Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 25, 15 June 1876 — Page 3

Page PDF (1.31 MB)

Ahaolelo Kau Kanawai
o ke Aupuni Hawaii
Ka Moolelo o na hana o ke Kau o
ka M. H. 1876.

LA HANA 2.—Poalima, Iune 29.
Halawai ka Hale i ka hora 1 p. m.
HELUHELUIA NA HOOPII A WAIHOIA.
Na Hon. Mr. Halemanu mai Hamakua mai, he ekolu mau hoopii me na kumu lehulehu.
Na Hon. Mr. Aiwohi mai Kohala mai he ekolu mau hoopii e noi ana i $1,000 no na alanui o Kohala Hema; e hoemi i ka uku o na luna aupuni a e hoopau ia na haawina hoomau.
Na Hon. Mr. Kaina mai Hilo mai, i $2,000 no ke alanui o Waiakea.
HOIKE A NA KOMITE.
Hoike mai ke komite o na aha hookolokolo no ka hoopii kue a ko Kona Akau i ka luna mai laila mai, e hoopaa no. Ae ia.
Hoike mai ke komite wae i kohoia ai e noonoo no ka hoopii a ko Honolulu, no Hon. Mr. S. M. Kamakau e hoonoa, e ae aku i ke noi a ka poe hoopii, a e hoohakahaka i ka noho. No ka nui o na manao like ole, ua hoihoi hou ia ka hoike.
NA BILA & OLELO HOOHOLO.
Waiho mai o Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, e ukuia ka malama hale kupapau o Lunalilo i $200 no ka makahiki.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Helekunihi he bila e uku ai na mahi ko i $500 o ka laikini no ka makahiki.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kanealii, he bila e hoololi ai i ka pauku 9, mokuna 7 o ke karaima.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Kanealii i kana hoololi i manao ai no ka pauku 42 o ke Kumukanawai, e hoemi ana i elua wale no Kuhina. Waiho ia malalo o na rula.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Kauai, he bila e hoololi ai i ka pauku 18 o ka mokuna 86 o ke karaima i hooponopono hou ia. Waiho ia malalo o na rula.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Mahoe, he bila e ae ai i na mai lepera, e hoi me ko lakou ohana e noho ai, he bila no e hoololi ai i ka pauku 796, 797, 799 o ke Kivila.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Helekunihi, he bila e kau ai i auhau maluna o na loaa o kela a me keia kanaka maloko o keia aupuni. Waiho ia malalo o na rula.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Nahaku he bila e hoololi ai i ke kanawai i aponoia i Iune 22, 1872.
Waiho mai o Hon. Mr. Naukana he olelo hooholo e hookaawaleia i $400 no ka hale paahao a me ona hale hookolokolo ma Waialua. Waihoia a noonoo ia ka bila haawina.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Helekunihi he bila e hookomo ai i ka hana lima ike iloko o ke kula o Lahainaluna. Waihoia no ka heluhelu alua.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Helekunihi he bila e kukuluia ai ona mau halemai ma na apana kiaaina pakahi.
Ma ke noi, ua kapaeia na rula, ua heluhelu ia ma ke poo e waihoia i kekahi komite wae.
Waiho mai o Hon. Mr. Gay he olelo hooholo e kauohaia ke kuhina kalaiaina e ana koke ia na aina aupuni i ana mua ole ia. Oiai e hoopaapaa ana, ua hapaiia.
NA HANA O KA LA.
Komi te o ka hale no ka noonoo ana i ka hoike a ke komite o na aha hookolokolo e kipaku ana i ka LUna o Waialu  no na kumu moakaka i ka hewa, e hiki ole ai ke aua. I ka hoopau ia ana o ke komite, ua hoopanee loa ia ka hoike a ke komite.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 30—Poaono, Iune 3.
Halawai ka Hale ma ka hora 10 A. M.
Heluheluia kekahi mau hoopii ekolu e Hon. Mr. Helekunihi malalo o na kumu lehulehu.
Na Hon. Mr. Kalaukoa hoi, mai Honolulu mai, e noi ana, aole e ae ia e komo hou mai ona mau pake paahana a aole hoi e hookaawaleia ona puu dala no ia mea.
Hoike mai ke komite hooponopono kanawai, ua hooponopono lakou he ewalu mau bila.
Noi mai ka Loio Kuhina e hapai hou i ka noonoo ana i ka hoike a ke komite o na aha hookolokolo i hoopanee loa ia i nehinei, e pili ana i ka noho kulean  ole ana mai o ka Luna o Waialua. Haule.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 31—Poakahi, Iune 5.
HELUHELUIA NA HOOPII A WAIHOIA.
Na Hon. Mr. Nawahi no Hilo mai, e uku ia i $12 o ka pule no ka lawe leta mai Hamakua a me Hilo. Na Hon. Mr. Kalaukoa, 1 no Koolaupoko mai, a he 2 no Honolulu, no na kumu aole e waiho wale i na aina lei alii, e oki ka hooholo mokuahi ana, a e hoihoi ia na lepera i ko lakou mau home a hoopau loa i ka Papa Ola. Na Hon. Mr. Kanealii no Wailuku, aole e hookomo hou mai i na mai pake a me eiwa mau kumu e ae. Waiho ia ma ka papa. Na Hon. Mr. Aiwohi no Kohala, na ke kahukula no e uku i kona mau lilo e holo la i Amerika. Na Hon. Mr. Halemanu, he 4 mau hoopii malalo o na kumu lehulehu.
Hoike mai ke komite wae i waiho ia aku ai e noonoo i ka bila e kauoha ana e pai i na rula no ke ola kino, e waihoia ma ka papa, a e hooholo i olelo hooholo a ke komite i hoolala ai, e koiia na kauka e kakau i ko lakou mau rula alaila, e pai buke a haawi wale aku.
Noi ia mai e hookuu aku ia Hon. Mr. Aholo i hookahi hebedoma. Ae ia.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Waiho mai o Hon. Mr. Kalaukoa he olelo hooholo, e papa ia ka Papa hoopae lima hana, aole e hoopae hou mai i na lima hana pake. Waiho ia i ke ko-
mi te wae i waiho ia ai e noonoo i ka ole a hooholo a ka Luna o Lahaina.
Ma ka ae ia ana, ua heluhelu mua mai o Hon. Mr. S. K. Kaai i keia mau bila malalo iho, e hoololi ai i ka pauku 20, 17, 19, 11 o ka mokuna 41 o ke karaima. Waiho ia no ka heluhelu alua.
Waiho mai ke Kuhina o ko na aina e he olelo hooholo e noho keia hale iloko o ke komite o ka hale i ka Poakolu no ka noonoo no ka olelo hooholo a ka luna o Honolulu.
Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina imua o ka hale i na bila aie i uku ia no ka hana hou ana i ka pa alii, i pane ia ai ka olelo hooholo o ka la 23 o Mei.
Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina imua o ka hale i ka nui o na pake paahana i makemake ia. He 800 pake a na mahiko a he 40 a na mahi raiki.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Kanealii he bila e hoololi ai i ka pauku 9 mokuna 7 o ke karaima. Waiho ia no ka heluhelu alua.
Waiho mai o Hon. Mr. Halstead he olelo hooholo ina paha ua ao aku ka Loio Kuhina i Ka Mea Kiekie Chas. Kanaina aole e hoolimalima i kona aina ma Kohala ia Hamakala ma, he mau mea e makemake ana e mahiko. Oiai he hana malu keia, nolaila ua hoole ia.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. S. K. Kaai he mau bila e hookaawale ai i ka uku o na ana aina aupuni a e papa ai i na luna kanawai aole e hoopukapuka mawaho.
Waiho mai o Hon. Mr. Mahelona he olelo hooholo e hookaawaleia ka Poakolu a me na Poalima o kela a me keia hebedoma i mau la e noonoo ia ai ka bila haawina ke makaukau. Hooholoia.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Halemanu i keia bila malalo iho: e hoololi ai i ka pauku 3 o ke kanawai i aponoia Iulai 21 1870, e pili ana i ka auhau lio.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Mahoe he bila e ae ai i na mai lepera e hoi ai i ko lakou home iho. Waiho ia no ka heluhelu alua.
Waiho mai o Hon. Mr. Gay he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina e ana koke i na aina aupuni i ana mua ole ia. Waiho ia i ke komite wae no lakou na inoa Green, Gay, Mahelona, Isenberg, Kaai.
Waiho mai o Hon. Mr. Mahelona he olelo hooholo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina, e waiho mai imua o keia hale i ka papa inoa o ka poe e lawe nei i ka wai mailoko mai o ka ha-wai aupuni a me na uku hoolimalima pakahi. Oiai e hoopaapaa ana, ua hapaiia.
NA HANA O KA LA.
Oia ke komite ana o ka hale no ka noonoo i ka olelo hooholo a ke 'Lii Kapena i waiho mai ai, e apono ana i ka hana a na kuhina no na mea e pili ana i ke Kuikahi Panailike. Kahea ia o Hon. Mr. Nahaku.
Mahope o ka hoopaapaa loihi ana i komo ai o Halemanu, Kapena, Smith a me Kauai e kokua, a kue mai ke alii Kapena Loke, Kaai, Kanealii a me Prestona, ua hoopau ia ke komite a noho hou i ka la apopo.
Hoopanee ka Hale.
LA HANA 32.—Poalua, Iune, 6.
Halawai ka hale e like me ka mea mau.
HOIKE A NA KOMITE.
Hoike mai ka hapa nui o ke komite no ka hoonaauao, no na palapala hoopii lehulehu i waiho ia ia lakou e noonoo. E apono ana no i ka hele ana o ke kahukula nui i Amerika, a e hoomau no ia ia ma ka oihana; aole e hoopau i na kula hoopololei a me Haleakala, a e hoomahuahua i ka uku o na kumu, a pela aku. Kauoha ia e pai a noonoo pu me ka hoike a ka hapa uuku.
Hoike mai ke komite hooponopono bila kanawai, he umikumamalima mau bila a lakou i hooponopono ai.
Hoike mai ke komite no ka malama ola, no kekahi mau hoopii lehulehu a me ka hai mai e hoopau i na kauka kaahele. Waiho ia ma ka papa.
NA OLELO HOOHOLO A ME NA BILA.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kalaukoa, he hoololi i ka pauku 65 o ke Kumukanawai.
Waiho mai o Hon. Mr. Kaai, he olelo hooholo e kauoha ia ke kauka aupuni o Honolulu e hele e nana ia Hon. Mr. Kamakau a e hoike mai i kona manao ma ke kakau. Ua hooholoia.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Barenaba, he bila e hooholi ai i ka mokuna 28 o ke kanawai i apono ia i ka la 18 o Iulai, 1874.
Waiho mai o Hon. Mr. Gay he olelo hooholo e hoomanaia ke Kuhina Kalaiaina e ana koke ia na aina aupuni i ana mua ole ia, a e hoike koke mai i ka nui o na aina kupono i ka mahi, hanai holoholona, a pela aku. Waiho ia i ke komite wae i waiho ia aku ai e noonoo i ka olelo hooholo i hooholoia i nehinei i laweia mai e ka Luna o Kohala.
Waiho mai o Hon. Mr. Gay he olelo hooholo na keia hale e waiho aku i ke kumukuai o na aina aupuni e kuai ia ana. Waiho ma ka papa.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kauai i keia mau bila malalo iho: E hoololi ana i ka pauku 7 mokuna 11 o ke karaima, a e pakui hou mai i pauku i ka pauku 4, mokuna 56 o ke karaima, a e helu ia, pauku 5: Waiho ia no ka heluhelu alua.
Waiho mai ka Hon. Mr. Kanealii he olelo hooholo, e halawai keia hale ma ka hora 10 A. M., a e hoomaha i ka hora 12, a ma ka hora 1 P. M. e hoomaka hou ai. Ae ia.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Mahoe he bila e hoololi ai i na paku 796, 797 a me 799 o ke kanawai kivila. Waihoia no ka heluhelu elua ana.
Hoolaha mai ke Kuhina Waiwai, e lawe mai ana oia i ka bila haawina a me ka bila e pili ana i ka hoololi dute.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Birch he bila e hoololi ai i ka pauku 789 o ke kanawai kivila.
Heluhelu mua mai ka Hon. Mr. Kanealii he bila e hooponopono ai i na aelike mawaena o na haku a me na kauwa. Waihoia no ka heluhelu elua ana.
Waiho mai ka Hon. Mr. Kaina he olelo hooholo, e hookaawaleia i $2,000 no ka palekai ma Kaipalaoa, Hilo. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
NA HANA O KA LA.
Komi te ka hale no ka noonoo ana i ka olelo hooholo, e hoapono ana i ke aupuni ma na mea e pili ana i ke Kuikahi Panailike. Kaheaia ka Hon. Mr. Barenaba. Mahope iho o ka hoopaapaa loihi ana i komo ai o Smith, Helekunihi, Birch, Castle, Green, ma ka aoao hoapono. Nawahi, Mahelona, Kapena Loke, Pilipo, ma ka aoao kue. Ua hoopauia ke komite, a ua aponoia ka olelo hooholo.
I ka wa i ninauia'i no ka hooholo loa, ua haalele ka poe kuokoa i ka noho, a ua pau nui aku la i ka puka iwaho o ka hale.
Ma ke noi ua hoopanee ka hale.

NA ANOAI.

          I keia wehe kai ao i haalele iho ai ke alii Moiwahine, i ukali iaa ku e kekahi kaoo nui, no kela huli. He maalo hooluolu kino ana paha keia ma ia huli, a ke lana nei ko makou manao e ukali pu aku ka maalahi mahope o kona meheu.

          I ke ahiahi Poakahi iho nei i haalele mai ai i keia ola ana o John Montgomery Esq., kekahi o na paahana malalo o keia aupuni no na makahiki loihi i hala, ma ka noho Lunakanawai Hoomalu no keia kaona. He 77 ka huina pau o kona mau makahiki, a i ke ahiahi Poalua nei ka ka manele ia ana aku o kona kino i kahi mau o na kino lepo.

          HOOHUIIA. —Mahope iho o ka huna ana aku o na kukuna la i ka malamalama o kona olino malalo o ka ilikai komohana, ma ke ahiahi Poakahi nei, na kamoeia iho la ke kaula hipuu o ka berita e ka Rev. H. H. Paleka maloko o ka home makua, ma Alanui Moi, i Kawaiahao, o C. C. Coleman Esq. me Miss Harriet A. Castle, kekahi o na kaikamahine a ka Hon. S. N. Castle o keia kulanakauhale. O ke ola loihi, i noho alii ia e na pomaikai o keia ao, a malalo hoi o na eheu o ka maluhia, oia ka makou e puana ae nei, a ke lana nei ko makou manao, o na makamaka no kahi e hui pu mai ana me makou.

          Ua weheia ke anaina hui no ka noonoo ana i ka hooholomua ana i na hana o ke Kula Sabati ma nei pae moku, maloko o ka luakini o Kaumakapili, ma ke ahiahi Poalua iho nei, malalo o ke alakai ana a ka Rev. S. Waiwaiole, a no kekahi mau kumu kupono, ua hoopanee ia a halawai hou ma ke ahiahi o keia la, Poaha, ma ia wahi no, hora 7½. Ke haawi aku nei makou i ka leo poloai i na makamaka, na makua a me ka lehulehu i komi iho ka manao no ka pomaikai o na mamo o Hawaii e naue ae, a e lalau pu a hapai i keia hana maikai. E hoomanao a mai hoohala, ka makou e noi i ko lakou oluolu.

          Ua malamaia ka halawai manawalea a na wahine kaikuahine o keia kulanakauhale ma ka po o ka Poalua iho nei ma ka luakini o Kaukeano, malalo o ka hoohanohano ana a ka Papa Euanelio o ko Hawaii Paeaina, a e like me ka mea mau, ua nani a maikai na hana. Ua ulumahiehie na paia me na lau o ka waokele, a ua kaumaha hoi na pakaukau me na mea e iini ai na onohi. Ua hauoli na helehelena, a ua hui aloha pu kela a me keia. Malaila ae na lala o ka Papa nona ka hoohanohano ana i na hana, a malaila pu ae no hoi kekahi mau hoa o ka Ahaolelo. O na hana a pau i malamaia malaila, ua like na hooomanao ana me ka mea mau, he mau hoomanao e poina koke ole ia, a e hauoli  mau ia ai me ke aloha.

          Eia maloko o keia kulanakauhale he poe keikekane opiopio, no Hawaii nei no, mawaena o na makahiki he umi a me iwakalua, ke hoao nei e hookau ae ia lakou iluna o ke kulana e manao ia 'ku ai he poe hanohano lakou ; aka, ua minamina makou i ke kau ana mai o ke kulana maluna o makou, ma ko makou ano iho, e hai aku i ua poe makamaka nei, aole loa e hanohano ko lakou mau inoa imua o na maka o ka lehulehu, ke hoomuu lakou ma ke ano o ka lakou mau hana. E pono e haalele lakou i ka hoopuka ana i na olelo ino pelapela a haumia no hoi, e hoopau i ka lalama ana ma ka po, e haalele i ka makemake ana e hakaka, hoohaunaele, a mai hoopa i ka waiona, a e pale aku i na hana hoohaumia, aia a hookoia ia mau mea, alaila hanohano, aka, ke ole, e mau ana no ka lapuwale a o ka hale paahao kahi kupono no lakou.

          ANE PILIKIA. —Ma ka la 9 o keia malama pii aku la kekahi mau keiki ma ke kahawai o Auwaiawao, ekolu ko lakou nui. O ke kumu o keia pii ana, no ka wahie. A i ka hiki ana i kahi i hoahuia ai ka wahie; pii aku kekahi mau keiki elua i ka uu maile, mamua kekahi a mahope kahi o ka pii ana i ka pali, e kaa mai ana ka pohaku a pa i ke poo o ka mea mahope a pahole pu. Ina aohe papale o ke poo, ina ua puka. Ia laua no e hoka wale ana i ka pali, hopu aku la kekahi i ke kumu ulei, o ka hemo koke mai la no ia a haule aku la, he laki ka hapapa wale ana ae paa na lima i kahi o kona hoa e ku ana, a pakele iho la. Aloha no.
J. W. P. MANOWAI O AUWAIAWAO.
Iune 9, 1876.

          "ALANUI KEEAUMOKU."—Oia ka inoa o kekahi Alanui hou e moe la mai ke Alanui Moi mauka o ka pa o ka Luna Auhau ma Kulaokahua; e holo la iuka a hiki ma kahi o Mr. Likimana ma Makiki. Na keia inoa i hoohaupu mai i na halialia aloha ana'e i kekahi pua lii opio e noho mai la ia Kalawao—i ka like o kona inoa me nei: "Keeaumoku"— a he hoa uhai aholo hoi oia no kekahi o makou no ia kula loa o Kahua i kekahi mau wa.  Welina wale,—Aloha ino.

NA NANAO I HOOKAULUAIA.

          Ua loaa mai ia makou na manao malalo iho, a ua paa i ka hoonohoia i ke kepau, aka, no ka piha e no o ko kakou waa, oia ke kumu i haule ai a keia pule ae.
          He manao nona ke poo "Ua paa rula wale nae ua o lakou ma," i kakau inoaia e ka mea hanohano ka Lunamakaainana o ka paia paoa i ke onaona o ka hinano, Joseph Nawahi, e pane ana i na olelo a ko makou hoa kalaimanao ke Kuokoa, e pili ana i kekahi mea maloko o ka Ahaolelo. E puka aku ana i keia pule ae.
          He manao nona ke poo, "Pane ia W. P. R." i kau inoa ia e ka mea hanohano ka Lunamakaainana o ke kai malino a Ehu, e pane ana i kekahi mau olelo i hoopuka maloko o na kolamu o ko makou hoa kalaimanao ke Kuokoa, maluna o ka inoa W. P. R. E panee ia aku ana ma keia pule ae me ka hala ole.
He mau manao lehulehu wale ae kekahi na na makamaka, a ke noi aku nei makou e kala mai, oiai, ua hoomaopopo iho no paha lakou he mea hiki ole ke ho-o wale aku i na manao e paiia mamua o ka piha pono ana o ka pepa.

Mau kanaka Palaualelo a Eha.

          Aia ma Palawai, Lanai, he eha mau kane kino nui maikai a puipui, a ikaika na lala, no lakou na inoa malalo nei, Hanale, Naohai, Kekapa a me Punika ; o keia poe kane eha, ua hoouna lakou i ka lakou mau wahine i ka hana a ka haole, (Kipikona,) oia hoi ka ako huluhipa. A o na kane he noho wale iho no i ka hale, a hookahi no hana nui, o ka holo lio. Ina e olelo aku ka haole e hele i ka hana, hoole mai lakou, me ka i mai: "aole makemake e hele i ka hana, ua lawa no ka hana i ka makou mau wahine."
          Iloko keia poe wahine eha; hookahi o lakou he wahine opu keiki hanau. A iloko o ka wa a keia poe wahine e ako ana i ka hulu o ka hipa; ua loohia mau ia lakou e ka pilikia, oia hoi ka eha o ka uha i ka pekuia e ka hipa, nahaehae pinepine ko lakou mau wahi kapa, a upehupehu na ili i ke nahunahuia e ka uku hipa. Ua hoomanawanui keia poe wahine i ka hana iloko o na pilikia he nui; e imi ana i wahi pono no ka noho ana.
          Hilahila ole maoli keia poe kane kino ikaika i ka hoounauna i ka lakou m au wahine e hele i ka hana oolea, he hana kupono ole i na wahine ke hana. Ke ike mai la oukou i ka hana a keia poe kane hilahila ole i ka hookauwa i na wahine. He kamaaina au i ka hana a keia poe. Me ka mahalo, aloha no.  WANA.

Aha Mele Nui o Pokela.
KOKUA MANAWALEA.

E KA LAHUI HAWAII ; Aloha oe:—
          "Ua ike maka iho nei au i ka nani o Makawao; i kokua ia mai e ka hui konikoni i ka iwihilo."
          Ua wehe ia he Aha Himeni ma ka Luakino o Pokela, ma ka hora 7 P. M., a ma ka hora 7:30, ua wehe ia na hana o ka po e ke kaikamahine puukani o ka ua Ukiukiu, (Belamila.) Ua nui a lehulehu wale aku na makaikai i hele mai e ike a e lohe hoi i ka leo honehone o ua manu au kai nei o Kaleponi, ka mea hoi nana i au aku na ale kawahawaha o ka moana, a he lohe pepeiao wale aku no iloko o ka nupepa, akahi no a ike maka i ka nani o Aipo.
          I ko makou komo ana aku iloko o ka Luakini, e ku ana na kiai puka, o Thomas Cummings a me Wm. H. Cummings. Mahea kakou e noho ai? Ka'u ninau i kuu mau hoa hele, a loaa mai la ka mea Hanohano Wm. H. Cummings, lawe ia'ku la a ma kahi kaawale, noho iho la, a huli ae la ka oni a ka maka ma na paia o ka hale, "Ua hele a haiamu Panaewa onaona i ke ala."
          Moani mai la ke ala o ka palai lipolipo o ka waokele, i hili ia a kau ia maluna pono o ka awai, e kau ana he hae ulaula, me na hua haole. Aole oia wale ka'u mea i mahalo ai, o na pua kekahi o na ano a pau, i haku pu ia me ka ieie, a oia mau pua, ua kukulu ia ma ka akau a me ka hema o ka Piano, e kani honehone ana.
          Oiai makou e nanea ana i ka nani o na pua, nehe ana ka papa hele, i alawa ae ka hie, eia ka o ua manu au kai nei o Kaleponi, ua kahikoia oia me na kinohinohi lua ole o ke kilika, a ua hookaawale ia he paku ma ka aoao akau o ka awai, a malaila lakou i nalo aku ai.
          Hooho ae la ka lehulehu, o Miss Kaiwa, Mikapeka a me C. H. Dickey, na mea i himeni mai ma ka olelo haole. "Nani Pokela i ka hono o na moku.
          Ua kauluwela ae la o loko o ka hale i ka malamalama o na kukui he iwakalua a oi aku, "Malamalama pono ka luna o Kaauea i ke ahi a ka wahine."
          He hapalua hora ka loihi o ka noho ana o ua puukani nei o ka ua Ukiukiu, nehe hou ana ka papa hele; eia ka o ke "Kahuli leo nahenahe o ka waokele, ua meha ke kula ahe lele Pueo."
          Ma ia hope iho, ua kuupau mai la ua puukani nei i na "Omaka wai huihui a ka naulu." Ilaila au i ike aku ai, e ha-u ana ka waha i ka lewa, e ke-ke ana na niho i ka a-ka, e paipai ana na lima no ka lealea, a e uwa ana ka pihe a haalele wale, no ka piha i ka hauoli.
          Pela i hoomau ia'i keia hana hoohauoli puuwai, a hiki wale i ka wa i hookuu ia'i, a mamua ae hoi o ka hookuu ana, ua lono ia mai, o na loaa o ia po, he haneri me kanakolu kumamahiku, ($137.00,) he mea kokua i ka makua J. S. Green
          Hookuu ia ua hana o ua po nei me ka maikai a me ka maluhia, me ka himeni ana, "E ola ka Moi." Welina oe a nui.
J. L. K. KAPUNI.
Haiku, Maui, Iune 30, 1876.

Pane ia D. D. Honolulu.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Aole au i manao e hoouluhua wale aku i kou opu ahonui aka hoi, ma ko'u ike ana iho nei ma kou helu 24 aoao 1, i na olelo a D. D. H. e hilikau mai ana maluna o ko'u hokua hala ole, ma ke ano kuhihewa loa a manao ino maoli paha ia'u ea, e kala mai ia'u ma ia mea, oiai, aole i paumaele keia pulima a me keia lunaikehala ma ia hana. Owai no la hoi oe e D. D. H. e pee mai nei ma ia inoa pakeu ou? O oe no anei kekahi makaainana o kuu apana, i manao ino mau ia'u mamua ae o kuu koho ia ana i L. M., a manao oe e holo i Honolulu nei e hoolaha oiaio ole ma na nupepa, i mea no'u e hoowahawaha ia mai ai e kuu apana; ua ike iho nei au i ka hua o kou manao ino ia'u, ma kou hoolaha ana ae nei, aole ka a'u wahi hana iki no ka pono o kuu mau makaainana; aole au e pane aku ia oe ina i pololei aku nei kau kalaimanao i kou hoa paio, aka hoi, hoike maoli mai nei oe ia oe iho he kanaka manao ino ia'u, e ninau aku ana au ia oe, pehea la ka kuu bila kanawai e hoopau ana i ka auhau kino, aole ka paha ia he pono no na makaainana ea, nau ia e hai mai i ka haina. Eia kekahi, makapo iho la no ka paha oe ia'u i paio ikaika ai me kekahi mau Kuhina no ka hoonoa ana i na kai lawaia, a me kuu kokua ikaika ana i ka bila a ka luna o Honolulu, e pili ana i ka hoohana ia o na paahao ma na uwapo, a me kekahi mau mea e ae he nui a'u i manao ai, he makehewa ka helu papa ana aku oiai ua maopopo no ia'u aole i like ka manao o kekahi poe e makaikai mai nei me kou mau manao oiaio ole e D. H. H. e opu punalua mai nei ia'u, e olelo ana he pili Kuhina au i na wa a pau; he oiaio no; aole he like loa o ka manao o na hoa o ka hale ma na ninau a pau, a pela no hoi maua me kuu hoa hanohano mai ka apana hookahi mai, ua like maua ma kekahi mau ninau, a like ole ma kekahi, he mea mau no ia. Eia kekahi, ua olelo huhewa loa mai nei oe, a me he mea la oia kou mea i kuhihewa ai no'u ka manao i pane mua ia oe, a'u i hoomaopopo ole ai, ma ka pule i hala, me he mea la ua manao oe he manao ino au i kuu hoa mai ka apana hookahi mai, ike ole no ka hoi oe i kuu kokua e apono i ka hoike a ke komite e pili ana i ka palapala hoopii o ua hoa la o'u, ua manao wale au he makamaka paha oe no kekahi mau olelo hooholo i hoopaapaa ia iloko o ka hale, a no ka make ana oia mau olelo hooholo a'u i ike ai aole he kupono, a aole no hoi he wahi pomaikai iki o na makaainana ke hooholo ia ia mau mea, nolaila kaeko loa hoi oe ia'u. Aole o'u manao he lunamakaainana kekahi o keia kau i nele kona koho ana ma ka aoao hookahi me na Kuhina i kahi wa, alaila ina he hoopili Kuhina au, papapau pu makou i ka po haukae wahi a Kaululaau; nolaila, e noi aku ana au ia oe e D. D. H. e hoopau oe i kou manao huhu ia'u, a mai hoopiha hou oe i ka nupepa i kau mau olelo pono ole no'u, oiai, eia no kekahi poe makaainana o kuu apana ke makaikai mai nei i ka'u mau hana, a he lehulehu wale o na makaikai i apono i ka'u mau alakai ana, eia nae hoi ia oe, aole ka he hookahi makaikai i mahalo iki ia'u, o oe wale no paha i kou manao lalau, nolaila, ke hooki nei au a i manao oe e pane mai e hoike oe i kou inoa ponoi, i kapa aku ai au ia oe he kanaka makua, aka hoi, o ka oi loa aku no o ka pono, e hele ae oe ma Apua ma ka pa o D. Kahanu, i kahi aku au i ko lae i ke pohue.
          Me ka mahalo i ka Luna Hooponopono a me na keiki paahana.  THOS. N. BIRCH.

Kokua i ka Luna o Puna.

          Ma kau e ke Kuokoa o ka helu 23 a ma ka aoao eha oia pepa, ua loaa ia'u ka manao e kue ia oe, e ka mea kakau i na manao hu-ahu-a, a opu kee moa la ou. Ia oukou e ko Puna ka'u e hoike aku, a o manao auanei oukou, he oiaio ka mea i olelo ia e ke Kuokoa, eia ka mua ma keia.
          1 Ina o ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa, a he mea kokua paha iaia ka mea e kue nei i ko oukou Luna hanohano; mai hilinai oukou iaia, he u-a; he maukauka, he kahua hoahewa. Inehea la hoi kona komo Ahaolelo ana mamua aku nei, i hiki ai iaia ke olelo ae no ka mea ua maa, he kawa hoi na ia nei i lele, a ua hele wale a paulehia? Hooikaika wale iho nei no o na J. U. K. ma i ka holo balota, a haule pahu iho la; a o na wahi kenikeni hoi keia, lilo mauele aku la. Ina io e komo iho nei, he ike ae no hoi ko oukou la ia ianei, i ka ha'uha'u e loma ai, he pololei olelo, a he nele ma ka hana; hoinoino manao o ka poe i kau aku i ko lakou manao maluna o ke koa i hilinaiia.
          E pono ia oukou e ko Puna e piha me ka hauoli no ko oukou luna; ma ko'u ike iaia iloko o ka Ahaolelo, oia ka'u e olelo ae he makaala a he paa rula no na hana a pau oia hale hanohano. Ua hooke aku oia i ka Peresidena a pili pu i ka paia, a i ahona oia i ka nui o ka poe opu keemoa, a haule ai kana mau hoopii ana i ka olelo hooholo o ka Peresidena; a oia ka mea e olelo ae nei ka poe makilo o loko o ka Ahaolelo, ua halahu mawaho o ka rula.
          2 He mea keia a ka L. H. o ke Kuokoa i hana naaupo ai no ke ola o kana pepa. Ma keia hope aku, e halawai mai ana ke Kuokoa me na nawaliwali ana, ka hoemiia mai, a me ka haule loa aku paha; ma kona hoino ana i kahi mea i hilinaiia, a pela auanei e haalele ia aku ai ka nupepa e hoino mai ana.
          O ka mea kupono a ka L. H. o ua pepa la, o ka hoopono ma kana hana mana moolelo o ka Ahaolelo, aole o ka hoike ae i na mea oiaio ole, me ka manao e hoakaaka i kahi poe, malia paha o ka poai o na opu punalua ke lou ana ka aka, a o kahi poe e ae e like me a'u, i minamina i na momi i haule ilalo, ua huli iho la na maka iluna o na momi la me ka minamina. I kuu manao e ao kanaka ae ana paha ka makamaka, a malia, o hoopau ia na hoohuli ano e ana mai ka pololei ae a i ke kekee.
          E hilinai mai i keia e ka lehulehu, a oia wale no ka'u hoike ana aku. Me ke aloha.  Luna o Kona Akau. LAI A EHU.

          O Maua o na mea nona na inoa malalo iho, ua haawi aku ia Lemona ka mana piha maluna o ko maua apana aina e waiho la ma KALIHI WAENA, Apana o Honolulu, Kona, Oahu.
LUUKIA, a me G. E. SHERMAN.
Honolulu, Iune 10, 1876.  25-3t.

J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).

          AIA ma Alanui Moi, ma nae iho o ka Hale Kahi Umiumi. Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha, me na kiaha Waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke ano huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio.  19-1y

OLELO HOOLAHA.

          I KA POE a pau e makemake ana i na Pila a me na Ogana no na Halepule a no na hale e ae. Hookahi wale no ano Ogana maikai loa, oia na Pila i hanaia e BURDETT. He kaulana loa kana mau Pila no ka maikai o ka leo a no ka ikaika no hoi, a no ka loaa ana no hoi o na ano leo a pau.
Kumukuai.
          Mai ke $50 a i ke $1,000, e like me ke ano o ka Pili i makemake ia. E ninau ia D. D. BALDWIN ma Lahainaluna. Oia ka Agena no ka Paeaina Hawaii.  [23. 3m.]

HE HOOLAHA AKEA.

          I ka poe kuleana ma na MEA PILI I KA MOKU KIPI KA "ALABAMA" E NOHO ANA MA HAWAII. E HOOLOHE A HOOKOPONO I KEIA NOI.
          O NA Kanaka a pau e noho ana ma ka mokupuni o Hawaii, me na kuleana o na ano i kapaia ke KULEANA ALABAMA i ke Aupuni o Amerika Huipuia, ke haiia aku nei lakou; E lawe ia mai no na hoike ma ia mau mea imua o ke KOMISINA JUDD ma Hilo, Hawaii, ma ka Poaha, Iune 15, 1876.  CASTLE & SMITH, [Kakela & Kamika]
No ALfread S. Hartwell.
Honolulu, Iune 2, 1876.  24-2ts.

          E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU MA keia olelo hoolaha, ke papaia aku nei e ka mea nona ka inoa malalo iho, aole e hele a lawe wale i na mea ulu, na wahie, a me na mea e ae o na ano a pau e waiho ana a e ulu ana paha maluna o kuu aina hoolimalima. Ke hookapu aku nei no hoi au i ka hele wale ana o na kanaka e hopuhopu i na holoholona e hele ana maluna o ua aina la me ko'u ae ole, a o ko'u Luna Paniola paha. A o ka mea a mau mea e makemake ana i kekahi mea, a i hoolimalima mai paha, e hele mua mai e kamailio pu me a'u. O ka mea e uhai ana i keia, alaila, e hopuia no, a e hooukuia i $1.00, a i ole e hoopiiia e like me ke kanawai.  M. ENOS.
Makiki, Oahu, Mei 22, 1876.  [22 3t*]

Aila Hamo Lauoho Nu hou!
AIA MAHEA, E LOAA AI?

          AIA MA ka Hale Kuai Lole o AKE ma, ma ke Alanui Nuuanu. E loaa no keia AILA HAMO LAUOHO NU HOU i hanaia noloko mai o ka Niu maoli; a he pomaikai hoi no ka poe i loaa i na mai ma ke poo, e like me ka puupuu, a kepia paha: Alaila e holoi mua ke poo me ka wai; a mahope koke iho o ka holoi ana, e hamo koke aku me keia aila, a iloko o ekolu a eha hamo ana i ka pule, e pau no na mai ino ma ko poo i ka helelei, a e kupu maikai mai ka lauoho me ka uliuli lipolipo. Nolaila, e naue mai e na makamaka, a e loaa malaila, he leo nanahe a wawali nana e hookipa aku me ka oluolu. Aohe wahi e ae e loaa ai ma Honolulu nei, malaila wale no.  [23-tf]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWERS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I
NA HALE.
Na Pani Puna,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ke nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO
i na makamaka a pau, ua makaukau
keia mau hoa o oukou e hoolawa
aku ma na mea a pau e pili
ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
E like me ka mea e holo ana mawaena o
LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolui
1]  a me ka maikai.