka papa himeni a mele mai he leo hoomaikai, meha ke kula aohe lele manu. Mahope iho o keia ua kuupau mai la lakou i na "Omaka wai huihui a ka naulu." Ilaila au i ike aku ai, e ha-u ana ka waha i ka makani e keke ana na niho i ka aka, e paipai ana na lima no ka lealea. Pela i hoomau ia ai keia olioli ana a hiki wale i ka wa i hookuu ia ai. A mamua ae o ka hookuu ana, ua haiia mai na loaa oia po he $34.00.
Hookuu ia na hana oia po me ka maluhia me ka himeni ana ia Ke Lii mana mau, a me ka pule a H. Manase. Welina oe a nui. J. K. KAHIKILANAKEA.
Kealia, S. Kona, Apr. 8, 1876.
Ko Lele mau wahi mea Hou.
I KA PUUHONUA KILOHANA O KEIA AU E NAUE NEI, KA NUPEPA "KA LAHUI HAWAII;"—Welina kaua:
He kohu Alo Alii loa ua Malu Ulu nei i keia mau mahina e ike ia nei i ka hoene mau mai a na leo o na Ohe Keleawe a ka Bana a na haumana a Mr. Kanihomauole. Ke hoolohe aku oe "ne uhene lua i ka aekai o Hauola," a ke puana ae nei na keiki lala wai o ua Lai nei; he mea hou keia ia Lahaina nei.
Ua oki aku hoi ia mau leo ohe hoopaia kuli pepeiao o ke ano ahiahi, e alawa ae hoi kaua i keia mea hou; oia hoi ka "Puali Koa Pualu, Ko Maui Ponoi," i hookahuaia e ka Makua Kiaaina o na "Hono o Piilani" nei, a ke ku nei ia Puali a hiki i keia manawa. I ka nana aku i na keiki i komo iloko oia hana, he nani na pu, a he hilahila na elau; na lole koa, ua hele wale a hiluhilu a i na lipine omaomao, i kinohinohi ia ma na palaka me na lole wawae, hele kela a hai kanalu o Uo i ka ua mea he hiehie ke maki hele mai. I na hoolei wawae no, i na Auamo pu, a i na pu aloha hoi, keke ko makou mau niho, a haaloulou na aka, i ka ua mea o ka piha mahalo i keia hana maikai.
O ka hilu loa aku o ka maikai o ka Puali Koa, o ka makaala mau i na la Sabati, o ka pule kakahiaka maloko o ka Luakini Wainee, ke nana aku au, ua hoohoihoi ia kela a me keia mea e naue mai i ka pule, a me na Kula Sabati. No ka makaala mau o keia Puali, ua noi aku ia puali i ke Kahu Kula Sabati, e hoolako mai i mau Buke Kauoha Hou liilii, a ua loaa mai, ma ke ano he makana na ke Kahu i ka Puali.
Aole oia wale o ka Lulu Mahina Hou kekahi hana kokua mau a keia Puali. Ua ulu keia mau hana maikai i waena o na hoa opiopio o ka Puali me ka manao lokahi, a me ka ikaika mikiala o ke Kiaaina i ka hookele ana ma keia mau hana pono, a he imi ana aku hoi i ka meheu e loaa ai ke Kahua o ka HOOULU LAHUI, Makia o ke Aupuni o ka Moi Kalakaua.
E waiho ae ia Puali, e nana ae hoi au i ka "Pioneer Mill" a Campbell & Turton ma ke hana mau nei no hoi ia mau keiki i ka laua hana o ka wili ko, i ka nana aku nae hoi, he mau mahina koe a pau ka wili ana, no ke kokoke a pau na wahi ko i oo, koe aku na ko hou no ia kau wili hou aku.
Papa-a-la no o Lahaina i keia mau la, koe no nae ke kipu mai a ka ua Paupili i ke pili.
Eia ka keia:—Ma ka la 8 iho nei, ua wehe ae kekahi mau lala opio o ka Puali Koa Pualu "Ko Maui Ponoi" he Aha Mele ma Wailuku, malaila lakou i kuu pau aku ai i na piano o ko lakou puukani i ko laila mau Keonimana me na lede, o na loaa aia Aha mele, aole au i lohe, mamuli paha, o ka Lutanela hookahi paha kai ike, no ka mea, oia ke Alakai oia hana, a ua ike oia i na pomaikai o ia hana.
E oki au maanei. Ke kuhea mai la ka leo o ka pahu paikau o ka Puali, e naue au i laila, i lohe i ke kahea a na alii koa, i paanaau hoi ia'u kekahi mau wahi kahea pu ana. Owau no me ke aloha,
J. K. KAILI.
Pionee r Mill, Lahaina. Apr. 17, 1876.
Ua loaa ke kolohe.
E KA LAHUI HAWAII ; Aloha oe:—
Ma o na lani la, e oluolu mai oe a me kou mau hookele, e hookomo iho i keia wahi mea hou ma kekahi o kou mau kolamu.
He mau pule i hala ae nei, ua hoouna mua aku au ma kou kino lahilahi, no ka aihue ia ana o na pono kino o na haumana o keia kula, e ka mea hilahila ole, a pakaha wale hoi. A iloko o na pule i hala ae, ua nui ko makoa hakilo ana, a makaala ana hoi no ka ike hou ia mai o ua mea aihue nei ; aka, aohe nae he hoea hou mai.
Ma ka Poaono iho nei la 8 o Apr. ua halawai koke mai ko makou mau ike me na lohe oiaio i hoomaopopo ia, no ka mea nana i aihue, nolaila, ma ia la no, ua hana ia e like me ke kumukanawai o ka aina; ma ke ano huli aku me ka hoohuoi ana, ma ka hale o ka mea i manao ia nana i aihue, a i huli aku ka hana, ua loaa ka hapa nui o na mea i aihueaia; nolaila, ua hoopaa ia na mea nona ka hale ma ka hale paahao.
A ma ka Poakahi iho nei, ua hookolokolo ia, a ua ili ka hewa maluna o na keiki a na mea hale, no ka mea, na na keiki i aihue; he 6 malama pakahi ma ka hana oolea, a me $4.20 koina.
Nolaila e na makamaka, na opio Hawaii hoi o ke au hou, e nana mai a e ike i ka hopena ino o ka mea aihue, mai lalau a hoopa ma na hana ino, o ili mai no auanei ka hoopai e like me ke ano o ka hana.
Me ka welina i na keiki ulele hua metala o ka hale pai. JEFF. KALEIHOPU.
Lahainaluna, Maui, Apr. 11, 1876.
Na mea hou o Waimea Hawaii.
AHAAINA. Ma ka la 25 o keia malama, oia ka Poaono, ua malama iho ke keiki lalawai o Waimea, Hawaii, oia hoi o J. P. Paka he ahaaina. A ua nui no ka poe i hele ma ua ahaaina la, ua ai a lawa, a ko'u ka puu i ka wai a ka naulu. Aole he haunaele i hanaia malaila.
POULI KA LA. Ua ike kumaka au a me ko'u lua-ui i ka pouli o ka la, oiai maua e oki wahie ana iloko o ka ululaau. I alawa ae ka hana, kalae ana ka lani, aole he kau wahi ao iki. Aole i liuliu ma ia hope iho pouli ae la ka la ; i ko'u hoomaopopo ana he hapalua hora paha ka loihi o ka pouli ana, ua oi aku paha. Nolaila, ma ka ke Akua mau mea i hana'i, malaila i hoikeia mai ai kona nani, e like me ka mea i hoike ia ma ka baibala. A ua oiaio ka ka LAHUI HAWAII mau olelo e pili ana ia mea.
KU DALA.—Ma ka la 25 o keia malama, ua kuai kudala ia ka lole o ka hale kuai o Akina pake ma Waimea nei ; a he makepono loa na waiwai i kuai ia ma ua hale la, me he mea la, i ka hoomaopopo ana ma keia mua aku. E nui hou mai ana no paha ua mea he lole o ua Akina nei.
Me ka Luna Hooponopono ke aloha, a me na keiki ulele o ka Lahui Hawaii ko'u wainohea. C. K. PAOAIKEALA.
Maraki, 1876.
HANAU.
Dek. 11, 1875. Ma Honuaula hanau o keouliokalani na Kawahapaa me Wahinenui.
Ma r. 25, '76. Ma Ulupalakua, hanau o Kebola na Moo me Nalei.
Ma r. 28. Ma Kaupakuea, Hilo, hanau o Kilinahe k., na Kilinahe me Keaulama.
Ape r. 8, Ma Kalihiwaena hanau he keikikane na Pali a me Kuawela.
Feb. 13, Ma Laimiki, Hilo, H., hanau o Kealakoiula w. na Kaaihue me Naomi.
Ma r. 6, ma Kaupakuea, H. H., hanau o Kahilaokalani na Ma me Hookano.
Ap r. 7, ma Opihikao, Puna H., hanauia o Inoaole k., na Mr. B. Manoa me Mrs R. Nahau.
MAKE.
Ma raki 23, 1876. Ma Honouliwai, Molokai, make o Orepa kaie w..
Ap r. 4, ma Kaimu, Puna H., make o Miss S. Keakapaakai.
Ap r. 6, ma Kanane, Puna H., make o Miss Ann Kawairose.
Ma r. 27, ma Kahuwa Kaupakuea, H. H., make o Muuloa.
Ap r. 16, ua make o Hoopii w, ma Kahuku i Koolauloa, no Maui oia.
KA OLELO HOOLAHA
a ka LUNA LETA NUI.
EIA KE WAIHO nei ma ke Keena Leta Nui, ma Honolulu nei.na leta nona na inoa i kakauinoa ia malalo iho penei:
Kaililuahine, Ruta Kealohapauole,
Hale (k.,) Lohia Pake,
P Boohiwi, me na Pepa a me na Wa-hi oloko o keia leta. He dala ko loko o kekahi, he komo dala koloko o kahi, a me na waiwai e ae. Ua paaia keia mau leta no ka lawa ole o na poo leta. E kii mai me ka uku i na lilo o keia hoolaha.
A. P. BRICKWOOD.
17-2 t. Luna Leta Nui.
OLELO HOOLAHA.
O NA HOLOHOLONA LIO A BIPI PAHA e hele nei maluna o na aina o
HONOULIULI,
WAIANAE-UKA,
A ME POUHALA-UKA.
Ke konoia aku nei e hookaawale aku ia mau holoholona
ILOKO O NA LA HE UMI.
Mai keia la aku. O na holoholona a pau e loaa ana mahope iho oia manawa, e manaoia no he helewale, a e hookoia no ma ia ano.
Ke papaia aku nei NA MEA A PAU, aole e hele wale maluna o ua mau aina nei mahope iho o
KA LA 30 O APERILA, 1876.
Aia wale no me ka palapala ae mai a'u aku.
J. I. DOWSETT.
(KIMO PELEKANE.)
Nona iho, Kahu Malama Waiwai o Thomas Richard a me Eliza Meek, a me Mr. a me Mrs. H. G. Crabbe.
Honolulu, Aperila 19, 1876. (17-3t)
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!
Poakahu, Mei 1.....No Hilo.
Poakahi, Mei 8.....Kaapuni ia Hawaii
Poaha, Mei 18.....Kaapuni ia Kauai.
Poakahi, Mei 22.....Kaapuni ia Hawaii
Poakahi, Mei 29.....No Hilo.
Poakahi, Iune 5.....Kaapuni ia Hawaii
Poakahi, Iune 12.....No Hilo.
Poakahi, Iune 19.....Kaapuni ia Hawaii.
Poakolu, Iune 28.....Kaapuni ia Kauai.
I ka huakahi hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a. m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a. m. a mahope iho paha ; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 8 a. m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$ 5 00
" Lahaina, " " ..... 6 00
" Maalaea, " " ..... 7 00
" Makena, " " ..... 8 00
" Mahukona, " " ..... 10 00
" Kawaihae, " " ..... 10 00
" Kailua, " " ..... 10 00
" Kaawaloa, " " ..... 10 00
" Hilo, " " ..... 12 50
" Kau, " " ..... 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii,..... 22 00
A hiki i na awa o Kauai,..... 8 00
Uku kaapuni ia Kauai,..... 12 00
Uku ohua Hawaii oneki,..... 2 00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, ma ke ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine. 696 3m
C. H. DICKEY, (Kale Kika,)
LOIO!
A he Luna Kepa i apono ia e ke Aupuni no ka Apana o Makawao, Maui Hikina.
E HELE NUI mai ka poe a pau i loohia ia me na pilikia pili Kanawai o ka "Ua ukiu" nei, a na ko oukou makamaka oiaio no e kokua a e hooikaika e hoopau i na pilikia ma na ano a pau o ke Kanawai. 17-1y.
Olelo Hoolaha
Lio Nalowale!!
UA NALOWALE mai ka pa aku o Kapena HOPENA ma Waipiula, Alanui Nuuanu, elua Lio wahine ulaula; hookahi o laua ua paa i na kamaa ma na wawae eha, hookahi wawae keokeo mamua; o kona kokoolua, he lio uuku iho, o na wawae mua wale no kai paa i ke kamaa. E uku ponoia ka mea nana e hoihoi mai kela mau lio a i ka pa o Hopena, ma kahi i hoikeia maluna. 17-3t
E LOAA NO I KA POE E
MAKAMAKE I NA
INIKA KAKAU,
PENI, PEPA,
WAHI-LETA,
BUKE,
MA KAHI O
TARAMU.
Manae iho o Kini Hana Wati.
KAHI HOI E LOAA AI IA OUKOU
NA BUKE!
Oia hoi na nupepa i humuia, a e kuniia ka inoa mawaho o ka buke, a ka mea makemake ana, eia no ma kahi o
TARAMU.
KAHI E LOAA AI KO OUKOU MAU
Papa Kuni Inoa!
No ke kuni ana i na Lole,
Na INIKA a me na BALATI,
—NO KA—
$1.50 NO KE KUNI KELEAWE,
2.00 NO KE KUNI DALA.
EIA MALALO IHO NA OLELO KUHIKUHI
NO KA LAWELAWE ANA I KA
Inika kohu mau a Thos. G. Thrum,
HE INIKA KEIA E HOAILONA AI NA LOLE KEOKEO.
E kawili mua ia ka inika, alaila e hookulu iho hookahi kulu maluna o kahi apana aniani, e hooma-u pono ia ka peni hulu; hoomoe iho ka papa inoa maluna o ka lole i hoomaemae maikai ia: pena iho me ka wikiwiki a ike ia ke kohu ma kahi aoao; aiana iho ma ia aoao me ka aiana lole i wela kupono, a i ole e hoopili aku i ke aniani uwahi o ke kukui mahu; alaila kaulai aku i ka la i mau hora. Ina e hooko pono ia keia mau rula, o ke kohu mau no ia o ka inika. O ka holoi mua ana o ka lole mahope o ke kau ana o ka Inika, me ka wai wela me ke kopa, aole me ka wai koekoe. E holoi maikai ia ka papa inoa a me ka peni hulu, a waiho aku.
Malaila no e uku ia ai na uku kiekie e like me ka nui o na makahiki o na poo leta Hawaii o na ano a pau, mai kahiko mai a i keia manawa, o na poo i pau ko lakou waiwai ma na leta. (1 1y) TARAMU.
PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON
(O LUI MA.)
KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I
NA HALE.
Na Pani Puna,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ke nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO
i na makamaka a pau, ua makaukau
keia mau hoa o oukou e hoolawa
aku ma na mea a pau e pili
ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolui
1] a me ka maikai. [1y