Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 20, 11 May 1876 — Na Anoai o ka Ahaolelo. [ARTICLE]

Na Anoai o ka Ahaolelo.

K<> ]>aiico malio nei ua hana a ka ahr» kau < ki iw īi o ko .ar.r>uiii :\ nie ka lahai imwn. ' >fa ka i'iakou h o.in ikakin ana, a ma na ; h.inL 'ho ana lioi. i::e he 1;» e uiaio ana iu> na ! olelo, he kau huua mii kein ; uo ka niea, a , iiuii i ka Poalua he "J:> ka heluna o na h«> >h»lo i waiiio ia mai. he na hoooii. he >< 1 ka nui >> na Iio«)1o!j. ho l'." ka nui • > ■ i h.i ,*> he I J ka nui » na kan::\vai !i,"i. N . 1 'ko mai » keia he 11 mau olelo !ii> >ltclii i !ii>.'iioloia. hr lOa »i :ia ln>opii i ain>'i.'M. a ht v ■"> n oi ka liuiua o na kanawni i h»o--ln.luia i:o ke kakau }>.)ejK>e ana. lioko aku pihn » keia inau la e iiiipii hon ia ai ka iioo:;oo ana.no u:i Inna o keia a;io e waiho : hon īa inai ana. Ma keia iiie i. ua hoomao- I. i>opo i!ii> makou, a liiki m:si i kei.i l.i, lie ; k:iu hana mū io no neia. A<>le n» hoi o kn nui w.ile i\o o na halia, \ wa ino-i i lu?»ma»j>i>j>o;a iloko » keia u:au !a j iho iie . aka. -iue i>e h. he kau keia i ho*>- ) knaw.ileia no ka hapai: ia an:> » kokahi niāu | Kinau kuniu k:\naw :\i. he niau nhiau h»i i noonoo a i kamiiilio o!e la mainua ae. O.keKahi o na iuna'i hohouu i moeuhane <'!<' la e na kau i liala e aku. oia n» ka ha- j pai n ai.a o ka nwuuo aua i ka niana koho | o ua Ki.hina ;l»k» » ka AliHoleio kau ka- I nawa: o ke :n:j'»iir,i. U.i ninania nia ke ano-| olelo hooholo keia n:ei, i wa>ho ia niai e ka i Ho:i. (r. \V. IMina ua {i:\kui mai oii i na : olelo k<'kua ; Kou i k iluia, oia hoi, ••■\»le ;.ik m l'.inua nn ke k< h-> ana ma ke Kuinunai.aw.i., I a i ii.iiiii n ke Kumuka- ■ 'iawai e n:i ii. ■:» h:i- . 'iauo n li.ilo no ko' - * ; t k > 1 . .< >i ' > - i ]i > > <>• « < like ko ir,i>;i m l . a •:fhe tii-i:n ; h>\:t i na • l\i.!i'!.:i o k:i M. : ( Kv'h > r.in ke Kahua Ku--1:;. l ; V\\ u l <>;, .:to k.'KO H:,1! I:l i :: i . k'.io i ' ;.. ' < i <i'c «,a lioiK.ika aivi. \ o. c. :; i :• ;;»kt : :ai.e . :koa <• Uokua a e . .. . k< k;4;.aw-«l f l;,»■«• !it k:\ Ikhw u s :■ i.i : ..iwe , i < ns.>u {..tk,i'i\ l :\ K', ;\ k'uua 1 ,.:» no k'\:ii>t»e !«• ;u.a ; ke;a i:n;.a » na l\.i<h:i:a na n e < uanoua' . l' .'po. Naw.ilu. Kauai. Ka:.e«iii. K ■:.;« i. kv. Hn!-:o I>l. I'l'o--U>:i. \\ ,mer- !: ,;m ,i v e >! ihe!; a n<a ka :u>i« h»i <■ ;< - .v : k. Uk . •nana. ka īKi;'r- :: : K ik< Ke K i:lr,'n «.<"ec". K\'l:Ūva K i•>e'ir. ii o.i ln.i.o'.i i' o Kaai. l'a-i'.o, l>nvh N.ihaku. Waaa a it»p Naukai.a, r.v i,.»e •:.;» I» k.< a<>\» k<.<ku* i ka i. ;>- : *.»!:» » Ki:luua a hook.lluia ihv> la l k;» iakou m.tu <'.<'iv> j>'ile u>a ka h:\jvi h<>;x' ! u ka jv»;;k'; t > <> kc Kuiuukim\va>. e *>lei<> n:,a " K n»ho no lakou iiiiiuuih » ka lako.i ; anu oilm a i::j ka hal* Ahaoii4<>, mawaoi'.a 0 na 'i::." !'■■» »'»-! < j v ; n niai no h «i hc mot keia i :r,ai, a ; ini.A n ma: kah:ko niai. a ina e !i», U' :a an.> kc;\ i:\ar.a <> na Kuhiua, alaila > k v !.!<> aua ;i » ke Kumukauawai i mw > r. ;.ti ō uā Kuh::ia kekahi j>,«c i h >»h»,» \ ;> ho.'k.iii.n n h >i kr knl,%ria o k* j>»o I- K I< a-.:« . ke. k o »1* K ilh:' 1 lii.i ka < .k '. •. » kv K u i> ikauaw ■>:. c . le'. aua * < ' N.i K-a \!<>i »,o c koii > i ua *lu. a : 1 ■ ,akovi ma i* ».ii*tm a jivi kv« Uk»u ».<. r I■- k>■ iiiM' \i,4- k« |vau.kn » v v!e vnc c . . :>kv. k- >.-%>.,m> >i\-,i v..f>i»w* »ks .wakalu-*." s • » n jk:»ku i~> « «i4»io *«>», ka maua k:<., k»r.»u .v » :«u<»nark«4u » kcs* aupu- »•• • • ■• » vic ka Inie Ahv4c4«v A.:» •■•• ■ OK •».-. V !•.<».4 »..a 4 ,o, , •« « " * V,»-. a ■ o k . /' . » , ua i-a- : K « \ . * r« k.< 1«.. Pn-i. ••; 11v >' o ' A.!"l,v , « * !.* .. k« (»<■ 1 h • '• • < k < • !i«- ... ,•« r i — ■> • • • >- K l ,k:: . .«• 4 "i .'.V ■ ' ■> l\ ;&.■.* ch*. •■.<. ta ■:<■•■ k,.'- .4 i ■« ;*♦.* i:\mi c bf!r r m. 1 ■ k »> li <: n ka .»>ci» , :. «a k*- \ '• »i: .>'.«-..» h.v»kak* <r jmi »1« : l v. i..ii,, . k< * j <i.v *c ■ 4 h.«.)-4 akU 11 :

j kona mau ioa 1 ke ano o līa m&ao o ke | kan&wai, a|u& hopo ole ma^hoi ! mau hoa )koa ma ka hapai ana i sfe i lo Hoojhlī kjma«rai i hook&hoaia e ko lakoa j ika no ka pj[>no kanlike mavraeaa o na ma- : kaainaua «line ke auponi. . | Ua pane|mai laiakan ibo ka hooia mai o ; ua hiohionai i ka iini o loko e hanaia e like j me ke a wahi a ka Luna o WaiI mei, Kauai, ma kana olelo kne i ka niana : koho, "o ka pono o na makaainana ame ; ka poonaikai o ke anpuni aa o ka hooko pololei ia ana o ka makemake o ke kn* «s--kanawai kf« makon mea i hele h»m nei»& np ia makemako e hookoia ia mea, ko makou kaitiQ e kupaa nei, no ke kapae&na aku i neia inau ala mai ke koho ana tna kekahi niaiiu, oiai, 'no ka mea, "e nolio no lakon mamuli o ka lakou oihana," wahi a ke kauawai, a heaha ia oihana i oielo ia, he i Kuhina, a aoie he hoa no keia hale." ! "Aia no iloko oia Ahaolelo naalii i hoo- ! noho ia e ka Moi," na olelo moakaka ma ! ka hapa hope o ka panku 45 o ke Kumukanawai, a pwai la ia mau alii ?" wahi a ka mea hanohano mai Pana mai, "oia no na aiii i olelo ia ma ka paukn 57 na ka Moi e koho no ka manawa a pan ke ola, a aole oka pOo Knhina, ka poe hoi i olelo ia ma ka pauku 42 e noho no lakon ma ka oihana oiai ko ka Moi makem&ke." Ua kamailio maTo Hion. Kanealii me na huaolelo mq.ikaka kuokoa, e waiho moakaka ana i )coua manao mo ke ano hnna ole no £a loaa ole o ka mana ma ke&umukanawai, *'a m» ia loaa ole ana i nele ai na Kuhina i ke kulean.i e koho ma koknhi uiuau a hana kanawai paha maloko o ka hale Ahaolelo." Mawaena o na olelo ku i ka naauao a moakaka no lioi, ua hikī ole ia īnakou ke hookaulua iho ika punna ana ac i na huaolelo a ka mea hanohano \V. H. Halstead, "«) ka huaoleio ma ka olelo haole, aole ia e olelo aua me he mnu alii ala, aka o ke ano maoli oia no ka malania oih;»ua, a ke manao nei au, ma ka lawe ana i ko Kumukanawai i kahua no ka'u mau oleio, ua i.ele na Kuhina i ka mana koho." kv nono o na uiea hauohano i kokun i ka miuia koho, ua puka uiai ua huaolelo 1 moakaka, kaulike, a pili kanawai ma ke ! ano loea, mai ua 'lii Kaj»eua a me Kaai. I :» hala na la elna o ke kaniailio ana ma ko:;» nien. koknhi Uoi o na ninau nui i hoala «'lo i:v iloko o «a Ahaolelo o keia aupuni i im k.m i hala 'e. a ma ka Poalima, la .*> iho nei. n:> kahoaia na ninan, mr ke kakao pu i ia ona inoa o kf» e koho ana ma ka ae ! a ine k;i hoole ma o ke noi a ka mea hano- j haiio nmi l'una iu«i. a mnlalo iho nei e ike | ia ;ii kn p"j*i inoa: i Hons. li. Aholo, Lilikalani, Helekunihi a ■ nio Kaine, kanalua—4. ; Ma ka ae i ka mana koho o na Kuliina, i maloko o ka j\hneleloH— Ke Lii Leleioho- ' ku, īia L'x. IV.uninis, Kanoa, Kapena. t«reen, ; Moehonua. Walker, Cast le. Xa ll«tns. Kuiiielani, P;«rker. Wil»ler. Kalinnn. Mn«nauli. Martin. Cloirhornj Sn.iih, Kaai, lsen- ; lK"rv;', Kamauoha, IVnvlij. Naiii. IkinMinlw, ! Ilaiemanu, Nahnku. Wana, Naukana. Kaina— ■ Na ho"» īii» ka hoolo-i~ Na llons. I*ili|v*. Xaw«l«i. Kauni. l > restom. ILiLie.iil. \Van >- lioum\ Knne<lii. Mahelona. Naksleka. Mah.H\ Kal.iuko'*, Aiwohi, (tav, Knlnui*—li. Ke w;»ih>» aku e.ei niakou i kei;« papa in,o. ' iinua o ka hlnu no ko lakou ī hiki ai iM lakou ke nana iho a lnmholo ihi> i kv> l:«k<>u ni.au inaiiio ma'.una o na kulai-.a o k.i iak '". ir >u >leil>» : h.»ouna niai r,ei 0 kan. k.-i pono kau like r■:;»- ' •vnou;» o na iii.ikaa.:ia:iri a me ke auj>ui,i i liv>ak.thaa i* maluna o |o Kumnkanawai. lioko ilio nei .> kt ; v mau la, u;v }v\a m:.u ka niaii.-.wa o ka h i'e i ka ikhhīoo an:v iio na i>!o!<» hooholo a nie na kanawai hoa. l'a hapai h >u «e ka T,u« imn.ihaiM inni Pun* v.iai he v>!e:o hooholo e pa!e loa ana i k.% :o o<a koho o na Kuhina;, aka. ma ke koho ana. ua kaime ia. l'a hui «ku la lakon la ni* keU huli, pv lika {M.ina i ua paweo n» makn lokoiiu» 1 i»ioh». a« hui ua K»aa ka hoi hr h.vn he (jh> ohunm hou. "HaaM* na hoa'loha i Puiik--a—aloha inoe+ oUkoula—u." 1 * lnHiiuiloia no ka heluheiu eki4ii «ua. he k«naw*i na ka Hou. Lilikalaui i ; e h<|i>i;oa loa ia na kai lswaia a o kei» a;:j>utn. a na ke aoi. ua waihoi* i ke Kv»* miie Ma ka nianao o kek»Ki o n* h.<a hanohauo o ks hale, he kanawwi an»» piknha k*-ia. a kue lakou. no ka mea, ♦> k. ino w»le i» »i * va kai o ke)a a me k<4« kanaka kai Uwata. I a h<»oh*»loia i:o ke kakaa an», kr k«na« ai e ho,»j«u i kau»wiai i'.i!i«n* i lt<«|taua *» ka H»*n. Mr. * l.ah^ina, Ma k* ua <? h*la«ff*ii kv h»ir n»a k» h»»n!* I o krU • m* Vr4a la, * Irvv» }v-„o m k* maiiam.ii a na k.#;:iir o »vs. ua *> i k» iak»»w *nsu k*;i» a waiho m*ji ;»ssu« o Va hale.