Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 19, 4 May 1876 — ELINA KE KOA HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI. [ARTICLE]

ELINA KE KOA

HE KANAKA OPIO PUUWAI WAIPAHE! KA PALEKAUA LIONA HOI O KONA MAU LA KE PUKONAKONA O KONA LAHUI, A O KA OI WELINA HOPO O KONA MAU ENEMI.

MokuuaV—Hela 18. IKA hala liopo ana o n'a la oliinao ko iua noho nna ine ka inalnhia, a 'mo ka ho; a oie m.ii lu»i o na kuinn hoopilikia. na heoniakii niai la ko kau ana o ko lakon nuui maka i ka nuxma, no ka mea, ua hala na la knpono no ko Elina ma kaawalo ana mai o lakon aku, a o na lā huli hoi mai ia. ito na ohe nana lakou e kau inan ai i na Ja a jxui malnna o ka ili o ka mo.ina. e ake ann e liaule akn ka ike nialnna o kekahi j>e;i. a oia peahoi e holō-mai io lakoa. O Kgomona, inamna o ka' welie an.i inai o kai ao malnna m;ii o na }>un hanliuli a |<aholi ae ka !a i ka .malamalamA o kona m/u knkima m;::- na o ka ]M|Kiliiia o ka aina. na i.ii aloi l:t ia a kn ' iho'la maluna o kok;ihi kii l.i- na, a malaila oia t kau akn ai i ka iL.'o Uoiia maa on..hi ma na ]i<u o ka m.KU.a, a hiki i k,i mauawii n ka l; o o ka U !«• aina kakahiaka e kalu'a mai ai iaia e h<>; <e>u e jviina. A ki' |viu i'.o ka aiiīa kakaiiiaka. o ['ii hon akn aua no oia ma ia walii. a hiki i ka anuia la. a ja v la hon aku a hiki i ka wa a ka la e kaili aku ai i koua onohi malaaiaUma nialalo kii iiikai o I.eiiua, a nln mai la i kona kolok i. aiaiia hoi akn la oia me na kaj.uai kaniuhn a koino iloko o kona kv - 'ia mo kr. nu lunn iia. a o ka Hnli' ni.ui i na lani no koi a iiaku opio, ana i aloha nni ai a me ko;:a mau ukali. < i kaua haiia niau ia. a pola uo hvi uie ke kaikamuhiuo opio. a me na luiua. no k * nu a, ua komo ke aloha piiloua »»lo iio ko o lakou a pau no ko l.ikou haku alii ojūo. ka ivua hoi naua i alakai. kiuo i.i hikou inai lok<> iuhĪ o na pilikia ku'uoho nu, a ka nn a hoi i ua o hi le :iku e |wio m« 4 ua euomi jhhv.i o kona lahui inahuia o kt ;a w«hi kuua mlku walo uo. Hala ae la he |iulo okoa, aole n<i i hooa mai koua haku o| io, a ua auoauo kauni*ha na kaj<uai o Ep-UKina ke huli l>oi ui.ii ka jam mai, ko hiki i ke aliiahi me koi.a mm !ima i jva ia in:\ ke ku*. "llo.ūia la k< i.» > kuu haku oj>:<» ' Auoi ]vt'ns ua I.ih'. a > h H'.naha a:..» m.i k\ia ' ' w i ī'oko iho .ui«. ».10 ka h.«iki <■'. aku :■ ni'i o ko:ui:<»u h.v> i ko <-.» o : I Li h»a o a > h< uo i i;.: i ū..; in..i kt k .;.a *<••.*< ine knii'i ukan.i iiUk.oo.»;-. -a u;» .«u*\i'io «* iiiki <>;. !.. i.'i a k. ii'.i! ii in.M kiwia . t i o |iOj■.'!>. :>.i : << ki m in a I k., i'\.i i.:u. -M'aua ae i,i<i V. k .••,.•■ % <> h .• o r. w.u o k.i '. . ." e liook.-.'n a : •' K ::!<>' a : ..< k. k :' e: o k. ' a } ,v« i!.. > : i. iu- i.-i , ka:;'...: ' ' . . • ,v..i Ini'.:.'!. e < u««i ■'■• I k.' . ' i I % i. • i. > tku !.i , , ( •>. • k • . k.« {•.'<!. .1 ku ....» . . < k . .. .. ki l . .. <• k.t U«:l , i- ; . ... i.. . ;• , . « i. ' ;«:.« .. ki: : i. . . . .. _ . •,.< • •,. 'A» >' ' ;.lu.V

waimaka huloiloi uo koua koa, a haku lioi, ]ieia oia i kuli uialie a» a hiki i ka oili ana niai o na kukuna o ka la nialuna o na pau a uhi aku la i ka malamalama maluna o ka aiua a me ka moana. E kau ana ka ohe nana i kona luau niaka, a me ke akehele oia i kau aku ai maluna o ka ilikai. I ke kani ana mai o ka bele aiua kakahiaka e like uie ka inea mau, aole kei;v i hele aku, a i ke kii ia ana mai e ka eleie, ua kauoha akn la ia, "e hoi oe, a hiki i ka ha(K>o ana o ka ia, alaila e huli hoi aku no au, a e paiua i ko'u aina kakahiaka, awakea, a ine ke aliiahi i ka manawa hookahi." Ua ane hikilele ka elele i keitt mea, aka.ua hoomaopopo koke iho la 110 ia, a hoi aku la. Ua hoiHii'le o Egctnona iaia iho i ka aiisa kakahiaka a me ke awakea, no ka tnea, ua hata ka mauawa kupono o ke kali ana no kona huku, a ua uluku mai la o loko n aue jxiuli kona nianao kanaka i ka ua mea o ke aloha a me ka hoIHihop i ke kulana o kona hoa alo kai. Kau aku la keia i ka ohe nana, e liaka pono ana na niaka maluua o na ale, e ake ana o ka ike akr. i kekahi walii mea nana e hoolana niai i kona manao, e hanu malie nna ine ke ano nawaliwali o ka jKina o kona pnuwai, a i kona iuiomao--I>o{h> 'na ua iiw ka ili īuoana aohe ]H-a, ua kuu iho la ia i koua limā me ke ano kaumaha. (>ii ae ln ka nla ma kona mau j>aj>nlina, okakala na laiiioho. hoomaka ae !a ke paiia ikaika o kona pimwai. a k.ihe a wai )i)ai l.i na kuln waimaka luulnu e hakui ana mao a maainei me ka hoopulu ana i kona niau p:V|ia|iiiA. Ua l v ali malie oia malaila me ki- ka\i inau aua o kona inaka maluua o ka moana, a i ka iho ana ak:i o ka la a ualo malalo o kn ilikai, ua ku ae la oi<v ikiua, a im> ka hatvlulu i |>ilia i ke alolia, ine im waimaka hoi e haloiloi aniu jmana ar la i neia inau hnai»lelo ku i ke alohn 110 ka hoom.iuao ana ae i kona hoa ulo jii!ikia o na moana kai hohonu. mie ka munao ua kau aku la Ua ulia [hmiio nnalunA ona, a na l.uve jiio ia j>aha, a i 010 ua make i # na e:uini j>o\va. Ua huli a-' la kona niau inaka i ka ie\< a h::ia a j>uana ae la : "H. hiku alo )>>iin .al.> mak>- no'u, a«>l-' i>o iiv ia inan la wale iho nei n>». aka inai :.tua ni.ii. l"a alo ia e m.nia ka ua a ni' anu o na nlnlaau waoakua iloko o na la o ka mak.ilii. na ike niaua i ka i:i. a o ka 1 a |*.lo,i, a na ai.> ia na al«- k iwalia hanlinii o ka iu<>:uia, nie na kiki..inakani | iha inain i .> ke kukuln Ak iu U.i j>*i.i i i e ni.iua n.i! eiienii'i \\iv*o i.-i k > Heritaiiia a l 'ini, n na noh.>alii ka inana m iu nukakil.i! malana o na lioa j>aio a ] au l'a nolu* maua iloko o ka h.iuoli o im | >an \.ii. e aloha__;»na kahi i kahi. ua hele pn mana nn na w.ih a j\ui, a auwe ! ain» aaaiu i jiuha . h.v>k:iawa!e ia ai oia mai o'n ako. a owau hoi m:ii iaia mai. E ke ahe l*n makani r jxi kolonahe mai nei maialo mai o na lan I;mu 0 ke knaiiiwi, »■ hai mai i ka lono in» kuu haku kuu alu oj>io h. i a'u i aloii v a va.tkiN* nui ai K na nl- io ka m.vat»a h..!»0 nu, e hai niai i ka iouo no Eliua, ka inea 1 oi. lo i.i lie M >i iio kr kai, no ka men, h mea makehi wa ia u ke »\la. ke o! • au e ike ukn ĪMĪa. a ke hoomao|>o|o ii»r> hei i ano o kona kiilami aiw Aiiv\c an ! auw.' hoi kv»'u ! O kei* aina m.ilīhini' mauiao m*i k« one hanau nui anei kahi e Iwunahii a; kei.-i mau iwi ' a ho oiaio mn i iia h:»*lele iiini «h- e Kli'W ia'n e lik. ine k» ia hihio e kau nei imi*.» o ko'u mau nmka * Mho ka nt:iu.« kk kii' o na lavi, k> h v!\iki jv»s ihi ui. e nk-.li aku ii.' k. •* man k.»j-ii>a» i ka"'., uv\i «■ in. i in .iana o ka ili horana ,» uUht;;.t lum «> ka iii ni.Mt>a. a ir.a oia e io»a aku » .«li* -,r.a, e 'iu oii | ioa i:o aa u<> iv ]x»nviik.ti nui o. ke 4»a|>UM .* uh ka lahui »» Ik iĪM« i.w, a iua hoj ua hwalelo mai i ka j\i:i n t;i.,>ia t h.vklnki *i, a iti* Vau »kn k,i «.» ona. aUiU < imi akil* t»o ,i|i m* miike, m limi aKm» » ak»l U» ; >uua n.*<; e.iwee ma kvl ; k* mni; i i'an'.'»> ken »>oho ,vtm K kn nia: a ';» * o!'. «» i: < iitii. Ka. :ok»un.tikii o. i i ' i k.« ;.a\ i*v k;:!on ih » !>«»» k. *v k\w« k i <*va, a it: k. kaknii l»>*v : !.»iK.o a.,1 ,ik l. ke :,,M ,ikil * nhohi nm i ka .uh:: ka m ; »'. »h; a iih> k*-.84« ; . h v*o v,vs,;ik.\; ni* k* -.';»• o. •]. i ,".:>.» ;-ka k.% im.* ■» i t;-,.j&.>U :»' i » . «»,*- *:» ' i k . > • 1» 'I

kai o kona mau j»paiina mm Uoko o ka hoonia-u ia e ka punawai o ke ola kino, a iaa paha ua lawe kokana ia akaiea hanu, a pau ka lohe a nalo hoi ka e lyo, e koe ana kooa hopena lepo, i hoonaaopopo iho ai au i kona hoopena, a uwe iho me ke kanikau hope ana a moe iho ma kona aoao no ka hui uhane ana me ia, no ka mea, oia hoi kuu aloha, kua haku alii Elina !" Haule aku la o Egemona malnua o najau nahele mekona mau iima e paa ana i na papalina a hoomak» iho la e uwe rae ka leo kanikau. Ue oiaio, aa piha koiiH pnuwai i ke aloha ia Glina,a no ka nui o ke alohn, ua pakela aku ka iuuiuu kamnaha o kona puuwai i ka wa i komo niiii ai ka manao iloko ona ua make kona ho u. laia nei e haaloulou I ana ino k» uwo kanikau.aiahoi, ua hoo-1 hikiloln ia m> U koua hanli i ka lohe '■ nna aku i kekahi leo kahkala i ka pae ana mai maloko luni o ka lau lann : ■" Ano he pio oe ! a ano e hoolohe mai i i ka leo kauoha !" (, īna he hihio leo kena no ke kino; nhane helejK>, alaila, ke noi akn nei au e ! waiho malie mai ia'u, aka i:.a he lt?o no ke kino kanaka, alaila, ke kauoha aku nei au e hookaawale aku, oiai au e hoouiaoiu) ana i ka mea a'u i iini ai," wahi < a Egvmona. I ka nninawa pokolo, ua ku mai la ke kanaka mamua o ia nei, ua huki ae la he pahikaiu loihi mai kona aoao ae, a i ke mai la e pahu mai me ka ikaika i ko ia nei pnuwai; akii, he iino uua.no ka inaka, ua ku »u> la o na iluua, a ua hiilawui akii la kana makakila me ka kona luK\|viio, a lelo ae la : na njKina.liilii o ka pahi a kona hoapaio ma o a maanei. Ua ano pouli ko Egemona noonoo kanaka, ua kunahihi kona hoiookoa, a na ia mea i hoala mai i na aa o kona kiuo u j«au, a na oi ka hae 0 koua mnauina, me ka weia hahana o kona kiuo holookoa. a me ka ikaika lan- ■ na o!e mai o kena man ami. Ua hajvti j ae o Egeniona i kana |vihi, a o ka hahau 1 iho n.> k»>e. uka. n.\ ka l< o o \m kanaka nei i kaohi hon mai i kona lima. mo ka makn.ukau no i.u> < nhau aku. "E ola au. a e liai uku no au i ua mea j hnna lehuh-hu wale. A kv hoohiki iu-i au le lilo i kauwa nau a iiiki i ka ho{k'U>i," ' wahi a na i.anaka nei, ! "E like me k iu noi a mo kan h-vihiki ;mli w.i'-n e :»<■ :ui m»- ka lana o ka ma- : n.i.i e h.Hiko j\m<> o«, a ko •>!.•. alaila, na 1 kau jiahik:i«i:i e h-.Miio i na-hs» k.uiikau ' ii.i kou ii<>jsin," \vahi a K^emona. I * i A! i a, i.i ua kanaka noi * uoi m u l.i : laia nei e t..<!io ih<> hiiiA i -laK». a e hai , iuai oia i kon.i wahi nuv.l< lo j>okolo. Ua ae aku ti > hoi keia, a noiio iii<. Ia lann ; nei. Ke pii ao la ko aliiwnhine luK»malamalaiu i o ka jh\ a «> na hoku hoi o ka lew.i, t owaowaka mai ana ko lakou mau maka mao a niaauei o ua ;u» o ka lewa. i N. mai la ua kwnaka n« i a kokoke iaia u. i, aiawa ao la ma om uiaauei k«»u.v mau ni ika nie k. ano lii a nie ka Kh» maui.i . aiu» haaluln i |».Uie nui ai. (.'aHoNa kt,»"u im»a, he mamo no na ' mauiia kiekie v» S.»|«ni;i. He 43 ka hnina o ko'u iikiii makahiki. a he ,'iO n»a'kahikirii.ai.it- uei inai ko'u haaleU- ,uia ia ieeoe i»ftni maU>j»\ h he 2S Ih»! iimkahiki i i;v»h«» ai mawiMMia o keia iimii kuahiwi )|«.ko o kv>a mau nMkahiki h«> V .K. ua hui au a ua }«io b.»i ho inau tau>.tni kanmka, a«»h> h»a i kan mai ka «m o kokahi iiiaka kiU nuluna o k<»'u ili, ,v>!t W»i i puka *ku lv<> K\« mihi mai k\»'u >v ; >.h i akn. a o ka m«v* a o h\V>« kahi ka ukh nana i h*a»4iK» i knu kaua i* Ah\iUMnK»i« v i UM>a *>k\ a Utv»liK> h.»i m'u i Ue kiai an, H* kukiui, a , 1k jowa, Ai.i ns\l«K» »* ko u malu k\"ia man kuahiwi hv»K«.4<va. a v Ih'K' {«uni enau aai aa ia iakou i kvi* a me kru la. O . ka n haiu k-, ki i me ka n*** i k.l n>.vA:>ji ka lto*\k\tkttiv i k.ia .\ tkr aku an, *UiW o h.<fo ana au a H>ii akn i ke alii ka Xo« o :.'K«kon, 1k»! kr flv» O k* i> k « Kvk» ka^i« k«i ,ak« w a Huli ho* t«»«i U >*■» i kvt« iimh k:Mhi«ri |\4a va« i Uana n«u ni *«o n. i.« iu.au uMkahik* ui i U<iU «. nri 11. auiuokii ka«ia nui k>» k* a ! iimii UelunA lawna ni !. h-;ieh j h.M «» katiak.v * »» kvi* ko i.tll<U ':»•> wua r..« - ««: 1 i'.a ■» l-ii » ♦•.»v*l} v.

ni km m&u teuaaoi knnahw b»hi i hoemoana si i keia po ea," wahi a SgMßOna i paoe aku ai me ke ano jaii(Āoi. "Alk, alia, e kan makimmka, e hooknu mai ki'u e hai aka i ka mookio piha e Hke me ks ; u i hoohiki akn o@i imn» cm, a naa no » e hoomaopopo iho. Be raoddk> weliwdi ko keia. uokiipoiii, ahe hooman&o ae ao i na mea a'ii i ike ai, fee naea eka lia o ko'a kim> Maoha Ao--1« an i hanaa ia he kanaka powa, a be kae loa aa ia mea, aka, tm © ko'a haak aoa nmlalo o ka inaoa o ke alii o na powa, oa hiki oie ia'u ke hoole aka i kaoa maa kauoha, a ua hooko ao, ok hoi, u& hapai au i kvia iima a hoomoe aku i ka make mainomo malana o poe hoa fenaka lehulehu wale, n» ko'a ano maa he powa. Ua piha na niulaaa ioa heana oka poe i haalehia mahlo 0 ka lima menemeoe ole o na powa, ame he la, e ike mau ana au i 1» heiuoa khalehn o iakou, a e k>he mau ana hm i ko lakou mau ieo hanehane e noi ana i na lani e hoopai mai i ka poe e koe imhi nei i na kanawai o ka noho'na 1 Aia mawaena o keia mnn kaahiwi he j mau ana noi, i piha me ua waiw*i o ke j ano nani loa o ke ao nei, a e noho man I ana ma ia mau w»hi he man koa kiai | me ka makaukan me na pono kana i ke i ao ame ka po. He man makahiki loihi | mamua akn o kou hiki ana ia nei ka hoo- | uaka nna o keia kahaa powa, a he 28 | ae nei hoi makahiki mai ko'o noho ana, j a o ka liao wale ana i na waiwni a me ka | lnka 1 n i kMmika e aku ka haua, me ke I keakoa 010 ia, a me ke ku ia »le hoi me kekuhi mea e ala m»i ai ka poino. Ua uolio un |>«iwa mo ka nane«, e lianoli m»a ann #na manawa a paa ; aka, i ke* knhi o ns la i lial» koke iho nei, oa kan ruai Ia ka hoop&i malana o lakou, 4 ua hooko ia hoi ke noi a ko'u puawai e na- ; lu mau ai iloko iho mai ko'a noho ana i mai i keia w«hi a hiki i keia wa. { '• Healia ia hoopai ?" wahi hou a Ege- . mona. " He elele no ka ho{iena, he niake weliweii. Ike kakahiaka, ua |Hika mai la > ka la me kona nani lua ole, ua mohala 1 inaikai mai la na |>na, a e ]>ii ae ana he ; I uo {Hiiiunuhu liakinuakuma |n>uli nm kr j . kukiilu heina o ka lewaluna. kan>t>v ae : J la he j»io aniieniK' lualuna }K>no o ke ka-: j hua luH>ui»»ana o na j»owa, h<»lo a«.> lal ka , leo hakulu nnkolo |»aa|iaaina o ka h< kili . e wawalo lu-le ana dm na paia o ka lani, I a owakamai la ke ahi ialajia »> ka uila ; maloko mai o na ao, a naka haalulu ae ' la ka ]vij»akii t» ka h«»tma iiialak» o ko uialon mati kaj»nsi lle w»"li a aiw et hia ; ka m*-a i uhi a»> inahma 0 n.i uiea a|«kii " I ki'ia numawM, ke ht>onM*t(to|»o aku la^ 0 i ke auo |»ihoihoi inaoli o na kanaka iiei. e hoike mai ana ua hauoli' oia i krkahi mea, a me he la, ua oiaio n*> : kana mea i hai niai ai ia EgetiK»na, aole oia he ]<t»wa, aka, ua kiaioia uuuuuli o k»»ua hlo ana i j»h\ e iiaua i na mea ana 1 makomake *»le ai. Kau aku b o K£vm*ma i k*aia iuau īuaka maluoa o ua ' kauaka iwi lue ke ain» ake uui e Uai ku- : ke mai i ua inea a |<*u, i hiki ai ian ke hota»iao|<o{v> i ke ano o na \»Mo a keia kanaka, a lue na hk>hk»ua o kona kuka'm a we k>- kulaua hoi <1 kuua ahi Klu»*. ;