Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 31, 27 July 1876 — HE MOOLELO NO TAMAKI IONAKANA IAKEKONA Ka Puhi Olali o ka Hema, ke Ahikanana o ke Kaua Kipi Kuloko o Amerika Huipuia, i ka wa o ke Kaua Huliamahi o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAMAKI IONAKANA IAKEKONA Ka Puhi Olali o ka Hema, ke Ahikanana o ke Kaua Kipi Kuloko o Amerika Huipuia, i ka wa o ke Kaua Huliamahi o Amerika Huipuia.

( r.i <• 1.',; i... . /,* : u | MOK.INA 111. K a Ilooi K,V KAI A 1 11 Al I.KKAW Al. Hm 1» o :.k« lnkekoi» * ho A1 ikai in> ki k iiu in t<i jmnlu in;> kekahi ;av ».nva <» 'uiki n;« k i 1 t o Mei ; al,iil t lii!;i nmi i;» ki k;»hi iennoli.i IiKŪ ko Au[muii lii ii, o liO. nolio m u i»n » i . KvM.i l.» l.>so[i,i K, lo,uioj>oh i!\». hi' .i'.iiiiK.ui» t <> k t .n' u> iiupu'ii ui.uno « i !!;» L» ;;.oku,dī ;n» o'.o o Anierik>». 0 k;» mu o ».» ko.i ;». 1 .kekon* i \v;ii!io akn «i ui!» k.» lun » o ke Kōnela iuMi, lu<, uuin H\,retuon;i, a nu< 2 B ā u i on.i o n;» Koi holo vv.i\v,(o, 4 kouiopniī 0 n,4 Ko;» l'nka;» iik' n.» l'uk ia ho 10» i luko p.vno oh> i n » iihm» k;»U;>, a mo 300 ko» k.ui» iio ; & o ko Ukon kiipono ko k ip»i »;*kn. " lio j>oo i in .kauk.ui. Aolo i-ho i kupono, uo k.i mes. holo lAkvui i i'.uk iu imi, n i hoonumnA mu ia U luvi ni» i;» lun », A o kok*hī ikOH hiiu nku o k;i nolo o kok >hi piuli i n » mo.» k;»»!;» 010. iio u>» w* k.%u<-». Ak* aolo i 1»;»ik» k;t Ah«olo)o o V ;r><»:ilU■« lio hoin*hom* o kaiu iiuu koiki i li\V»uiik «i i ke k.»h*i* knh». A m* iA tuo« e hook*uUn;« i(* wi ko Ukou maiiMoUn* no k* !»v»n «Mft o ko l.«kou uolio kno^km AIM. M » k* m«hoU liilii mi»« i n* IVtli K«* 0* i \v.tihoi* n»ai i ko KonoU ho«, »oi i».» l**p« : O KonoU l»*n*}H>h*kii ko »Uk*i <s lii» ko« Uti<i vi*\\M\ o S»ak* ko iij» ko*lv4at |«o, a o IV*h<!oton* ko n* ko* r»«kt i ; o konoU Sa*k*. k* «li» bik«u* k«uUn« ii»>ko « k« k*«« )imli«< »*!« o Am*T(k* m* n« k\»« lu« ; « K* Mui AU «'io*. Uo )MU(U*k«ll«l(« }M»h« t*» M«r*u nknlii 110 U»»k< li<>)i«lii»(m i luld 010 im* knu* m*u h«n« % h# p«« Lm» w*u«» l U|l* m»«u ikm « }V«.lt 1 t**n*o *» 4»« |vvao k* h«n*i* i k* W «k« k*«* «««. Aoh* W* »«»« f k*HV Mi i kan» n»«« w*imkv}wm tta* «« mkm» k«o». h<» kvM» i hi'.in*ii* o<» «k«Mi t k* li\v>kr o *n * » »* k\«* Ik\ * «ol» «o Ikm Ho m*u iuv>,! ( k««4 n*n* i kookwwmi te«; i*i* ri*i k* L<ukU «**»- O kfU*«* Ko» k* nt*« i*i* *Uk*t «»* *T*h» r«k*«, ks>« mmi W

liooa na ike ma i»sM»®a kana, be Engineer 6i» i iaahalo nniia, a hooaaaa«o pihai» hoi ma ka Ksla Koa o West Po»nt, he kaoaka akamai i ke kipololei ma oa Pu kuniahi, a o nn hemahem» e piii aoa»i na Pu kaa, aa hoolako ia me 4»Jcnula lio; auae na ili kaa lio palaq. Mamoli hoi o na KaoaLio, oa hilinai wale ia aku no ko lakoa lanakila ma ka wiwo ole o ko lakoa maa pouwai, a me j ka mana o ko lakoo raau lima me na aa I koko i piha i. ka uiia. Me keia ra.au naea, ua noho iho la mainna o keia mau koa o ka aoao Hema, he ekoln o na kanak* i hilinaiia e ka he* 1 ma i muu alnkai imua oka enemi. ;0 1 Keneia Suaka no ke Kaua lio, o Peele*' ietona i ka Puali Pukaa, a ia lakekona j hoi ke aiakai i kekahi man mahele o na I koa hele wawae. Ma keia mea i hiki | aku ai o lakekona i ka pane poo o ka uiwiiwa o kona uleu a me ka oiali a pakelo launa ole hoi me he Puhi la no ke i ale, me kona aloha ia ekona mau koa. | Ua lohe lakou i ka leo a!oh;i o ko la- i kou alakai; u<t komo kan* mau olelo ao ! iloko o lakon, na ia rr,ea, i Lookahua i ' ka wiwo ole jloko o ko lakou mau pun-: wai, a lilo ia i makia paa no ko lakou : mau umauma kila, a na keia mau mea i hoolilo i na koa malalo o lakekona i Paali kupaa me ka wiwo ole, me he pa poliaku I», a oolaila i kapaia ai : " StODCwall ]}ttrrgade." Mahopo iho ua ike iii «u iA keia Puali mo na hae e welo »n;» i keahe'lau makani, ua okaoka liilii i na poka, a me ke pahuia e ua poka Boma, iloko o na liooili kaua ana, aka, aole nae i helelei ka liae o ka lanakila. Aole i liuiiu iho ka Ooho ana, i na la mua o lune, hiki mai la ho kauoha ia Kenela loanepohak», o nee aku iiiiua me na Puaii Koa nui i Patterson, ( Pakekona,) l,a uiauawa hooholo iho la ioa kenela nei e welie koke ia o Harper's Fere, he wahi hiki wale no ia i na pu ali ke kii ia mai e hoopio, aole hoi e hiki iaia ke ku aku iinua o kekahi mea e kii uiai ana iaia. Ake hoomalu hoi ina aoao elua oka muliwai Potomaka. He ano huinakolu o Uapa Fere, o' kona wahi paa iki uo o mahope mai: he mau ala ]>otolei no ke kipu pololei ma keka--hi aoao mai o na kiekiena o Merelana ; u me kekahi wahi mai Le?eba, a me na wahi e «e (oalalo «ku : a ua hiki no hoi ko kiai puia'ku kona m*u palena; aka, iia koe uo nae ua kuiuu noi a ka enemi i inanao ai e lawe i na wa pau loa. Ma ua loaa mai la na lono ia kenela loanepohaku mai a kenela Suaka mai. ka mea nana i na palena o ka muliwai Poīewnaka, mai Lae Pohaku a ī h:ki mao aku o Uilama Awa, a o Pake- | kona ka luea nm na pn kuniahi kakaiI knhi i hauhoa ia me kaula lio. a me na I ili kauo p tLiu. lle iiuu liora koe on*, alaila hiki pono aku i na kapa o ka muliwai Potoiuaka. « e uiau mai ana | ik» lono i na poe Kipi, ke Uee ae U o | Kenela M.ikalelana ma ka hema o YireI eniiii, a hui ae i lieuuene. I Ma keia liana ia ana me ka eleu. ! ua lioopau iho lu oia i kona uianao e hoo- , namama. i kowa kupono. i kupono i ka leneuii ke iko pouo i.i aku. i hiki mai tti -la lakou ke manao u» loaa ia lakou he : kulaii.» kupouo i ka emi aku i Winikika, v W iuchistvr ' a uie iia wahi kie- ? kie e ; e o muia p« no akn «im i kahi o ka lukih> an*aku i kekahi a mo kekahi k:4 keneia loanepohaku m»u lu>olala aii.» no ke;a k-.ua o kona kue aku i ko Kenol » MakaleUn;» nee ana imo* m«i ] lv.un.ene ae : a o Pakekana hōi mej na wain Pukaa oua nn Mat uaba mat,j he ] w*h( no e emi ai iloko o ko awawaiiua >,oia o kue ia mai āaa e Makalelana. 4 ua i »ke* no ke al >, a >ia mau makaokan no , hoi o K.enela U:urijrada no ke kokua ; m:»i i »ia. l"a ike jK>n •».» ke kahua suv>k*he knvko | e ke al.ikai nui o ka la, *Ma o : haku. me he uihu hoohaalu* la * k*» kamka kia manu o ka aka i Olaa. a ua : I**l,»V« O »val<» uo hoi U u»au tu«v* Uīa ; . Ta hiki no hoi ke holo imua «k« e»i ihope, a io ia t»i, ua «ke« oia a»a kona : maii a«>ao a p*u. « «« hiki »o ke mi I «ku unua e a k« hoai« (MU ibof»« i a nie koia k«U»n« i k« «m i I <k« m«a (M. «m *wriwi ltoi« • W |vm iaia iho, • « Ikx>p«* k«k«a i 1*1«." K»wl« WMM « UMlmpe iko j it« Makia A- B. U»U; «M j ia «« »Ma »iv rl»a k«« fc*W i wawiK», o i Kowmu» « W««Mftka. ; Maht\(ve iho o kx> 1««-*, K, mm «k« i na «ka(M» MIMMM ' lako k«««M»ha « «« o piMh « | im m» a»iw«i ««i i kw« «aai m i «« wr«««Wt i im ««|M • «m«» ««« Mai kalki «*a« | i k«k» ««« o M«li«rat IW . « ««i Iwp «k« W i Wt«««ik«k | ll* «emki INmli o«« Ilm A«p««* m* | kai Iwa «Mi «m» &«Uk«o«« « hiki i Ea««k% HiU, waki i ««k« i MakiiwU. «a«M» i U r«k«k*>W, ia «M«a <m«i U«i« «ntki knu lao h%a«»poh«k«« Wi«i«*k«x » hikt «Ikm. «« k»k» p«*« «mi U k« U o iwn, |Vkvk*»« »M«« «f ««

li hoi, aa «aiki «"w 1« *$» pili asa*i Meliai&a ib3te Oen. Saaka ne koa» pttaS l»l ke kauoha i ioaa aka i ka Paki wa, o ka bopo a Ltw» pi© anl im& mea a pao e koM ffdl' ma d» wahi a pao «oa e nee «i, w b« ]«W0 po mai i oa k«a maha e hoiok am Balatiffioa a lue Ohio, ke emi bope ak« ka euemi i ka wa e kaakai ; ika kma ana o ke kauoha i ka Pobi Olali, hebe iki ibo ia kana aka, uo ka mek, o kona Wai»lii ia. Ma keia mea, ua hni ae la o lakekoaa me Kuaka, he mau Kenela kaeaea bo a elua, a ua lilo laua i maa hoa pili, a aloha maoli a hiki wale i ka manawa i haia aku ai kekahi o laua i ke ala hoi ole mai, a o laua a elua, eia iuoa o ka maka o ka eneoii. Me ua koa Kele wawae o lakekona i huipu ia me na koa kaaa lio o Kenela Kuaka, ua iiio i luea nana e haehae aku ina enemi me he mau iiiohae ia iwaena ona pu-a hipa. 0 Keneia Kuaka maluna o kona lio me na maka e haka mau ana i ka enemi, aoie he marnawa e haalele ai i ka hakiio ana i kona hoa Keneia oia o Pakekona, no ke ano o kona kulaiia, no ka mea, oia no ka niea ano nawaliwaii o lakou, a ano hemahema iki hoi no ka iako pono ole. lk>ko o keia eleu ua hopu (>io ia iho la kekahi mahele o na enemi e ko Kenela Kuaka mau koa lio, nia ke ano nanea pu, i puiwa i ka leo o kekahi alakai o na kauA iio i ka nui o ka ieo i ka hea ana uiai, U E haalele ina mea kaua !" Ia manawa no, iho iho la na koa i pio a kukuIi ibo ia no ke ahonui o na koa kaua lk> o Murata 11, oia o Kuaka. Ma keia, ke nee mai nei ka enemime na puali koa nui, me ka m&lama ioa o lakekona i na kauoha ; emi aku U oia iho;x' imua o ka enenii, aolo hoi i maa o lakekona i ka hookuu waie aku i kooa mau enemi me ka lele ole ana aku e kaua ia lakou, aoie hoi i ka uee ana imua a me ke emi ana ihoj>e : ua maa maa no oia e hoo|toino aku i na eneiui, a pela oia i hooko ai i Kaw*ilcle me ka wiwo ole, a koa no hoī a kosi. Me keia iho la ka hoomaka ana oka hah&na kaua o na hana o ka la, a hoohuli ae la i na hana a ke kaoa malana o ko Kenela Pakekona puali, kukuln aku la i ka iaina o ka puaii regamona helu 5 o Yere<;inia, a me na pukaa o Pekeiokona i kukuluia ma kalu kupono, na lakou i hoouka aku ka hiki mna o na eoemi i nee mai e haiawai me Ukou, he maka a he maka, iloko o na paaohu uahL Ua uwila ka hana ana koa pokaa, in»iaio o ke alakai ana a ka puhi oiali lakekona, a o na koa oka puali helū 5 o Vereginia, ua hakaka lakou he ia okoa, ua piha ka lewa i na esaena uwila iloko oke ao inakaki; ua naueue ka hontM t ka palauia he mau eka aina e na poka boma, a ua okiia ke kanaka me he maun la imua oka pahi kakiwi; ua pepehī ke kaikaina i kona kaiknaana, a o ka makoa ike keiki; ua nakeke ka iwi oke kanaka, uie he iwi la iluiia oka 'l»"» kupapau. 0 keia ilw la na hiki mua o ka hoouka kaua hahana ma WaileW, o na pomo a i«au o ka ia, lualuua no ia o ka aoao akau. me ka lawe (4o » mai 045 poe o ka aoao akau, a eiui ho(ie luai la o Kenela lakekona. aoie hoi hookahi ona wahi ki»a i [>oino iki. 0 keia h.xxika kaua ma Waiiele ka mna o ka h&lawai ana o na aoao eiua i kf kahiia lKH>kalie koko. He mea ha<>- , hao ka make ok> aua o ko lak*kona mau koa. me kv>ua oiui Ih»|V ana iioko oka liahana o ke kaua, aole no hoi be mea )KX)kahi i ike i kona pakvlo ana i kope, iwaeoa o iia iauvani etiea\i«' nana aaa ia ia nu nn noao a pau. " K i>)e koi ka mkelo W p»hi no ke ale." Ma keia Tahi nooiii kaua. ua hoeha iki ia ka aoao au|>uiii, a manao hou lakoa e na liiina. aka. o kv> lakekotta ma« koa, ua tke lakou i ano muiuok oko lakou alakai : a ke alakaiāa iiet lakou e ik» kea k\ ju»na ka uaau i |aha i ke aloha» a paakiki hvH nte he ha%> la> a na rmVr iik 1 he nKv.i 1a no ka auuiu o Maaoa Poluku. ka <«» pono iioko o aa okaoka ahi. He oia mau o lakrkoa* lua M om« liilii a me na nve>a nui, ik>ko o aa k»» ki hakahaka a me na kaaa aal (.(«* i |NMk)