Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 26, 22 June 1876 — KA PAA BULA WALE NAE UA O "LAKOU MA." [ARTICLE]

KA PAA BULA WALE NAE UA O "LAKOU MA."

Ē Ka Liauī Hawah; Āiaha oae— U% olioli wau e p«B« ako. $a lakou ma, ka poai hemoiele o ka paa raia Alunlelo, • noho luna hoopooopono nei no ka oapepa Kuokoa, aole waa i makemake e hoopiha wale i ka pepa o ka lehaiehu, aole hoi i makemake e hoohaiki i& ko lakoa maa kolamu manao, aka, ua koiia waa e hoike i ka oiaio maikai, a e alakai hoi i ka noonoo koho o ka lehulehu, mamuii o ke kolaa& oohoonaauao, a<de hoi eiamuli o na heo3aha haanui oiaio ole a lakoa ma, ma \a nnpepa Kuokoa, i awili pa ia me na manao lOi oka poe green hcarts, (pauwai omaomao) e pohai mau nei:— Ua poina, a i ole ia aa hiamoe no paha u& paa rula nei, mamna o ka ninaa aaa a ka Peresideua i ke noi a ke lii Waila, aa kn mua aku au a noi iaia, aka, ua kahea koke ae la kela me ka awiwi lanuaole;— "O ka poe ae, hapai na lima; o ka poe hoole, ua hooholoia; " īa wa, na ninau mai ka Peresidena ia'n, ma o ka unuhi olelo la, heaha la kau noi ? Olelo aka au me na hua moakaka loa, aole he noi, aka, he ninau ka'u, mahea la o to kakou Kumnkanawai i kanoha ia ai e hoohikiia na Knhina ? A wehewehe hoi wau i na manao e kokna ai i ka oiaio o ka'u mea i ninau ai; na kamailio nae wau me ke keakea ole mai o ka Peresidena, a pau wale. la wa nae, aa ike aka au ia f/rc€ii hearts ma e hoolelehu ana na maka i ka hiamoe, oiai ka paa ruta nai e moeuhane ana no'u. E hoomao{>opo iho kakou, he ninan keia l aole ia he noi e kaukai aku ai o kona kokua ; ia mai; o ka niuaa imua o ka hale, a i ole ■ ia, i kekahi hoa paha o ka hale, he hiki no i i& ke pane ia mai i na wa a pau me ka ni- { nau ole i ka hale liolookoa, oia na mea a'u i i heluhelu ai ma na buke rula o Beritania ! a me Amenka Huiia ; aoie paha peiama na huke rula o ka hni puuwai ka | nnpepa Iknokoa ? O ko'ukamailioanamamuli o kekahi ninau e like me ia maluna 'e ; nei, aole ia he halaha mawaho o na rala. ; Aole pili ka'u uinan i ka olelohooholo a kuu i hoa hanohano mai Kona Akan mai, e like | me ka olelo a ke A'uokou i moeuhane wale I ai, aka, ua pili no ia i ka hoohiki ana, a, oia j wale uo. | Eia hoi, ua hoolaha ae ua paa mla nei o : ka nuj>epa Kuokoa ma ka helu 22 aka nei, | no kuu heluhela ana i ka palapala hoopii i i ke Kuhina Kalaiaina, no ka hoolilo wale 1 ana i na dala 2,729.-18 no kela ahaaina ma Aliiolaui llale, a aa olelo oia mahope penei: "I ka nana pono ia aua ō ka hoopii, ike ia iho la ua halahu loa ka palapala o ko kakauu» ana, nolaila, ua kiola mai ka P«esi(leua, aka, hoopaakiki wale aka no nae, a hooleia." Maanei, he pono wau e hoomoakaka i ke ano o keia mea, i hiki ia oukoo e o'u poe makamaka o ka Lahui Hawaii, e koho i na mea kohu pono i ka malamalama & me ka oiaio, a kiola aku hoi i na lanwili a me na haanui ano ole. Ua paiia ke kope o ka palapala h«x»pii a'u i holuhelu ai ma na nupepa mamaa aku nei e h Xiuiaopo}H» iho oukou, oia wale no na huaolqlo a pau iioko o ua palapala la aohe mei e ae. I ko'u wa i ku ai e lielululu ika palapala, ua kahea aku l.i wau, Peresidena, ia wa iia pane niai oia, "Ka hina mai Puua niai," heiuhelu wau a j>au. ia wa, ku mai ka llon. Preston o a olelo, ua kue keia palapala lnx>pii i na mla, a aole no hoi i kakauia ka iiu\a o ka Pere>idena ma keia h«.Kv pii, no ia !v.e*, ke noi nei an e hoopane« loa i koia pahipila. la wa na ku ae au a ninaii, onn vnla hoa o keia halo kai kue i kois palāp»la lux>p;i r Makemake au e hoike mai ka I-una ■ m'ai Lahaina inai; eia uae, i»i>ho ona pAne ae, aohe no hoi waln a ekemu iki mai, hiv>mau"aku la no wau i ke noi i na hoa a pau Uva o ka hale Ahaolelo holookoa, iup ke koi akn ia lakou e hoike p* nm i na ruU i kue ia; a y»a la hoi he hemahe:na ko k.i pah{»la hvx>|ni, e kuhikiihi «n; ).i mau heinaheina, a e hooponopono pu makon, « e kokua mai Kni ia'.i ma keia tne> ; eis mc, aohe me\ hvvkahi L hoike mai i na rula i kueia. aohe no hoi mea i olelo mai, eia ka hemahema o ka palapala hoopii; na hamau like no. Ua ku mai nae kek.ihi I.uaa o Lahaiua. a h»>īke i aa mea lr»« |x\no i pili i ua hoopii jxh, uiawnli o kekahi rula, a pvu kana, ua ka mai ka llon. W. INhpA a kokaa i ka paUpaU koof*i, ka i mai ua noi iho n«i ka Laaa <i Lakaiua « hoopane« loa i ka p)UajMla k<K»pu, «o k« m«a. ua kue i na r»la; o na mla Wa U kai kneia ? Makemak» au e haiia mai ;«ii U mai Mi ea« k<«i. »o k« kaka« ot« ia « ka iuoa o ka P«re*Kl«»a k« )mm» o «a pala» l«Ia nn,»«i»b k««»« « k*|*« taa ai i k*> ia hn>of«w ka \ n«i waW «a pn.*ty»U keopu m«i «a apa«*a «nai. i k*taW«l««a it«ko « ket« haK a mei» koi i kaka««» k« i«oa « ka IV M|)«b«ia «mi« pahpahu akik aoi« aa« la ma« pala|HiU i k«j»« U, a i kv> hwua, «o ka paa ot* «h mm* « ka IW. 0«aa; ak« ««« a«. o k% lum «mm • «a tK»a, «*a ka r«U i k«« Mk «ka. «ok« vem k<wkafc« »k* a« a «« k«« k«> m p»Ut*U «a raU. U k« k»k«a K*a «mm wa«>i k* yaUy»U )m»> (mī. Ua k« a« ka Kakma» » U»k« «mu ka IWiAwa » ka AU « «a Uila. «aia k«a « kaawi «k« ai ; aka. k« aa a pan« ak«. aia «a wai Kiekw m* i Anmika a«t« U miaaa»< Ma. Mak\if« ik« « «a «>«i ikaika aka a« ia*k*« kv>k«a mai s k«U «m*» « iimi In» «a »k« «a k«a «a k««v « «a kiw.n

wai, !*eafea. wmaaiipmm eH» paa raU e ka aapapa t «kl> aaai lahoi,«aiho, esa mm n&i kae ia, aua i koolah» ai, va hoMm Im, «t* kiola mai ka Fere»dkw ā peia aku. £ lieooiaapepo iho oakon e'na ka, aole be wahi rula oka Hale Ahaelrto i koe ia e ōa palapala heopll b, aole laa hookahi, aole loa diu. loano he meaolaola loa iaia, e f»ne mai, oamai la&nla i kue ia, «lailg,-ga makaakaa aa e aaaa aka a ina he oiaki, oa kue ia aa rula la, alaila, e kailima pa ajra no au me ia, a e kwe hoi i koaa kulana no'a me ka liilahUa oU. O ka ike rala <āa ka'a e li& maa eei. Eia hoi kekahi, aa OUI6 hou tm ao ka mea e pili ana i k<bfai rala o Ameaka, na haale hou no oia, - He oiaio, oka mea a ka hapa "aai iloko o ka Ahaolelo e hooholo ai, oia iho la ka mea i holo; ua haule ia ma ka hapa nui, aole ma kona ano io maoli; pela no keia, aole ma kona ano mla Imaoli, no ka mea, ina i hoomaa ia aka ka helahela ana no lee koena a me a& kuhikuhi e ae, alaila, e loaa poao aoanei kona rala ana, e like me ke noi aka Lon& o Kau i paoe aku ai, a pehea la, e olelo ia anei ia he haole malalo o na raU ? Aole loa pela. ' Ke hoīke nei waa me ke kaaaloa ole, o kekahi maa rala aaa a ka Pereaideßa oa kaale loa ia maialo o na rula, ak*, ma ke ano mea hoi o hoohilahUaia aaanei ka Peresidena, noUila, apono wale akn U no; a ma ia mea ua olelo ia mai U ka mea hoopii oa haale; ke hoike nei waa me ka oiaio, peU maa no ia e hana ia nei, eia nae hoi, aohe hoolaha ia ae oia maa haale raU ana 0 lakou ma, no ke aha ? malia paha he man mea lakou i olaoiuia e konapaawaL Ke hoomanao nei waa, aa oleio ae aa paa mla nei ma ke Kuokoa y "aole o makoa makemakq e hooj»u i kona hilinaiia, aka, e hoopololei i kona alanui." Aka, ina e nana i ka lakou mau olelo ma ka helu 23, pehea la, he maa olelo anei ia e hoike * nft 1 ka lehaleha e pono e hilinaiia ? Aole loa | pela. lle mau manao i paneia o | na ano lili wale no, i hookikinaia e na ponwai omaomao. E kuu mau hoa aloha, na makaainana o Pona paia ala i ka hala, ke homkaika nei no wao mamuli o ko oukou man pono, a mamali hoi o ke aioha i ka aiaa makuahine o kakoa. Owaa no me ka haahaa. J Nawahi. Honolulu, June 12 187(».