Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 27, 29 June 1876 — Page 3

Page PDF (1.31 MB)

Ahaolelo Kau Kanawai
o ke Aupuni Hawaii!
Ka Moolelo o na hana o ke Kau o
ka M. H. 1876.

LA HANA 41.—Poakahi, Iune 19.
Halawai ka hale i ka hora 1 P. M. Pule ka Rev..M. Kuaea.
Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Nahaku he palapala hoopii mai Kaanapali mai, e noi ana e uku ia na luna aupuni a pau mai na Kuhina a hiki i na kumukula i hookahi dala no ka la ; e hoopauia na luna aupuni i ike ole i ka olelo Hawaii. Ua waihoia ma ka lima o na komite kupono.
HOIKE A NA KOMITE KUMAU.
Waiho mai ke 'lii Kamika ma ke ano Lunahoomalu o ke Komite Waiwai i ka lakou hoike e pili ana i ke kulana lilo a me na loaa o ke aupuni. A ua waiho pu mai no hoi lakou he kanawai e ae ana i ke Kuhina Waiwai e kuai i mokumahu hou nona na tona ha 600, a e hiki aku ke kumukuai i ka $100,000, ma ke ano bona. Ma ke noi, ua kauohaia e pai.
Hoike mai ke komite pai, ua paiia ka olelo hoike a ke Komite Hoonaauao, a me ke kanawai e hoomana ana i ke Kuikahi Panailike.
HOIKE A NA KOMITE WAE.
Hoike mai ke komite i waihola 'ku ai ke kanawai a ke 'lii Matina no ka lakou noonoo ana, e pili ana i ka hooulu lahui, e noi mai ana e hookaawaleia i $10,000 no keia hana. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
O ke komite i waihoia 'ku ai he mau olelo hooholo e pili ana i ke ana aina, ua waiho mai he hoike e kauoha aku ke Kuhina Kalaiaina i ka luna ana aina nui e ana aku ia mau aina a pau. Aponoia.
Waiho mai ka Hon. Mr. Pilipo he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Waiwai e waiho i kope i maheleia a i paiia o ka hoike a ka Luna dute awa nui. Hooholoia.
Waiho hou mai ka Hon. Mr. Pilipo he olelo hooholo, e kauoha ana i Ke Kuhina o ko na aina e e waiho mai imua o ka hale i ke kope i paiia o ke Kuikahi Panailike i kakau inoa ia e ka Moi Kalakaua. Hooholoia.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Kaai he kanawai e hoomaopopo ai i ke ano o ka lawe ana o na kaa hoolimalima i na ukana me na ohua.
Heluhelu hou mai oia he olelo hooholo, e hookaawaleia i $5,000 no ka hana hou ana i na kii o na Moi Kamehameha IV me kana Moiwahine; Kamehameha V, a me Kauikeaouli a me kana Moiwahine. Hoopanee loa ia.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kauai no ka manawa mua; he kanawai e hoololi ai i ka mokuna 8 o ke kanawai i aponoia ma ka la 8 o Iulai, 1870, e pili ana i na oki mare.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Nahaku he olelo hooholo, e kauohaia ke Komite Waiwai e waiho mai i ka lakou olelo hoike e pili ana i ke kanawai e hoololi ana i ka pauku 480 o ke kanawai kivila; e pili ana i ka hoopau ana i na auhau kino, a ka Hon. Mr. Birch o Wailuku.
Heluhelu mai ke 'lii Kapena no ka manawa mua, he kanawai e hoololi ai i ka pauku 1, 2, a me 30 o ka mokuna 59 o ke kanawai karaima, e hooponopono ana i ka Papa Ola.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kauhane no ka manawa mua, he kanawai e hookuu ana i na kanaka malalo o na olelo aelike paahana e hookuuia ma na la kulaia o ke aupuni. Hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Waiho mai ka Hon. Mr. Aholo he olelo hooholo, e hookaawaleia i $5,000 no ka hana ana i na alanui a me na uwapo ma Lahaina. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Nahaku he kanawai nana e lawe mai ana, e kauia he auhau maluna o ke kopaa.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Aholo no ka manawa mua, he kanawai e hoololi ana i ka mokuna 40 o ke kanawai karaima, e pili ana i ka walaau ma ka po. Hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Wana he kanawai nana i manao e lawe mai, e pili ana i ka lawe ana mai o na paahao mai na mokupuni e a hiki i keia.
NA HANA O KA LA.
Ka heluhelu elua ana o na kanawai e hoololi ana i ka pauku 215, a e hoopau ana i ka pauku 216 o ke kanawai kivila, e pili ana i ka hoohanaia ana o ka paahana mawaho ae o na hana aupuni. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina, no ka hoomaopopo ana i ha lilo i noiia mai no na paahao he $10,000.
Heluhelu elua ana o ke kanawai e hooponopono i ke kau ana a me ka ohi ana i na auhau o na waiwai i morakiia. Waihoia ma ka papa no ka noonoo hou ana.
Heluhelu elua ana o ke kanawai e hoololi ana i ka pauku 1477 o ke kanawai kivila, e pili ana i ka mana o na hoa aina maluna o na aina konohiki. Mahope iho o ke kukakuka ana o na hoa me ke ano hahana mawaena o na Hons. Kalaukoa a me Aholo, Birch a me Kanealii. Ua waihoia i ke Komite Wae, oia o Aholo, Castle, Walakahauki, Pilipo, Kanealii.
Heluhelu elua ana i ke kanawai e hoopau ana i ka pono kivila o kela a me keia mea i loohia ia i ka mai lepera. Waihoia i keka- Komite Wae, oia o Matina, Waila, Kapena, Lilikalani a me Gay.
Heluhelu elua ana i ke kanawai e hoopau loa ai i ka mokuna 41 o na kanawai o 1870, a e hoopau ana hoi i ke kula hanalima o Keoneula.
Oiai e kamailio ana ma keia ninau, ua hoopanee ka hale.
LA HANA 42—Poalua, Iune 20.
Halawai ka hale ma ka hora 1 P. M., Hon. Mr. Rhodes ma ka noho. Pule ka Rev. M. Kuaea.
Heluheluia ka moolelo o ka la i hala a ma ke noi, ua aponoia.
Ma ke noi a ka Hon. Mr. Pilipo, ua kapae ia na rula, a ua heluhelu mai oia he palapala hoopii mai Kona Akau mai, e noi ana aole e hoopau ia na dute mai ke kau ana maluna o na waiwai kuwaho. Waiho ia a noonoo pu me ke kanawai a na Kuhina e hoopau ana i na dute. A he hoopii mai Mololai mai, e hookuuia na mai lepera e hoi i ko lakou mau home. Waihoia i ke Komite Ola.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Halemanu he mau hoopii, aole e ukuia ke Kahu Kula Nui i kona uku, oiai oia ma na aina e, a e hoopauia, e uku ia na kumukula i hookahi dala no ka la; e hoouku ia na haumana haalele kula i 30 keneta, a na ke kumu e uku. Waihoia i ke Komite Waiwai.
HOIKE A NA KOMITE.
Hoike mai ka hapa uuku o ke Komite Waiwai ma na kanawai e hoopau ana i ka auhau kino, e noi mai ana e hoopanee loa.
Hoike mai ke Komite no ka noonoo ana i ke kanawai e hoololi ai i ka pauku 480 o ke kanawai kivila, e waihoia ma ka papa.
Ma ka manao o ka Loio Kuhina, he hana naaupo ka hoopau ana i keia auhau, oiai aia malaila ka hapa nui o ke ola o ke aupuni.
Ma ka manao o ka Hon. Mr. Nahaku, he kanawai kue keia i ke Kumukanawai, he koopilikia ana i ka lehulehu, a he kaumaha no hoi, a nolaila, ua kokua ia i ka hooholo ana i ke kanawai e hoopau ana i ka auahau kino.
Ua kokua ka manao o ka Hon. Mr. Lilikalani mahope o ka hoopau ana i keia auhau kino, oiai, o ka auhau ana mai i ka waiwai e like me ka mea kupono, aole nae o ka auahu ana mai i ke kino o ke kanaka, he mea ku ole ia i ka pono; a oiai, e pii nui mai ana hoi na loaa ma ke Kuikahi e like me ka hoike a na Kuhina, nolaila, ua kokua nui oia i ka hoopau i keia auhau.
He mai nui keia wahi a ke Kuhina Waiwai, e puka mau mai ana i na Kau Ahaolelo a pau. He mea mama wale no ka hoopau ana i na auhau, aka, o ka imi ana i mea e pani ai i kona hakahaka, he mea pohihihi a hiki ole.
Ua kamailio ikaika mai ka Hon. Mr. Halemanu ma ka aoao e kokua ana i ka hoopau ana i keia auhau, oiai, he oiaio he ano kaumaha no keia mea, a he pono e hoopauia, a ua noi ae oia i ka lokahi o na hoa e kupaa a pau keia auhau.
Ua kokua ikaika mai no ka Hon. Mr. Kpai i keia kanawai, me na olelo akamai a piha ike; a ua noi oia e hoopau i keia auhau.
O ka Hon. Mr. Waterhouse a me Hon. Mr. Kalaukoa kai kamailio mai ma ke kokua ana i ke kanawai e hoopau ana i keia auhau, aka, ma ko laua manao, ina e hoopau ia keia auhau, e emi ana na loaa aupuni ma ia mea, a e imi mai ana no hoi ke aupuni i wahi e auhau kaumaha mai ai i na makaainana, no ka hoopiha ana ia makalua.
Ua kokua ikaika ka Hon. Mr. Birch ma ka aoao e hoopau ana i keia auhau, a aole ona manao no ke kumu nui o ka loaa o ke aupuni ke kumu e hoopau ai i ka auhau, aka, no kona manao iho he mea hoopilikia keia auhau. Aole loa ia e ae ana i na olelo hoakaka a ke Kuhina Waiwai, e ku ana oia ma ka noho o ka apana o Wailuku, ma ka hoomanao ana i ka hokua o na makaainana a e kau aku i na auhau maluna o ka poe waiwai, ka poe hoi e pomaikai nui ana ma ke Kuikahi, a popopo ka papahele o keia Hale Ahaolelo, a e o lima oia ma ka aoao e hoopau i keia auhau.
Ua ano like no ka manao o ka Hon. Mr. Mahelona me ko ka hoa mai Wailuku mai, a ma kona manao, ua koiia kona lunaikehala e hoopau i keia auhau, a malaila oia e ku ai me ka paa a ko kona makemake no ka pono a me ka pomaikai o kona makaainana.
Ua hoike mai ka Loio Kuhina me kona ano naauao a noeau i ke ano o ke kulana o ke aupuni ma neia mea, me ka hooia ana, e kokua ana no lakou ma keia mea, ke loaa nae i na hoa kahi e hoopiha ai i na dala e haule ana. Ua hooia mai oia i ke ano o ka manaoio ana e kau aku i na auhau maluna o ka poe waiwai, a e wehe ana hoi i na auhau i kau ia maluna o ka poe ilihune; ua hooia mai pu mai oia, ua hoopii ia ka uku maluna o na paahana ma ka wiliko o Kohala; a ua haawiia 'ku ka lono i ka wa e hoea mai ai ka lohe ua holo loa ke Kuikahi, e hoopii ia ana ka uku o na paahana ma ka wiliko o Lahaina, a me na wiliko e ae a pau; a ua noonoo akahele hoi na Kuhina i ka pomaikai o na makaainana.
Hoakaka mai ka Hon. Mr. Barenaba no ka hana a kekahi mau lunahelu, o Kale Kauka a me Kamakau, me kona hoakaka ana i kona kulana, e hoopau ia ka auhau kino maluna o na kane, a e hoololi au oia e kau ia i $1.00 no ke poo maluna o kela a me keia wahine laikini.
Kue mai ka Hon. Mr. Aholo i ka hoololi a me ke kokua ikaika ana i ka hoopau ana i ka auhau kino, me kona manao e hooholo ia no ke kakau poepoe, a haawi aku imua o ka Moi no kona kakau inoa ana. Hooholo ka Hale ia kanawai, a ma ia hope aku e noonoo ai i na hoakaka ana a ke Kuhina Waiwai. O keia ka la, ano ka manawa e hooholo ai i keia kanawai, a e hoopau i keia auhau a na makaainana e noi mai nei e hoopau. Kokua nui mai na leo o na hoa.
Ma ka ninau ana, ua aponoia ka olelo hoike a ke Komite, a ua holo ka bila no ke kakau poepoe ana.
Waiho mai ke Kuhina o ko na aina he kope o ke Kuikahi a me ka olelo kuahaua a ka Moi no ke Kuikahi.
HOIKE A NA KOMITE WAE.
Hoike a ke Komite Wae i waihoia 'ku ai ke kanawai e hoololi ana i na pauku 1 a me 3 o ke kanawai kivila, e pili ana i ka lole a me ke kuai bipi ana; ua waiho mai lakou he kanawai hou, a ua aponoia ka olelo hoike a me ke kanawai no ka heluhelu elua ana.
Hoike mai ke Komite i waihoia 'ku ai ka noono ana i ka noho o ka Hon Mr. Kamakau, no ko lakou ninau ana i ka Lunakanawai Kiekie, a ua hai ia mai he mana no ko keia Hale e hana e like me ka pauku 798 o ke kanawai kivila, a e hai mai ana i ko lakou manao e hoonoa ia ka noho, a e koho hou.
Noi mai ke 'lii Kapena e aponoia ka olelo hoike.
Kue mai ka Hon. Mr. Preston, me ke noi mai e hoihoi hou ia aku i ke Komite, no ko lakou hooko ole i na hana a ka hale i kauoha ai.
Ma ka manao o ka Hon. Mr. Kaai, ua hana no ke Komite i ka hana, a mamuli o ka mana o keia hale, a me ka nele ana o na makaainana i ka lima o ma kona hele ole mai, nolaila, e pono e hoonoa ia kona koho ia ana.
Ma ka manao o ka Hom. Mr. Birch, aole loa he mana o ka Lunakanawai Kiekie maluna o ka Ahaolelo, a ina no e hoole mai oia, alaila, e mana ana no keia hale. Ma kona manao, ua oi kona hanohano a me ka mana ma ke ano Lunamakaainana no na makaainana o Wailuku mamua o ka Lunakanawai Kiekie, a ma kona manao ua hakahaka io no ka noho o ka Hon. Mr. Kamakau, a he mea pono e koho hou i kanaka ma kona wahi, no ka pomaikai o na makaainana.
Aole i like ko ka Hon. Mr. Lahuila manao, no ka mea, aia mai ke Akua mai ka mai, aole no ko keia ao iho. Aole keia he kumu kupono e hoopau ai i kona noho, a o ka olelo ana aole e ola, o ka paio ana 'ku ia me Iehova Sabaota, ka mea ia ia ka mana a me ka ikaika.
Mahope iho o ke kamailio loihi ana o na hoa, ua hoopanee ka hale.
LA HANA 43—Poakolu, Iune 21.
Hoike mai ke Komite Waiwai ma kekahi mau hoopii lehulehu, a e noi mai ana e waiho ia a na noonoo pu me ka bila haawina. Hooholoia.
NA OLELO HOOHOLO.
Heluhelu mua loa mai ka Hon. Mr. Halstead he kanawai e hoololi ai i ka mokuna 35 o ke kanawai karaima. Hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Birch no ka manawa mua, he kanawai e hoololi ai i ka pauka 16 o ka pauku 41 o ke kanawai karaima, e hooponopono ana i ke kuai ana i ka waiona; a he kanawai e hoololi ai i ka pauku 4 o ke kanawai e pili ana i ke ano o ke kuai ana i ka awa. Hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Kanealii no ka manawa mua, i keia mau kanawai: E hooponopono ana i na manawai o ka apana o Wailuku; e hoololi ai i ka pauku 57 o ke kanawai kivila, e pili ana i na laikini kuai liilii; e hoololi ana i na pauku 174 o ke kanawai kivila, e pili ana i na hana a na luna alanui; a e hoopau ana i na auhau o na makua keiki lehulehu i oi aku mamua o 4. Hooholoia no ko lakou mau heluhelu elua ana.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Halstead he kanawai e hoololil ai i ka pauku 53 o ka pauku 56 o ke kanawai karaima; a he kanawai hoi e hoololi ai i ka pauku 2 o ke kanawai i hooholo hou ia i ka M. H. 1864, e pili ana i ka manao o na lunakanawai apana a me hoomalu e hoolohe i na hihia pili i na olelo ku i ke karaima a me ka launa hewa.
Hoolaha mai ka Hon. Mr. Birch he kanawai e hoololi ana i ka pauku 12 o ke kanawai e pili ana i na aelike mawaena o na haku me na kauwa.
Waiho mai ka Hon. Mr. Pilipo he olelo hooholo, e ninau ana i ke Kuhina o ko na aina e, ina o ke kuahaua a ka Moi, ua hoouna ia aku nei i Amerika me ka lono ua hooholo ia iho nei e keia hale ke kanawai e apono ana ia Kuikahi. Hooholoia.
Hoole ke Kuhina o ko na aina e.
Heluhelu mai ka Hon. Mr. Wana no ka manawa mua loa, he kanawai e kauoha ana i ke aupuni e hoihoi hou aku i na paahao i hoohanaia maanei ma ko lakou mau home ke pau ka manawa hoopai, ma na lilo o ke aupuni. Hooholoia no ka heluhelu elua ana.
Waiho mai ka Hon. Mr. Kaai, e kauoha ia ke Komite 13 e holo ana i Kalawao, e nana pono i ke ano o na mai lepera, a o ka poe me ka puka wale no malalo o na wawae me na ano mai ole, e hoihoi mai ia lakou. Ma keia olelo hooholo, ua kokua nui mai na hoa o ka hale ma ua kalaimanao ana. Mahope iho o ke kamailio loihi ana, ua hooholoia, a hapaiia.
NA HANA O KA LA.
Ka noonoo ana o ka olelo hoike a ke Komite Wae, e pili ana i ka noho o ka Hon. Mr. Kamakau. Ma ke noi, ua hoihoi hou ia aku keia hoike i ke Komite, a ua kauoha ia lakou e ninau aku i na lunakanawai o ka Aha Kiekie i ko laua manao ina he kumu kupono ka mai ana o kekahi hoa e hooneleia oia i ka noho.
Ka noonoo ana i ke kanawai e hoopau ai i ka mokuna 41 o na kanawai o 1870: a e hoopau loa ana hoi i ke Kula Hanalima o Keoneula.
Ua kamailio laulaha ia na aoao kue a me kokua i ke kanawai.
Leleiohoku, Dominis, Kanoa, Kapena, Green, Moehonua, Walker, Kakela opio, Kuihelani, Parker, Waila, Matina, Cleghorn, Kamika, Kaai, Aholo, Kaiue, Kamauoha, Lilikalani, Naili, Barenaba, Naukana, Nakaleka, Preston, a me Kaina ma ka aoao e ae ana e hoopanee ia ka bila e hoopau ai i ke Kula o Keoneula. A o Kahanu, Moanauli, Kanealii, Halstead, Kalaukoa, Aiwohi, Nawahi, Halemanu, Mahoe, Waterhouse, Nahaku, Wana a me Mahelona hoole i ka hoopanee loa. A Birch a me Helekunihi na kanalua.
A maanei, ke mahalo ae nei makou i na olelo naauao a noeau o ka Hon. Mr. Helekunihi, a me kekahi mau hoa e ae.
Ma keia ninau, ua loihi no ke kamailio ana o na hoa, a i ke ano ahiahi loa ana'ku, a oiai hoi e kamailio ana ma keia mea, ua noi ia a ua hooholoia e hoopanee ka hale.

HOIKE A KA PAPA NANA O WAIALUA.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          Ua ikeia na manao o ka nupepa Kuokoa o Iune 3, a me ka 10, e pili ana i na hana a ka Papa Nana o Waialua no S. M. Naukana ka mea i kohoia. Ua olelo ia maloko o keia nupepa ko ka Papa Nana hewa loa ma ko lakou hana ana ma ka la koho balota, oia hoi keia, ma ka ae ana aku ka a ka Papa Nana i ka poe o kahi e, oia hoi mai ka Apana e mai e koho balota ma keia apana, a ma ia kumu ka ke komite Aha hookolokolo i hoike ai imua o ka hale Ahaolee hoonoa i ka mea i kohoia S. M. N. a ma keia kumu i olelo ia ai ua paewaewa, a ua hana kalohe ka Papa Nana o Waialua wahi a na hookele o ka nupepa Kuokoa, a imua o keia lahui, ke hoike nei makou ka Papa Nana i ka makou hana e pili ana i ka poe i olelo ia mai na Apana e mai. A penei ka hoakaka ana. Ma ka la 17 o Ianuari, ua noho makou ka Papa Nana e hoolohe i na noi a ka poe i nele ko lakou inoa ma ka hoolaha a ka Papa a e hoolohe hoi i ka poe e kue mai ana i kekahi o na inoa i hoolaha ia.
          O Mana, ua hele mai imua o makou ka Papa Nana e noi i loaa iaia ke kuleana koho balota iloko o keia Apana, ua hoike mai oia imua o makou i kona palapala hookaa auhau "Kupono i ke koho balota" mai ka apana mai o Koolaupoko, a ua noho loihi ma keia apana oi aku mamua o eono malama, a ua ae aku makou iaia e koho oia ma keia apana.
          O Jno. Kaluhi, oia no ka Lunakanawai Apana o Waialua n ei, ua noi mai oia i ka elua hapakolu o ka Papa, a ua hoike mai oia he palapala hookaa auhau kona "Kupono no i ke koho balota" mai ka apana mai o Koolauloa, a ua noho loihi ma ka oihana no na makahiki he umikumamakahi, a ua ae aku ka elua hapakolu o ka Papa iaia e koho ma keia apana.
          O Naholowaa, ua noi mai oia imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota iloko o keia apana, ua hoike mai oia imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota" mai ka apana mai o Koolauloa, a e noho hana ana hoi ma keia apana me Thomas Hughes a oi aku mamua o ekolu malama, a ua ae aku makou iaia e koho ma keia apana.
          O Luiki: ua noho ia ma ka apana o Waialua ma ka malama o Novemaba 1875 mamuli o kekahi olelo hooholo a ka aha apana o Koolauloa no kekahi hewa ana i hana ai, ua noi mai oia imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, a ua hoike mai oia he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Koolauloa, a ua ae aku makou iaia e koho ma keia apana.
          Ianua ri 22, ua noho hou makou ka Papa Nana.
          O Kaawili: ka mea i nonoi mai imua o makou e loaa ke kuleana koho balota ma keia apana, a ua hoike mai he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Honolulu, a ua noho loihi maloko o keia apana eono malama, a ua ae aku makou iaia e koho ma keia apana.
          O Haaululani: ua nonoi mai imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Koolauloa a ua noho ma keia apana, ua kepaia eono malama ma ka wiliko o Halstead a me Gordon, a ua ae aku makou iaia e koho ma keia apana.
          O Kaaihue: ua nonoi mai imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai oie imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Koolauloa, a ua noho loihi ma keia apana eono malama ma ka wiliko o Halstead a me Gordon, ua ae aku makou iaia e koho balota ma keia apana.
          O Kanaloa: ua noi mai imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Koolauloa, a ua noho ma keia apana, ua kepaia eono malama ma ka wiliko o Halstead a me Gordon, a ua ae aku makou iaia e koho ma keia apana.
          O Kamahalo: ua noi mai imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Waimea Kauai, a noho maloko o keia apana oi aku mamua o ekolu malama, ma ka hooiaio mai a C. M. Kalama a me D. Pohakahi, a ua ae aku makou e koho ia ma keia apana.
          O Maialaloa: ua noi mai oia imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa auhau kona "Kupono i ke koho balota," mai ka apana mai o Koolauloa, a ua noho hana me C. F. Wolfe ma keia apana no na malama ekkolu, a ua ae aku makou iaia e koho balota ma keia apana.
          O Henry Gordon ua noi mai oia imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa Auhau kona kupono i ke koho balota mai ka apana mai o Lahaina, Maui, a ua noho maloko o keia apana he Ona maloko o kekahi wili ko, oi aku mamua o 4 malama, a ua ae aku makou iaia e koho balota ma keia apana.
          O John H. Van. Gieson, ua noi mai oia imua o makou e loaa iaia ke kuleana koho balota ma keia apana, ua hoike mai imua o makou he palapala hookaa Auhau kona "Kupono i ke koho balota" mai ka apana mai o Lahaina, Maui, a ua noho maloko o keia apana he oihana Kamana malalo o Halstead & Gordon no na malama 4, a ua ae aku makou iaia e koho balota ma keia apana.
          A o keia ka hoike oiaio no ka poe a pau mai kahi e mai i koho ma keia apana o Waialua ma Feb. 2, 1876. A ke waiho aku nei i keia hoike imua o ka Lahui.
          Imua o ke Akua, a me ka ao nei, ke hoohiki nei makou, he oiaio na mea i hoikeia maluna.
( JNO. KALUAI L. K. Apana.
Papa Nana  J. P. KAUWALU. H. L. Helu.
J. AMARA. Luna Auhau.
Waialua, Oahu. Iune 12, 1876.

HE LONO MAI KAPALAKIKO MAI.

          Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Kulanakauhale o Sidane i keia kakahiaka, ua loaa mai ka lono, ua pau i ke ahi kekahi hale hoomaemae ko o Kapalakiko, he $350,000 ke poho. O Gov. Hayes kai kohoia i inoa no ka Peresidena o Amerika.
          Ma ka la 24 iho nei e hoike aku ai ke komite no ka noonoo ana i ke Kuikahi Panailike. Ma ka aoao e apono ana, a ua hooia ia e holo ana iloko o ia la me ka hala ole. Eia ae ka moku Bessil me 180 Pake i ka moana, he mau la ku wale mai no keia.

Owai o Honolulu City?

          E hai mai oe e ke onaona o ka paia ala o Puna ;—Ae ! Oinei no kekahi o na puuwai omaomao e pohai mau nei i ka Luna hooponopono o ke Kuokoa, i hoopiha ia me na manao lili opu-ino.
          Ke pee nei ua o lakou ma, maloko o keia wahi opu weuweu hinawanawau Honolulu City, aka, aole nae e nalo ua ahu wale loa no. E puka mai oukou ma ko oukou mau inoa ponoi, mai loko mai o ke kulanakauhale o Honolulu, a e ku mai hoi he alo he alo, a e paio ma ke kulana "Naauao." Aole ma ke ano hohe wale, a pee wale hoi, he mea hiki pono loa hoi i ka lehulehu ke kapa aku, he hohe wale oe, a he hilahila hoi oe ke hoea mai e ku imua o ka lehulehu ma kou inoa ponoi iho, e paio ma ke kahua a'u i paio iho nei.
          He mea hoi a'u i haohao ai, no ke kahua au i ku mai ai e paio ia'u, a ma ia mea, ua maopopo loa ia'u he wahi kuaaina loa oe, a he nele maule loa oe i kahi ike kulana paio. Ke ike nei na lehulehu, he okoa loa ke Poo o kou kukulu manao, a he okoa loa hoi na wehewehe ana; he naauao paha ia ia oe, aka, ia'u he oi keia o ka hupo loa.
          Ina paha e ku mai ana oe maluna o ka awai o Kawaiahao, a hai mai oe i kau Poo-olelo—"He Aloha ke Akua." aka, wehewehe mai nae oe, aohe aloha ke Akua. Heaha la oe a makou e kapa aku ai? He pupule, a i ole ia, he hupo maoli no. A nana iho oe i ke Poo o kou kukulu manao, a eia ia: "Lokahi pu au i ke kokua nui i ka Luna o Puna, elike me ka ka Luna o Kona Akau, Lai a Ehu."
          Ke nana nei au i keia, a ike hoi, ua kue no oe ia oe iho. "O ke aupuni e mokuahana iaia iho, e pau ia." O kou leo kai kahea ae E kokua i ka Luna o Puna! aka o kou mau lima kai kakau iho i na manao lili kohu ole, oia nae hoi. "O ka leo, ka leo no Iakoba, o na lima, na lima no o Esau" i huna ia me ka ilikao hookamani.
          No keaha oe i ku ole mai maluna o ko'u kahua a e paio ma na mea a'u i paio ai me ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa? He kulana keia o kou haule mua, a me ka hohe wale.
          Ua makaukau mau no wau e paio me oe, ke ku mai oe ma kou inoa ponoi iho. He ole loa na wahi opala au i kiloi mai nei ma kuu kua;—
          "Mahea la oe i noho ai?
          E hai mai ia'u e ke Ala."
JO SEPH NAWAHI.
Iune 26, 1876.

          Ma na lono e loaa mai nei mai Kikane mai, aia ka ke ala nui ala na kuee kaua kuloko ma Fiji. Ua ala mai la ka poe noho kuahiwi a hoomaka ka luku ana i ka poe o kekahi mau kahua hale e kokoke ana ia lakou. Ua pau na hale i ke puhi ia i ke ahi a me na poino lehulehu.

          Ua ike iho nei makou i ke keena o Hawaii ma ka Hale Ceneteniela, Pilidelepia, ma kekahi kii. Ua nani no a ku i ka hanohano ke kulana o keia mau wahi pukoa uuku iki o ka waena moana nei, e haaheo aia iwaenakonu o ka huina nui o na aupuni palahalaha lehulehu o ka honua nei. E ike ia no ma ka hale kuai buke o H. M. Wini.

          Aohe ano poniuniu a poluea o kekahi mau makamaka ma ka huakai aku nei a Kilauea i Kalawao, Molokai, o ka walaau wale aku no nae i na ia o ke kai, me ka hanai ana ia lakou. Ua ano aloha aku au ia lakou i ke ano ha me ka puu o ka leo a puana wale ae la no o loko: "Kuhi au a he sela boy oe, eia ka a he wiliki."

          Iloko o keia mau la iho e haalele mai ai ka moku eheu lamaku Hoku Ao me kana mau ukana hemolele i ke kai o Kou nei, no na paemoku o Maikonisia ma, no ka hooko ana i na hana a ka Haku. Ua lohe mai makou e malama ia ana he anaina pule ma kona oneki ma ka la e haalele mai ai. Me ia ka maalahi o na mana o ka lani ko makou manaolana.

          Ka "Bonanza," ka puuwai huihui, momona a lipolipo o ka hau anu o ke kuahiwi, ua huli ae nei kona ano, a i keia manawa, ua kohu rumi hookipa o na hale hanohano o Europa ma. E kapa aku makou i kona inoa o "Ke Keena Hookipa Cenetiela Po-kiulai," a ke poloai aku nei i na makamaka e kipa a e hoao i na wai huihui a J. W. Crowell, ka hoa'loha Keoni Kolowela.

          O Maua o na mea nona na inoa malalo iho, ua haawi aku ia Lemona ka mana piha maluna o ko maua apana aina e waiho la ma KALIHI WAENA, Apana o Honolulu, Kona, Oahu.
LUUKIA, a me G. E. SHERMAN,
Honolulu, Iune 10, 1876.  25-3t.

HE AHA MELE HAUOLI!

E malamala ana he Anaina Mele e kekahi mau Pua Opio Hawaii, malalo o ke alakai ana a ka manu leo kani o ka Ua Kukalahale nei, o
MI SS AKANEKI AYLETT,
Ma ka po o ka POAHA IULAI 6, 1876,
ma ka hora 8 P. M., maloko o ke
KEENA BAFUMA HALE,
ALANUI HOTELE.
E haawiia ana na leo kani hoene lea, i awili ia me na iniki olu o na keiki puuwai waipahe. E naue ae ! E naue nui! He $1.00 ka uku o na noho mamua, a he 50 keneta ko na noho mahope.
E loaa no na palapala komo ma na hale kuai buke o Wini a me Taramu, a i ka puka kekahi  2t.

E Makaala!

Ke haawi ia'ku nei ka lono i na Lala a pau o ka Hui Hoole Waiona "Queen Emma," Helu 2, aole e malamaia ana ko lakou Halawai mau ma keia Poakahi ae, la 3 o Iulai, aka, e hoopanee ana a hiki i ka Poakahi la 10 o Iulai, maloko o ka Hale Hui Hou, ma ke Alanui Papu, maluna o ka Hale Pohaku o C. E. Williams.
Ma ke kauoha.
WAL TER HILL.
Kakauolelo.
Honolulu, Iune 28, 1876.  27 2

J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).

AIA ma Alanui Moi, ma nae iho o ka Hale Kahi Umiumi. Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha, me na kiaha Waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio.  19-1y

LIO NALOWALE

Ma ka la — o Iune, ua holo kuu lio mailoko aku o kekahi pa ma Puunui, a ua nalowale; he lio kane hulupala, he loloa ka huelo, a he wahi keokeo iki ma ka lae. E uku pono aku au i ka mea nana e hoihoi mai ua lio nei a loaa au ma Kawaiahao.  PALEKA.

OLELO HOOLAHA.

I KA POE a pau e makemake ana i na Pila a me na Ogana no na Halepule a no na hale e ae. Hookahi wale no ano Ogana maikai loa, oia na Pila i hanaia e BURDETT. He kaulana loa kana mau Pila no ka maikai o ka leo a no ka ikaika no hoi, a no ka loaa ana no hoi o na ano leo a pau.
Kumukuai.
Mai ke $50 a i ke $1,000, e like me ke ano o ka Pila i makemake ia. E ninau ia D. D. BALWIN ma Lahainaluna. Oia ka Agena no ka Paeaina o Hawaii.  [23. 2m.]

Aila Hamo Lauoho Nu hou!
AIA MAHEA E LOAA AI?

AIA MA ka Hale Kuai Lole o AKE ma, ma ke Alanui Nuuanu. E loaa no keia AILA HAMO LAUOHO NU HOU i hanaia noloko mai o ka Niu maoli; a he pomaikai hoi no ka poe i loaa i na mai ma ke poo, e like me ka puupuu, a kepia paha: Alaila e holoi mua ke poo me ka wai; a mahope koke iho o ka holoi ana, e hamo koke aku me keia aila, a iloko o ekolu a eha hamo ana i ka pule, e pau no na mai ino ma ko poo i ka helelei, a e kupu maikai mai ka lauoho me ka uliuli lipolipo. Nolaila, e naue mai e na makamka, a e loaa malaila he leo nanahe a wawali nana e hookipa aku me ka oluolu. Aohe wahi e ae e loaa ai ma Honolulu nei, malaila wale no.  [28-tf]

PAPA, PAPA.
AIA MA KAHI O
LEWE RS & DICKSON
(O LUI MA.)

KE KAHUA KAHIKO MA
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
PAPA NOUAIKI o kela a me keia ano.
NA PAPA NANI
A PAA NO KE KUKULU ANA I NA HALE.
Na Pani Puka,
Na Puka Aniani,
Na Olepelepe,
Na Pou, na O-a,
Na Papa hele,
Na Papa Ku,
Na Papa Moe.
Na Pili o na ano a pau!
NA PEPA HOONANI,
Na PENA o na wai a pau
Na Kui mai ka nui a ka makalii,
Na Ami-puka,
Na Ami-puka Aniani,
Na Ami o na ano a pau,
NA AILA PENA,
NA AILA HOOMALOO,
NA AILA o na ano a pau.
NA VANIKI
Na mea HOOHINUHINU o na ano a pau.
Na Balaki o kela a me keia ano.
A KE HAI IA AKU NEI KA LONO i na makamaka a pau, ua makaukau keia mau hoa o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana
—NO KA—
UKU HAAHAA LOA!
like me ka mea e holo ana mawaena o LAUA a me ka MEA KUAI.
E hele mai! E na makamaka!
A e lawa no hoi ko oukou makemake me ka oluolu   1 T  a me ka maikai.

E LOAA NO I KA POE E MAKEMAKE I NA
INIKA KAKAU,
PENI, PEPA,
WAHI-LE TA,
BUKE,
MA KAHI O
TARAMU.

Manae iho o Kini Hana Wa ti.
KAHI HOI E LOAA AI IA OUKOU
NA BUKE!
Oia hoi na nupepa i humuia, a e kuniia ka inoa mawaho o ka buke, a ka mea makemake ana, eia no ma kahi o
TARAMU.
KAHI E LOAA AI KO OUKOU MAU
Papa Kuni Inoa!
No ke kuni ana i na Lole,
Na INIKA a me na BALATI,
—NO KA—
$1.50 NO KE KUNI KELEAWE,
2.00 NO KE KUNI DALA.
EIA MALALO IHO NA OLELO KUHIKUHI.
NO KA LAWELAWE ANA I KA
Inika kohu mau a Thos. G. Thrum,
HE INIKA KEIA E HOAILONA AI NA LOLE KEOKEO.
[E kawili mua ia ka inika, alaila e hookulu iho hookahi kulu maluna o kahi apana aniani, e hooma-u pono ia ka peni hulu; hoomoe iho ka papa inoa maluna o ka lole i hoomaemae maikai ia; pena iho me ka wikiwiki a ike ia ke kohu ma kahi aoao; alaila iho ma ia aoao me ka alana lole i wela kupono, a i ole ia e hoopili aku i ke aniani uwahi o ke kukui mahu; alaila kaulai aku i ka la i mau hora. Ina e hooko pono ia keia mau rula, o ke kohu mau no ia o ka inika. O ka holoi mua ana o ka lole mahope o ke kau ana o ka Inika me ka wai wela me ke kopa, aole me ka wai koekoe. E holoi maikai ia ka papa inoa me ka peni hulu, a waiho aku.
Malaila no e uku ia ai na uku kiekie e like me ka nui oh na makahiki o na poo leta Hawaii o na ano a pau, mai kahiko mai a i keia manawa, o na poo i pau ko lakou waiwai ma na leta.  ( 1y)  TARAMU.