Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 30, 20 July 1876 — Kumumanao. [ARTICLE]

Kumumanao.

N Kvvv v:mi a m k \ v m.w av > i kā xvv kvHix \ y;_ k v ** a n u'. >n: xa mxa KAVI.VN » l HAW'.A, O Kavr:ulwe, h* aūia okoa ia niai ka uka a ko k;iu he ahanaaa kona oleKv atii, iu> K\rne.i:t!tich\ I kc a r\hn;r,;:ii, oi.i hoi ki M:>: !'.uu\ V' .<o a j»u- n> >jc.i. .1 uvi-i 1.0 h »: 1 h'»:': , .v;t : kvi ;i .0 m.ik:; 1 :»::p i .i li >.vk »h īmmuli o li'A'.i.» :, \ i :i:n. n i:v\ k:i h..v>ai \\u •na a ua k ie ve v ia, ke ahikaua-.ia o ka P,v-k'-i'.ka uei. Ke ano o ka n:::i s h ws kiluko.—O ka aina o K:iws:liAo 1 k» wi kah ko. ho :i::.a maikai. be m:ūk«i ka noh;> ana o kvia:;i. aina !:o ho: , noh»> nuna e iu\ 'in. ho ;ii.< 1k»i ko kihi o ;e. ht> olnolu no i kolauakapt. he *::i* i..< Ik'; 1 *ioh* 11. he maikai ka o:*vi o ko !nii\ kii.i. Maauoi i r.oh.« ai 0 Kaneh'meha * ir« k^n 1 * wah-. io o KaVaumvm, a nie r.a ui he lohulehu ī v.o'v> jv.i me lauv a maaiiei rvo ho: 1 k ikiiiii uio »1 o Kav,>cbamet»i 1 ka hc.au o ko:.ia s»kua. o Kaio. o Puukohōl» k* u;v\ o ka lio.alui „1 c ku i.e; * liiki : ke;:» la. Na i .oa ki.oA ia . Inna.a la wa,— l M\v !,<•; • kalv.a:a a: kc>. iir, *..i » ka nv.ll. o Ko-v>-ja k-i 1:i>» >■ i.a ».,» .1 . h l»e wah. nnk »>• k.Ai i.\ uo ;»o: i k\ luau .iM * h;ki 1 ko» 1A W* . 1.1.\ i:..0 u .o kla»<\tk\|UU.U ho li»!«- h.:n; i\ m Kwehamoh*. iJoko o i\ J. »ir e «* 1 > na pn lm.u. o.a hv>: na 10 kannk> jv W< a K»ko o ka a waiho * |vi;aj*.la;.. ; n:o\ knj»\lu o Maa. i<r. • k .:; .» a. kc kti»*w.\i o Kaniohameha ho M*v »; ■ ■; ». «- ho.e k* c;oniaN».!o ka lua. 1. t c a ! c kc ko.\i a moo 1 ko *!a. 4 M&ai.«i , !:;„a n:'\; a; n\ tuu>4o:»*n 1 k» U )i Ajir: i. . k» i.iakahiki o ka llaku : uoho ai k» h»t>io ra«a 1 n.Ai r ■» !Ui> , . »« Mr. i.a k< k»•)>;.!. .sk«uo hiw o kou» tu*u l*tu ♦ im>.. n: «■;. ' . >kkou tr\ i:ms> Km« K»« * » i»o u > w*h..«o k*ti«r»ak* ; IV». lor h.M»< a «wA. K«lti> •k«u kr kju«.»!nju..!te ■ K«lumatk«i. (I M**n«u 1 k*; uu: nirw I) Kimliuummiu i b

j oJelo aße Akua imoa oka H«, kamaka« [ ainaua, fea Puali, aa 'lii; aole ium» luakini iia naanawa. 7Ua olelo ia ua« kaapuu ke i one o K&waihae i kft nui o na No ka makani.—He aina makani o Knwaihno i knhi manawa, nolaila ka olelo 'nn "o Kawaihae kai ula loa i ka makauie pa ana ka makani mai ka Hikina tnai i ke- | kihi manawa, a mai ke Komohana mai i kekalii manawa ; mai ka Akaa mai i kahi a niai ka Hema mai hoi i kahi manawn ; a Ēaai na kukuln mai oka honna. He Eka ka makaai o kai, no ke ao ia, a he kehau ka makaoi o ka po, inaaka* mai ia, he nanlu ka makaui a ke keiki wahalolo a Pakaa i heluhelu mai ai irrua © Keawenniaumi i Haleolono, Molokai, iloko 110 nae oia mau ninkani, nohotflo'ia no ko Kawiihae kupn, mahila no i uwe honehone ae a ike kanaka a wahine paha i kona hoa penei: Knn hoa i ke kai ahululepo o Kawaihie, He hoa iio ua mak&ui iili elua,

Tiili ke kau muku, ihie kn nauln, Pehu, na ole ia mau makani, &c. Me keia na kanaenae ana a bo laila poe kini. Ahe nui na makani kamaaina o Kawaihae, No ke kai.—He maikai ke kai, oia ke kiliipni mahiai o ko lailia kamaaina, a he alanni hoi ke kai no koonei mau pono kino, a me na penuaikai e ae he nui. He kai aiaikai he piha niai no i ka wa kai piha, a emi akn no i ka wa kai emi, he kai leo ©ui ole, e fike ila me ko kekahi wahi e ae ; he noho malie, e nehe maikai nna i ke kulu aumoe i ka \ae one, nolaila i ulelo ia ai he kai hawanawana o Kawaihae, oia hoi ka h-\lairai ana a« 0 ke nheahe maknni kehau o ka po, n>e ka aleale ana mai oke kai i kahft one. a nohila no hoi i uwe ne ai kekahi i kona hea pili, kane a wahine pnh.-v penei : [hae.

i !vuu hoi mai ke kai hiwanawana o KawaiOia kai a'oa'o pa no i ka jx» me he ipo ln. Oia mau no mai maa mai a hiki i keia ' manawa. X»> ka wai.—He aina wai ole teia i ka hapa nui o kela a nie keia makahiki, aia ka wai i ka maka o ka opua, nolaila ka ulu uiau ole ona mea kanu o keia nina a pnn ua k:\:i oka uiakahiki. he ulu iki no i ka wa o ka ua liauiu, oi:i lioi ka wa hooiio. Aia a uui mai ka u:l o Waimea. a nui ka wai o krihnwai, alaila, kahe ioa mai k.\ wai i kai i.ei. nlaila lo\a ifi makou nei ka wai mao'.i. wai uka, he maikai ka mea iiui-o kai nei. j Nokaai.—Jīe aina ai ole keia nini' ka \va k iluko niai, kahiloaa niai ai k.'o a i ;\i. m;u na wahi e mailo keia mau mokup ini. no Maui, Oili.i. l\:ni:ii, Mnluk.'u: ;»■ <nai llamah.ua. \\ aipio. \\i!iuu".uu, Kuhala. kona a me l.lilo m.n i kailn niannwa ; a i kt :a uiana\v:i mai \\ kij>;o wale mai no ka ai e li>.ia 1:1.11 i:ei. i E nialiiio p.ln :a na ke;K: p:i pali o AV:r,pi >. no ko lakou luomau loa :u;a ī ka lawe ī ai na ko ke U:\ha ]>oe ke.k: helnheui pipi: o K-uaeone. a me na ik.nkaniahme jxi-i nehu o Pu:'a.>k:u::i. ola ka noho an.i. Ko ki w:\ hoa.—l kei.i ,v.i :i.'a o Kawainae ne;. aole i l:ke loi ne ka wa r ua. lie iv ik 1 V 'l .k 1 1 k > h > li li>ie nui o na kaiuaamai ao.e : ::.» ī kauna na w:thi k.nnanina ki;i;r.K.' e i >•!;,> r.e; : o ka.u j>. e r.'i.'it;;i;"i nae.i u> k .;]> i u:i k.m.ai:na. ;sa <xula.wi. ua k ;u 1.. i. ;-..i t\ve. ua e'.ieli kulana o Ai;Jaike.

110 i;i.i ) oku nei lu- lii.) ai::i lum.i' l\i;x j <• lvo-.•. r.i u k 1 iiio;» . k. i I 1 1 1» * u - ».o lank:-.: iii' * k'» w.i v> I\:i■ >ri u•!; 1t■ aun ma h.:i\v.ua.itf iu 1. :\ u.r.:i »•» i.i:iK.:.i v. kuknlu liou o'.i kt>i» oku īii»'-.. Maiuua iki ilio. . hookaln ok:ilosia :u.ii nku.i H ininknn ma kc al:«kai ;»:u a licv. L. I. «:■»:..■». .<« i k«v i\ w.\, u:i r.ialn\o;:» :» iio ».>kv>;i kfis, m:n lv..:il*t'.t a l'aaK.*. !:ii;,»..' o ko nlr<;»i :» .u\. A.',.>:..j *c k ,;iu o Kt..» oka--1 ! >» A>..f iv. 1.:»'; ■» o k:»:;; pc>o 1 ko >;».'.u; :v.aa;.o:. o ki» n ;k;.; ;;.o la 11, ho.e :io» kaln jv? : W mu.o-». h'h»:*, Koua s . l>f » 1 " ( KO 1 WIU:. ho !:» !i:»i:>.*o )* no m'» j> ki k » j>.r lu.o 1 k.i 1. i.opalo 1 .» om :lu ;»;iOl, (»■• •lv '■..ai U k* 1» lne Uh;.!*. ,1. B. K. MiOHKH. Js;.v >, l?7l>.